Μαζί με την ηλεκτρική ενέργεια, μπορεί να ικανοποιήσει τις περισσότερες από τις ενεργειακές ανάγκες του ανθρώπου και να σχηματίσει ένα ανεξάρτητο ενεργειακό σύστημα. Το υδρογόνο μπορεί να παραχθεί από και να μετατραπεί σε ηλεκτρική ενέργεια με σχετικά υψηλές αποδόσεις και παράλληλα μπορεί να αποθηκευτεί σε αέρια, υγρή μορφή ή με τη μορφή υδριδίων μετάλλων.
Το ενδιαφέρον, τόσο από ευρωπαϊκής πλευράς, λόγω του πιεστικού αιτήματος για ενεργειακή αυτονομία αλλά και σε ελληνικό επίπεδο, είναι μεγάλο. Η χώρα μας μάλιστα μπορεί να γίνει εκ των πρωταγωνιστών, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρώην ευρωβουλευτής και διευθύνων σύμβουλος της Hydrogen Europe, Γιώργος Χατζημαρκάκης.
Τον περασμένο Ιούλιο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το έργο «Green HiPo» που υπέβαλε η εταιρεία Advent Technologies στο πλαίσιο του Έργου Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος («IPCEI»), μια επένδυση που θα γίνει στη Δυτική Μακεδονία. Το πράσινο υδρογόνο θα βοηθήσει στη βιώσιμη ενεργειακή μετάβαση ποικίλων ρυπογόνων βιομηχανικών δραστηριοτήτων, τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δρ Βασίλης Γρηγορίου, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Advent Technologies.
Παράλληλα, στη Δυτική Μακεδονία δημιουργήθηκε το Cluster Βιοοικονομίας και Περιβάλλοντος Δυτικής Μακεδονίας (CluBE), μια πλατφόρμα συνεργασίας των τριών πυλώνων της περιφερειακής οικονομίας: του δημόσιου τομέα, της έρευνας και της επιχειρηματικότητας. Το Cluster επιδιώκει την ανάπτυξη συνεργιών μεταξύ τοπικών και περιφερειακών φορέων και επιχειρήσεων στους τομείς της βιοενέργειας και περιβάλλοντος, με στόχο την εισαγωγή και ανάπτυξη καινοτομίας στον τομέα και την αύξηση της προστιθέμενης αξίας του. Ο συνιδρυτής και διαχειριστής του Cluster, Νικόλαος Ντάβος, εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του υδρογόνου.
Η Ελλάδα πρωταγωνίστρια στην ενεργειακή μετάβαση
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μιλούσε εδώ και χρόνια για ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία και ενεργειακή αυτονομία, ωστόσο η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αποτέλεσε καταλύτη για τις εξελίξεις.
«Αν γίνουν τώρα τα σωστά βήματα, η Ελλάδα θα γίνει αναμφίβολα ένας από τους βασικούς παράγοντες υδρογόνου στην Ευρώπη. Η Σαουδική Αραβία για παράδειγμα έχει ήδη χαρακτηρίσει τη χώρα μας στρατηγικό εταίρο για την εισαγωγή πράσινου υδρογόνου. Σταδιακά και άλλες χώρες θα εισέλθουν στην αγορά και στην οικονομία υδρογόνου, η ανάπτυξη της οποίας αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για την επίτευξη των στόχων του Παρισιού και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Η Ελλάδα πρέπει να συμβαδίζει με τη ραγδαία ανάπτυξη των νέων δεδομένων. Η ελληνική στρατηγική για το υδρογόνο είναι επιβεβλημένη και πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στα νέα αυτά δεδομένα. Η Ευρώπη βασίζεται στην Ελλάδα και είναι έτοιμη να την υποστηρίξει δυναμικά, δίνοντας στη χώρα μας μια μοναδική ευκαιρία», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιώργος Χατζημαρκάκης.
Οι ευρωπαϊκοί στόχοι που έχουν τεθεί για το υδρογόνο είναι αρκετά φιλόδοξοι. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και αρκετά κράτη μέλη, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία έχουν τοποθετήσει το υδρογόνο πολύ ψηλά στην ατζέντα τους.
«Με βάση το REPowerEU, η ΕΕ θα στοχεύει στην προμήθεια είκοσι εκατομμυρίων τόνων πράσινου υδρογόνου έως το 2030 – 10 Mt παραγωγής στην Ευρώπη και 10 Mt εισαγωγής. Αυτό θα συμβάλει στην ενίσχυση της οικονομίας του υδρογόνου και θα καταστήσει το καύσιμο αυτό βασικό στοιχείο της ευρωπαϊκής ενεργειακής μετάβασης. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρόσφατα ανακοίνωσε τη δημιουργία μιας νέας Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου επειδή, όπως ανέφερε, είναι ξεκάθαρο ότι το υδρογόνο πρέπει από ένα τμήμα της αγοράς που κατέχει σήμερα να μεταμορφωθεί σε μαζική αγορά. Στόχος λοιπόν της Τράπεζας είναι να συμβάλει στην παροχή εγγυήσεων για την αγορά υδρογόνου, κάνοντας ιδίως χρήση των πόρων του Ταμείου Καινοτομίας και Ανάκαμψης».
