Πυροπροστασία: τι ισχύει τελικά για δασικά ακίνητα και καθαρισμούς οικοπέδων

Ο Σύλλογος Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων Βορείου Ελλάδος (ΣΜΗΒΕ) δημοσιοποίησε οδηγίες για να διαλυθεί η σύγχυση που έχει επικρατήσει και να ενημερωθούν οι πολίτες τι πραγματικά ισχύει, ποιες ιδιοκτησίες και ως προς ποιες υποχρεώσεις αφορούν οι ρυθμίσεις για την πυροπροστασία κτηρίων πλησίον δασικών εκτάσεων και τους καθαρισμούς οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων.

Οι χιλιάδες ιδιοκτήτες που καθάρισαν τα οικόπεδα τους για να γλιτώσουν από ποινές φυλάκισης και γενναία πρόστιμα ανησυχούν τώρα εάν θα γλιτώσουν τις περιουσίες τους σε περίπτωση φωτιάς, από τα ακαθάριστα οικόπεδα γειτόνων και Δήμων και από την ανεξέλεγκτη απόθεση βιομάζας στο εξωτερικό περιβάλλον. Μαίνονται φωτιές σε όλη τη χώρα και πυροδοτείται πόλεμος ευθυνών. Ποιος έχει την υποχρέωση απομάκρυνσης των αποβλήτων από τους καθαρισμούς των οικοπέδων. Δείτε εδώ στο ecopress

Έχει προκληθεί μεγάλη σύγχυση

Ο ΣΜΗΒΕ προτρέπει τους πολίτες που έχουν μπερδευτεί σχετικά με την ισχύ των διατάξεων να καταφύγουν σε κάποιον από τους αρμόδιους επιστήμονες, ώστε να ξεκαθαρίσουν τι ισχύει στην δική τους περίπτωση.

Στην αναλυτική ανακοίνωση του ΣΜΗΒΕ, που υπογράφει ο πρόεδρος Βασίλειος Αργυρόπουλος και η γενική γραμματέας Μαρία Αντωνιάδου σημειώνονται τα ακόλουθα:

Σχετικά με την πυροπροστασία κτηρίων πλησίον δασικών εκτάσεων, οικοπεδικών χώρων, ακάλυπτων χώρων κλπ, υπάρχουν διάφορες νομοθετικές διατάξεις. Το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει προκληθεί μεγάλη σύγχυση σχετικά με την ισχύ των διατάξεων και τις υποχρεώσεις των πολιτών.

Ο Σύλλογος Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων Βορείου Ελλάδος ως φορέας των καθ’ ύλη αρμόδιων μηχανικών σε θέματα πυροπροστασίας αποσαφηνίζει τα ακόλουθα:

Σχετικά με τους ακάλυπτους χώρους οικοπέδων και αγροτεμαχίων έχουν εκδοθεί και ισχύουν οι ακόλουθες διατάξεις:

Α. ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/55904/2019 (ΦΕΚ 3475/24.05.2023) «Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων»

Η διάταξη αυτή έχει σκοπό την πυροπροστασία ακινήτων που βρίσκονται εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων. Στόχος είναι να ενισχυθεί ο βαθμός πυροπροστασίας του κτηρίου έναντι πιθανής πυρκαγιάς στην παρακείμενη δασική περιοχή αλλά και να περιοριστεί η πιθανή συμβολή του ακινήτου στη μετάδοση της πυρκαγιάς.

Η διάταξη έχει εφαρμογή σε δομημένα ακίνητα τα οποία βρίσκονται:

1. μέσα σε δάση, δασικές εκτάσεις και χορτολιβαδικές εκτάσεις και ειδικότερα: 1. σε δάση ή δασικά οικοσυστήματα ή δασικές εκτάσεις των παρ.1, 2 και 3 του άρθρου 3 του ν.998/79, όπως ισχύει.

2. σε χορτολιβαδικές εκτάσεις που βρίσκονται επί ημιορεινών, ορεινών και ανώμαλων εδαφών της παρ. 1 του άρθρου 5 π.δ. 32/2016, είτε είναι δημόσιες, είτε είναι αναγνωρισμένες ως ιδιωτικές.

3. σε πεδινές χορτολιβαδικές εκτάσεις (μη ορεινές ή ημιορεινές και μη κείμενες επί ανώμαλων εδαφών) της παρ. 3 του άρθρου 5 π.δ. 32/2016.

4. βρίσκονται εν όλω ή εν μέρει εντός ακτίνας τριακοσίων (300) μέτρων από τα όρια των εκτάσεων της ανωτέρω περίπτωσης (i).

5. βρίσκονται μέσα σε περιαστικό πράσινο και σε κηρυγμένες δασωτέες ή αναδασωτέες εκτάσεις, της παρ. 4 του άρθρου 3 του ν.998/79, όπως ισχύει.

6. βρίσκονται εντός ακτίνας τριακοσίων (300) μέτρων από τα όρια των εκτάσεων της ανωτέρω περίπτωσης iii.

7. βρίσκονται μέσα σε πάρκα και άλση πόλεων και οικιστικών περιοχών, της παρ. 4 του άρθρου 3 του ν.998/79, όπως ισχύει.

