Οικοδομικές άδειες: παγίδες για ανασύσταση φακέλου, αλλαγή μηχανικού και ΝΟΚ

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Παγίδες στην ανασύσταση φακέλου οικοδομικής άδειας και στην αλλαγή μηχανικού σε ιδιωτικά οικονομικά έργα επισημάνθηκαν στις ρυθμίσεις  του «ερανιστικό»  νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ στη Βουλή, ενώ τέθηκαν τα θέματα της λειτουργίας αλλά και της εφαρμογής της πολεοδομικής νομοθεσίας από τις ΥΔΟΜ, της κωδικοποίησης του πολεοδομικού κανονισμού και του NΟΚ. 

Η νομοθετική ρύθμιση για την ανασύσταση φακέλου οικοδομικής άδειας,  όπως έχει διατυπωθεί στο «ερανιστικό»  νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ είναι ελλιπής και οδηγεί σε αδυναμία έκδοσης ηλεκτρονικής ταυτότητας κτιρίου, πράγμα που σημαίνει ότι βγαίνουν εκτός κτηματαγοράς χιλιάδες ακίνητα επισημάνθηκε κατά την ακρόαση εκπροσώπων φορέων στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής.

Η ατζέντα των πολεοδομικών θεμάτων

Συγκεκριμένα τα  προβλήματα που ανακύπτουν στη διαδικασία ανασύστασης φακέλου οικοδομικής  άδειας από τις προβλέψεις της νέας ρύθμισης του ΥΠΕΝ τέθηκαν από τη διοίκηση του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ) που εκπροσωπήθηκε από τον πρόεδρο Δημήτρη Ξυνομηλάκη και τη γενική γραμματέα Τζούλια Τσαλίκη,  στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, κατά την ακρόαση  εκπροσώπων των φορέων, στη συζήτηση επί του νομοσχεδίου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Επίσης από τη διοίκηση του ΣΑΔΑΣ ΠΕΑ τέθηκαν προς νομοθετική βελτίωση στις σχετικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου τα θέματα:

-Αμοιβών των μηχανικών  αλλά και ποιοτικών παραμέτρων στην αλλαγή μηχανικού σε ιδιωτικά οικοδομικά έργα.

-Αλλαγής του τρόπου πληρωμής των αποζημιώσεων των μελών Αρχιτεκτονικών Συμβουλίων.

-Λειτουργίας και στελέχωσης των Υπηρεσιών Δόμησης

 -Συμμετοχής εκπροσώπων του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων στο  Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων, το Κεντρικό Συμβούλιο Χωροταξικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων, και στο Συμβουλίου Ενεργειακά Ουδέτερων Πόλεων. Και

-Κωδικοποίησης του πολεοδομικού κανονισμού και του Νέου Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ).

Οι μεγάλες ελλείψεις μηχανικών σε υπηρεσίες του δημοσίου σε τοπικό και κεντρικό επίπεδο οδηγούν ήδη σε αδυναμία στελέχωσης των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής και Συμβουλίων Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων για την τρέχουσα περίοδο ενώ για τα επόμενα χρόνια απειλείται να εκδηλωθεί γενικό μπλακάουτ. Δείτε εδώ στο ecopress

Ανοιχτό σε αλλαγές το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ

Σημειώνεται  ότι το υπό συζήτηση νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ με τίτλο: «Όροι δόμησης, κατασκευής, επιτρεπόμενες χρήσεις γης για κέντρα δεδομένων, χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις, αξιοποίηση πόρων Πράσινου Ταμείου και λοιπές περιβαλλοντικές και ενεργειακές διατάξεις», ψηφίστηκε τη Δευτέρα 20 Νοεμβρίου 2023 κατά πλειοψηφία και επί των άρθρων στην Επιτροπή  ενώ είναι ανοιχτό σε νομοθετικές συμπληρώσεις και διορθώσεις.  Την Τετάρτη  22 Νοεμβρίου 2023 γίνεται η δεύτερη ανάγνωση στην Επιτροπή και την Πέμπτη 23 Νοεμβρίου 2023 είναι προγραμματισμένο  να εισαχθεί για συζήτηση και ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής.

