Πάρκο Πυρκάλ: εγκρίθηκαν σιωπηρά υπόγεια σήραγγα πεζών και δεκαόροφα κτίρια

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Στο κυκλοφοριακό έμφραγμα στις λεωφόρους Βουλιαγμένης, Εθν. Αντιστάσεως και Ηλιουπόλεως και στον εσωτερικό ιστό του Δήμου Δάφνης –Υμηττού αλλά και στην «αποφυγή ενός λειτουργικού και οπτικού φράγματος στον περιβάλλοντα αστικό ιστό» από τη δόμηση δεκαόροφων κτιρίων εστιάζει η περιβαλλοντική έγκριση του ΥΠΕΝ του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) για το νέο κυβερνητικό πάρκο «Ανδρέας Λεντάκης» στην έκταση της Πυρκάλ.

«Κάτω από το ραντάρ» των κατοίκων του Δήμου Δάφνης Υμηττού, και ευρύτερα του κέντρου της Αθήνας και των νοτίων προαστίων αλλά και άνω των 20.000 υπαλλήλων υπουργείων και υπηρεσιών που θα μετακομίσουν συν των χιλιάδων επισκεπτών, εξακολουθούν να είναι οι σημαντικές αλλαγές στην πόλη και την καθημερινή ζωή τους, που φέρνει η δημιουργία του νέου κυβερνητικού πάρκου, τόσο στη φάση κατασκευής, όσο και λειτουργίας του.

Αποφάσεις ερήμην των πολιτών

Το ΥΠΕΝ εξέδωσε την  απόφαση έγκρισης του ΕΠΣ για το νέο πάρκο, χωρίς να συνοδευτεί η υποχρεωτική από το νόμο για το υπουργείο Οικονομικών (Διεύθυνση Προμηθειών, Διαχείρισης Υλικού και Υποδομών) δημοσιότητα της, προς ενημέρωση του κοινού. Για την οποία ισχύει δεκαήμερη προθεσμία δημοσιότητας, που πέφτει πάνω στο νήμα των δημοτικών εκλογών. «Βουβή» διαβούλευση προηγήθηκε από το Δήμο Δάφνης – Υμηττού και το υπουργείο Οικονομικών για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου πέρισυ το καλοκαίρι. Δείτε εδώ στο ecopress

Προχωρά η υλοποίηση της επένδυσης

Με την «περιβαλλοντική έγκριση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου για τη δημιουργία Κυβερνητικού Πάρκου με την επωνυμία «Ανδρέας Λεντάκης» στο ακίνητο της ΠΥΡΚΑΛ, έκτασης 154.797,34 τ.μ., εντός της Δ.Ε. Υμηττού του Δήμου Δάφνης – Υμηττού» από το ΥΠΕΝ προχωρά η υλοποίηση της επένδυσης ύψους 200 εκατ. ευρώ με ΣΔΙΤ. Οι  ειδικότεροι περιβαλλοντικοί όροι και προϋποθέσεις για την προστασία του περιβάλλοντος από την κατασκευή και λειτουργία του συνόλου των έργων θα καθοριστούν κατά τη διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης για να ακολουθήσει η επιλογή, εγκατάσταση αναδόχου και η έναρξη εργασιών.

Η περιβαλλοντική έγκριση του ΥΠΕΝ για το ΕΠΣ του νέου κυβερνητικού πάρκου, συνοδεύεται από «περιορισμούς και κατευθύνσεις που θα πρέπει να τηρούνται κατά την εξειδίκευση και υλοποίηση του σχεδίου με μέριμνα του φορέα εφαρμογής του, καθώς και του συνόλου των φυσικών και νομικών προσώπων», που εμπλέκονται στο έργο.