Ο κ. Χατζημαρκάκης τονίζει ακόμα ότι μαζί με την Πορτογαλία, η Ελλάδα είναι μία από τις δύο ευρωπαϊκές χώρες που έχουν εξίσου υψηλές δυνατότητες αιολικής και ηλιακής ενέργειας. Ένα σημαντικότατο προνόμιο και πλεονέκτημα σε σχέση με τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ.
«Λόγω της θέσης της χώρας, θα μπορούσε να εξελιχτεί σε ενεργειακό κόμβο για την εισαγωγή πράσινου υδρογόνου από χώρες της Βόρειας Αφρικής και την Μέση Ανατολή. Αυτή η προοπτική ήδη έχει υπογραμμιστεί από τον πρωθυπουργό της Ελλάδος σε πρόσφατες δηλώσεις του, όπως για παράδειγμα στην ομιλία του στα πλαίσιο της COP27. Συνεπώς η Ελλάδα διαθέτει όλα τα εφόδια για να απεξαρτηθεί ενεργειακά και να πρωταγωνιστήσει στην ενεργειακή μετάβαση της Ευρώπης», καταλήγει.
Δυτική Μακεδονία: Η επένδυση στο υδρογόνο με τις εκατοντάδες θέσεις εργασίας
Το Green HiPo της Advent, ένα σημαντικό Έργο Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος της αλυσίδας αξίας «Τεχνολογίες και Συστήματα Υδρογόνου» (IPCEI Hydrogen), αφορά την κατασκευή και λειτουργία μιας υπερσύγχρονης βιομηχανικής μονάδας καθώς και εγκαταστάσεων Έρευνας και Ανάπτυξης παραγωγής καινοτόμων συστημάτων κυψελών καυσίμου και μονάδων ηλεκτρόλυσης.
«Στόχος μας είναι να παραγάγουμε, σε βάθος εξαετίας, καινοτόμα συστήματα κυψελών καυσίμου συνολικής ισχύος 120MW και μονάδες ηλεκτρόλυσης συνολικής ισχύος 1,5GW. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πράσινο υδρογόνο που θα παραχθεί από τους δυνητικούς πελάτες μας, μέσω των μονάδων ηλεκτρόλυσης, θα βοηθήσει στη βιώσιμη ενεργειακή μετάβαση ποικίλων ρυπογόνων βιομηχανικών δραστηριοτήτων, τόσο στην Ελλάδα, όσο και εκτός αυτής. Το συνολικό ύψος της χρηματοδότησης δύναται να αγγίζει τα 782,1 εκατομμύρια ευρώ. Η νέα μονάδα παραγωγής της Advent στη Δυτική Μακεδονία αναμένεται να δημιουργήσει περίπου 650 άμεσες θέσεις εργασίας και πολλαπλάσιες έμμεσες σε βάθος 6 ετών. Παράλληλα, το Green HiPo θα συνεισφέρει στην εκπλήρωση του στόχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την παραγωγή 10 εκατομμυρίων τόνων ανανεώσιμου υδρογόνου στην Ευρώπη έως το 2030», τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δρ Βασίλης Γρηγορίου, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Advent Technologies.
Όπως λέει ο κ. Γρηγορίου, «μέσα από το Green HiPo, στοχεύουμε να συνεισφέρουμε ουσιαστικά στη μετάβαση της Δυτικής Μακεδονίας από μια οικονομία με βάση τον άνθρακα, σε ένα πιο πράσινο οικονομικό μοντέλο και να βοηθήσουμε παράλληλα την περιοχή να διατηρήσει τον ρόλο του μεγαλύτερου ενεργειακού κέντρου της χώρας. Θεωρούμε ότι το Green HiPo μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για νέες ιδιωτικές επενδύσεις και πολλά υποσχόμενες εξελίξεις στην περιοχή, όπως η περαιτέρω ανάπτυξη των τεχνολογιών του πράσινου υδρογόνου. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η Δυτική Μακεδονία έχει όλα τα εφόδια για να καταστεί στρατηγικός κόμβος για την Ευρωπαϊκή βιομηχανία υδρογόνου και κυψελών καυσίμου, ενώ διαθέτει παγκοσμίου φήμης εκπαιδευτικά ιδρύματα τα οποία και θέλουμε να “αξιοποιήσουμε” μέσα από την πρόσληψη άρτια καταρτισμένου επιστημονικού και τεχνικού προσωπικού που έχει φοιτήσει σε αυτά».
Παράλληλα, η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας είναι από τις πρώτες περιφέρειες που ξεκίνησε εδώ και τρία χρόνια να υποστηρίζει σε ευρωπαϊκό επίπεδο το κομμάτι των οικονομιών υδρογόνου και τη δημιουργία της κοιλάδας πράσινου υδρογόνου, μαζί με τη συμβολή του CluBE και φυσικά και άλλων σημαντικών εταίρων.