Ανασύσταση φακέλου οικοδομικής άδειας

Για την ανασύσταση φακέλου οικοδομικής άδειας,  ο πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ ΠΕΑ επισήμανε στη Βουλή ότι στη ρύθμιση του νομοσχεδίου πρέπει να συμπληρωθεί και να προβλεφθεί στα στοιχεία υποβολής και  σχέδιο τομής, τοπογραφικό και  Διάγραμμα Κάλυψης, σύμφωνα με τα ισχύοντα κατά τον χρόνο έκδοσης της άδειας οικοδομής και φωτογραφίες όλων των όψεων, τονίζοντας ότι:

-«Στις οικοδομικές άδειες προ του 1983 από τα στοιχεία της σύστασης δεν έχουμε την πληρότητα που απαιτείται για τον έλεγχο νομιμότητας αν βασιστούμε μόνο σε κατόψεις».

Ο ίδιος χαρακτηριστικά ανέφερε ότι:

-«Στην ανασύσταση των φακέλων, ένα πολύ σημαντικό χρονίζον πρόβλημα, είναι θετική η παρέμβαση αυτή. Είναι πολύ θετικό ότι πλέον θα ενταχθεί και αυτό στο ηλεκτρονικό σύστημα (e-Άδειες), αλλά προσοχή, δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση, είτε για τα κτίρια προ του 1983, είτε για τα μετά του 1983, να μην έχουμε πληρότητα στοιχείων. Γιατί αναφέρεται για τα προ του 1983 μόνο σε κατόψεις. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε νομιμότητα κτιρίου μόνο με κατόψεις. Προφανώς, θα πρέπει να είναι κατόψεις, θα πρέπει να είναι τομές, τοπογραφικό, διάγραμμα κάλυψης, φωτογραφική απεικόνιση, γιατί διαφορετικά πώς θα εκδώσουμε ταυτότητα κτιρίου; Να το δείτε και αυτό!».

Για το ίδιο θέμα, επισημαίνοντας τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη διατύπωση της νομοθετικής ρύθμισης του ΥΠΕΝ ο κος  Ξυνομηλάκης έθεσε τα ερωτήματα:

-«Πως θα εκδώσουμε ταυτότητα κτηρίου, με προδιαγραφές σχεδίασης που όλοι μας γνωρίζουμε πόσο διαφέρουν από τις σημερινές;

-Η θέση του κτηρίου εντός του οικοπέδου χωρίς Διάγραμμα Κάλυψης πως τεκμηριώνεται;

-Και κάτι ακόμα, θα καταργηθεί το άρθρο 99 παρ. στ (γγ) ν.4495/17;»

Σημειώνεται ότι η σχετική ρύθμιση (άρθρο 99 παρ. στ (γγ) ν.4495/17), στην οποία αναφέρθηκε ο πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ αναφέρεται στα δικαιολογητικά υπαγωγής αυθαίρετης κατασκευής ή αυθαίρετης αλλαγής χρήσης  και προβλέπει μεταξύ άλλων την υποβολή «του διαγράμματος κάλυψης, στο οποίο σημειώνεται η θέση και το περίγραμμα της αυθαίρετης κατασκευής ή της αυθαίρετης αλλαγής χρήσης και τα πολεοδομικά μεγέθη υπέρβασης, όπως επηρεάζουν τους σχετικούς υπολογισμούς»

Αλλαγή επιβλέποντος μηχανικού

Για τη νομοθετική ρύθμιση στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο, που αφορά στο θέμα αλλαγής επιβλέποντος μηχανικού σε οικοδομικά έργα, ο πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ ΠΕΑ κατά την παρέμβαση του στη Βουλή είπε ότι:

-«Θα πρέπει να μπει στη ρύθμιση και η έννοια των ποιοτικών στοιχείων, όταν γίνονται σε κάποιες περιπτώσεις αλλαγής επιβλέποντος μηχανικού και όχι μόνο στα γεωμετρικά στοιχεία, γιατί μπορεί να έχουν σημασία. Όπως και στις αμοιβές, όπου σε ένα σημείο αναφέρεται ότι λαμβάνεται υπόψη η νόμιμη αμοιβή της παραγράφου 1 του ΠΔ 696/74. Εδώ θα προσέθετα, σε συνδυασμό με το άρθρο 4 της παραγράφου 3 (ΦΕΚ 56Β/12). Παρακαλώ, να το δείτε και αυτό».

