Οικοδομικά έργα-ΗΜ: οι απαιτήσεις της νομοθεσίας, με γνώμονα την ασφάλεια

Του Χρήστου Ψήττα, Ηλεκτρολόγου – Μηχανικού MSc,

Πραγματογνώμονας, Προέδρος του Συλλόγου Ηλεκτρολόγων Μηχανολόγων Μηχανικών τε Δυτικής Ελλάδας (ΣΗΜΤΕΔΕ)

Η ασφάλεια και η υγεία των εμπλεκομένων σε ένα οικοδομικό έργο αποτελεί υποχρέωση του μηχανικού και του κατασκευαστή του. Εκ των πραγμάτων ένα οποιοδήποτε έργο σε κατασκευή κρύβει κινδύνους για το σύνολο του προσωπικού ακόμα και του πιο καλά ειδικευμένου. Η εκ των προτέρων αναγνώριση τους, ο σχεδιασμός και υλοποίηση μέτρων ασφαλείας, ο συστηματικός έλεγχος τήρησης τους και η αναθεώρηση τους όταν κρίνεται απαραίτητο, συνθέτουν το σύνολο των ενεργειών για την αποπεράτωση του έργου χωρίς προβλήματα.

Ξεκινώντας από την αρχή για την κατασκευή του έργου με την έκδοση αδείας και τις μελέτες, που προϋποθέτει η κείμενη νομοθεσία.

Δικαιολογητικά για την έκδοση αδείας (αναφέρουμε ενδεικτικά):

• Αρχιτεκτονική μελέτη, στην οποία εμπεριέχεται η μελέτη παθητικής πυροπροστασίας και η μελέτη προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρία όπου απαιτείται,
• Στατική μελέτη,
• Μελέτες ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων
• Μελέτη ενεργειακής απόδοσης κτιρίου,
• Μελέτη χρονικού και οικονομικού προγραμματισμού εκτέλεσης έργου,
• Μελέτη υδραυλικών εγκαταστάσεων και αποχετεύσεων,
• Μελέτη Πυροπροστασίας και έγκριση της από την Πυροσβεστική υπηρεσία ‐ εφόσον απαιτείται
• Μελέτη καυσίμου αερίου, όπου απαιτείται,
• Υπεύθυνη δήλωση κάθε μελετητή μηχανικού, στην οποία αναφέρεται ότι: Οι μελέτες συντάχθηκαν σύμφωνα με τις γενικές και ειδικές πολεοδομικές διατάξεις…κλπ.

• Σχέδιο και φάκελος ασφάλειας και υγείας του έργου, με ορισμό του υπευθύνου συντονιστή κατά τα οριζόμενα στο π. δ. 305/1996 (Α` 212).
• Συμβολαιογραφική δήλωση των προβλεπόμενων χώρων στάθμευσης, σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν. 1221/ 1981 (Α` 292), και πιστοποιητικό μεταγραφής της στο υποθηκοφυλακείο ή καταχώρισης της στο κτηματολογικό γραφείο.
• Αιτιολογική έκθεση της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του ν. 1577/1985 (Α` 210),
• Αποδεικτικά κατάθεσης των οφειλόμενων εισφορών υπερ του Δημοσίου και ΙΚΑ,
• Ταυτότητα κτιρίου, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 3 και 4 του ν. 3843/2010 (Α` 62) καθώς και του άρθρου 19,
• Εγκριση  Αρχαιολογικής Υπηρεσίας  για οικοδομές που ανεγείρονται σε χώρους  ελεγχόμενους από το Υπουργείο Πολιτισμού,
• Έγκριση  ΔΕΔΔΗΕ  για οικοδομές  όγκου άνω των 2.500 κ.μ. (απαίτηση υποσταθμού)
• Λοιπές άλλες μελέτες.

Για τα κτίρια από δω και στο εξής λαμβάνουμε υπόψη και τα παρακάτω :

• ΟΔΗΓΙΑ 2010/31/ΕΕ (nZeb – NearZeroEnergyBuilding) η οποία απαιτεί όλα τα νεοαναγειρόμενα ιδιωτικά κτίρια να είναι μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης

Η οδηγία αποσκοπεί στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), λαμβάνοντας υπόψη τις διάφορες κλιματικές και τοπικές συνθήκες. Καθορίζει τις ελάχιστες απαιτήσεις και ένα κοινό πλαίσιο για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης. Μετά την επανεξέταση της εφαρμογής της, η οδηγία 2010/31/ΕΕ τροποποιήθηκε το 2018 με την οδηγία (ΕΕ) 2018/844. Ο πρωταρχικός στόχος ήταν η επιτάχυνση της οικονομικώς συμφέρουσας ανακαίνισης των υφιστάμενων κτιρίων και η προώθηση των έξυπνων τεχνολογιών στα κτίρια. Στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για την καθαρή ενέργεια, η τροποποιητική οδηγία συμπληρώνει τη νομοθεσία περί ενεργειακής απόδοσης.

• ΟΔΗΓΙΑ 2012/27/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012 για την ενεργειακή απόδοση, την τροποποίηση των οδηγιών 2009/125/ΕΚ και 2010/30/ΕΕ και την κατάργηση των οδηγιών 2004/8/ΕΚ και 2006/32/ΕΚ. Η οδηγία εισάγει μια σειρά μέτρων για την επιτάχυνση της ενεργειακής απόδοσης, συμπεριλαμβανομένης της αρχής της “ενεργειακής αποδοτικότητας πρώτα” στις ενεργειακές και μη ενεργειακές πολιτικές.
• ΟΔΗΓΙΑ 2018/844/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ης Μαΐου 2018 για την τροποποίηση της οδηγίας 2010/31/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και της Οδηγίας 2012/27/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση.

Για να διασφαλιστεί ότι τα κτίρια είναι κατάλληλα για την ενισχυμένη φιλοδοξία της ΕΕ για το κλίμα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η αναθεωρημένη οδηγία έχει στόχο να συμβάλει στην επίτευξη μείωσης των εκπομπών κατά τουλάχιστον 60 % στον κτιριακό τομέα έως το 2030 σε σύγκριση με το 2015 και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.

Τα κύρια μέτρα στην προσωρινή αυτή συμφωνία περιλαμβάνουν τα εξής:

• σταδιακή θέσπιση ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης για τη στήριξη της ανακαίνισης κτιρίων με τη χαμηλότερη ενεργειακή απόδοση,
• ένα βελτιωμένο πρότυπο για τα νέα κτίρια, συμπεριλαμβανομένου ενός πιο φιλόδοξου οράματος για τα κτίρια με μηδενικές εκπομπές,
• ενισχυμένες μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισης, που θα μετονομαστούν σε εθνικά σχέδια ανακαίνισης κτιρίων
• αυξημένη αξιοπιστία,
• ποιότητα και ψηφιοποίηση των πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης με τάξεις ενεργειακής απόδοσης που θα βασίζονται σε κοινά κριτήρια
• ορισμός της ριζικής ανακαίνισης και καθιέρωση διαβατηρίων ανακαίνισης κτιρίων
• εκσυγχρονισμός των κτιρίων και των συστημάτων τους και καλύτερη ενοποίηση του ενεργειακού συστήματος (για θέρμανση, ψύξη, εξαερισμό, φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων και ανανεώσιμη ενέργεια)

Η πρόταση είναι να εισαχθούν σε επίπεδο ΕΕ «πρότυπα ελάχιστης ενεργειακή απόδοσης». Αυτά θα περιγράφουν τις «ελάχιστες απαιτήσεις σε ολόκληρη την ΕΕ και θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε καταστάσεις όπου οι ιδιοκτήτες δεν μπορούν πλέον να νοικιάζουν χώρο που δεν συμμορφώνεται ή να επιβάλλονται πρόστιμα».

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΣΥΝΟΡΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ (CarbonBorderAdjustmentMechanism-CBAM)

Το CBAM είναι ένας δασμός για προϊόντα έντασης άνθρακα, όπως ο χάλυβας, που εισάγονται στην ΕΕ.

Δημιουργία Παρατηρητηρίου Κτιρίων σε επίπεδο ΕΕ

Η αναθεώρηση απαιτεί την αποθήκευση δημόσιων εθνικών βάσεων δεδομένων για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Αυτή η βάση δεδομένων θα περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τις αξιολογήσεις EPC των κτιρίων, το περιεχόμενο του διαβατηρίου ανακαίνισης κτιρίου και την υπολογισμένη/μετρημένη κατανάλωση ενέργειας.

Τι αλλάζει στο κοντινό μας μέλλον :

Καινούργιες κατασκευές:

Νέα κτίρια που θα πρέπει να είναι μηδενικών εκπομπών:

• από το 2019 – τα νέα κτίρια που ανήκουν σε δημόσιους φορείς
• από το 2030, όλα τα νέα κτίρια

Από το 2030, τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης θα είναι υποχρεωτικά για όλα τα νέα κτίρια.

Υφιστάμενα κτίρια:

Μη οικιστικά κτίρια:

Τα κράτη μέλη θα καθορίσουν ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης = μέγιστη ποσότητα ενέργειας που τα κτίρια θα μπορούν να χρησιμοποιούν ανά m2 κάθε χρόνο (με βάση το κτιριακό δυναμικό τον Ιανουάριο του 2020). Θα υπάρχουν δύο όρια, «15 %» και «25 %», που θα αντιπροσωπεύουν το εθνικό κτιριακό απόθεμα πάνω από αυτά τα όρια.

• έως το 2030, όλα τα μη οικιστικά κτίρια θα πρέπει να μην υπερβαίνουν το καθορισμένο όριο του 15 %.
• έως το 2034, όλα τα μη οικιστικά κτίρια θα πρέπει να μην υπερβαίνουν το καθορισμένο όριο του 25 %.