Υπόγεια σήραγγα πεζών και κηνύγι της στάθμευσης 

Για το κυκλοφοριακό έμφραγμα σε κεντρικές λεωφόρους και στον εσωτερικό ιστό του Δήμου Δάφνης –Υμηττού και ταυτόχρονα για την ασφαλή διέλευση των υπαλλήλων και επισκεπτών του πάρκου, η απόφαση του ΥΠΕΝ προβλέπει υπόγεια σήραγγα πεζών που θα συνδέει το κυβερνητικό πάρκο με το σταθμό «Δάφνης» του Μετρό και κηνύγι της στάθμευσης στην ευρύτερη περιοχή. Επί της ουσίας καταγράφονται τα προβλήματα και αναφέρονται λύσεις ευχολογίου, χωρίς εξειδίκευση έργων και μέτρων. Σχετικά στην απόφαση του ΥΠΕΝ αναφέρεται ότι:

-«Για την ασφαλή διέλευση των πεζών από τον σταθμό του Μετρό «Δάφνη» έως το Κυβερνητικό Πάρκο, και την αποφυγή διέλευσής τους διά μέσω των αξόνων Βουλιαγμένης, Εθν. Αντιστάσεως και Ηλιουπόλεως, προτείνεται η άμεση σύνδεση της περιοχής επέμβασης με τη στάση του Μετρό «Δάφνη» μέσω υπόγειας σήραγγας που θα οδηγεί τους χρήστες εντός του Κυβερνητικού Πάρκου.

Επιπλέον, για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων λόγω της προσέλευσης μεγάλου αριθμού επισκεπτών και καθημερινών χρηστών, πέραν της χρήσης των προβλεπόμενων χώρων στάθμευσης στα νέα κτίρια του ακινήτου και του υφιστάμενου σταθμού Μετρό, προτείνονται μέτρα από τη Μελέτη Κυκλοφοριακών Επιπτώσεων, όπως είναι

α) η προσαρμογή του οδικού δικτύου ώστε να απορροφήσει τη νέα ζήτηση αντισταθμίζοντας την επιβάρυνση,

 β) οι αναπλάσεις με κατασκευή πεζοδρόμων και οδών ήπιας κυκλοφορίας και

γ) η διαχείριση της στάθμευσης παρά των οδών που συνδέουν την περιοχή επέμβασης με τις κεντρικές αρτηρίες».

Στη φάση κατασκευής του έργου επισημαίνεται ότι: «Να προβλεφθούν προγράμματα δρομολογίων, για την αντιμετώπιση των δευτερογενών επιπτώσεων από την κυκλοφορία των βαρέων οχημάτων και ειδικότερα της κυκλοφοριακής συμφόρησης στο οδικό δίκτυο της περιοχής».

Λειτουργικό και οπτικό φράγμα στον αστικό ιστό

Για τη δόμηση στο νέο κυβερνητικό πάρκο η εγκριτική απόφαση του ΥΠΕΝ δίνει οδηγία, εν είδει ευχής, να γίνει «τοποθέτηση των νέων κτιρίων σε ικανή απόσταση από τα όρια του ακινήτου για την αποφυγή ενός λειτουργικού και οπτικού φράγματος στον περιβάλλοντα αστικό ιστό».

Ταυτοχρόνως από το ΥΠΕΝ εγκρίνεται αυτούσιος ο σχεδιασμός δόμησης του ΕΠΣ, ο οποίος προβλέπει χρήση πολεοδομικού κέντρου στο 50% του συνόλου της έκτασης της περιοχής επέμβασης, με: μέσο Συντελεστή δόμησης: 1,80, μέγιστο ποσοστό κάλυψης: 60% και μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος 28 μέτρων δεκαόροφων κτιρίων.