Πληρωμές μελών Αρχιτεκτονικών Συμβουλίων

Για «μια απόλυτη σύγχυση, για να μην πω χάος», μίλησε ο πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ- ΠΕΑ, αναφερόμενος στα γραφειοκρατικά προβλήματα μεταξύ των εμπλεκομένων καρωτικών φορέων και τις καθυστερήσεις που σημειώνονται για την καταβολή των αποζημιώσεων των μελών για τη συμμετοχή τους στα Αρχιτεκτονικά Συμβούλια.

Εστιάζοντας στη νομοθετική ρύθμιση του νομοσχεδίου, που αναφέρεται στην  αξιοποίησης πόρων του Πράσινου Ταμείου ο κος Ξηνομηλάκης είπε «καλό θα ήταν οι αποζημιώσεις για τα μέλη των Επιτροπών των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής και κάποιων άλλων να περάσουν στη διαχείριση του Πράσινου Ταμείου» προσθέτοντας ότι ο Σύλλογος είναι στη διάθεση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου για να την ενημερώσει σχετικά με τα προβλήματα που υπάρχουν, προσθέτοντας ότι:

-«Οι μηχανικοί είναι αυτοί που την επόμενη μέρα της έναρξης ισχύος του νόμου θα κληθούν να τον εφαρμόσουν, ώστε αυτός να μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν εργαλείο ανάπτυξης της χώρας».

Συμμετοχή αρχιτεκτόνων σε θεσμικά όργανα

-Η αρχιτεκτονική κοινότητα απουσιάζει από τις συνθέσεις στο  Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων, το Κεντρικό Συμβούλιο Χωροταξικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων, και στο Συμβουλίου Ενεργειακά Ουδέτερων Πόλεων επισήμαναν οι εκπρόσωποι του ΣΑΔΑΣ –ΠΕΑ στη Βουλή και ζήτησαν να αναμορφωθούν οι σχετικές διατάξεις του νομοσχεδίου. Ο πρόεδρος του Συλλόγου είπε σχετικά προς την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ:

-«Δείτε σας παρακαλώ το άρθρο 4 του Προεδρικού Διατάγματος 99 της 5ης Νοεμβρίου 2018 και ξανασκεφτείτε αν σε αυτά τα Κεντρικά Συμβούλια και όχι μόνο, αναφέρομαι σε αυτά γιατί για αυτά μιλάμε σήμερα, η αναγκαιότητα συμμετοχής, στα πλαίσια της διεπιστημονικής δουλειάς και ελέγχου που απαιτείται, ένας αρχιτέκτονας μηχανικός εκπρόσωπος της Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων Ελλάδος (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ), αν είναι επιστημονικά και στο πλαίσιο της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος σωστό να μην συμμετέχει».

Ο ίδιος κάλεσε επίσης την πολιτική ηγεσία του υπουργείου ΠΕΝ, σχετικά με το αντικείμενο αυτών των οργάνων  να αναρωτηθεί:

-«Δεν έχει σχέση με την αρχιτεκτονική, δεν έχει σχέση με την χωροθέτηση και την περιβαλλοντική ένταξη, με παρεμβάσεις σε κοινόχρηστους χώρους και σε οικιστικά σύνολα, με χωροταξικές και ρυθμιστικές μελέτες ειδικών χωροταξικών πλαισίων και περιφερειακών ειδικών πλαισίων, ή αστικού σχεδιασμού αστικής ανάπλασης και αστικών παρεμβάσεων ή με την αρχιτεκτονική τοπίου ή με βιοκλιματικές και περιβαλλοντικές αναβαθμίσεις και τόσα άλλα, που είναι στο επιστημονικό αντικείμενο των αρχιτεκτόνων;»

