Της Karmenu Vella*
Οι ευρωπαϊκές εκλογές βρίσκονται πλέον προ των πυλών. Στο χρονικό διάστημα το οποίο ολοκληρώνεται στις 23-26 Μαΐου, ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που αποτέλεσαν αντικείμενο συζήτησης και κινητοποίησης για τους πολίτες είναι το πώς θα προστατεύσουμε το κλίμα και το περιβάλλον μας. Η προστασία του περιβάλλοντος είναι ένας τομέας στον οποίο οι Ευρωπαίοι θεωρούν πως η Ε.Ε. έχει καλές επιδόσεις, όμως θα μπορούσε να κάνει περισσότερα και θα έπρεπε να έχει περισσότερες εξουσίες. Οι πολίτες αντιλαμβάνονται πως η νομοθεσία έχει περιορισμένο νόημα, εάν δεν εφαρμόζεται πλήρως και δίκαια.
Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη δεύτερη Επισκόπηση Εφαρμογής της Περιβαλλοντικής Πολιτικής (ΕΕΠΠ). Το εργαλείο αυτό προορίζεται για την ενίσχυση της πλήρους και δίκαιης εφαρμογής της νομοθεσίας. Είναι το αποτέλεσμα δύο χρόνων δουλειάς, το τελικό συμπέρασμα ενός κύκλου ανάλυσης, διαλόγου και συνεργασίας. Πρόκειται για συνοπτική, αντικειμενική ματιά σε αυτά που λειτουργούν στην περιβαλλοντική πολιτική, όπως και σε αυτά που απομένουν ακόμα να γίνουν.
Σε όλη την Ε.Ε., οι πολιτικοί, οι επιχειρήσεις και η κοινωνία των πολιτών υποστηρίζουν το κάλεσμά μας για μεγαλύτερη βιωσιμότητα. Εχουμε προχωρήσει αρκετά στην πορεία μας προς πιο κυκλική οικονομία, στην οποία αυτά που παράγουμε θα μπορούν να επαναχρησιμοποιούνται, να επισκευάζονται ή να ανακυκλώνονται. Οταν έγινα επίτροπος, πριν από τέσσερα χρόνια, με κινούσε το όραμα πως μια φιλόδοξη στρατηγική για τα πλαστικά και η απαγόρευση των πλαστικών μιας χρήσης θα ήταν κάτι το εφικτό, αλλά είχα τις επιφυλάξεις μου για το αν θα τα καταφέρναμε τόσο γρήγορα. Θα έπρεπε να είχα μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις ικανότητές μας και στην υποστήριξή σας.
Η επισκόπηση
Δεν αποδίδουν όλες οι πολιτικές μας τόσο καλά όσο θα μπορούσαν, γι’ αυτό χρειαζόμαστε αυτή την επισκόπηση, η οποία θέτει τα θεμέλια για την καλύτερη εφαρμογή τους σε στενή συνεργασία με τα κράτη-μέλη. Επίσης φέραμε τις Αρχές των κρατών-μελών σε επαφή μεταξύ τους, επιτυγχάνοντας απτά αποτελέσματα. Το περασμένο έτος υλοποιήθηκαν 19 προγράμματα μάθησης μεταξύ ομοτίμων με τη συμμετοχή όλων των κρατών-μελών, στα οποία φέτος θα προστεθούν τουλάχιστον 20 ακόμα. Κάθε χώρα έχει σημειώσει τις δικές της συγκεκριμένες επιτυχίες και αντιμετωπίζει ιδιαίτερες προκλήσεις. Οι 28 εκθέσεις ανά χώρα δείχνουν πού σημειώθηκε ικανή πρόοδος και πού υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Οι εκθέσεις περιλαμβάνουν συγκεκριμένες δράσεις προτεραιότητας για κάθε χώρα, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Οι περισσότερες δράσεις αφορούν τομείς όπως η ποιότητα του αέρα και των υδάτων, η διαχείριση αποβλήτων και η προστασία της φύσης. Πρόκειται για τομείς που είναι πολύ σημαντικοί για εσάς.
Μεταξύ των κύριων συμπερασμάτων είναι ότι η πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων παραμένει σημαντική πρόκληση για όλα τα κράτη-μέλη. Εννέα χώρες βρίσκονται σε καλό δρόμο και πέντε έχουν ήδη επιτύχει το 50% των στόχων ανακύκλωσης για το 2020, αλλά δεκατέσσερις, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, διατρέχουν κίνδυνο να μην τους εκπληρώσουν. Η Ελλάδα έχει, ωστόσο, σημειώσει πρόοδο στη διαχείριση αποβλήτων, καθώς έχει πλέον θεσπίσει το στρατηγικό της πλαίσιο για τα απόβλητα και το εθνικό, όπως και τα περιφερειακά σχέδια διαχείρισης αποβλήτων έχουν εγκριθεί. Ο αριθμός των παράνομων χώρων υγειονομικής ταφής που βρίσκονται ακόμα σε λειτουργία ή χρήζουν αποκατάστασης έχει μειωθεί με τα χρόνια. Ωστόσο, θα είναι πολύ δύσκολο να κλείσουν οι απομένοντες χώροι υγειονομικής ταφής, εάν δεν κτιστούν νέες εγκαταστάσεις. Η Ελλάδα θα πρέπει να καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για τη δημιουργία ενός κατάλληλου δικτύου εγκαταστάσεων, το οποίο θα διαχειρίζεται αποτελεσματικά όλα τα επικίνδυνα απόβλητα που παράγονται στη χώρα.