Ο σχεδιασμός για το νέο κυβερνητικό πάρκο

Σύμφωνα με την απόφαση του ΥΠΕΝ το προτεινόμενο ΕΠΣ έχει ως στόχο αφενός την απομάκρυνση της ΠΥΡΚΑΛ από τον αστικό ιστό και αφετέρου την πολεοδομική ρύθμιση της περιοχής, με τη μεταστέγαση Υπουργείων και υπηρεσιών του Ελληνικού δημόσιου τομέα, τα οποία σήμερα βρίσκονται διασκορπισμένα, ως επί το πλείστον στο κέντρο της πόλης, σε 127 συνολικά κτίρια εκ των οποίων τα 107 είναι μισθωμένα από το Ελληνικό Δημόσιο και τα υπόλοιπα 20 κτίρια είναι ιδιόκτητα. Για τον σκοπό αυτό προτείνεται η δημιουργία ενός «Κυβερνητικού Πάρκου»,  για τη μετεγκατάσταση των υπηρεσιών εννέα  Υπουργείων της Ελληνικής Κυβέρνησης, σε ανακατασκευασμένα διατηρητέα κτίρια και σε νέα κτίρια.

Στον ενιαίο χώρο του ακινήτου προβλέπεται επίσης η εξασφάλιση αδόμητου χώρου και η δημιουργία πάρκου πρασίνου και δικτύου κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων, ώστε να πληρούνται κατά το δυνατό, οι προδιαγραφές μιας σύγχρονης αστικής ανάπλασης/ανάπτυξης, αλλά και ενός σύγχρονου εργασιακού χώρου, σχεδιασμένου με άξονα τη μέγιστη ενεργειακή απόδοση και τη μικρότερη δυνατή ανάγκη συντήρησης.

Οι χωρικές ενότητες και οι νέες χρήσεις

Ως Περιοχή Επέμβασης του προτεινόμενου Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου ορίζεται έκταση εμβαδού 154.797,34 τ.μ., της εταιρείας ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΜΥΝΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΒΕΕ – ΕΑΣ. Το ακίνητο εντάσσεται στο Οικοδομικό Τετράγωνο (Ο.Τ.) 188 της Δ.Ε. Υμηττού, στο δυτικό όριο της Δημοτικής Ενότητας Υμηττού, στο σύνορό της με την Δημοτική Ενότητα Δάφνης και βρίσκεται σε εκτός σχεδίου περιοχή. Το υπό μελέτη ακίνητο, βρίσκεται σε κεντροβαρή περιοχή του Δήμου Δάφνης – Υμηττού και απέχει 3 km περίπου από το κέντρο της Αθήνας.

Στην πρώτη Χωρική Ενότητα (Χωρική Ενότητα 1 – ΠΚ), που αφορά στο 50% της συνολικής έκτασης, σχεδιάζεται η εγκατάσταση εννέα (9) Υπουργείων (Υπουργεία Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Υγείας, Τουρισμού, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Εσωτερικών) και διαφόρων φορέων (ΑΑΔΕ, ΕΕΣΥΠ ΑΕ, ΤΑΙΠΕΔ ΑΕ, ΕΤΑΔ ΑΕ), που σήμερα βρίσκονται διάσπαρτα κυρίως στο κέντρο της Αθήνας, ενώ κάποιες διευθύνσεις ή και υπηρεσίες τους βρίσκονται επίσης στον Πειραιά, το Μαρούσι και τον Χολαργό.

Στην υπό μελέτη έκταση, λόγω και της ειδικής λειτουργίας των κτιρίων που προτείνεται να ανεγερθούν, καθορίζεται η γενική κατηγορία χρήσεων γης πολεοδομικού κέντρου του π.δ.59/2018.

Από την έκταση των 77 περίπου στρεμμάτων (50% της συνολικής έκτασης), που προτείνεται να καταλαμβάνει η εν λόγω χρήση πολεοδομικού κέντρου, το 40% θα αποδοθεί ως εισφορά σε γη, για τη δημιουργία κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων, που θα συνδέονται και ουσιαστικά θα επεκτείνουν χωρικά αλλά και λειτουργικά τον ελεύθερο χώρο πρασίνου (δεύτερη Χωρική Ενότητα).

Εντός των κοινωφελών χώρων περιλαμβάνονται υφιστάμενα κτίσματα, των οποίων αναμένεται η κήρυξη ως διατηρητέα, που προβλέπεται να λειτουργήσουν ως μουσεία, συνεδριακοί χώροι κ.τ.λ.

