Οι δημόσιες συμβάσεις μπλοκάρουν τα 17 έργα διαχείρισης απορριμμάτων

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Διατάξεις του υπό διαβούλευση σχεδίου νόμου για τις δημόσιες συμβάσεις ανατρέπουν τις κεντρικές κυβερνητικές αποφάσεις για ταχεία δημοπράτηση  17 ώριμων έργων Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων, ύψους 400 εκατ. ευρώ και οδηγούν σε καθυστερήσεις, οι οποίες  προοιωνίζονται οριστική ματαίωση τους.

Τα εν λόγω ώριμα έργα κατασκευαστικού ύψους 400 εκ ευρώ, είναι ενταγμένα χρηματοδοτικά στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο ΕΣΠΑ 2014-2020, που έχει ως προϋπόθεση την απορρόφηση των πόρων , δηλαδή την ολοκλήρωση τους έως το αργότερο 31/12/2023.

Αυτό επισημαίνει η Ελληνική Εταιρία Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ), τεκμηριώνοντας ότι συγκεκριμένες ρυθμίσεις που έχουν περιληφθεί στο σχέδιο νόμου για τις δημόσιες συμβάσεις, προβλέπουν χρονοβόρες διαδικασίες και μακρόσυρτες προθεσμίες που οδηγούν σε απώλεια της χρηματοδότησης, απειλώντας με ματαίωση τα συγκεκριμένα έργα.

Η ΕΕΔΣΑ, ως επιστημονικός μη κερδοσκοπικός Οργανισμός συμβολής στη βιώσιμη ανάπτυξη, με επιστολή της που φέρνει στο φως το  ecopress, η οποία απευθύνεται προς τους υπουργούς Ανάπτυξης και Επενδύσεων Α. Γεωργιάδη, Υποδομών και Μεταφορών Κ. Καραμανλή, Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Χατζηδάκη και Εσωτερικών  Π. Θεοδωρικάκο  διατυπώνει της απόψεις της για επιμέρους άρθρα του Σχεδίου Νόμου με τίτλο «Εκσυγχρονισμός, απλοποίηση και αναμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου των Δημοσίων Συμβάσεων» και προτείνει συγκεκριμένες αλλαγές, ώστε να μην μπλοκαριστούν από το νομοθετικό έργο της κυβέρνησης, οι αποφάσεις που η ίδια έχει λάβει για την άμεση δημοπράτηση των 17 ώριμων έργων Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων.

-«Στο πλαίσιο της διαβούλευσης του Σχεδίου Νόμου για τις Δημόσιες Συμβάσεις υπάρχουν 3 άρθρα τα οποία δημιουργούν τεράστιες καθυστερήσεις μηνών για τις δημοπρατήσεις των ανωτέρω έργων περιβαλλοντικής προστασίας αλλά και παντός είδους έργων» τονίζει η ΕΕΔΣΑ στην επιστολή της  και σημειώνει ότι «ειδικά για τα έργα όπου υπάρχουν ανελαστικές υποχρεώσεις της χώρας έναντι της ΕΕ, (όπως πχ τα περιβαλλοντικά αλλά και άλλα) , αντιλαμβάνεστε ότι δημιουργούν οικονομικούς, αναπτυξιακούς, περιβαλλοντικούς κινδύνους για την χώρα μας».

Τεκμηρίωση

Η ΕΕΣΔΑ τεκμηριώνει την παρέμβαση της, αναφέροντας ότι: «Είναι γνωστό ότι η χώρας μας υπολείπεται σημαντικά του Μ.Ο της ΕΕ σε υποδομές ανακύκλωσης, ανάκτησης, επεξεργασίας αποβλήτων που έχουν ως στόχο:

1) Την συμμόρφωση της χώρας με τις απαιτήσεις της ΕΕ και την μη παραπομπή της στο ΔΕΚ για νέα πρόστιμα.

2)Την μείωση της εξάρτησης από την ταφή (σήμερα ~80%) στο μέγιστο (2030 10%) σύμφωνα με την Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου κύρωσης του Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ- ΠΥΣ 31/08/2020 ΦΕΚ 29/09/2020).