Προβλήματα στα Συμβούλια Αχριτεκτονικής 

-«Θυμίζω πως σε κάθε περίπτωση έχουμε και την επιστημονική επάρκεια και το επαγγελματικό δικαίωμα και δεν προσφέρει κάτι ο αναιτιολόγητος και αβάσιμος αποκλεισμός μας»,  είπε ο πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ –ΠΕΑ τονίζοντας παράλληλα ότι:

-«Σημαντικό επίσης ζήτημα που θα πρέπει άμεσα να ρυθμιστεί και να θωρακιστεί είναι η αρμοδιότητα των συντακτών των μελετών και των εισηγήσεων προς όλα τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής, ώστε να μην φτάνουν προς γνωμοδότηση ή έγκριση μελέτες από αναρμόδιους, ως προς το αντικείμενο και το επαγγελματικό δικαίωμα συντάκτες, πράγμα που γίνεται σήμερα».

Ο ίδιος επισήμανε ακόμη ότι:

-«Επίσης δεν μπορεί τα γνωμοδοτικά – εγκριτικά όργανα όταν διαπιστώνουν πρόδηλα σφάλματα παραβίασης των σχετικών πολεοδομικών διατάξεων να μην τα επισημαίνουν και να ζητούν την συμμόρφωση σε αυτές. Έτσι διαφυλάσσεται το δίκαιο του πολίτη».

Οι εκπρόσωποι του ΣΑΔΑΣ ΠΕΑ θύμισαν στη Βουλή ότι είχε αναληφθεί δέσμευση από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, επί υφυπουργείας Δημήτρη Οικονόμου για τη συμμετοχή εκπροσώπου του ΣΑΔΣ ΠΕΑ στα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας, η οποία δεν τηρήθηκε μετά την απομάκρυνση του από το υπουργείο.

«Όσον αφορά στις  Επιτροπές οι οποίες από εννεαμελείς  γίνονται  ενδεκαμελείς, θέλουμε να προβλέπεται όπως είπε και ο Πρόεδρος ρητά ο εκπρόσωπος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων γιατί μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να έχει» τόνισε κατά την παρέμβαση της στη Βουλή η γενική γραμματέας του ΣΑΔΣ ΠΕΑ Τζόυλια Τσαλίκη.

Η ίδια ζήτησε  από το υπουργείο να υπάρξει «δυνατότητα στο αμέσως επόμενο διάστημα να προχωρήσουμε σε μια πιο συνεκτική θεώρηση για την πολεοδομία και τη χωροταξία και να ενδυναμωθεί ο χωρικός σχεδιασμός σε όλα του τα επίπεδα».

Κωδικοποίησης του πολεοδομικού κανονισμού

Οι εκπρόσωποι του ΣΑΔΑΣ ΠΕΑ έθεσαν επίσης στη Βουλή το θέμα της ολοκλήρωσης της κωδικοποίησης του πολεοδομικού κανονισμού που , όπως τονίστηκε «θα πρέπει να είναι μια δυναμική και διαρκής διαδικασία».

Σημείωσαν ότι η προηγούμενη κωδικοποίηση είχε γίνει πριν 24 χρόνια , με το ΠΔ/14-7-99 ΦΕΚ-580/Δ/27-7-99.

ΝΟΚ και Συνταγματικότητα

Παράλληλα ο πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ –ΠΕΑ μίλησε για το Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, ο οποίος ως γνωστόν βρίσκεται στη δίνη δικαστικών προσφυγών και εν όψει αποφάσεων του ΣτΕ  για τα μπόνους δόμησης στα ύψη και τον όγκο των κτιρίων.