Αδόμητα ακίνητα, καλλιεργούμενες εκτάσεις και βοσκοτόπια τα οποία διέπονται από την 9η Πυροσβεστική Διάταξη (ΦΕΚ 1923/Β/2021) εξαιρούνται του πεδίου εφαρμογής του παρόντος.

Για τα ακίνητα που υπάγονται στις διατάξεις του Κανονισμού θα πρέπει να συνταχθεί: 

-Έντυπο αξιολόγησης επικινδυνότητας από αρμόδιο τεχνικό επιστήμονα (μηχανικό, γεωπόνο ή δασολόγο)

-Τεχνική έκθεση σχετικά με τη λήψη απαιτούμενων μέσων και μέτρων πυροπροστασίας από μηχανικό με δικαίωμα υπογραφής μελετών πυροπροστασίας

Το έντυπο αξιολόγησης και η τεχνική έκθεση θα κατατίθενται σε ηλεκτρονική πλατφόρμα, η οποία δεν έχει τεθεί ακόμα σε λειτουργία. Μέχρι να τεθεί σε λειτουργία η πλατφόρμα, τα έγγραφα θα πρέπει να κατατεθούν στο οικείο Δήμο.

Για τα κτήρια εντός οικισμών υπεύθυνος για τη σύνταξη του εντύπου αξιολόγησης και της τεχνικής έκθεσης είναι ο αρμόδιος ΟΤΑ-Δήμος

Ο ιδιοκτήτης του ακινήτου θα πρέπει έως την 30η Απριλίου κάθε έτους να συμπληρώνει και να υποβάλλει Ετήσια Δήλωση εφαρμογής μέτρων πυρασφάλειας. Υπόδειγμα της Δήλωσης περιλαμβάνεται στο προαναφερθέν ΦΕΚ.

Οι Δήμοι θα πρέπει να διενεργούν δειγματοληπτικούς ελέγχους με τριμελείς επιτροπές. Εφόσον διαπιστωθούν παραβάσεις, καταγράφονται και δίνεται στον ιδιοκτήτη προθεσμία συμμόρφωσης. Σε περίπτωση μη τήρησης των απαιτήσεων του κανονισμού, επιβάλλονται διοικητικές και ποινικές κυρώσεις. Τα διοικητικά πρόστιμα αποτελούν έσοδα των Δήμων.

Τέλος στα ακίνητα που ελέγχθηκαν και διαπιστώθηκαν παραβάσεις, θα ελέγχονται υποχρεωτικά και την επόμενη αντιπυρική περίοδο.

Οι διατάξεις ισχύουν για τα προληπτικά μέτρα από την αντιπυρική περίοδο του έτους 2024

Οι διατάξεις παθητικής και ενεργητικής πυροπροστασίας ισχύουν από 31/03/2025 για ακίνητα υψηλής και ιδιαίτερα υψηλής επικινδυνότητας και από 31/03/2026 για τα ακίνητα χαμηλής και μεσαίας επικινδυνότητας.

Θετικά σημεία του Κανονισμού: 

1. Χρησιμοποιεί τη διεθνή εμπειρία που έχει προκύψει από την εφαρμογή του αντίστοιχου προτύπου NFPA 1141

2. Αναφέρονται μέτρα και μέσα προληπτικής πυροπροστασίας που αν και είναι γνωστά από πολύ παλιά η εφαρμογή τους έχει ατονήσει.

3. Γίνεται για πρώτη φορά αναφορά σε επιθυμητά είδη δέντρων και θάμνων που παρουσιάζουν μικρή καυστότητα και ελάχιστη συμβολή στη μετάδοση της πυρκαγιάς.

4. Εισάγεται κατηγοριοποίηση των ακινήτων ανάλογα με την επικινδυνότητα τους.

5. Προβλέπεται απόκλιση από ορισμένα μέτρα προληπτικής πυροπροστασίας μετά από αιτιολογημένη έκθεση μηχανικού. (ΦΕΚ 2194 Β/10.04.2024)

Σημεία του Κανονισμού που δυσχεραίνουν την εφαρμογή του:

1. Υπάρχουν περιπτώσεις ενστάσεων που δεν έχουν τελεσιδικήσει επί των χαρακτηρισμών δασικών εκτάσεων με αποτέλεσμα να μην είναι απόλυτα γνωστές οι περιοχές αυτές. Επίσης, τα πάρκα εντός οικισμών δεν είναι επισήμως καθορισμένα

2. Η υποχρέωση κατασκευής περιμετρικού συμπαγούς τοιχίου είναι ιδιαίτερα δαπανηρή και δύναται να υπερβαίνει την αξία του γηπέδου συμπεριλαμβανομένου του κτηρίου. Δεν τεκμηριώνεται η αναγκαιότητα της κατασκευής.

3. Το κόστος αντικατάστασης των κουφωμάτων είναι επίσης μία ιδιαίτερα δαπανηρή επέμβαση.