Η οικοδομήσιμη έκταση που θα προκύψει τελικά στην περιοχή του εξεταζόμενου ακινήτου θα αφορά τα 46,5 περίπου στρ. από τα συνολικά 155 στρ., ήτοι το 30% περίπου της συνολικής έκτασης, ενώ σημειώνεται ότι στην εν λόγω έκταση περιλαμβάνονται, τόσο τα νέα κτίρια, όσο και μέρος των υφιστάμενων διατηρητέων, ως αξιόλογα βιομηχανικά κελύφη, που θα διατηρηθούν και θα αποκατασταθούν.

Στη δεύτερη Χωρική Ενότητα (Χωρική Ενότητα 2 – ΕΧ-ΑΠ) που ανέρχεται ομοίως σε ποσοστό 50% επί του συνόλου της έκτασης, καθορίζεται η γενική κατηγορία χρήσεων γης Ελεύθεροι χώροι- Αστικό Πράσινο, που αποδίδεται ως ευρύς κοινωνικός εξοπλισμός στην πόλη και συμπεριλαμβάνει κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους. Λόγω του μεγέθους της έκτασης, που ανέρχεται περίπου σε 77 στρ., αυτή αναμένεται να λειτουργήσει ως χώρος υπερτοπικού πρασίνου επιπέδου πάρκου πόλης.

Η ως άνω Χωρική Ενότητα θα ενοποιήσει τον αστικό ιστό που σήμερα διασπάται, θα καλύψει ανάγκες σε πράσινο της άμεσης κυρίως αλλά και της ευρύτερης περιοχής και θα αποδώσει τμήμα των υφιστάμενων κτιρίων, τα οποία κρίνονται ως αξιόλογα και διατηρητέα, στους κατοίκους της περιοχής με χώρους πολιτισμού και άλλες κοινωφελείς λειτουργίες.

Το Ε.Π.Σ. περιγράφεται αναλυτικά στην τεχνική έκθεση και τους χάρτες της ΣΜΠΕ (16/5.1_Μαιος 2022 κλίμακας 1:2.000, «ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ»), που συνοδεύουν την παρούσα.

Τα κυριότερα στοιχεία του σχεδίου συνοψίζονται ως εξής:

Γενικά Στο ακίνητο, συνολικής έκτασης 154.797,34 τ.μ. επιτρέπονται οι ακόλουθες γενικές κατηγορίες χρήσεων:

(Α) πολεοδομικό κέντρο, όπως αυτή προσδιορίζεται στο άρθρο 4 του π.δ. 59/2018 (Α’ 114) και

(Β) ελεύθεροι χώροι-αστικό πράσινο, όπως αυτή προσδιορίζεται στο άρθρο 7 του π.δ. 59/2018 (Α’ 114)».

Αναλυτικότερα και σύμφωνα με τη προτεινόμενη χωρική διάταξη, η οργάνωση των χρήσεων γης καθορίζεται ως εξής:

Χωρική Ενότητα 1 – ΠΚ

Τμήμα της περιοχής μελέτης, που αντιστοιχεί στο 50% του συνόλου της έκτασης της περιοχής επέμβασης καθορίζεται ως ζώνη για την υποδοχή και χωροθέτηση «Κυβερνητικού Πάρκου» με γενική χρήση Πολεοδομικού Κέντρου. Η κυρίαρχη χρήση με βάση την ειδική λειτουργία του, που καθορίζει και τον χαρακτήρα του προτύπου χωρικής ανάπτυξης είναι αυτή της κεντρικής Διοίκησης, για τη μετεγκατάσταση Υπουργείων από το κέντρο της Αθήνας.