Οικιστικά κτίρια:

Η μέση χρήση πρωτογενούς ενέργειας όλων των οικιστικών κτηρίων βρίσκεται τουλάχιστον στο:

• έως το 2033: επίπεδο κατηγορίας ενεργειακής απόδοσης D
• έως το 2040: επίπεδο που ορίζεται από κάθε χώρα και εξασφαλίζει ότι το κτηριακό δυναμικό θα έχει μηδενικές εκπομπές το 2050

Από το 2050, όλα τα υφιστάμενα κτίρια θα πρέπει να μετατραπούν σε κτίρια μηδενικών εκπομπών

Εξαιρέσεις έχουμε στα εξής:

• ιστορικά κτίρια
• χώροι λατρείας και κτίρια που χρησιμοποιούνται για θρησκευτικές δραστηριότητες
• μεμονωμένα κτίρια μικρότερα από 50 m2
• κτίρια που ανήκουν στις ένοπλες δυνάμεις και χρησιμοποιούνται για αμυντικούς σκοπούς
• βιομηχανικές εγκαταστάσεις, εργαστήρια και αγροτικά κτίρια πλην κατοικιών

Εγκαταστάσεις ηλιακής υποβοήθησης πρέπει να γίνουν :

• από το 2027: όλα τα νέα δημόσια και μη οικιστικά κτίρια (ωφέλιμη επιφάνεια άνω των 250 m2)
• από το 2028: όλα τα υπάρχοντα δημόσια και μη οικιστικά κτίρια που υποβάλλονται σε ριζική ανακαίνιση (ωφέλιμη επιφάνεια άνω των 400 m2)
• από το 2030: όλα τα νέα οικιστικά κτίρια

Τα νέα κτίρια και τα κτίρια που έχουν υποστεί ανακαίνιση μεγάλης κλίμακας θα πρέπει να έχουν:

• περισσότερα σημεία επαναφόρτισης
• περισσότερους χώρους στάθμευσης ποδηλάτων
• χρηματοδοτικά εργαλεία για ανακαίνιση
• φορολογικές ελαφρύνσεις

Σύμφωνα με το άρθρο 9 του ν.4122/2013, από 1.1.2021, όλα τα νέα κτίρια πρέπει να είναι κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας, ενώ για τα νέα κτίρια που στεγάζουν υπηρεσίες του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, η υποχρέωση αυτή τίθεται σε ισχύ από 1.1.2019.

Για τον καθορισμό των κτηρίων με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας και την περιγραφή των πολιτικών και δράσεων που πρέπει να υιοθετηθούν προκειμένου να αυξηθεί ο αριθμός τους εκδόθηκε η Υπουργική Απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΕΠΕΑ/85251/242/27.11.2018 (ΦΕΚ Β’ 5447).

Kαινοτόμες λύσεις

Όσον αφορά στα είδη καινοτομίας, τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται καινοτόμες λύσεις κυρίως στον τομέα των εφαρμογών, οι οποίες έχουν πεδίο:

• στα έξυπνα κτίρια
• στην εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας
• στα έξυπνα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας
• στις ανανεώσιμες πηγές ηλεκτρικής ενέργειας
• στην αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας
• στην ηλεκτροκίνηση
• στους σταθμούς φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
• Στην εξοικονόμηση ενέργειας και προώθηση των ΑΠΕ στους τομείς τελικής
• κατανάλωσης (κτίρια, μεταφορές, βιομηχανία, κλπ.)
• Στο σχεδιασμό και παραγωγή κυκλικών προϊόντων και υπηρεσιών

Καινοτόμες μέθοδοι οι οποίες εφαρμόζονται από επαγγελματίες αφορούν κυρίως στην παροχή υπηρεσιών συστημάτων ενεργειακής διαχείρισης για την εξοικονόμηση ενέργειας, ενεργειακής αποδοτικότητας και μείωσης κόστους στον κτιριακό τομέα. Επιπλέον, καινοτόμες μέθοδοι εφαρμόζονται για την εκτίμηση ενεργειακών παρεμβάσεων σε κτίρια, καθώς επίσης και την ανάπτυξη εργαλείων εκτίμησης των επιπτώσεων των μέτρων πολιτικής στην εξοικονόμηση ενέργειας.

Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ.

Το θέμα της ασφάλειας !!

Οι απαιτήσεις των τεχνικών έργων και εργασιών είναι πολλές και ποικίλες. Ο κάθε επαγγελματίας οφείλει να είναι ενήμερος μέσα από μια πληθώρα νομικών διατάξεων περί μέτρων ασφαλείας καθώς και των ευρωπαϊκών ή διεθνών προτύπωνμε τα οποία θα πορευτεί για την μελέτη και κατασκευή ενός έργου.Οι ηλεκτρολογικές πρωτίστως και εν μέρει οι μηχανολογικές εργασίες, βάσει ερευνών, εγκυμονούν τους σημαντικότερους κινδύνους με σοβαρές συνέπειες για τον άνθρωπο και τον εξοπλισμό. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται από την καθημερινή πρακτική και τον αριθμό τωνατυχημάτων και δυστυχημάτων από ανάλογα αιτία (ηλεκτροπληξία, πτώση, ασθένεια, κλπ).

Μερικά παραδείγματα από θεωρητικής γνώσης που πρέπει να κατέχει ο κάθε εμπλεκόμενος μηχανικός – εργολάβος – κατασκευαστής:

1. Νομοθετικό πλαίσιο το οποίο διέπει τις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις.
2. Ασφάλεια εργασίας σε τεχνικά έργα.
3. Μέτρα προστασίας έναντι ατυχημάτων.
4. Εκτίμηση κινδύνου.
5. Αναγνώριση των κινδύνων.
6. Τα μοντέλα ασφάλειας που υπάρχουν.
7. Μέθοδοι προστασίας σύμφωνα με τα νομοθετημένα ελληνικά, Ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα.
8. Ασφάλεια εργαζομένων σε ειδικούς χώρους εργασίας (Υποσταθμοί, Εργοτάξια κ.λπ.).
9. Λοιπές κανονιστικές διατάξεις.

Για τον επαγγελματία μελετητή, μηχανικό, εγκαταστάτη ή άλλο πρόσωπο που έχει νόμιμο δικαίωμα εργασιών οι κανονισμοί και οι προδιαγραφές που διέπουν την μελέτη Ηλεκτρομηχανολογικών Εγκαταστάσεων ενδεικτικά μπορεί να είναι :

• Ο εκάστοτε ισχύων Οικοδομικός & Κτιριοδομικός Κανονισμός
• Το νέο πρότυπο ΕΛΟΤ HD60364
• Το πρότυπο ΕΛΟΤ HD384 : Απαιτήσεις για Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις
• ΤοπρότυποΕΛΟΤ HD637 S1: Power Installations Exceeding 1KV A.C.
• Τον ν. 4067/2012 «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός» (Α’ 79) και ιδίως την παρ. 6 του άρθρου 28.
• Τον ν. 4495/2017 «Έλεγχος και προστασία του Δομημένου Περιβάλλοντος και άλλες διατάξεις» (Α’ 167).
• Τον ν. 4463/2017 «Μέτρα μείωσης του κόστους εγκατάστασης υψίρρυθμων ηλεκτρονικών επικοινωνιών – Εναρμόνιση της νομοθεσίας στην Οδηγία 2014/61/ΕΕ και άλλες διατάξεις» (Α’ 42).
• Τον ν. 4258/2014 Διαδικασία Οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για ταυδατορέματα – ρυθμίσεις Πολεοδομικής νομοθεσίας και άλλες διατάξεις (Α’ 94)
• Την υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΜΕΑΑΠ/124964/1561/7.12.2022 απόφαση «Αντικατάσταση της υπ’ αρ.
• 52907/2009 υπουργικής απόφασης “Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία σε κοινόχρηστους χώρους των οικισμών που προορίζονται για την κυκλοφορία πεζών (Β’ 2621)”» (Β’ 6213).
• Την υπό στοιχεία οικ. 140055/13.01.2017 κοινή υπουργική απόφαση «Τεχνικές προδιαγραφές σύνταξης του περιεχομένου του φακέλου οριοθέτησης κατ’ εφαρμογή της παραγράφου 5 του άρθρου 2 του ν. 4258/2014 – Διευκρινίσεις για την εφαρμογή της διαδικασίας οριοθέτησης» (Β’428).
• Tην υπό στοιχεία οικ. 41020/819/2012 κοινή υπουργική απόφαση «Καθορισμός των τεχνικών προδιαγραφών για τα εσωτερικά δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών και τροποποίηση του άρθρου 30 (εσωτερικές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις) του Κτιριοδομικού Κανονισμού» (Β’ 2776).
• Την υπό στοιχεία 39507/167/Φ.9.2/2016 κοινή υπουργική απόφαση «Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην οδηγία 2014/33/ΕE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014 για την εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τους ανελκυστήρες και τα κατασκευαστικά στοιχεία ασφάλειας για ανελκυστήρες.» (Β’ 1047).
• Την υπ’ αρ. 101195/2021 απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων «Γενικές και ειδικές απαιτήσεις για τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις» (Β’ 4654).
• Η Νομοθεσία Πυροπροστασίας
• Οι τεχνικές οδηγίες του Τ.Ε.Ε. (ΤΟΤΕΕ)
• Οι Ελληνικές Τεχνικές Προδιαγραφές (ΕΤΕΠ)
• Οι Κανονισμοί Κατασκευών Ειδικών Κτιρίων, κ.λ.π. (θεάτρων, κινηματογράφων, σταθμών
• αυτοκινήτων κ.λ.π.)
• Απόφαση: Αριθμ. οικ. 41020/819 Καθορισμός των τεχνικών προδιαγραφών για τα εσωτερικά δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών και τροποποίηση του άρθρου 30 (εσωτερικές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις) του Κτιριοδομικού Κανονισμού.
• Απόφαση: Αριθμ. 53538 ΕΞ 2023 Τροποποίηση της υπ’ αρ. οικ. 41020/819/25.09.2012 κοινής απόφασης των Υπουργών Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής «Καθορισμός των τεχνικών προδιαγραφών για τα εσωτερικά δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών και τροποποίηση του άρθρου 30 (εσωτερικές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις) του Κτιριοδομικού Κανονισμού» (Β’ 2776).
• Οι Κανονισμοί Διάθεσης Λυμάτων – Διεθνή Πρότυπα, Κανονισμοί, όπου οι Ελληνικοί δεν είναι επαρκείς ή ο Κύριος του Έργουαπαιτεί.
• Αριθ. Δ3/Α΄/οικ.6598 Τεχνικός Κανονισμός Εσωτερικών Εγκαταστάσεων Φυσικού Αερίου με πίεση λειτουργίας έως και 500mbar.
• Εγκύκλιος 11/2018 «Οδηγός εκπόνησης μελετών Δημοσίων Έργων του Ν.4412/2016

Στο κάθε έργο που μελετάται θα υπάρχουν τουλάχιστο τα κάτωθι σχέδια και διαγράμματα εγκαταστάσεων τα οποία θα πρέπει να μελετώνται πριν την έναρξη των εργασιών:

• Ύδρευση,
• Αποχέτευση (λύματα, όμβρια),
• Πυροπροστασία / Πυρόσβεση,
• Πυροπροστασία / Πυρανίχνευση,
• Ηλεκτρικά / Φωτισμός,
• Ηλεκτρικά / Κίνηση,
• Κλιματισμός / Αερισμός
• Ασθενή Ρεύματα / Αυτοματισμός (εφόσον απαιτείται),
• Ασθενή Ρεύματα / Λοιπά Ασθενή,
• Ανελκυστήρες
• Αντικεραυνική προστασία,
• Σχέδια Περιβάλλοντος Χώρου Μηχανολογικά
• Σχέδια Περιβάλλοντος Χώρου Ηλεκτρολογικά
• Σχέδια Συντονισμού

Το Σχέδιο Ασφάλειας και Υγείας (Σ.Α.Υ.) και ο Φάκελος Ασφάλειας και Υγείας (Σ.Α.Υ.) αφορά το μελετώμενο έργο και τα περιεχόμενα καθορίζονται από τις οικίες οδηγίες και προδιαγραφές

1. Οι κανονισμοί και οι προδιαγραφές που θα διέπουν την μελέτη Σ.Α.Υ. και Φ.Α.Υ., ενδεικτικά, είναι οι εξής: ΠΔ 305/1996, Ν.3850/2010.