3)Την εξοικονόμηση πόρων νια τους Δήμους/ΦΟΔΣΑ από θεσμοθετημένα τέλη ταφής ύψους 35 ευρώ/τν που η αποφυγή τους είναι κρίσιμη για τα οικονομικά των ΟΤΑ αλλά και για να μην επιβαρυνθούν οι πολίτες.

Για την υλοποίηση των ανωτέρω υποδομών έχει ανακοινωθεί από πλευράς Κυβέρνησης -μετά την έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου του ΕΣΔΑ- ένα πρόγραμμα δημοπράτησης συγκεκριμένων 17 ώριμων έργων Μονάδων Επεξεργασίας ανά την Ελλάδα, εντός των επόμενων μηνών αλλά και η δημοπράτηση επιπλέον προβλεπόμενων στον ΕΣΔΑ έργων αφού προηγηθεί η μελετητική τους ωρίμανση.

Τα εν λόγω ώριμα έργα κατασκευαστικού ύψους 400 εκ ευρώ, είναι ενταγμένα χρηματοδοτικά στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο ΕΣΠΑ 2014-2020 που έχει ως προϋπόθεση την απορρόφηση των πόρων , δηλαδή την ολοκλήρωση τους έως το αργότερο 31/12/2023.

Επιπρόσθετα υπάρχουν και ενταγμένα με αποφάσεις Διυπουργικής ΣΔΙΤ , έργα Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων μεγαλύτερης κλίμακας με ΣΔΙΤ ύψους καθαράς παρούσας αξίας 500 εκ ευρώ που προβλέπονται να ενταχθούν στο Ταμείο Ανάκαμψης με υποχρέωση συμβασιοποίησης στο 70% έως 31/12/2022.

Τέλος υπάρχουν και δεκάδες έργα σε στάδιο έναρξης μελετητικής ωρίμανσης μικρότερης κλίμακας ( πχ Πράσινα Σημεία) Δημοτικής εμβέλειας που είναι κρίσιμα για να γίνει διαλογή στην πηγή και είναι επιλέξιμα στο ΕΣΠΑ .

Για όλα τα ανωτέρω εν λόγω έργα υπάρχει πρόσφατη πρόβλεψη ο τρόπος δημοπράτησης να γίνεται με τυποποιημένο τρόπο πλέον , τόσο στην περίπτωση δημοπράτησης ως συμβάσεις κλασικού δημόσιου έργου με εγκεκριμένο πρότυπο από την αρμόδια ανεξάρτητη αρχή την ΕΑΔΗΣΥ, όσο και στην περίπτωση των συμβάσεων με ΣΔΙΤ, με πρότυπο την δημοπράτηση αντίστοιχων έργων της ΓΓ ΣΔΙΤ».

Οι ρυθμίσεις παγίδες

Εντοπίζοντας τα συγκεκριμένα τις ρυθμίσεις που επιδρούν αρνητικά στα έργα των 17 Μονάδων Διαχείρισης Απορριμμάτων η ΕΕΔΣΑ σημειώνει ότι:  «ειδικότερα τα άρθρα 21, 25,26 του Σχεδίου Νόμου :

1)δημιουργούν καθυστέρηση τουλάχιστον 5 μηνών για στην δημοπράτηση έργων και μελετών

2) δεν υπαγορεύονται από την αντίστοιχη Ευρωπαϊκή Οδηγία του 2014

3)δεν εφαρμόζονται σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα

Αναλυτικότερα όπως αναφέρεται στο σχέδιο νόμου οι αναθέτουσες αρχές θα πρέπει:

-να αναμένουν άνω των 30 (για μελέτες) – 60 ( για έργα) εργάσιμων ημερών (~90 ημερολογιακές) για την γνωμοδότηση ενός οργάνου (Τεχνικού Συμβουλίου ΥΠΥΜΕΔΙ) για κάθε διαγωνισμό έργου ή μελέτης , όταν  η αναθέτουσα αρχή επιθυμεί να περιλάβει απαίτηση από τους διαγωνιζομένους για τεχνικής – επιστημονικής ικανότητας (εμπειρία) είτε της χρηματοοικονομικής – οικονομικής επάρκειας . Πρακτικά οι 3.367 σήμερα αναθέτουσες αρχές οφείλουν να ζητήσουν την σύμφωνη γνώμη 1 οργάνου του ΥΠΥΜΕΔΙ (Τεχνικού Συμβουλίου) και να αναμένουν για 3 μήνες την θετική ή αρνητική απάντηση. Να σημειωθεί ότι ο αριθμός έργων η μελετών είναι πάνω από 5.000 περιπτώσεις/ έτος , αλλά και είναι αδύνατη η ύπαρξη εξειδικευμένης γνώσης και γνώμης του Τεχνικού Συμβουλίου επί παντός είδους έργου ή μελέτης ανά την Ελλάδα με αποτέλεσμα να υπάρξουν -πέραν από τις καθυστερήσεις – και γνωμοδοτήσεις μη τεκμηριωμένες.

-να κάνουν υποχρεωτική δημοσίευση στην ιστοσελίδα της  μελέτης του προς δημοπράτηση έργου 2 μήνες προ του διαγωνισμού. Η δημοσίευση δεν προσφέρει κάτι στο τυπικό αλλά και ουσιαστικό σκέλος της διαδικασίας καθώς δεν εντάσσεται στο πλαίσιο ενημέρωσης-διαβούλευσης επί ενός διαγωνισμού που θα περιείχε και τα τεύχη δημοπράτησης. Η θεσμική διαδικασία διαβούλευσης υφίσταται σήμερα στο νόμο 4412/2016 σήμερα στο άρθρο 221 του Νόμου (Βλ. ΥΑ – Υπ. Υποδομών & Μεταφορών, ΔΝΣ/61034/ΦΝ 466 (ΦΕΚ 4841Β/29-12- 2017) για σύνθετα έργα που δημοπρατούνται με το σύστημα μελέτη-εκτέλεση και μπορεί να υπάρξει τροποποίηση αυτής της διαδικασίας για να υπάρχει περισσότερος από σήμερα αλλά σε κάθε περίπτωση εύλογος σε σχέση με τις ελάχιστες ευρωπαϊκές απαιτήσεις των 35 ημέρων, επιπλέον χρόνος θεσμικής διαβούλευσης .

Με βάση τα ανωτέρω προτείνουμε οι διατάξεις 25,26 να αποσυρθούν ενώ η διάταξη 21 να αναδιατυπωθεί σε σχέση με τα δεδομένα της ισχύουσας διάταξης του άρθρου 221 του Ν.4412/2016».

Επιστημονικός, μη κερδοσκοπικός Οργανισμός

Στην επιστολή της η ΕΕΔΣΑ σημειώνει ότι «είναι ένας επιστημονικός, μη κερδοσκοπικός Οργανισμός που σήμερα αριθμεί 500 και πλέον μέλη. Τα μέλη της Ε.Ε.Δ.Σ.Α. (Καθηγητές ΑΕΙ/ΤΕΙ, στελέχη Υπουργείων και ΟΤΑ, μελετητές, κατασκευαστικές εταιρίες, Οικολογικές Οργανώσεις κ.α.) καλύπτουν όλο το πεδίο της Διαχείρισης των Στερεών Αποβλήτων.

Σκοπός της εταιρείας είναι η προαγωγή της ορθολογικής Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας και η καλλιέργεια των σχετικών επιστημονικών μεθόδων με απώτερο στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη, την προστασία του περιβάλλοντος και την εξοικονόμηση ορυκτών πόρων και ενέργειας

Στο πλαίσιο του καταστατικού της ρόλου, καταθέτει προτάσεις στην πολιτεία για θέματα που αφορούν στην Κυκλική Οικονομία και την διαχείριση στερεών αποβλήτων».