Οδηγός: αλλαγή χρήσης ακινήτου για επάγγελμα και επιχείρηση
ΚτηματαγοράΟικιστικάΟικονομίαΠολεοδομίαΧωροταξία 1 Οκτωβρίου 2021 Αργύρης
Της Γραμμάτης Μπακλατσή, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού
Τα τελευταία χρόνια πολλοί ιδιοκτήτες, προκειμένου να αξιοποιήσουν καλύτερα την περιουσία τους, επιλέγουν να ανακαινίσουν και ταυτόχρονα να αλλάξουν χρήση στα παλιά τους ακίνητα, κυρίως αυτά που βρίσκονται στα κέντρα των πόλεων.
Από την άλλη πλευρά, πολλοί υποψήφιοι αγοραστές αναζητούν αποδοτικές επενδύσεις σε ακίνητα, των οποίων η αξία αναμένεται να αυξηθεί, αν μεταβληθεί η υφιστάμενη χρήση τους. Έτσι αρκετοί είναι αυτοί που αγοράζουν παλιά εγκαταλελειμμένα κτίρια, διαμερίσματα και αποθήκες, με σκοπό να τα ανακαινίσουν και στη συνέχεια να τα εκμεταλλευτούν αλλάζοντας τη χρήση τους.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω αντιλήψεων, γίνεται συνήθως αλλαγή χρήσης τμημάτων κτιρίων σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, εργαστήρια, γραφεία, ενώ δεν είναι λίγες και οι περιπτώσεις που χώροι κατοικίας μετατρέπονται σε ενοικιαζόμενα τουριστικά καταλύματα για βραχυχρόνια μίσθωση (Airbnb). Στο παρελθόν κάθε μετατροπή χώρου απαιτούσε από τους ιδιοκτήτες έκδοση οικοδομικής άδειας από την Πολεοδομία, με όλες τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και καθυστερήσεις που αυτό συνεπάγεται. Σήμερα επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις, να γίνονται εσωτερικές μετατροπές στο κτίριο και να αλλάζει χρήση όλο το κτίριο ή τμήμα αυτού, με εργασίες μικρής κλίμακας και χωρίς να απαιτείται πλέον άδεια δόμησης (οικοδομική άδεια).
Η νέα αυτή διάταξη, έχει ήδη ανακουφίσει σε πολλές περιπτώσεις τους πολίτες και τους μηχανικούς, αφού ξεφεύγουν πια από την παλιά διαδικασία, η οποία μπορεί να έπαιρνε ακόμη και… μήνες! Ομως θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και πριν επιλέξουμε να κάνουμε κάποιες επιλογές να συμβουλευόμαστε το μηχανικό για να ξέρουμε αν καταρχήν επιτρέπεται η νέα χρήση και ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να μην κριθεί αυθαίρετη η αλλαγή χρήσης.
- Πότε επιτρέπεται η αλλαγή χρήσης σε ένα κτίριο;
Για να γίνει αλλαγή χρήσης σε ένα κτίριο θα πρέπει καταρχήν η νέα χρήση να επιτρέπεται από το ισχύον σχέδιο πόλης, τις ισχύουσες χρήσεις γης της περιοχής καθώς και άλλες πολεοδομικές διατάξεις που ισχύουν για την περιοχή π.χ. ΓΠΣ /ΣΧΟΟΑΠ.
Επίσης θα πρέπει να ισχύουν τα εξής:
- Το κτίριο να είναι νόμιμα κτισμένο
- Να τηρείται οπωσδήποτε η ισχύουσα ρυµοτοµία
- Να εφαρμόζονται οι διατάξεις του οικοδομικού κανονισμού π.χ. σκάλες, χώροι στάθμευσης κλπ, που αντιστοιχούν στη νέα χρήση
- Να διασφαλίζεται υποχρεωτικά η προσβασιμότητα στα άτοµα µε αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτοµα στους κοινόχρηστους χώρους του κτιρίου µε την προϋπόθεση να µην θίγεται ο φέρων οργανισµός του κτιρίου.