2. Περιλαμβάνει κατ΄ ελάχιστον τα εξής παραδοτέα:

• Το μητρώο του έργου (σχέδια και τεχνική περιγραφή)
• Οδηγίες και στοιχεία χρήσιµα σε θέµατα Ασφάλειας και Υγείας για µμεταγενέστερες εργασίεςσε όλη τη διάρκεια της ζωής του έργου (συντήρηση, µμετατροπή, καθαρισµός κλπ).

α) Το ΣΑΥ αποτελεί τους κανόνες που θα εφαρμόζονται στο εργοτάξιο, και υποδεικνύει τα ειδικά µέτραπου πρέπει να λαμβάνονται για την πρόληψη κινδύνων. Αναλυτικότερα περιλαμβάνει:

• Γενικές Πληροφορίες για το έργο.
• Περιγραφή του έργου
• Χρονικό Προγραμματισμό της μελέτης
• Χρονικό Προγραμματισμό της κατασκευής
• Εκτίμηση κινδύνου
• Μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης κινδύνων
• Ισχύουσα νομοθεσία για τη λήψη μέτρων προστασίας και την αντιμετώπιση του επαγγελματικού κινδύνου για κάθε εργασία ή ομάδες εργασιών που προγραμματίζονται για το έργο.
• Σύστημα διαχείρισης ασφάλειας.

β) Το ΦΑΥ αποτελεί το μητρώο του έργου και σε αυτό πρέπει να περιλαμβάνονται:

• Τα Εγκεκριμένα Σχέδια
• Η Εγκεκριμένη Τεχνική Περιγραφή
• Τα «ως κατασκευάστηκε – asbuilt» σχέδια του κτιρίου (αποτελούν υποχρέωση του κατασκευαστήκαι συμπληρώνουν το ΦΑΥ)
• Πρόγραμμα και Έντυπα Αναγκαίων Επιθεωρήσεων και Συντήρησης

Η τεχνική περιγραφή θα είναι αναλυτική για κάθε εγκατάσταση και περιγράφει (ενδεικτικά) :

• Την δομή της εγκατάστασης και τον τρόπο λειτουργίας της
• Τα μηχανήματα και τις συσκευές που περιλαμβάνει
• Τα δίκτυα
• Τους χώρους που εγκαθίστανται τα μηχανήματα
• Πίνακας σημείων ελέγχου του αυτοματισμού (αν απαιτούνται)
• Τα βασικά χαρακτηριστικά του εξοπλισμού και των υλικών
• Τα βασικά στοιχεία για την ρύθμιση της εγκατάστασης
• Περιγραφή των βασικών δοκιμών που απαιτούνται

Θα περιλαμβάνει επίσης τα ακόλουθα :

• Τεύχος υπολογισμών που περιλαμβάνει αναλυτικούς υπολογισμούς για κάθε εγκατάσταση και τεχνικά χαρακτηριστικά κεντρικών συσκευών, μηχανημάτων και δικτύων.
• Τεχνικές προδιαγραφές υλικών και κατασκευής όπου προδιαγράφονται αναλυτικά τα τεχνικά στοιχεία των μηχανημάτων, των συσκευών και των υλικών των δικτύων.
• Τεύχος για τις δοκιμές και την λειτουργική παραλαβή της κάθε εγκατάστασης.

Μέτρα προστασίας από φυσικούς και βιολογικούς παράγοντες.

Για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων και για την πρόληψη των κινδύνων που προέρχονται ή μπορούν να προέλθουν από την έκθεση των εργαζομένων σε φυσικούς, χημικούς και βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία οι υπεύθυνοι του έργου οφείλουν να:

• Να κάνουν εκτίμηση των κινδύνων.
• Να λαμβάνουν τεχνικά και οργανωτικά μέτρα.
• Να εξασφαλίζουν ιατρικό έλεγχο των εργαζομένων, προληπτικό και περιοδικό, χωρίς επιβάρυνση για τους εργαζόμενους, δηλαδή οι δαπάνες βαρύνουν τον εργοδότη.
• Να προβαίνουν σε ειδική ενημέρωση των εργαζομένων.

Ενδεικτική νοµοθεσία που ισχύει για την υγιεινή και την ασφάλεια στα οικοδοµικά και τεχνικά έργα :

• Π.∆. 778/80 (ΦΕΚ 193/Α/26-8-80) «Περί µέτρων ασφαλείας κατά την εκτέλεσιν οικοδοµικών εργασιών». Στο ∆ιάταγµα αυτό περιγράφονται τα είδη και η χρήση των ικριωµάτων, ο τρόπος κατασκευής τους, καθώς και τα απαιτούµενα µέτρα ασφαλείας για εργασίες πάνω σε ικριώµατα. Επίσης περιγράφο- νται τα µέτρα ασφαλείας για τα κεκλιµένα επίπεδα, τις στέγες, τους φωταγωγούς, τα ανοίγµατα δαπέδων και τα κλιµακοστάσια και δίνονται και µερικές άλλες γενικές οδηγίες για νυκτερινή εργασία, εργασίες µετά από θεοµηνίες κ.λπ.

• Π. ∆. 1073/81 (ΦΕΚ 260/A/16-9-81, ΦΕΚ 64/A/28-5-82) «Περί µέτρων ασφαλείας κατά την εκτέλεση εργασιών εις εργοτάξια οικοδομών και πάσης φύσεως έργωναρμοδιότητας Πολιτικού Μηχανικού». Στο ∆ιάταγµα αυτό περιγράφονται τα απαιτούμεναµέτρα ασφάλειας για εργασίες εκσκαφών και κατεδαφίσεων καθώς και για τους χώρους καιθέσεις εργασίας ή κυκλοφορίας (π.χ. ικριώµατα, κλίµακες, υπερυψωμένες θέσεις εργασίας κ.λπ.). Επίσης υπάρχουν διατάξεις για τα µμηχανήματα και τα εξαρτήματα τους, τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις και τους χώρους µε ειδικούς κινδύνους (εκρήξεων, αναθυμιάσεων). Επί πλέον περιέχονται τα µέτρα ασφάλειας για την ασφαλή διακίνηση των υλικών (φόρτωση, εκφόρτωση, στοίβαση, µκαταφορά κ.λπ.) καθώς και για την πρόληψη και αντιμετώπισηπυρκαϊών. Τέλος υπάρχουν διατάξεις υγιεινής και Α’ Βοηθειών, ατοµικών µέσων προστασίας και υποχρεώσεων εργοδοτών και εργαζομένων, καθώς και διατάξεις για διάφορες άλλες ειδικές εργασίες.

• Ν. 1396/83 (ΦΕΚ 126/Ά/15-9-83)  «Υποχρεώσεις λήψης και τήρησης των µέτρων ασφαλείας στις οικοδοµές και λοιπά ιδιωτικά τεχνικά έργα»Στο Νόµο αυτόν περιέχονται οι υποχρεώσεις των εργολάβων, υπεργολάβων, ιδιοκτητών,µμελετητών και επιβλεπόντων των οικοδοµών και των ιδιωτικών τεχνικών έργων στον τοµέατης ασφάλειας των εργαζοµένων.Επίσης ορίζονται οι απαιτήσεις για την τήρηση Ηµερολογίου Μέτρων Ασφαλείας (π.χ. πού πρέπει να τηρείται και ποιος πρέπει να το ενηµερώνει).

• Απόφαση Υπ. Εργασίας 130646/84 (ΦΕΚ 154/Β/19-3-84) «Ηµερολόγιο Μέτρων Ασφάλειας». Με την Απόφαση αυτή καθορίζονται ο τρόπος έκδοσης και θεώρησης του Ηµερολογίου, ο τύπος του και ο τρόπος τήρησης του καθώς και το περιεχόµενο του και ο τρόπος χορήγησηςαντιγράφων.

• Ν. 1430/84 (ΦΕΚ 49/18-4-84) «Κύρωση της αριθµ. 62∆ιεθνούςΣύµβασης Εργασίας που αφορά τις διατάξεις ασφαλείας στην οικοδοµικήβιοµηχανία και τη ρύθµισηθεµάτων που έχουν άµεση σχέση µ’ αυτή»Με το Νόµο αυτό η Ελλάδα κυρώνει τη ∆ιεθνήΣύµβαση Εργασίας µε αριθµό 62. Αυτό σηµαίνει ότι αποδέχεται τις διατάξεις της σύµβασης αυτής. Πράγµατι η ήδη υπάρχουσα νοµοθεσία καλύπτει τις διατάξεις αυτές, που αναφέρονται στα ικριώµατα, ανυψωτικά µηχανήµατα, ατοµικά µέσα προστασίας και πρώτες βοήθειες.

• Απόφαση Υπ. Εργασίας 131325/87 (ΦΕΚ 467/Β/10-8-87) «Σύσταση µικτών επιτροπών ελέγχου σε οικοδοµές και εργοταξιακά έργα». Με την Απόφαση αυτή συστήνονται σε κάθε νοµό ή πόλη µε βάση τις περιφερειακέςυπηρεσίες Επιθεώρησης Εργασίας, µικτές επιτροπές ελέγχου των συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας για τις οικοδοµές και τα εργοτάξια που, λόγω αριθµούεργαζοµένων, δεν εµπίπτουν στις διατάξεις του ΚΕΦ. Α’ του Ν. 1568/85. Οι µικτές επιτροπές συγκροτούνται από τον Νοµάρχη και αποτελούνται από (α) τον Επιθεωρητή Εργασίας, (β) εκπρόσωπο των εργαζοµένων και (γ) εκπρόσωπο του Τεχνικού Επιµελητηρίου Ελλάδας. Η επιτροπή εκτελεί ελέγχους κάθε 15 ηµέρες τουλάχιστον και τις υποδείξεις, την επιβολή κυρώσεων κ.λπ. κάνει ο Επιθεωρητής Εργασίας.