Επιτρέπονται οι ακόλουθες ειδικές χρήσεις του άρθρου 4 του ΠΔ 59/2018 (Α’ 114):

1. διοίκηση,

2. κοινωνική πρόνοια,

3. μικρές αθλητικές εγκαταστάσεις,

4. θρησκευτικοί χώροι,

5. πολιτιστικές εγκαταστάσεις,

6. χώροι συνάθροισης κοινού/συνεδριακά κέντρα,

7. κέντρα έρευνας,

8. εστίαση,

9. αναψυκτήρια,

10. στάθμευση (κτήρια-γήπεδα) αυτοκινήτων μέχρι 3,5 τόνους κοινής χρήσης, μοτοσικλετών και ποδηλάτων,

11. γωνιές ανακύκλωσης Χωρική Ενότητα 2 – ΕΧ-ΑΠ

Τμήμα της περιοχής επέμβασης, που αντιστοιχεί στο 50% του συνόλου της έκτασης διατίθεται για τη χρήση «Ελεύθεροι Χώροι-Αστικό Πράσινο», σύμφωνα με το ειδικό περιεχόμενο χρήσεων του άρθρου 7 του π.δ. 59/2018.

Στους ελεύθερους χώρους αστικού πρασίνου, εκτός από δραστηριότητες ήπιας αναψυχής, όπως παιδικές χαρές κ.λπ., και περιορισμένης έκτασης δραστηριότητες εστίασης και αναψυχής – επιτρέπονται και οι παρακάτω λειτουργίες:

1. Μικρές υπαίθριες αθλητικές εγκαταστάσεις.

2. Ανοικτά θέατρα μικρής κλίμακας με απαραίτητους υποστηρικτικούς χώρους και θερινοί κινηματογράφοι

3. Πεζόδρομοι

4. Ποδηλατόδρομοι

5. Πλατείες

6. Γωνιές ανακύκλωσης

7. Αστική γεωργία. Και

8.Κατασκευές για:

α) τη διαμόρφωση του εδάφους, όπως κλίμακες, τοίχοι, διάδρομοι, κεκλιμένα επίπεδα, μηχανικά μέσα κάλυψης υψομετρικών διαφορών, καθώς και κατασκευές για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ή/και εμποδιζόμενων ατόμων,

β) τον εξωραϊσμό και την αισθητική τους αναβάθμιση, τον εξοπλισμό και την ασφάλειά τους και γενικά κατασκευές για την εξυπηρέτηση του προορισμού των χώρων αυτών, γ) τη λειτουργία και την εξυπηρέτηση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.

9.Εγκαταστάσεις:

α) Οι κατασκευές δικτύων υποδομής και εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας, μετά των παραρτημάτων αυτών (υπέργειων και υπόγειων),

β) Η εγκατάσταση σταθμών μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης, θορύβου και μετεωρολογικών παραμέτρων με τον αναγκαίο εξοπλισμό,

γ) Η εγκατάσταση σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.

10.Περίπτερα ενημέρωσης/έργα ερμηνείας περιβάλλοντος (πινακίδες, αποχωρητήρια, περίπτερα, στέγαστρα κ.λπ.)

Στην εν λόγω Χωρική Ενότητα επιτρέπεται επιπλέον η ειδική χρήση «πολιτιστικές εγκαταστάσεις» για τα υφιστάμενα κτήρια που θα κριθούν διατηρητέα.

Σημειώνεται ότι στα όρια της περιοχής παραμένουν οι θεσμοθετημένες χρήσεις εκπαίδευσης (Δημοτικό Σχολείο) και αθλητισμού (κλειστό γυμναστήριο)

Καθορισμός όρων και περιορισμών δόμησης – Πολεοδομικός Κανονισμός

Χωρική Ενότητα 1 – ΠΚ

Στην ζώνη που θα αναπτυχθεί η χρήση Πολεοδομικού Κέντρου, η οποία αντιστοιχεί στο 50% του συνόλου της έκτασης της περιοχής επέμβασης, καθορίζονται:

-Μέσος Συντελεστής δόμησης: 1,80

-Μέγιστο ποσοστό κάλυψης: 60%

-Μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος: 28m

-Οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι ανέρχονται σε ποσοστό 40%.