- Πότε απαιτείται έκδοση οικοδομικής άδειας;
Απαιτείται η έκδοση άδειας δόμησης όταν:
- Χρειάζεται να γίνουν εκτεταμένες κατασκευές ή εργασίες που αλλάζουν το διάγραµµα δόµησης, ως προς τους ισχύοντες όρους δόµησης, κάλυψη, αποστάσεις, φύτευση, κλπ.
- Όταν προκύπτουν δυσμενέστερα φορτία και πρέπει να γίνει νέα στατική μελέτη
- Σε περίπτωση που γίνει και προσθήκη εγκατάστασης.
- Όταν ο προϋπολογισμός του συνόλου των εργασιών είναι μεγαλύτερος από το ποσό των 25000 ευρώ.
- Πότε μπορώ να αλλάξω χρήση σε ακίνητο με απλή άδεια μικρής κλίμακας;
Μπορεί να εκδοθεί άδεια έγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας για αλλαγή χρήσης και τις απαραίτητες διαρρυθμίσεις, με τις προϋποθέσεις ότι:
α) από τις εργασίες διαρρύθμισης δεν θίγονται τα στοιχεία του φέροντος οργανισμού του κτιρίου
β) από τη νέα χρήση δεν μεταβάλλονται προς το δυσμενέστερο τα φορτία και η κατηγορία σεισμικής σπουδαιότητας σύμφωνα με τον Ελληνικό Αντισεισμικό Κανονισμό (Ε.Α.Κ.), Επίσης θα πρέπει να καλύπτεται και η απαίτηση επιπλέον θέσεων στάθμευσης σε περίπτωση που η αλλαγή χρήσης γίνεται προς την δυσμενέστερη κατηγορία π.χ. από κατοικία σε γραφεία
γ) δεν ξεπερνά ο προϋπολογισμός των απαιτούμενων εργασιών το ποσό των 25.000 ευρώ
δ) εξασφαλίζονται ή εξαγοράζονται οι απαιτούμενες θέσεις στάθμευσης σε περίπτωση αλλαγής χρήσης προς το δυσμενέστερο π.χ. από κατοικία σε γραφεία.
- Τι σημαίνει ακριβώς «αλλαγή κατηγορίας σεισμικής σπουδαιότητας»;
Κάθε κτίριο μελετάται και στη συνέχεια κατασκευάζεται σύμφωνα με τη στατική μελέτη που ακολουθεί τον αντισεισμικό κανονισμό, ως προς την ασφάλεια του κοινού. Διαφορετικά είναι τα φορτία όταν στο κτίριο στεγάζονται συνήθεις χρήσεις π.χ. κατοικίες, γραφεία, καταστήματα και διαφορετικά όταν στεγάζονται χώροι συνάθροισης κοινού και γενικώς κτίρια στα οποία ευρίσκονται πολλοί άνθρωποι κατά μεγάλο μέρος του 24ώρου όπως είναι γυμναστήρια, εκπαιδευτήρια, ΚΔΑΠ κλπ.
Σύμφωνα λοιπόν με τον αντισεισμικό κανονισμό υπάρχουν τέσσερις (4) κατηγορίες.
α) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑΣ – Σ1
Κτίρια μικρής σπουδαιότητας ως προς την ασφάλεια του κοινού, όπως:
Αγροτικά οικήματα και αγροτικές αποθήκες, υπόστεγα, στάβλοι, βουστάσια, χοιροστάσια, ορνιθοτροφεία κλπ.
β) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑΣ – Σ2
Συνήθη κτίρια, όπως κατοικίες και γραφεία, βιομηχανικά – βιοτεχνικά κτίρια, ξενοδοχεία (τα οποία δεν περιλαμβάνουν χώρους συνεδρίων), ξενώνες, οικοτροφεία, χώροι εκθέσεων, χώροι εστιάσεως και ψυχαγωγίας (ζαχαροπλαστεία, καφενεία, εστιατόρια, μπαρ, κλπ), τράπεζες, ιατρεία, αγορές, υπεραγορές, εμπορικά κέντρα, καταστήματα, φαρμακεία, κουρεία, κομμωτήρια, ινστιτούτα γυμναστικής, βιβλιοθήκες, εργοστάσια, συνεργεία αυτοκινήτων, βαφεία, ξυλουργεία, εργαστήρια ερευνών, παρασκευαστήρια τροφίμων, καθαριστήρια, κέντρα μηχανογράφησης, αποθήκες, κτίρια στάθμευσης αυτοκινήτων, πρατήρια υγρών καυσίμων κλπ.
γ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑΣ – Σ3
Κτίρια τα οποία στεγάζουν εγκαταστάσεις πολύ μεγάλης οικονομικής σημασίας, καθώς και κτίρια δημόσιων συναθροίσεων και γενικώς κτίρια στα οποία ευρίσκονται πολλοί άνθρωποι κατά μεγάλο μέρος του 24ώρου, όπως χώροι συνεδρίων, εκπαιδευτικά κτίρια, αίθουσες διδασκαλίας, φροντιστήρια, νηπιαγωγεία, χώροι αθλητικών συγκεντρώσεων, κέντρα διασκέδασης, ιδρύματα ατόμων με ειδικές ανάγκες, ιδρύματα χρονίως πασχόντων, οίκοι ευγηρίας, βρεφοκομεία, βρεφικοί σταθμοί, παιδικοί σταθμοί, παιδότοποι κλπ.
δ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑΣ – Σ4
Κτίρια των οποίων η λειτουργία, τόσο κατά την διάρκεια του σεισμού, όσο και μετά τους σεισμούς, είναι ζωτικής σημασίας, όπως κτίρια τηλεπικοινωνίας, νοσοκομεία κλπ.
- Είναι απαραίτητη η συναίνεση της πολυκατοικίας για να κάνω αλλαγή της χρήσης το διαμέρισμα μου σε γραφείο ή κατάστημα ή άλλο χώρο επαγγελματικής δραστηριότητας π.χ. κέντρο αισθητικής;
Στις περιπτώσεις ακινήτων που αποτελούν μέρος πολυκατοικίας, εκτός από τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στην πολεοδομική νομοθεσία για τη νόμιμη αλλαγή χρήσης, θα πρέπει να εξετάζεται αν επιτρέπεται η νέα χρήση από τον κανονισμό της πολυκατοικίας.
Σε περίπτωση που απαγορεύεται από τον κανονισμό, θα πρέπει να εξασφαλισθεί η αλλαγή των σχετικών όρων του κανονισμού κι αυτό απαιτεί συνήθως τη συμφωνία μεγάλου μέρους των συνιδιοκτητών και για το λόγο αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο από πρακτικής άποψης, ειδικά όταν πρόκειται για παλαιά κτίρια που ανήκουν σε πολλούς συνιδιοκτήτες.
Σε περίπτωση που δεν υπάρχει κανονισμός, χρειάζεται Υ.Δ. του διαχειριστή θεωρημένη με το γνήσιο της υπογραφής, η σε περίπτωση που δεν υπάρχει διαχειριστής τότε Υ.Δ. του 50%+1 των ιδιοκτητών ότι δεν έχουν αντίρρηση στη λειτουργία της δραστηριότητας – επιχείρησης.
Προσοχή! Απαιτείται η συναίνεση όλων των συνιδιοκτητών, για παρεμβάσεις σε κοινόχρηστα μέρη της πολυκατοικίας (π.χ. όψεις κτιρίου), προκειμένου να καταστεί εφικτή η νέα χρήση.