• Π.∆. 315/87 (ΦΕΚ 149/Α/25-8-87) «Σύσταση επιτροπής υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας (Ε.Υ.Α.Ε.) σε εργοτάξια οικοδοµών και εν γένει τεχνικών έργων» Με το ∆ιάταγµα αυτό επεκτείνεται ο θεσµός των Ε.Υ.Α.Ε. στα τεχνικά έργα όπουαπασχολούνται πάνω από 100 άτοµα, αντί των 150 που ίσχυε αρχικά.
• Π.∆. 305/96 (ΦΕΚ 212/Α/29-8-1996) «Ελάχιστες προδιαγραφές ασφαλείας και υγείας, που πρέπει να εφαρµόζονται στα προσωρινά η κινητά εργοτάξια σε συµµόρφωσηπρος την Οδηγία 92/57/E. O.K.»Με το διάταγµα αυτό καθιερώνονται το Σχέδιο και ο Φάκελλος Ασφάλειας και Υγείας και τακαθήκοντα των αντιστοίχων συντονιστών, καθώς και η υπευθυνότητα των εργαζοµένων στην τήρηση των κανόνων Ασφαλείας και Υγιεινής.

Εθνική Νομοθεσία (Ενδεικτικά αναφέρουμε τα κάτωθι):

• Εγκ. Δ1(α)/ΓΠ οικ. 47627/2023 (ΦΕΚ /– 14.9.2023) Οδηγίες προστασίας της δημόσιας υγείας μετά από πλημμύρα προς τις υπηρεσίες για πολίτες

• Υ.Α. 395305/2022 (ΦΕΚ 4503/Β` 25.8.2022) Καθορισμός των κατ’ ελάχιστον απαιτούμενων κτιριολογικών και λοιπών προϋποθέσεων για την ίδρυση και λειτουργία κέντρων γιόγκα (yoga), καθώς και κάθε αναγκαίου, τεχνικού και λεπτομερειακού θέματος, για την εφαρμογή του άρθρου 67 του ν. 4908/2022 (Α’ 52)

• Υ.Α. οικ. ΥΠΕΝ/Δ ΑΟΚΑ/57930/2029/2022 (ΦΕΚ 3521/Β` 7.7.2022) Κατηγορίες των κατασκευών ή εγκαταστάσεων, για τις οποίες δεν απαιτείται άδεια δόμησης εντός χερσαίας ζώνης λιμένος

• Υ.Α. Δ22/4193/2019 (ΦΕΚ 4607/Β` 13.12.2019) Έγκριση εβδομήντα (70) Ελληνικών Τεχνικών Προδιαγραφών (ΕΤΕΠ), με υποχρεωτική εφαρμογή σε όλα τα Δημόσια Έργα και Μελέτες

• Ν. 4070/2012 (ΦΕΚ 82/Α` 10.4.2012) Ρυθμίσεις Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών, Μεταφορών, Δημοσίων Έργων, και άλλες διατάξεις

• Π.Δ. 57/2010 (ΦΕΚ 97/Α` 25.6.2010) Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας προς την οδηγία 2006/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου «σχετικά με τα μηχανήματα και την τροποποίηση της οδηγίας 95/16/ΕΚ» και κατάργηση των Π.Δ. 18/96 και 377/93

• Κ.Υ.Α οικ. 5697/590/2000 (ΦΕΚ 405/Β` 29.3.2000) Καθορισμός μέτρων και όρων για την αντιμετώπιση των κινδύνων από ατυχήματα μεγάλης έκτασης σε εγκαταστάσεις ή μονάδες λόγω της ύπαρξης επικίνδυνων ουσιών

• Ν. 1396/1983 (ΦΕΚ 126/Α` 15.9.1983) Υποχρεώσεις λήψης και τήρησης των μέτρων ασφαλείας στις οικοδομές και λοιπά ιδιωτικά τεχνικά έργα

• Π.Δ. 1180/1981 (ΦΕΚ 293/Α` 6.10.1981) Περί ρυθμίσεως θεμάτων αναγομένων εις τα της ιδρύσεως και λειτουργίας βιομηχανιών, βιοτεχνιών πάσης φύσης μηχανολογικών εγκαταστάσεων και αποθηκών και της εκ τούτων διασφαλίσεως περιβάλλοντος εν γένει

• Εγκ. 131120/1980 (ΦΕΚ /– 10.10.1980) Ανακοίνωση δημοσιεύσεως του αριθμ. 778/26.8.1980 Π.Δ. «Περί των μέτρων ασφαλείας κατά την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών»

• Υ.Α. Γ1/443/1973 (ΦΕΚ 87/Β` 24.1.1973) Περί κολυμβητικών δεξαμενών μετά οδηγιών κατασκευής και λειτουργίας αυτών

• Β.Δ. 277/1963 (ΦΕΚ 65/Α` 22.5.1963) Περί ατμολεβήτων, εγκαταστάσεων και λειτουργίας αυτών

• Υ.Α. 32141/1957 (ΦΕΚ /– 27.9.1957) Περί μέτρων ασφαλείας εις εργοστάσια Χαλυβουργίας

Νομολογία (ενδεικτικά): 

• Αρείου Πάγου 459/2016 (Β1, ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ) Αρείου Πάγου 459/2016 (Β1, ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ)

• Άρειος Πάγος 910/2015 (Β2, ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ) Άρειος Πάγος 910/2015 (Β2, ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ)

• Άρειος Πάγος 465/2015 (Ζ, ΠΟΙΝΙΚΕΣ) Άρειος Πάγος 465/2015 (Ζ, ΠΟΙΝΙΚΕΣ)

• Αρείου Πάγου 934/2013 (Β1, ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ) Αρείου Πάγου 934/2013 (Β1, ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ)

• Αρείου Πάγου 115/2012 (Α1, ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ) Αρείου Πάγου 115/2012 (Α1, ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ)

• Αρείου Πάγου 1680/2010 (ΣΤ, ΠΟΙΝΙΚΕΣ) Αρείου Πάγου 1680/2010 (ΣΤ, ΠΟΙΝΙΚΕΣ)

• Αρείου Πάγου 1678/2010, Τμ. Β/Ι Αρείου Πάγου 1678/2010, Τμ. Β/Ι

• Αρείου Πάγου 52/2010 (B1′ Πολιτικό Τμήμα) Αρείου Πάγου 52/2010 (B1′ Πολιτικό Τμήμα)
• Αρείου Πάγου 2366/2009 (ΣΤ, ΠΟΙΝΙΚΕΣ) Αρείου Πάγου 2366/2009 (ΣΤ, ΠΟΙΝΙΚΕΣ)

Για τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις έχουμε:

Άρθρο 12 Ποιοτική στάθμη εκτελούμενων εργασιών και υποχρεώσεις παρόχων

1.Οι ασκούντες τις επαγγελματικές δραστηριότητες του παρόντος οφείλουν να διαθέτουν αντίστοιχη άδεια ή βεβαίωση αναγγελίας και να εκτελούν τις αντίστοιχες εργασίες με τρόπο ώστε οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις να παρέχουν το απαιτούμενο επίπεδο ασφάλειας και ποιότητας, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και της υ.α. 3046/304/1989 «Κτιριοδομικός Κανονισμός» (Δ΄ 59). Ενδεικτικά:

1.1 Για όλες τις ειδικότητες: την Οδηγία 2006/95/ΕΚ «Εξοπλισμός χαμηλής τάσης», το Ελληνικό Πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 «Απαιτήσεις για ηλεκτρικές εγκαταστάσεις» και τον Κανονισμό Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων (Κ.Ε.Η.Ε.) (μόνο για τις περιπτώσεις που ο Κανονισμός έχει εφαρμογή).

1.2 Για την Α΄ Ειδικότητα: την υ.α. Φ.7.5/1816/88/27.2.2004 «Αντικατάσταση του ισχύοντος Κανονισμού Εσωτερικών Ηλεκτρικών εγκαταστάσεων (Κ.Ε.Η.Ε.) με το Πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 και άλλες σχετικές διατάξεις» (Β΄ 470), την κ.υ.α. Φ.Α΄ 50/12081/642/26.7.2006 «Θέματα ασφάλειας των Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων (Ε.Η.Ε.) Καθιέρωση υποχρέωσης εγκατάστασης διατάξεων διαφορετικού ρεύματος και κατασκευής θεμελιακής γείωσης» (Β΄ 1222), την υ.α. Φ.50/503/168/19.4.2011 «Τροποποίηση της υπ. αριθμ. 115239/ 25702/ 3627 της 21 Δεκ. 1965/11 Ιαν. 1966 (ΦΕΚ Β΄ 8) απόφασης του Υπουργού Βιομηχανίας «Περί ερμηνείας των διατάξεων του Νόμου 4483/1965» (Β΄ 844) και τον ν. 4483/ 1965 «Περί καταργήσεως του υποχρεωτικού Κρατικού Ελέγχου των εσωτερικών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων και άλλων τινών διατάξεων» (Α΄ 118), όπως εκάστοτε ισχύουν.

1.3 Για την Γ΄ Ειδικότητα: το Πρότυπο ΕΛΟΤ 1423 ή άλλο ευρωπαϊκό ή διεθνές πρότυπο που παρέχει ισοδύναμη ασφάλεια.

1.4 Για την Δ΄ Ειδικότητα: (α) για την 1η Ομάδα, την Οδηγία 1995/16/ΕΚ, σχετικά με τους ανελκυστήρες, όπως μεταφέρθηκε στο ελληνικό δίκαιο με την κ.υ.α. Φ9.2/32803/1308/1997 «Κατασκευή και λειτουργία ανελκυστήρων» (Β΄ 815), τα πρότυπα ΕΛΟΤ ΕΝ 81.1 και 81.2 και την κ.υ.α. Φ.Α/9.2/Οικ. 28425/1245/22.12.2008 «Συμπλήρωση διατάξεων σχετικά με την εγκατάσταση, λειτουργία, συντήρηση, και ασφάλεια των ανελκυστήρων» (Β΄ 2604), όπως αυτά εκάστοτε ισχύουν και (β) για την 2η Ομάδα, την Οδηγία 2006/42/ΕΚ σχετικά με τις μηχανές.

