ΕΕ: οι νέες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης κτιρίων

Της Μαργαρίτας Καραβασίλη* Η χώρα μας θα πρέπει να βιαστεί να καταρτίσει έγκαιρα το δικό της σχέδιο ανακαίνισης κτιρίων παράλληλα με μια εθνική στρατηγική...

Της Μαργαρίτας Καραβασίλη*

Η χώρα μας θα πρέπει να βιαστεί να καταρτίσει έγκαιρα το δικό της σχέδιο ανακαίνισης κτιρίων παράλληλα με μια εθνική στρατηγική για την απαλλαγή του κτιριακού αποθέματος από τις ανθρακούχες εκπομπές. Απαιτούνται πολύ ισχυρά οικονομικά και άλλα κίνητρα, και πολλά νέα προγράμματα τύπου “Εξοικονομώ” και “Κύματος ανακαίνισης” και αλλαγές στη δόμηση κτιρίων, οικισμών και στις προδιαγραφές υλικών.

Για άλλη μια φορά τα ζητήματα ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων στο προσκήνιο. Με την νέα αναθεώρηση της κοινοτικής οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (η πρώτη είχε εκδοθεί το 1993) οι στόχοι γίνονται πιο αυστηροί και πιο δεσμευτικοί για τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Τα μέτρα θα ισχύσουν από το 2025 και η Ελλάδα θα πρέπει να έχει τουλάχιστον 1,5 εκατ. κτίρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης (NZE) έως το 2030. Δύσκολος ο στόχος γιατί είναι πολύ υψηλό το ποσοστό των κτιρίων της χώρας που έχουν ανεγερθεί μετά το 1980 (ημερομηνία που θεσπίστηκε ο πρώτος κανονισμός θερμομόνωσης των κτιρίων) ενώ σύμφωνα με τις υποχρεωτικές ενεργειακές αναβαθμίσεις των κατοικιών και λοιπόν κτηρίων, που θέτει η ΕΕ, η Ελλάδα θα πρέπει να μετατρέψει τουλάχιστον 4,5 εκατομμύρια κατοικίες σε κτίρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης (nZEB) έως το 2050 (επί υφισταμένου συνόλου 4,6 εκατομμυρίων κατοικιών/Μακροπρόθεση Στρατηγική Ανακαίνισης/ΦΕΚ Β 974/2021) και τουλάχιστον 1,5 εκατομμύριά κατοικιών σε nZEB έως το 2030.

Είναι προφανές ότι τα ενεργοβόρα κτίρια θα βρεθούν σταδιακά εκτός κτηματαγοράς.

Βεβαίως η Ελλάδα, όπως και κάθε χώρα, θα πρέπει να υιοθετήσει το δικό του εθνικό roadmap αλλά σε κάθε περίπτωση έως το 2030 η μέση χρήση πρωτογενούς ενέργειας σε κτίρια κατοικίας θα πρέπει να μειωθεί κατά 16% και κατά 20-22% έως το 2035. Επιπλέον, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι τουλάχιστον το 55% της μείωσης της μέσης χρήσης πρωτογενούς ενέργειας θα επιτυγχάνεται μέσω της ανακαίνισης των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις.

Αυτή τη φορά η χώρα μας θα πρέπει να βιαστεί να καταρτίσει έγκαιρα το δικό της σχέδιο ανακαίνισης κτιρίων παράλληλα με μια εθνική στρατηγική για την απαλλαγή του κτιριακού αποθέματος από τις ανθρακούχες εκπομπές.

Εδώ μπαίνουν στο στόχαστρο και τα κατασκευαστικά υλικά, που θα πρέπει πλέον να είναι όσο περισσότερο γίνεται “πράσινα” λαμβάνοντας μέτρα αντιμετώπισης των εναπομεινάντων εμποδίων, όπως η χρηματοδότηση, η κατάρτιση και η προσέλκυση πιο εξειδικευμένων εργαζομένων, κλπ.

Πιο αυστηρά μέτρα και στόχοι ισχύουν και για το κτιριακό απόθεμα μη κατοικιών, όπου οι αναθεωρημένοι κανόνες απαιτούν τη σταδιακή βελτίωσή του μέσω ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης. Αυτό στοχεύει στην ανακαίνιση του 16% των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις έως το 2030 και του 26% των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις έως το 2033.

Παράλληλα, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι θα υπάρχουν εγγυήσεις για τους ενοικιαστές, ώστε να μην υπάρξει κίνδυνος έξωσης ευάλωτων νοικοκυριών λόγω δυσανάλογων αυξήσεων του ενοικίου μετά από ανακαίνιση.

Οι συμφωνηθείσες διατάξεις στο πλαίσιο της EPBD θα βοηθήσουν την ΕΕ να καταργήσει σταδιακά τους λέβητες που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα. Οι επιδοτήσεις για την εγκατάσταση αυτόνομων λεβήτων που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα δεν θα επιτρέπονται από την 1η Ιανουαρίου 2025.

Προφανώς θα απαιτηθούν πολύ ισχυρά οικονομικά και άλλα κίνητρα, και πολλά νέα προγράμματα τύπου “Εξοικονομώ” ή “Κύματος ανακαίνισης”, κλπ., που θα πρέπει να προγραμματίσει η ΕΕ αλλά και μεγάλη προσπάθεια για μια ολοκληρωμένη ενημέρωση των πολιτών και των αρμόδιων φορέων.

Και προφανώς θα πρέπει να δούμε σοβαρά τον τρόπο που κατασκευάζουμε ανατρέχοντας στις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής και οικολογικής δόμησης, τόσο σε επίπεδο κτιρίων όσο και σε επίπεδο οικισμών!