-«Η προστασία του περιβάλλοντος είναι συνταγματική απαίτηση, η οποία διασφαλίζεται με τις διατάξεις του νέου Οικοδομικού Κανονισμού, εφόσον επιτυγχάνεται καλυτέρευση των όρων διαβίωσης των ανθρώπων και σε σχέση με το υπάρχον πολεοδομικό περιβάλλον. Γιατί, προφανώς, όταν αναβαθμίζεται η ποιότητα ζωής των κατοίκων, αυτό είναι σύμφωνο και με το Σύνταγμά μας. Οποιαδήποτε άλλη διάταξη δεν οδηγεί στο σκοπό αυτό αλλά σε αντίθετη κατάσταση, παραδείγματος χάρη η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, όπου έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 24 του Συντάγματος» είπε κατά την παρέμβαση του στη Βουλή.

Ο ίδιος αναφερόμενος ατους όρους δόμησης για τα DataCenters πρότεινε ευνοϊκότερους όρους δόμησης ως προς τα ύψη των κτιριακών εγκατάστάσεων.  

Λειτουργία των ΥΔΟΜ και πολεοδομικές ερμηνείες 

Ο Δημήτρης Ξυνομηλάκης συνηγορώντας στα θέματα που έθεσε κατά την παρέμβαση του στη Βουλή ο πρόεδρος της ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ Δημήτρης Πετρόπουλος για την υποστελέχωση των υπηρεσιών Δόμησης τόνισε ότι:

-«O Σύλλογος Αρχιτεκτόνων επανειλημμένα έχει διατυπώσει αυτό το έλλειμμα που υπάρχει, τόσο στις Υπηρεσίες Δόμησης όσο και στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σε Περιφέρειες, σε Τεχνικές Υπηρεσίες Οργανισμών, έλλειψη Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Είναι λίγο δύσκολο από τη μια μεριά να ζητάμε μέτρα και τρόπους βελτίωσης στο περιβάλλον, στις πόλεις μας, στη λειτουργία των πόλεων, τη διαμόρφωση των κοινόχρηστων χώρων, όλα αυτά τα πράγματα, να γίνονται αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί για πάρα πολλά πράγματα που αφορούν το δημόσιο χώρο και από την άλλη μεριά να απουσιάζουν Αρχιτέκτονες Μηχανικοί από όλες αυτές τις υπηρεσίες. Είναι γεγονός και είναι το ζητούμενο, ότι θα πρέπει αυτό το κενό να καλυφθεί το συντομότερο δυνατόν με δραστικά μέσα».

Τα θέματα ερμηνειών στην εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας έθεσε σε άλλο σημείο της παρέμβασης του ο πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ ΠΕΑ, με αφορμή τη ρύθμιση του νομοσχεδίου για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και τα ύψη των κτιρίων, τονίζοντας ότι:

-«Πρέπει να γίνει μια επισήμανση σε διάταξη του Υπουργείου Περιβάλλοντος, ότι η γνώμη και οι εγκύκλιοι έχουν υποχρεωτική εφαρμογή από τις διοικήσεις. Θα παρακαλούσαμε αυτό να επαναληφθεί, γιατί δυστυχώς συχνά παρατηρείται η διοίκηση, οι υπηρεσίες δόμησης κτλ. Παρόλο που υπάρχει αυτή η διάταξη δεν το εφαρμόζουν, αλλά απαιτούν συνέχεια να γίνονται νομοθετικές ρυθμίσεις που είναι κάτι χρονοβόρο».

Να μπουν στο νομοσχέδιο οι προτάσεις του ΣΑΔΑΣ

«Η διαβούλευση είναι πολύ σημαντική και θέλουμε να ενσωματωθούν οι αλλαγές, που έχουμε προτείνει» τόνισε η Τζούλια Τσαλίκη καλώντας την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ να προχωρήσει στις συμπληρώσεις και βελτιώσεις των σχετικών ρυθμίσεων σύμφωνα με τις προτάσεις του ΣΑΔΑΣ- ΠΕΑ στις κοινοβουλευτικές εργασίες, που μεσολαβούν μέχρι την τελική ψήφιση του νομοσχεδίου.