2.Δεν επιτρέπεται η εκτέλεση εργασιών σε ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις, για τις οποίες σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις απαιτείται μελέτη, χωρίς την προ- ηγούμενη εκπόνηση μελέτης από το πρόσωπο που έχει το δικαίωμα, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και την επίβλεψη εφαρμογής της μελέτης από πρόσωπο που έχει το δικαίωμα.

3.Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών διενεργείται έλεγχος και συντάσσεται, εντός ενός (1) μηνός, από τον αδειούχο ή από πρόσωπο που έχει το δικαίωμα αυτό, υπεύθυνη δήλωση καλής εκτέλεσης, το περιεχόμενο της οποίας ορίζεται στο Παράρτημα Γ, η οποία παραδίδεται στον μελετητή της εγκατάστασης, εάν υπάρχει, στον ιδιοκτήτη της εγκατάστασης και καταχωρείται, σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 11 παρ. 2 του ν. 3982/2011 και του άρθρου 2 του ν. 4483/1965, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.

4.Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 3 ελέγχονται για την τήρηση των υποχρεώσεων που αναφέρονται στις προηγούμενες παραγράφους, καθώς και για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, σύμφωνα με τη διαδικασία αυτεπάγγελτης επιλογής των προς έλεγχο παρόχων των παρ. Ι και ΙΙ του Παραρτήματος Ζ, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 11 του ν. 3982/2011 και υπόκεινται στις κυρώσεις του άρθρου 12 του νόμου αυτού. Η επαγγελματική συμπεριφορά των εν λόγω προσώπων παρακολουθείται κατά τα οριζόμενα στην υπουργική απόφαση 12570/1106/Φ9.1/2010 «Διαδικασία έγκρισης προσωρινής παροχής υπηρεσιών, τήρηση μητρώου και εποπτεία παροχών» (Β΄ 1830), όπως αυτή εκάστοτε ισχύει.

5.Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 3 οφείλουν να παρέχουν στους αποδέκτες των υπηρεσιών τους πληροφορίες, σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 23 του ν. 3844/2010 και ειδικότερα, πριν από την παροχή της υπηρεσίας, να παραδίδουν στον αποδέκτη της υπηρεσίας ειδικό έντυπο πληροφοριών, το ελάχιστο περιεχόμενο του οποίου ορίζεται στο παράρτημα Β του παρόντος.

6.Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 3 οφείλουν να διαθέτουν την προβλεπόμενη στο άρθρο 24 του ν. 3844/2010 ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης, η οποία μπορεί να είναι ατομική ή ομαδική, όπως αυτή αναφέρεται στο ειδικό έντυπο πληροφοριών.

7.Άρνηση ή ελλιπής παροχή των ως άνω πληροφοριών ή μη κατάθεση του εντύπου, επισύρει για τον παραβάτη κυρώσεις, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 35 του ν. 3844/2010 και την υπουργική απόφαση που εκδίδεται κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου αυτού

Σύμφωνα με το ΦΕΚ 552 Β’ 26 03 2009: Κανονισμός λειτουργίας του δικτύου ύδρευσης της ΕΥΔΑΠ Α.Ε. άρθρο 25.8. Απαγορεύεται η γείωση των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων των ακινήτων επί των υδραυλικών εγκαταστάσεων έστω και αν γεφυρώνεται η θέση του μετρητή. Το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ δεν εξασφαλίζει μεταλλική συνέχεια δεδομένου ότι οι αγωγοί και άλλα εξαρτήματα τους σε μεγάλο ποσοστό δεν είναι από αγώγιμο υλικό. Οι χρήστες των εγκαταστάσεων αυτών  είναι αποκλειστικά υπεύθυνοι για την μη τήρηση της απαγόρευσης.

Για τις υδραυλικές εγκαταστάσεις έχουμε:

ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 112

Άρθρο 7 Ποιοτική στάθμη εκτελούμενων εργασιών και υποχρεώσεις παρόχων

1.Οι ασκούντες τις επαγγελματικές δραστηριότητες του παρόντος οφείλουν να διαθέτουν αντίστοιχη άδεια ή βεβαίωση αναγγελίας και να εκτελούν τις αντίστοιχες εργασίες με τρόπο ώστε οι υδραυλικές εγκαταστάσεις να παρέχουν το απαιτούμενο επίπεδο ασφάλειας και ποιότητας, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις της υ.α. 3046/304/1989 «Κτιριοδομικός Κανονισμός» (Δ΄ 59), της κοινής υπουργικής απόφασης Δ3/Α/11346/2003 «Κανονισμός Εσωτερικών Εγκαταστάσεων Φυσικού Αερίου με πίεση λειτουργίας έως και 1 bar» (Β΄ 963), της υ.α. Δ3/ Α/22925/2006 «Κανονισμός εγκατάστασης παροχετευτικών αγωγών και μετρητών φυσικού αερίου με πίεση λειτουργίας έως και 4 bar» (Β΄ 1810) και της κοινής υπουργικής απόφασης 31856/2003 «Τεχνικός Κανονισμός εγκαταστάσεων υγραερίου στα κτίρια (πλην βιομηχανιών- βιοτεχνιών)» (Β΄ 1257), όπως αυτές εκάστοτε ισχύουν.

2.Δεν επιτρέπεται η χρησιμοποίηση στις εγκαταστάσεις υλικών που δεν είναι σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 89/106/ΕΚ, όπως αυτή μεταφέρθηκε στο ελληνικό δίκαιο με το π.δ. 334/1994 (Α΄ 176), όπως αυτό εκάστοτε ισχύει.

3.Δεν επιτρέπεται η εκτέλεση εργασιών υδραυλικών εγκαταστάσεων, για τις οποίες σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις απαιτείται μελέτη, χωρίς την προηγούμενη εκπόνηση μελέτης από το πρόσωπο που έχει το δικαίωμα, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.

4.Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών επί της εγκατάστασης διενεργείται έλεγχος στεγανότητας και καλής λειτουργίας και συντάσσεται, εντός ενός μηνός, από τον αδειούχο αρχιτεχνίτη ή εργοδηγό ή από πρόσωπο που έχει το δικαίωμα αυτό, υπεύθυνη δήλωση καλής εκτέλεσης, η οποία παραδίδεται στον μελετητή της εγκατάστασης, εάν υπάρχει, και στον ιδιοκτήτη της εγκατάστασης. Το περιεχόμενο της υπεύθυνης δήλωσης καλής εκτέλεσης ορίζεται στο παράρτημα Β του παρόντος.

5.Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 4 ελέγχονται για την τήρηση των υποχρεώσεων που ανα- φέρονται στις προηγούμενες παραγράφους, καθώς και για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, σύμφωνα με τη διαδικασία αυτεπάγγελτης επιλογής των προς έλεγχο παρόχων του Παραρτήματος Ζ, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 11 του ν. 3982/2011 και υπόκεινται στις κυρώσεις του άρθρου 12 του νόμου αυτού. Η επαγγελματική συμπεριφορά των εν λόγω προσώπων παρακολουθείται κατά τα οριζόμενα στην υπουργική απόφαση 12570/1106/ Φ9.1/2010 «Διαδικασία έγκρισης προσωρινής παροχής υπηρεσιών, τήρηση μητρώου και εποπτεία παροχών» (Β΄ 1830), όπως αυτή εκάστοτε ισχύει.

6.Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 4 οφείλουν να παρέχουν στους αποδέκτες των υπηρεσιών τους πληροφορίες, σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 23 του ν. 3844/2010 και ειδικότερα, πριν από την παροχή της υπηρεσίας, να παραδίδουν στον αποδέκτη της υπηρεσίας ειδικό έντυπο πληροφοριών, το ελάχιστο περιεχόμενο του οποίου ορίζεται στο παράρτημα Γ του παρόντος.

7Άρνηση ή ελλιπής παροχή των ως άνω πληροφοριών επι- σύρει για τον παραβάτη κυρώσεις, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 35 του ν. 3844/2010 και την υπουργική απόφαση που εκδίδεται κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου αυτού.

Για τις εγκαταστάσεις καύσης υγρών & αερίων καυσίμων έχουμε:

ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 114

Άρθρο 7 Ποιοτική στάθμη εκτελούμενων εργασιών και υποχρεώσεις παρόχων

1.Οι ασκούντες τις επαγγελματικές δραστηριότητες του παρόντος οφείλουν να διαθέτουν αντίστοιχη άδεια ή βεβαίωση αναγγελίας και να εκτελούν τις αντίστοιχες εργασίες με τρόπο ώστε οι εγκαταστάσεις καύσης να παρέχουν το απαιτούμενο επίπεδο ασφάλειας και ποιότητας, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις της υ.α. 3046/304/1989 «Κτιριοδομικός Κανονισμός» (Δ΄ 59), της κ.υ.α. Δ3/Α/11346/2003 «Κανονισμός Εσωτερικών Εγκαταστάσεων Φυσικού Αερίου με πίεση λειτουργίας έως και 1 bar» (Β΄ 963), της υ.α. Δ3/Α/22925/2006 «Κανονισμός εγκατάστασης παροχετευτικών αγωγών και μετρητών φυσικού αερίου με πίεση λειτουργίας έως και 4 bar» (Β΄ 1810) και της κ.υ.α. 31856/2003 «Τεχνικός Κανονισμός εγκαταστάσεων υγραερίου στα κτίρια (πλην βιομηχανιών – βιοτεχνιών)» (Β΄ 1257), όπως αυτές εκάστοτε ισχύουν, καθώς και των διατάξεων για την προστασία του περιβάλλοντος.

2.Δεν επιτρέπεται η χρησιμοποίηση στις εγκαταστάσεις συσκευών καύσης που δεν είναι σύμφωνες με τις απαιτήσεις των Οδηγιών 92/42/EOK «Νέοι λέβητες ζεστού νερού» ή / και 90/396/EOK «Συσκευές αερίου», όπως αυτές μεταφέρθηκαν στο Ελληνικό δίκαιο: α) η πρώτη με το π.δ. 335/1993 «Απαιτήσεις απόδοσης για τους νέους λέβητες ζεστού νερού που τροφοδοτούνται με υγρά ή αέρια καύσιμα, σε συμμόρφωση προς την οδηγία του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων 92/42 ΕΟΚ της 21ης Μαΐου 1992 (L 167/92)» (Α΄ 143), όπως αυτό τροποποιήθηκε και ισχύει και β) η δεύτερη με την υ.α. 15233/1991 «της 3.4/7/91 Συμμόρφωση της Ελληνικής Νομοθεσίας με την 90/396/ΕΟΚ Οδηγία του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων σχετικά με τις συσκευές αερίου» (Β΄ 487), όπως αυτή τροποποιήθηκε και ισχύει.