«Για εμάς υπάρχει μεγάλη διασύνδεση μεταξύ της μεταλιγνιτικής εποχής και της δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης, κατάσταση στην οποία βρίσκεται η περιοχή αυτή την στιγμή, με την οικονομία του υδρογόνου. Έχουμε πραγματικά τη δυνατότητα να γίνουμε ένας κόμβος πράσινου υδρογόνου. Έχουμε σημαντικά πλεονεκτήματα ως περιοχή τόσο όσον αφορά τις ΑΠΕ όσο και το υδρογόνο. Μπορούμε να παράξουμε, να μεταφέρουμε και να προμηθεύσουμε με υδρογόνο τόσο την χώρα μας όσο και μελλοντικά την Κεντρική και τη Βόρεια Ευρώπη. Παρά το μεγάλο ενδιαφέρον που υπάρχει και στην χώρα μας σε επιχειρηματικό και επενδυτικό επίπεδο, η ελληνική κυβέρνηση θεσμικά οφείλει να κινηθεί πιο γρήγορα ώστε η χώρα μας να αποτελέσει πυλώνα ανάπτυξης του πράσινου υδρογόνου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, αλλά και ένα διαμετακομιστικό κέντρο υδρογόνου που θα την συνδέει με την Μέση Ανατολή και την Αφρική», αναφέρει ο κ. Ντάβος.
Οι δυνατότητες που προσφέρει το υδρογόνο
Το υδρογόνο δεν υπάρχει ελεύθερο στη φύση. Παράγεται μόνο από άλλες πηγές ενέργειας και για αυτό αποτελεί φορέα ενέργειας, εξηγεί ο Νικόλαος Ντάβος και προσθέτει: «Είναι επίσης ένα καύσιμο καθαρής χρήσης και όταν συνδυάζεται με οξυγόνο σε μια κυψέλη καυσίμου, το υδρογόνο παράγει ηλεκτρική ενέργεια με μόνο νερό ως υποπροϊόν. Το υδρογόνο επομένως μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στο ενεργειακό μείγμα της χώρας μέσω της ενίσχυσης της αύξησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο στο ελληνικό όσο και στο ευρωπαϊκό ηλεκτρικό σύστημα. Το υδρογόνο μπορεί να αποθηκεύσει την πλεονάζουσα ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια και να την αποδώσει αργότερα στο ηλεκτρικό σύστημα όταν αυτό θα την χρειάζεται ως μία σταθερή μονάδα βάσης. Η αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ σε συνάρτηση με τη περαιτέρω διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών και σε συνδυασμό με τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού ενεργειακού συστήματος είναι καθοριστικής σημασίας για την περαιτέρω ανάπτυξη της Ευρώπης και της χώρας μας. Τα παραπάνω αποτελούν επίσης καθοριστικό παράγοντα για την επίτευξη μιας κλιματικά ουδέτερης Ευρώπης, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας αλλά και του RePowerEU.
Ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση με το πρόσφατο σχέδιο RePowerEU προβλέπει σειρά μέτρων για την γρήγορη μείωση της εξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης, με παράλληλη αύξηση της ανθεκτικότητας του ενεργειακού συστήματος. Το σχέδιο βασίζεται σε διαφορετικές δράσεις μεταξύ των οποίων και η διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού, βραχυπρόθεσμα μέσω εναλλακτικών πηγών φυσικού αερίου, πετρελαίου και άνθρακα και στο άμεσο μέλλον μέσω ανανεώσιμου υδρογόνου».
Ο κ. Ντάβος τονίζει ακόμα ότι το υδρογόνο έχει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα αλλά δεν θα αποτελέσει την μοναδική ενεργειακή λύση. Τα επόμενα χρόνια, όπως λέει, θα δούμε μία σημαντική εισχώρηση των τεχνολογικών υδρογόνου σε διάφορους τομείς της οικονομίας μας όπως είναι η αποθήκευση και παραγωγή ενέργειας, η χρήση του στην χημική βιομηχανία αλλά και στις μεταφορές. Ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα του υδρογόνου είναι ότι μπορεί να αποθηκευτεί και να μεταφερθεί σε μεγάλες ποσότητες ως αέριο υπό πίεση σε αγωγούς ή σε υγρή μορφή με πλοία, όπως το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG). Μπορεί επίσης να μετατραπεί σε ηλεκτρική ενέργεια αλλά και σε συνθετικά καύσιμα (π.χ. μεθάνιο, μεθανόλη, αμμωνία) για να τροφοδοτήσει την χημική βιομηχανία, τις επιχειρήσεις και τα σπίτια.
Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί απευθείας ως καύσιμο σε ηλεκτρικά αυτοκίνητα, φορτηγά, πλοία και αεροπλάνα κυψελών καυσίμου. Το υδρογόνο μπορεί να επιτρέψει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να συνεισφέρουν περισσότερο και πιο γρήγορα στην βελτίωση του περιβάλλοντος και στην κλιματική ουδετερότητα, καταλήγει ο κ. Ντάβος.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