Οσον αφορά την προστασία της φύσης, τα περισσότερα κράτη-μέλη θα πρέπει να επισπεύσουν τις προσπάθειές τους για την ολοκλήρωση και την ορθή διαχείριση του δικτύου Natura 2000. Η Ελλάδα διεύρυνε πρόσφατα σε σημαντικό βαθμό το θαλάσσιο δίκτυό της Natura 2000. Η χώρα ενέκρινε νομοθεσία για τη θέσπιση διαχειριστικών οργάνων για όλες τις ζώνες της Natura 2000 και άρχισε με την εφαρμογή ενός εκτενούς ολοκληρωμένου σχεδίου για τη φύση. Σε αυτά τα θετικά βήματα θα πρέπει να ακολουθήσουν συγκεκριμένα πρακτικά μέτρα επιτόπου, για την ευαισθητοποίηση και τη δημιουργία κατάλληλων κινήτρων για βιώσιμες επενδύσεις.
Επενδύσεις
Τα δύο τρίτα των κρατών-μελών μας συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν προβλήματα με την επεξεργασία των αστικών λυμάτων. Σε αυτό το πλαίσιο, ουσιαστική σημασία έχει η επίτευξη περισσότερων επενδύσεων, ενώ η έκθεση δείχνει πως τα χρηματοδοτικά μέσα της Ε.Ε. μπορούν να αξιοποιηθούν για την υποστήριξη προσπαθειών εφαρμογής. Αυτό ισχύει επίσης για την ποιότητα του νερού γενικότερα. Στην Ελλάδα έχουν γίνει θετικά βήματα, όπως η συστηματική αξιολόγηση και στρατηγική αναδιοργάνωση των επενδυτικών αναγκών της χώρας. Αυτές οι προσπάθειες θα πρέπει να οδηγήσουν στην ταχεία δημιουργία των αναγκαίων υποδομών.
Η ΕΕΠΠ εξετάζει επίσης τη διακυβέρνηση, ρωτάει αν οι περιβαλλοντικές αρχές διαθέτουν τους πόρους και τις δεξιότητες που χρειάζονται και ερευνά πώς η περιβαλλοντική πολιτική ενσωματώνεται σε άλλες τομεακές πολιτικές, όπως αυτές για τη γεωργία, τις μεταφορές, κ.λπ. Είναι η δεύτερη φορά που εκπονούμε επισκόπηση αυτού του είδους και αυτή τη φορά ήμασταν πιο φιλόδοξοι, καλύπτοντας για πρώτη φορά την κλιματική αλλαγή, τις βιομηχανικές εκπομπές και τα χημικά. Και το κάναμε για έναν πολύ απλό λόγο: τέτοια κενά εφαρμογής βλάπτουν την υγεία των πολιτών. Επίσης, αποτελούν εμπόδιο για τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Γνωρίζουμε πως αυτό ισχύει, επειδή διαθέτουμε νέα μελέτη εκτίμησης του κόστους τέτοιων κενών. Αυτή μας δείχνει πως η πλήρης εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ε.Ε. θα σήμαινε εξοικονόμηση 55 δισ. ευρώ ετησίως για την οικονομία της Ε.Ε. Πρόκειται για έξοδα για την υγεία και το άμεσο περιβαλλοντικό κόστος, αλλά το ζήτημα είναι πιο σημαντικό από οποιοδήποτε χρηματικό ποσό. Κάθε χρόνο, πάνω από 400.000 άνθρωποι πεθαίνουν πρόωρα λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Αυτό είναι το διακύβευμα της περιβαλλοντικής πολιτικής και γι’ αυτό χρειαζόμαστε εργαλεία όπως αυτή η επισκόπηση.
Η δημοσίευση των αποτελεσμάτων της είναι ακόμα ένα βήμα σε έναν συνεχιζόμενο κύκλο. Εξακολουθούμε να ανταλλάσσουμε απόψεις, ενσωματώνουμε τα αποτελέσματά τους στο έργο μας και σύντομα θα αφιερώσουμε ένα πανευρωπαϊκό συνέδριο στην εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής: την Ευρωπαϊκή Πράσινη Εβδομάδα από τις 13 έως τις 17 Μαΐου 2019. Θα βρείτε την ανά χώρα έκθεση για την Ελλάδα εδώ: http://ec.europa.eu/environment/eir/pdf/report_el_el.pdf.
* Ο κ. Karmenu Vella είναι Ευρωπαίος επίτροπος Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας.
Πηγή: www.kathimerini.gr