3.Πριν από την έναυση συσκευής καύσης, ο αδειούχος εγκαταστάτης ή το πρόσωπο που έχει αντίστοιχο δικαίωμα, οφείλουν να ελέγχουν τη συμμόρφωση της συσκευής με τις ως άνω διατάξεις.

4.Οι εγκαταστάτες εγκαταστάσεων καύσης ή τα πρόσωπα που έχουν το δικαίωμα αυτό υποχρεούνται, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών εκτέλεσης, συντήρησης και επισκευής μιας εγκατάστασης καύσης αερίων καυσίμων, να θέτουν σε λειτουργία ή επαναλειτουργία την εγκατάσταση, μόνον όταν προβούν σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες και διαπιστώσουν ότι συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις, ασφαλούς και αποδοτικής λειτουργίας αυτής, σύμφωνα με τη μελέτη, οπότε και συντάσσουν υπεύθυνη δήλωση καλής εκτέλεσης, η οποία παραδίδεται στον ιδιοκτήτη της εγκατάστασης και η οποία συνοδεύεται από μετρήσεις που επαληθεύουν την ποιότητα των καυσαερίων, εφόσον τούτο προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις. Το περιεχόμενο της υπεύθυνης δήλωσης καλής εκτέλεσης ορίζεται στο παράρτημα Β του παρόντος.

Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι η εγκατάσταση δεν πληροί τους κανόνες ασφαλούς λειτουργίας, στην ως άνω υπεύθυνη δήλωση καλής εκτέλεσης αναγράφονται εξειδικευμένα τα ευρήματα και γνωστοποιούνται στον ιδιοκτήτη της εγκατάστασης.

5.Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 4 ελέγχονται για την τήρηση των υποχρεώσεων που αναφέρονται στις προηγούμενες παραγράφους, καθώς και για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, σύμφωνα με τη διαδικασία αυτεπάγγελτης επιλογής των προς έλεγχο παρόχων του Παραρτήματος Ζ, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 11 του ν. 3982/2011 και υπόκεινται στις κυρώσεις του άρθρου 12 του νόμου αυτού. Η επαγγελματική συμπεριφορά των εν λόγω προσώπων παρακολουθείται κατά τα οριζόμενα στην υ.α. 12570/1106/ Φ9.1/2010 «Διαδικασία έγκρισης προσωρινής παροχής υπηρεσιών, τήρηση μητρώου και εποπτεία παροχών» (Β΄ 1830), όπως αυτή εκάστοτε ισχύει.

6.Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 4 οφείλουν να παρέχουν στους αποδέκτες των υπηρεσιών τους πληροφορίες, σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 23 του ν. 3844/2010 και ειδικότερα, πριν από την παροχή της υπηρεσίας, να παραδίδουν στον αποδέκτη της υπηρεσίας ειδικό έντυπο πληροφοριών, το ελάχιστο περιεχόμενο του οποίου ορίζεται στο παράρτημα Γ του παρόντος.

7.Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 4 οφείλουν να διαθέτουν την προβλεπόμενη στο άρθρο 24 του ν.3844/2010 ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης, η οποία μπορεί να είναι ατομική ή ομαδική, όπως αυτή αναφέρεται στο ειδικό έντυπο πληροφοριών.

8Άρνηση ή ελλιπής παροχή των εν λόγω πληροφοριών επισύρει για τον παραβάτη κυρώσεις, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 35 του ν. 3844/2010 και την υπουργική απόφαση που εκδίδεται κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου αυτού

Για τις τεχνικές εργασίες έχουμε:

ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 115

Άρθρο 19 Ποιοτική στάθμη εκτελούμενων εργασιών και υποχρεώσεις παρόχων

1.Οι διενεργούντες συγκολλήσεις σε εγκαταστάσεις:

(α) ναυπήγησης και επισκευής πλοίων,

(β) κατασκευής και επισκευής λεβήτων, δεξαμενών, σωλήνων και λοιπών εξοπλισμών υπό πίεση,

(γ) κατασκευής μεταλλικών κτηρίων και λοιπών έργων πολιτικού μηχανικού,

πρέπει να διαθέτουν την προβλεπόμενη από το παρόν διάταγμα άδεια οξυγονοκολλητή ή ηλεκτροσυγκολλητή Α΄ Τάξεως και να εκτελούν τις συγκολλήσεις σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.

2.Για διάστημα τριών (3) ετών από την έκδοση του παρόντος, για τις ανωτέρω αναφερόμενες περιπτώσεις (α) και (γ), επιτρέπεται οι διενεργούντες συγκολλήσεις να κατέχουν άδεια Β΄τάξης.

Για τις ψυκτικές εγκαταστάσεις έχουμε:

ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 1

Άρθρο 7 Ποιοτική στάθμη εκτελούμενων εργασιών και υποχρεώσεις παρόχων

1. Τα πρόσωπα που ασκούν τις επαγγελματικές δραστηριότητες του παρόντος διατάγματος οφείλουν να διαθέτουν αντίστοιχη άδεια ή βεβαίωση αναγγελίας, και, εάν οι εν λόγω δραστηριότητες εμπίπτουν στις διατάξεις του Κανονισμού 303/2008 της Επιτροπής της ΕΕ, οφείλουν να έχουν αναλόγως και πιστοποιητικό κατηγορίας Ι ή ΙΙ, όπως ορίζεται στο άρθρο 4 του εν λόγω Κανονισμού. Τα ως άνω πρόσωπα εκτελούν τις αντίστοι- χες εργασίες με τρόπο ώστε οι ψυκτικές εγκαταστάσεις να παρέχουν το απαιτούμενο επίπεδο ασφάλειας και ποιότητας, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του ΚτιριοδομικούΚανονισμού(Υ.Α. 3046/304/1989) (Δ’ 59), όπως αυτές εκάστοτε ισχύουν.

2.Δεν επιτρέπεται η χρησιμοποίηση στις εγκαταστάσεις υλικών που δεν είναι σύμφωνα με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και η χρησιμοποίηση υλικών, εξαρτημάτων ή ψυκτικών μέσων των οποίων έχει απαγορευθεί η χρήση.

3.Δεν επιτρέπεται η εκτέλεση εργασιών που αποτελούν αντικείμενο του παρόντος σε ψυκτικές εγκαταστάσεις για τις οποίες σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις απαιτείται μελέτη, χωρίς την προηγούμενη εκπόνηση μελέτης από το πρόσωπο που έχει το δικαίωμα, σύμ- φωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.

4.Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών επί της εγκατάστασης διενεργείται έλεγχος στεγανότητας και καλής λειτουργίας και συντάσσεται, εντός ενός (1) μηνός, από τον αδειούχο αρχιτεχνίτη ή εργοδηγό ή από πρόσωπο που έχει το δικαίωμα αυτό, υπεύθυνη δήλωση καλής εκτέλεσης, η οποία παραδίδεται στον μελετητή της εγκατάστασης, εάν υπάρχει, και στον ιδιοκτήτη της εγκατάστασης. Το περιεχόμενο της υπεύθυνης δήλω- σης καλής εκτέλεσης ορίζεται στο παράρτημα Β του παρόντος.

5.Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 4 ελέγχονται για την τήρηση των υποχρεώσεων που αναφέρονται στις προηγούμενες παραγράφους, καθώς και για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 11 και, αναλόγως, υπόκεινται στις κυρώσεις του άρθρου 12 του ν. 3982/2011. Η επαγγελματική συμπεριφορά των εν λόγω προσώπων παρακολουθείται κατά τα οριζόμενα στην υπουργική απόφαση 12570/1106/Φ9.1/2010 (Β΄ 1830), όπως ισχύει.

6.Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 4 οφείλουν να παρέχουν στους αποδέκτες των υπηρεσιών τους πληροφορίες, σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 23 του ν. 3844/2010 και ειδικότερα, πριν από την παροχή της υπηρεσίας, να παραδίδουν στον αποδέκτη της υπηρεσίας Ειδικό Έντυπο Πληροφοριών, το ελάχιστο περιεχόμενο του οποίου ορίζεται στο παράρτημα Γ του παρόντος.

7.Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 4 οφείλουν να διαθέτουν την προβλεπόμενη στο άρθρο 24 του ν. 3844/2010 ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης, η οποία μπορεί να είναι ατομική ή ομαδική, όπως αυτή αναφέρεται στο ειδικό έντυπο πληροφοριών.

8.Άρνηση ή ελλιπής παροχή των εν λόγω πληροφοριών επισύρει για τον παραβάτη κυρώσεις σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 35 παρ. 1 του ν. 3844/2010 και την υπουργική απόφαση που εκδίδεται κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου αυτού.

Για τους λοιπούς εμπλεκόμενους του έργου:

• Αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/66006/2360 Έγκριση Κτιριοδομικού Κανονισμού

άρθρο 24 ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

1.Τα κτίρια και τα δομικά έργα πρέπει να σχεδιάζονται, να κατασκευάζονται και να εξοπλίζονται έτσι, ώστε σε περίπτωση πυρκαγιάς:

1.1. Να προστατεύεται η ζωή και η υγεία των εμποδιζόμενων ατόμων, των ατόμων και των ζώων που βρίσκονται σε αυτά.

1.2. Να εμποδίζεται η εξάπλωσή της στους άλλους χώρους του κτιρίου.

1.3. Να αποτρέπεται η μετάδοσή της στα όμορα και στα γειτονικά ακίνητα καθώς και στις γειτονικές περιοχές.

1.4. Να προστατεύονται τα ίδια τα κτίρια και τα περιεχόμενά τους.

2.Οι απαιτήσεις και τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για την επίτευξη των παραπάνω στόχων καθορίζονται από τον Κανονισμό Πυροπροστασίας Κτιρίων, όπως αυτός κάθε φορά ισχύει (και από λοιπές ισχύουσες διατάξεις).

Η πυροπροστασία είναι πολύ σημαντικό κομμάτι της μελέτης και κατασκευής ενός έργου και θα πρέπει να λαμβάνονται όλα τα αναγκαία μέτρα πρόληψης που αφορούν Ηλεκτρολόγο, Μηχανολόγο, τεχνικό προσωπικό, κλπ.

