Νομοσχέδιο: ιδιοκτησιακές ασκήσεις για  καταπατημένες εκτάσεις

Της Ντίνας Καράτζιου/

Με κριτήρια το έτος καταπάτησης, τη χρήση και την έκταση, επιχειρείται για άλλη μία φορά να τετραγωνιστεί ο ατέρμονος κύκλος των καταπατημένων εκτάσεων που για δεκαετίες, παραμένει ανοιχτός.

Στο τραπέζι της νομοθετικής διευθέτησης βάζει η κυβέρνηση ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα δεκαετιών, ίδιον της ελληνικής παθογένειας, αποδίδοντας νόμιμους τίτλους ιδιοκτησίας σε ιδιώτες για περίπου 90 χιλιάδες ακίνητα του δημοσίου, τα οποία περιήλθαν στην κατοχή τους μέσω παράνομων καταπατήσεων. Το ζήτημα είναι μεγάλο, παρουσιάζει εγγενείς δυσκολίες και ενδεχομένως συνταγματικά κωλύματα έναντι των συμφερόντων της δημόσιας ιδιοκτησίας, και δεν είναι τυχαίο, ότι κατά καιρούς εμφανίστηκαν παρόμοιες πολιτικές πρωτοβουλίες εν ήδη προεκλογικών δεσμεύσεων, οι οποίες ουδέποτε υλοποιήθηκαν.

Νομοθετική ρύθμιση

Αυτή τη φορά η διαδικασία για τα καταπατημένα παίρνει τη μορφή νομοθετικής ρύθμισης, με τη δημόσια δέσμευση από πλευράς υπουργείου Οικονομικών  ότι το σχετικό νομοθέτημα θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το προσεχές διάστημα. Σε αδρές γραμμές δικαίωμα εξαγοράς  καταπατημένων εκτάσεων θα  έχουν, όσοι έχουν παράνομα στην κατοχή τους ακίνητα του δημοσίου, περισσότερο από 40 χρόνια. Η εξαγορά κατά τις πληροφορίες θα αφορά μικρές εκτάσεις, ενώ θα εξαιρούνται ακίνητα για τα οποία συντρέχουν λόγοι , εθνικής άμυνας, δημόσιας ασφάλειας, εμπίπτουν στις απαγορευτικές /δεσμευτικές διατάξεις της δασικής και αρχαιολογικής και περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Με βάση τις αντικειμενικές αξίες

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διοχετεύτηκαν μετά τη συζήτηση του θέματος σε πρόσφατο υπουργικό συμβούλιο που τέθηκε το ζήτημα, οι αυθαίρετοι κάτοχοι των δημοσίων καταπατημένων εκτάσεων, οι οποίες προσδιορίζονται μεταξύ 70 έως 90 χιλιάδες,  θα μπορέσουν να αποκτήσουν το δικαίωμα εξαγοράς από το κράτος εκτάσεων που καταπάτησαν έναντι τιμήματος που θα υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων και με ποσοστό έκπτωσης το οποίο θα κλιμακώνεται ανάλογα με τη χρονική διάρκεια της καταπάτησης και το είδος του ακινήτου.

Τα έτη καταπάτησης

Σημαντικό στοιχείο  για απόδοση καταπατημένων θα παίξει η χρονική διάρκεια.  Αναφέρεται, ότι ως έτος βάσης θα ληφθεί υπόψιν το  1970 ή το 1980. Αυτό σημαίνει, ότι για εγείρει κάποιος αξιώσεις εξαγοράς, θα πρέπει να το έχει στην κατοχή του τουλάχιστον 40 ή 50 χρόνια.

Κοινωνικά κριτήρια

Το τίμημα που θα καταβάλουν όσοι επιθυμούν να εξαγοράσουν τα ακίνητα αυτά θα διαφοροποιείται και θα λαμβάνονται υπόψη και κοινωνικά κριτήρια. Δηλαδή, θα είναι χαμηλό για τους πολίτες με αποδεδειγμένη οικονομική αδυναμία, για ευπαθείς ομάδες, όπως πολύτεκνοι και ανάπηροι, και για περιπτώσεις που επί του καταπατημένου ακινήτου έχει ανεγερθεί πρώτη κατοικία.

Συγκρότηση Επιτροπής

Το νομοσχέδιο προβλέπει τη συγκρότηση επιτροπής  στην οποία θα συμμετέχουν στελέχη των αρμοδίων υπουργείων και υπηρεσιών, όπου οι ενδιαφερόμενοι θα καταθέτουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά, προκειμένου να εξεταστεί η νομιμότητα των εγγράφων. Για τις περιπτώσεις όπου έχει προηγηθεί δικαστικά προσφυγή θα συνεκτιμηθούν όλα τα έγγραφα τα οποία έχουν κατατεθεί στα δικαστήρια.

Δεν εξαγοράζονται

Δεν είναι δυνατή η εξαγορά ακινήτου εφόσον συντρέχουν επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος οι οποίοι σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει μέχρι σήμερα γνωστά, ανάγονται σε λόγους εθνικής άμυνας, δημόσιας υγείας, άλλης αιτιολογημένης κρατικής ανάγκης.

Επιπλέον, εξαιρούνται της εξαγοράς ακίνητα ή τμήματα αυτών τα οποία:

• Εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής αποφάσεων που κηρύσσουν απαλλοτρίωση ή επιβάλλουν ρυμοτομία.
• Εμπίπτουν στις απαγορευτικές διατάξεις της δασικής νομοθεσίας για την αντίστοιχη χρήση.
• Βρίσκονται εντός ζώνης αιγιαλού, παλαιού αιγιαλού και παραλίας.
• Εμπίπτουν σε χώρο που έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός, σύμφωνα με βεβαίωση που έχει εκδώσει ή εκδίδει η αρμόδια Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Σε δημόσια διαβούλευση

Το νομοσχέδιο, που θα δοθεί σε δημόσια διαβούλευση το προσεχές διάστημα, όπως ανέφερε σε πρόσφατη συνέντευξή του ΣΤΑ ΝΕΑ ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος  Σταϊκούρας «αποσκοπεί στην οριστική επίλυση του σοβαρού και διαχρονικού αυτού προβλήματος. Ειδικότερα, προβλέπεται η δυνατότητα εξαγοράς των καταπατημένων δημοσίων ακινήτων και εκτάσεων, αλλά υπό προϋποθέσεις, με σαφή και αντικειμενικά κριτήρια, μέσα από μια ταχεία και αυτοματοποιημένη διαδικασία, με δικλίδες, όμως, ασφαλείας ώστε να εξαιρούνται ακίνητα που είναι απαραίτητα για την ικανοποίηση κρατικών αναγκών ή παρουσιάζουν περιβαλλοντικό ή αρχαιολογικό ενδιαφέρον.Έτσι, διευθετείται οριστικά το ιδιοκτησιακό καθεστώς της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου, αποκαθίστανται πολίτες που διατηρούν στα ακίνητα αυτά την κύρια κατοικία ή τον τόπο άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητάς τους, ενώ το Δημόσιο και οι δικαστικές αρχές απαλλάσσονται από σημαντικό αριθμό εκκρεμών γραφειοκρατικών διαδικασιών και δικών”.