- Πώς ταξινομούνται τα κτίρια σύμφωνα με τη χρήση τους;
Σύμφωνα με τον Κτιριοδομικό Κανονισμό (ΦΕΚ 59/Δ΄/3-2-89), τα κτίρια ή τα τμήματά τους και τα δομικά έργα ταξινομούνται σύμφωνα με τη χρήση τους στις ακόλουθες κατηγορίες:
Α. Κατοικία
Β. Προσωρινή διαμονή
Γ. Συνάθροιση κοινού
Δ. Εκπαίδευση
Ε. Υγεία και Κοινωνική Πρόνοια
Ζ. Σωφρονισμός
Η. Εμπόριο
Θ. Γραφεία
Ι. Βιομηχανία – Βιοτεχνία
Κ. Αποθήκευση
Λ. Στάθμευση αυτοκινήτων και πρατήρια υγρών καυσίμων
- Ποια επαγγέλματα μπορούν να στεγάζονται σε χώρους κατοικίας και δεν χρειάζεται αλλαγή χρήσης;
Κατ’ εξαίρεση, χώροι της κατοικίας επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται για άσκηση επαγγέλματος συμβατού προς την κύρια χρήση του κτιρίου όπως, ιατρού (που δεν διαθέτει νοσηλευτική κλίνη ή μονάδα εφαρμογής ισοτόπων ή ακτινολογικό εργαστήριο ή εγκαταστάσεις φυσικοθεραπείας), δικηγόρου, μηχανικού, λογιστή, οικονομολόγου, συγγραφέα, αναλυτή-προγραμματιστή Η/Υ, κοινωνιολόγου, κοινωνικού λειτουργού και δημοσιογράφου. Η εξαίρεση αυτή ισχύει εφόσον η άσκηση επαγγέλματος είναι επιτρεπτή από τον κανονισμό του κτιρίου, δεν απαγορεύεται από ισχύουσες διατάξεις περί υγιεινής και ασφάλειας και βρίσκεται εντός της μόνιμης κατοικίας αυτού που ασκεί το ελεύθερο επάγγελμα.
- Δηλαδή έχω ένα διαμέρισμα και θέλω να το νοικιάσω σε έναν λογιστή, μηχανικό κ.λπ.. Είναι παράνομο;
Θα πρέπει να προβείτε πρώτα στην αλλαγής χρήσης σύμφωνα με τις πολεοδομικές διατάξεις από χώρο κατοικίας σε γραφείο και εφόσον επιτρέπεται από τον κανονισμό της πολυκατοικίας ή έχετε εξασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη της πλειοψηφίας των συνιδιοκτητών.
- Δεν αλλάζω διαρρύθμιση και θέλω το διαμέρισμα να το νοικιάσω σε φροντιστήριο, ΙΕΚ, ΚΔΑΠ. Γιατί πρέπει να βγάλω άδεια;
Κάθε οικοδομική άδεια αφορά συγκεκριμένη δόμηση και συγκεκριμένη χρήση. Η μελέτη των στατικών, των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, οι διαστάσεις της σκάλας και άλλα πολεοδομικά μεγέθη, διαφέρουν από χρήση σε χρήση. Όπως για παράδειγμα στα εκπαιδευτήρια, απαγορεύεται η σφηνοειδής σκάλα για λόγους ασφαλείας. Για να μπορεί λοιπόν να μετατραπεί η χρήση ενός κτιρίου ή τμήμα του κτιρίου σε μια άλλη χρήση, θα πρέπει ο μηχανικός να εξετάσει αν οι προϋποθέσεις για τη νέα χρήση, καλύπτονται από τις προϋποθέσεις επί µέρους µελετών που πληροί η υφιστάµενη χρήση του κτιρίου. Επίσης η χρήση κατοικίας ή γραφείου που έχει ένα διαμέρισμα σύμφωνα με τον αντισεισμικό κανονισμό είναι κατηγορίας Σπουδαιότητας Σ2, ενώ το φροντιστήριο -ΙΕΚ -ΚΔΑΠ είναι κτίρια Σπουδαιότητας Σ3, οπότε μεταβάλλονται προς το δυσμενέστερο τα στατικά φορτία και γι αυτό απαιτείται η έκδοση Άδειας Δόμησης.