Ο Κανονισμός αυτός έχει επικαιροποιηθεί (Προεδρικό Διάταγμα 41, στο ΦΕΚ 80Α’ της 7.05.2018), έχει τεθεί σε πλήρη εφαρμογή από τις 07.08.2018 και καθορίζει τις απαιτήσεις και τα μέτρα πυροπροστασίας που πρέπει να λαμβάνονται στα κτίρια. Με τις απαιτήσεις του δημιουργούνται διασυνδέσεις με τον Ευρωπαϊκό κανονισμό (ΕΕ) 305/2011 για τις δομικές κατασκευές (ConstructionProductsRegulation = CPR), ο οποίος θέτει συγκεκριμένες απαιτήσεις για τα καλώδια που προορίζονται για μόνιμη εγκατάσταση, σε δομικά έργα εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως κτίρια και γενικά σε έργα πολιτικού μηχανικού.

• Ν. 5069/2023 (ΦΕΚ 193/Α` 28.11.2023) Όροι δόμησης, κατασκευής, επιτρεπόμενες χρήσεις γης για κέντρα δεδομένων, χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις, αξιοποίηση πόρων Πράσινου Ταμείου, λοιπές περιβαλλοντικές και ενεργειακές διατάξεις και άλλες επείγουσες ρυθμίσεις (Άρθρο 53: τροποποίηση άρθρου 71§5)
• Άρθρο 20 του ν. 4067/2012 (Α’ 79), περί κατασκευών σε δημόσιους κοινούς χώρους, προστίθεται παρ. 7 ως εξής: «7. Επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση, η επέκταση ηλεκτρικής εγκατάστασης, υπέργεια ή υπόγεια, καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος (ΚΥΕ) για την ηλεκτροδότηση κοινοχρήστων χώρων που τους έχουν παραχωρηθεί για χρήση. Η εγκατάσταση πραγματοποιείται βάσει μελέτης … κλπ.
• Άρθρο 21 του ν. 4067/2012, περί προσωρινών κατασκευών σε ιδιωτικούς χώρους παραχωρημένους σε δημόσια κοινή χρήση και σε δημόσιους κοινόχρηστους χώρους, προστίθεται παρ. 3 ως εξής: Σε δημόσιους κοινόχρηστους χώρους, καθώς και σε καταστήματα που χρησιμοποιούν νόμιμα κοινόχρηστους χώρους, οι οποίοι έχουν παραχωρηθεί για την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων επιτρέπεται και η χρήση ηλεκτρικών συσκευών θέρμανσης, φωτισμού, καθώς και ανεμιστήρων. Οι συσκευές αυτές είναι κατάλληλες για χρήση σε εξωτερικούς χώρους, φέροντας την κατάλληλη σήμανση.».
• Εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου, που προβλέπεται από το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, είναι μια σύνθετη και δυναμική διαδικασία αξιολόγησης των κινδύνων του εργασιακού περιβάλλοντος. Η πρακτική όμως που εξακολουθεί να εφαρμόζεται στη είναι η εκπόνηση μελετών εκτίμησης κινδύνου, οι οποίες δεν είναι αρκετές για την άσκηση της δραστηριότητας.Η υποχρέωση γραπτής εκτίμησης του επαγγελματικού κινδύνου για όλες τις επιχειρήσεις αναφέρεται στο Ν.3850/2010 (προϋπήρχε από το Π.Δ. 17/96). Στο ίδιο νομοθέτημα αναφέρονται και οι γενικές διατάξεις για τη σύνταξη της. Όταν όµως αναφερόμαστε στον «επαγγελµατικό κίνδυνο», εννοούμαι τον κίνδυνο για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων ο οποίος προέρχεται από την επαγγελµατική έκθεση στους βλαπτικούς παράγοντες του εργασιακού περιβάλλοντος. Η προστασία της υγείας και ασφάλειας καθώς επίσης και η πρόληψη των συνεπειών των βλαπτικών παραγόντων του εργασιακού χώρου, αποτελούν τον τελικό στόχο των διαδικασιών εκτίµησης του επαγγελµατικού κινδύνου.Με βάση τη νομοθεσία όλες οι επιχειρήσεις εφόσον απασχολούν έστω και έναν εργαζόμενο πρέπει να έχουν τεχνικό ασφάλειας.
• Ν. 4030/2011, ο οποίος επιτάχυνε τις διαδικασίες έκδοσης αδείας με την ανάληψη της ευθύνης από τους Μηχανικούς και διαχώρισε τις αρμοδιότητες για την έκδοση και τον έλεγχό τους. Η έκδοση των αδειών διενεργείται από τις Υπηρεσίες Δόμησης, ενώ ο έλεγχος της εφαρμογής τους από τους Ελεγκτές Δόμησης υπό την εποπτεία του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (Υ.ΠΕ.Κ.Α.).Οι μελέτες που εμπεριέχονται στην άδεια ενός έργου πρέπει να είναι σύμφωνες με τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (Ν.4067/2012-ΦΕΚ 79/Α/9-4-2012) και του Κτιριοδομικού Κανονισμού (Αριθ. 3046/304/30-1-1989, ΦΕΚ 59/Δ/3-2-1989) και σύμφωνα με τους κανόνες της Τέχνης και της Επιστήμης από Μηχανικούς ελεύθερους επαγγελματίες. Οι εργολάβοι, κατασκευαστές, εγκαταστάτες , κλπ είναι υποχρεωμένοι να εφαρμόζουν τις μελέτες αυτές ως οφείλουν εκ του νόμου υπό το βλέμμα του επιβλέποντα του έργου.

Η διαφοροποίηση, που υπάρχει στα δημόσια έργα σε σχέση με τα ιδιωτικά, συνίσταται στη διαδικασία του τρόπου ανάθεσης. Η εκπόνηση των μελετών και της κατασκευής έργων  πραγματοποιείται από το προσωπικό της Αναθέτουσας Αρχής . Όταν αυτό δεν είναι δυνατό εξαιτίας φόρτου εργασίας ή έλλειψης προσωπικού ακολουθούνται οι διατάξεις του Ν. 4412/2016 (ΦΕΚ 147/Α/2016) «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)», προκειμένου να προχωρήσει η ανάθεση των ανωτέρω σε εργολάβο. Στο ΦΕΚ Β’ 3757, 25/10/2017 αναφέρεται ότι «η αποτελεσματική διαχείριση της υγείας και της ασφάλειας στους χώρους εργασίας είναι επωφελής, τόσο για τους εργαζόμενους, όσο και για τις επιχειρήσεις, αλλά και για την κοινωνία στο σύνολό της».

Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ.

Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ.

Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ.

Επισημαίνουμε τη σημασία των ουσιαστικών επανελέγχων των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων – πριν αλλά και μετά την λειτουργία τους – αφού αυτοί άπτονται της ασφάλειας και ακεραιότητας προσώπων και αγαθών,όπου εξασφαλίζουντους χρήστες των εγκαταστάσεων έναντι υπαρκτών κινδύνων (ηλεκτροπληξία, πυρκαγιά κ.λπ.), που μέχρι σήμερα δεν έχουν πλήρως αποτραπεί και που σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν οδηγήσει έως και στην απώλεια της ανθρώπινης ζωής.

Οι γενικές αρχές πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων έχουν ως εξής:

• αποφυγή των κινδύνων.
• εκτίμηση των κινδύνων που δεν μπορούν να αποφευχθούν.
• καταπολέμηση των κινδύνων στην πηγή τους.
• προσαρμογή της εργασίας στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εκάστοτε εργαζομένου.
• παρακολούθηση της εξέλιξης της τεχνικής προόδου.
• ανάπτυξη συνεκτικής ολοκληρωμένης πολιτικής πρόληψης.
• προτεραιότητα στη λήψη μέτρων ομαδικής προστασίας σε σχέση με τα μέτρα ατομικής προστασίας.
• παροχή των κατάλληλων οδηγιών στους εργαζομένους.

Η αξιολόγηση των κινδύνων στην εργασία αποτελεί τη βάση για την εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων πρόληψης και προστασίας. Σύμφωνα με την οδηγία πλαίσιο 89/391 ΕΟΚ, η εκτίμηση κινδύνου είναι η αφετηρία και το πρώτο κρίσιμο βήμα της διαδικασίας διαχείρισης των κινδύνων για την ΥΑΕ.Κατά τη διενέργεια της εκτίμησης επικινδυνότητας θα πρέπει επίσης να δίνεται προσοχή στους εργαζόμενους που μπορεί να είναι ιδιαιτέρως ευάλωτοι, καθώς και σε άλλα άτομα που ενδέχεται να εισέλθουν στις εγκαταστάσεις, όπως εργολάβοι ή επισκέπτες.

Οι υποχρεώσεις εργοδοτών:

• υποχρεούνται να διασφαλίζουν την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων τους.
• ορίζουν ένα υπεύθυνο άτομο για την πρόληψη των κινδύνων κατά την εργασία·
• λαμβάνουν τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα όσον αφορά τις πρώτες βοήθειες, την πυρασφάλεια και την εκκένωση των χώρων·
• αξιολογούν τους κινδύνους που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν συγκεκριμένοι εργαζόμενοι και διασφαλίζουν την εφαρμογή των απαραίτητων προστατευτικών μέτρων·
• παρέχουν στους εργαζομένους ή στους εκπροσώπους τους όλες τις σχετικές πληροφορίες όσον αφορά τους πιθανούς κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια και τα μέτρα που λαμβάνονται για την αποφυγή τους·
• συμβουλεύονται τους εργαζομένους ή τους εκπροσώπους τους και τους περιλαμβάνουν σε όλες τις συζητήσεις σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια κατά την εργασία·
• διασφαλίζουν ότι σε κάθε εργαζόμενο παρέχεται επαρκής εκπαίδευση στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας σε σχέση με τη θέση εργασίας του.