Σχετικά με τις θέσεις στάθμευσης ισχύει το π.δ. 111/2004 (Α’ 76) και ιδιαιτέρως το άρθρο 2 (περί νέων κτηρίων) με βάση το οποίο καθορίζεται ανά χρήση ο απαιτούμενος αριθμός θέσεων στάθμευσης στο ηπειρωτικό τμήμα της Περιφέρειας Αττικής. Οι χώροι στάθμευσης αφορούν σε υπόγειες κατασκευές κάτω από νέα κτήρια και μπορούν να εκτείνονται κάτω από κοινόχρηστους χώρους και ελεύθερους χώρους αστικού πρασίνου.

Χωρική Ενότητα 2 – ΕΧ-ΑΠ

Στη ζώνη που καθορίζεται η χρήση Ελεύθερων Χώρων – Αστικού Πρασίνου διατηρούνται υφιστάμενα κτίσματα, τα οποία αναμένεται να κηρυχθούν διατηρητέα, εντός των οποίων προτείνεται να φιλοξενούνται χρήσεις εστίασης, αναψυχής και πολιτιστικών εγκαταστάσεων.

Συγκεντρωτικά, βάσει της πρότασης προκύπτει μέγιστη συνολική δόμηση 148.704 τ.μ. και μέγιστη συνολική κάλυψη 45.257 τ.μ., η οποία αναλύεται ως εξής:

-Από το υφιστάμενο κτιριακό δυναμικό διατηρούνται 47.704 τ.μ., τα οποία καλύπτουν επιφάνεια 27,7 περίπου στρεμμάτων.

-Νέα μέγιστη δόμηση 98.000 τ.μ. με συνολική επιπλέον κάλυψη 17,6 περίπου στρεμμάτων.

Τα μεγέθη αυτά διαμορφώνουν συντελεστή δόμησης 1 για το σύνολο της περιοχής επέμβασης, ενώ στο Πολεοδομικό Κέντρο ο μέσος συντελεστής δόμησης διαμορφώνεται σε 1,8. Η επιλογή του συγκεκριμένου μέσου σ.δ. στην Ενότητα του Πολεοδομικού Κέντρου γίνεται προκειμένου να τηρηθούν οι εξής σημαντικές αρχές του σχεδιασμού:

1)  Εξασφάλιση του 50% της έκτασης για τη δημιουργία αστικού πρασίνου (πάρκο πόλης)

2) Απόδοση του 40% της έκτασης του Πολεοδομικού Κέντρου ως εισφορά σε γη για τη δημιουργία κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων.

3) Εξασφάλιση των στεγαστικών και λειτουργικών αναγκών των διοικητικών υπηρεσιών που μετεγκαθίστανται.

4) Προστασία και ανάδειξη των βιομηχανικών κτηρίων που πρόκειται να διατηρηθούν, τα οποία όμως καταλαμβάνουν μεγάλες καλύψεις λόγω της ιδιαίτερης χρήσης τους.

Με την πρόταση διαμορφώνεται ένα νέο συγκροτημένο κτιριακό περιβάλλον που παρά την αυξημένη δόμηση, για να καλυφθούν οι ιδιαίτερες ανάγκες της χωροθέτησης, τα μεγέθη, τόσο σε επίπεδο καλυμμένης επιφάνειας γης όσο και σε αριθμό κτηρίων, είναι σημαντικά μειωμένα.

Συγκεκριμένα, σε επίπεδο ποσοστών, με την πρόταση αυξάνεται η δόμηση κατά 68%, μειώνεται η κάλυψη κατά 34% όπως αντίστοιχα και ο αριθμός κτηρίων κατά 67%, με αποτέλεσμα να αποδίδονται στο κοινό σημαντικοί ελεύθεροι αδόμητοι χώροι αστικού πρασίνου καθώς και κοινωφελείς χώροι.