 Οδηγίες και Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία

• Οι απαιτήσεις υγείας και ασφάλειας στον χώρο εργασίας (89/654/ΕΟΚ) και η σήμανση ασφάλειας ή υγείας στην εργασία (92/58/ΕΟΚ)·
• Η χρήση εξοπλισμού εργασίας (89/655/ΕΟΚ, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2001/45/ΕΚ και την οδηγία 2009/104/ΕΚ)· η χρήση εξοπλισμών ατομικής προστασίας (89/656/ΕΟΚ), η εργασία σε εξοπλισμό με οθόνη οπτικής απεικόνισης (90/270/ΕΟΚ) και η χειρωνακτική διακίνηση φορτίων (90/269/ΕΟΚ)·
• Τομείς: προσωρινά ή κινητά εργοτάξια (92/57/ΕΟΚ)· εξορυκτικές διά γεωτρήσεων βιομηχανίες (92/91/ΕΟΚ, 92/104/ΕΟΚ) και αλιευτικά σκάφη (93/103/ΕΚ)·
• Ομάδες επισκεπτών: έγκυοι εργαζόμενες (92/85/ΕΟΚ) και η προστασία των νέων στην εργασία (94/33/ΕΚ)·
• Παράγοντες: προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους που συνδέονται με την έκθεση σε καρκινογόνους ή μεταλλαξιογόνους παράγοντες κατά την εργασία (2004/37/ΕΚ), από κινδύνους που συνδέονται με την έκθεση σε χημικούς παράγοντες κατά την εργασία (98/24/ΕΚ όπως τροποποιήθηκε από τις οδηγίες 2000/39/ΕΚ και 2009/161/ΕΕ), από κινδύνους που συνδέονται με την έκθεση σε αμίαντο κατά την εργασία (2009/148/ΕΚ) και από κινδύνους που συνδέονται με την έκθεση σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία (2000/54/ΕΚ)· προστασία από την ιονίζουσα ακτινοβολία (οδηγία 2013/59/Ευρατόμ για την κατάργηση προηγούμενων σχετικών οδηγιών)· προστασία των εργαζομένων οι οποίοι είναι δυνατόν να εκτεθούν σε κίνδυνο από εκρηκτικές ατμόσφαιρες (99/92/ΕΚ)· έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικούς παράγοντες (κραδασμοί) (2002/44/ΕΚ), από θόρυβο (2003/10/ΕΚ), από ηλεκτρομαγνητικά πεδία (2004/40/ΕΚ όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2013/35/ΕΕ) και από τεχνητή οπτική ακτινοβολία (2006/25/ΕΚ)·
• Ουσίες: ευθυγράμμιση πολλών οδηγιών σχετικά με την ταξινόμηση, επισήμανση, συσκευασία ουσιών και μειγμάτων (οδηγία 2014/27/ΕΕ).

Από στατιστικές αναλύσεις προκύπτει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό ατυχημάτων συμβαίνει στις κατασκευές, ενώ το ποσοστό αυτό για τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα είναι κοντά στο 50%.Από την ταξινόμηση των ατυχημάτων ανάλογα με την αιτία, προκύπτει ότι η συχνότερη αιτία τραυματισμού ή θανάτου των εργαζομένων στους χώρους εργασίας είναι οι πτώσεις από ύψος, ενώ ακολουθούν οι ηλεκτροπληξίες και ο χειρισμός μηχανημάτων. Σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το ετήσιο άμεσο και έμμεσο κόστος των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών, στις ευρωπαϊκές χώρες που διαθέτουν τα αναγκαία στατιστικά στοιχεία, κυμαίνεται ανάμεσα σε 185 και 270 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 2,6 έως 3,8% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος.

Προειδοποιητικές Πινακίδες (ενδεικτικά)

Βασικά μέτρα ασφαλούς εργασίας σε οικοδομικά έργα:

• Πριν από την έναρξη των εργασιών σε σταθερά ικριώματα (σκαλωσιές) πρέπει να βεβαιώνει εγγράφως ο κατασκευαστής και ο επιβλέπων μηχανικός ότι αυτά έγιναν σύμφωνα με τις διατάξεις του αντίστοιχου Π.Δ. (778/1980). Πάνω από ύψος 10 μέτρων, οι σκαλωσιές πρέπει να είναι μεταλλικές. Τα δάπεδα πρέπει να είναι πλάτους τουλάχιστον 60 cm και πάχους τουλάχιστον 5 cm. Τα μαδέρια να ελέγχονται για την αντοχή τους πριν από τη χρήση. Σε ύψος 1 m πρέπει να τοποθετείται χειρολισθήρας (κουπαστή) και ενδιάμεσα προστατευτικό μεσοδιαστήματος.
• Στο ύψος του πρώτου ορόφου της οικοδομής, να κατασκευάζεται ανθεκτικό προστέγασμα (σανίδωμα – σκάφη) πλάτους ίσο με το πλάτος των σκαλωσιών και όχι μικρότερο του 1,3 m και στη συνέχεια αυτού, άλλο τμήμα (αντένα), κεκλιμένο (με κλίση ½) με ύψος 80 cm.
• Πρέπει να απαγορεύεται η διέλευση κάτω από τις σκαλωσιές και να περιφράσσεται με συρματόπλεγμα ο χώρος του εργοταξίου.
• Καταπακτές δαπέδων και άλλα χάσματα πρέπει να προστατεύονται με στηθαίο με κάγκελο (χειρολισθήρα – κουπαστή) στο 1 m, σανίδες μεσοδιαστήματος και σοβατεπί.
• Τα ανυψωτικά μηχανήματα πρέπει να έχουν σημειωμένα τα φορτία ασφαλείας, να τοποθετούνται σε ασφαλή στήριξη και να τα χειρίζονται έμπειροι ειδικευμένοι εργάτες.
• Η χρήση κρανών που χορηγούνται από τον κατασκευαστή της οικοδομής είναι υποχρεωτική. Επίσης, να χρησιμοποιούνται τα ατομικά μέσα ασφαλείας.
• Εάν στην οικοδομή περνούν αγωγοί της ΔΕΔΔΗΕ, πρέπει να ειδοποιείται εγγράφως η ΔΕΔΔΗΕ. Τα μέτρα ασφαλείας αποφασίζονται από κοινού με τον κατασκευαστή και τον επιβλέποντα μηχανικό. Επίσης, όλα τα παρελκόμενα (μηχανήματα που θα χρησιμοποιηθούν ή προσθήκες κ.α.) πρέπει να απέχουν από το δίκτυο της ΔΕΗ.
• Ο ηλεκτρικός πίνακας πρέπει να είναι μεταλλικός, στεγανού τύπου, να κλειδώνει και να αντέχει στις μηχανικές καταπονήσεις. Επίσης, να έχει τις κατάλληλες ασφάλειες και ρελέ διαφυγής σύμφωνα με τα οριζόμενα στην κείμενη νομοθεσία.

Πινακίδες Υποχρέωσης (ενδεικτικά):

Κίνδυνοι που ενδέχεται να παρουσιασθούν κατά την εκτέλεση του έργου

• Από αστοχία του εδάφους.
• Από εργοταξιακά οχήματα.
• Πτώση από ύψος.
• Από πτώση υλικών.
• Από εκρήξεις.
• Από πυρκαγιά.
• Από έκθεση σε βλαβερούς παράγοντες.
• Από κίνηση και λειτουργία μηχανημάτων έργων.

Σε ό,τι αφορά την εθνική νομοθεσία Υ.Α.Ε., έχουν ενσωματωθεί όλες οι Ευρωπαϊκές Οδηγίες και συστάσεις για τα θέματα Υ.Α.Ε.. Λόγω όμως σοβαρών ελλείψεων κυρίως ειδικού επιστημονικού προσωπικού (ιατρών εργασίας, τεχνικών ασφαλείας) αλλά και ελλιπής στελέχωσης των ελεγκτικών μηχανισμών, δεν μπορεί να εφαρμοστεί όπως πρέπει το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο.Οι μελέτες συντάσσονται με συνοπτικό τρόπο, υπό την πίεση προθεσμιών, µε αποτέλεσμα και τα Σ.Α.Υ. να περιλαμβάνουν τις περισσότερες φορές, ιδιαίτερα σε ιδιωτικά έργα, τις ελάχιστες απαιτήσεις χωρίς να υπάρχει ουσιαστική συνεργασία μεταξύ Κατασκευαστών, Μελετητών, Συντονιστών και Επιβλεπόντων Μηχανικών. Περιορίζεται λοιπόν ως προς τη λήψη αυξημένων και ειδικών μέτρων ασφαλείας, για τον περιορισμό των κινδύνων τα οποία έχουν υψηλότερο κόστος.

Από την πλευρά των υπεργολάβων του έργου, αυτοαπασχολούμενων ελευθέρων επαγγελματιών λόγω των ιδίων ξανά προβλημάτων – αυξημένου κόστους, πίεση προθεσμιών, κλπ – δεν λαμβάνονται όλα τα αναγκαία μέτρα για την πρόληψη ατυχημάτων αλλά και το σπουδαιότερο για την ορθή εφαρμογή των προτύπων και των γενικών κανόνων της τεχνικής νομοθεσίας για σωστή και με ασφάλεια αποπεράτωση του έργου. Η κανονισμοί αλλά και οι νομοθεσία, ιδίως στα ηλεκτρομηχανολογικά έργα, είναι αρκετά μεγάλη, οι τεχνολογικές εξελίξεις αλλά και οι απαιτήσεις των νομοθετημένων προτύπων πολλές και ποικίλες και απαιτείται πολύ καλή μελέτη για τη εφαρμογή της.

Απαιτείται λοιπόν από όλους τους εμπλεκόμενους του έργου να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή από την πρώτη μέρα, από την φάση της μελέτης του έργου μέχρι και την πλήρη παράδοσή του.

Πηγές:

• https://www.elinyae.gr

• https://web.tee.gr/michhttps://mitos.gov.gr/index.php/%CE%94%CE%94:%CE%88%CE%BA%CE%B4%CE%BF%CF%83%CE%B7_%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD_%CE%B1%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CF%8E%CE%BD_(e-%CE%86%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B5%CF%82)anikou-egcheiridio-nomothesias

• https://mitos.gov.gr/index.php/%CE%94%CE%94:%CE%88%CE%BA%CE%B4%CE%BF%CF%83%CE%B7_%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD_%CE%B1%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CF%8E%CE%BD_(e-%CE%86%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B5%CF%82)

• Αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΕΠΕΑ/85251/242 (Έγκριση Εθνικού Σχεδίου αύξησης του αριθμού των κτιρίων με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας.)

• Ν. 4412 ΦΕΚ Α 147/08.08.2016 Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ ΕΕ  και 2014/25/ΕΕ).

• Ν. 5069/2023 – ΦΕΚ Α 193/28.11.2023 – Όροι δόμησης, κατασκευής, επιτρεπόμενες χρήσεις γης για κέντρα δεδομένων, χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις, κλπ

• https://www.statistics.gr/

• https://tkm.tee.gr/

• Ν. 3850 – Κύρωση του Κώδικα νόμων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων

• ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αριθμ. 101195 – Γενικές και ειδικές απαιτήσεις για τις ηλεκτρικές

• εγκαταστάσεις.

• Ν. 4876/2021 (ΦΕΚ 251/Α` 23.12.2021)

• ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/66006/2360 – Έγκριση Κτιριοδομικού Κανονισμού.

• ΠΔ. 108/13, 112/12, 113/12, 114/12, 115/12, 1/2013