4. Η τοποθέτηση εμποδίων όπως σίτες, πλέγματα ή άλλου τύπου φραγμοί σε ανοίγματα του κτηρίου που αφορούν τον λειτουργικό εξαερισμό του, δύναται να προκαλέσουν προβλήματα στη λειτουργία του κτηρίου (βλ. σίτες σε καπνοδόχους) έως και – σε εξαιρετικές περιπτώσεις – θάνατο των χρηστών του κτηρίου.

5. Δεν προβλέπεται η λήψη αντισταθμιστικών μέτρων όπου δεν είναι εφικτή η λήψη των προβλεπόμενων μέτρων

6. Η ευθύνη λήψης των μέτρων πρέπει να βαρύνει τον μισθωτή, επικαρπωτή και τον ιδιοκτήτη του ακινήτου

7. Οι Δήμοι δε διαθέτουν το απαιτούμενο προσωπικό για τη σύσταση επιτροπών ελέγχου εφαρμογής του κανονισμού

Β. Πυροσβεστική Διάταξη 9/2024 (ΦΕΚ2387 Β/22.04.2024) «Καθορισμός μέτρων και μέσων για την πρόληψη και αποφυγή εκδήλωσης πυρκαγιών σε δάση, δασικές, χορτολιβαδικές και αγροτικές εκτάσεις, πάρκα και άλση πόλεων και οικιστικών περιοχών, περιοχές με ειδικό καθεστώς προστασίας, λοιπούς χώρους που βρίσκονται πλησίον των εκτάσεων αυτών καθώς και σε οικοπεδικούς χώρους»

Η συγκεκριμένη διάταξη έχει εφαρμογή σε: 

-Σε δάση ή δασικά οικοσυστήματα, δασικές εκτάσεις και χορτολιβαδικές εκτάσεις των παρ. 1, 2 και 3 του άρθρου 3 του ν. 998/1979 (Α’ 289) και του άρθρου 5 του π.δ. 32/2016 (Α’ 46).

-Σε εκτάσεις περιαστικού πρασίνου, σε κηρυγμένες δασωτέες ή ως αναδασωτέες εκτάσεις, σε πάρκα και άλση πόλεων και οικιστικών περιοχών της παρ. 4 του άρθρου 3 του ν. 998/1979.

-Σε περιοχές με ειδικό καθεστώς προστασίας (όπως Εθνικά Πάρκα, εθνικοί δρυμοί, περιοχές natura, καταφύγια άγριας ζωής, προστατευόμενα τοπία και προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί, αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικοί τόποι, τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους κ.λπ.).

-Σε αγροτικές εκτάσεις, όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 2 του ν.δ. 3030/1954 (Α’ 244).

-Σε υπαίθριους χώρους που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των τριακοσίων (300) μέτρων από τα όρια των ανωτέρω εκτάσεων και περιοχών.

Η διάταξη ορίζει προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας, που πρέπει να λαμβάνονται στα ανωτέρω ακίνητα.

Προβλέπεται έλεγχος από την Πυροσβεστική Υπηρεσία και επιβολή διοικητικών προστίμων σε περίπτωση παράβασης καθώς και η ενημέρωση των αρμοδίων, κατά περίπτωση, υπηρεσιών και Αδειοδοτουσών Αρχών.

Γ. Πυροσβεστική Διάταξη 20/2024 (ΦΕΚ 2695 Β/09.05.2024) «Καθορισμός προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων που βρίσκονται σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, σε εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω περιοχών, καθώς και σε εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα»

Η διάταξη έχει εφαρμογή σε οικοπεδικούς και ακάλυπτους χώρους που βρίσκονται σε:

α) περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων,

β) περιοχές εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο,

γ) εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω περ. (α) και (β), κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας και

δ) εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα, για τις εκτάσεις που δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, σύμφωνα με τον δασικό χάρτη της περιοχής και κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας.

Εξαιρούνται οι διαμορφωμένοι, συντηρημένοι κήποι ή φυτεμένες επιφάνειες ακάλυπτων χώρων κτιρίων, πολυκατοικιών, κ.α. των περιοχών και εκτάσεων της προηγούμενης παραγράφου.

Η διάταξη ορίζει τον καθαρισμό του ακινήτου:

• Υλοτομία ξερών και απομάκρυνση σπασμένων κλαδιών και δέντρων
• Απομάκρυνση της καύσιμης ύλης επί του εδάφους
• Αποκλάδωση της βάσης της κόμης των δέντρων
• Αραίωση της θαμνώδους βλάστησης
• Απομάκρυνση καυστών, αναφλέξιμων, εκρηκτικών ή εύφλεκτων υλικών
• Συλλογή και μεταφορά των υπολειμμάτων καθαρισμού

Οι υπόχρεοι θα πρέπει έως την 30^η Απριλίου κάθε έτους να προβαίνουν στην υποβολή υπεύθυνης δήλωσης στο Εθνικό Μητρώο Τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας akatharista.apps.gov.gr και θα πρέπει να συντηρούν τους ανωτέρω χώρους καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ήτοι από την 1^η Μαΐου έως την 31^η Οκτωβρίου, για την αποτροπή κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς ή ταχείας επέκτασής της.

Οι Δήμοι θα πρέπει να μεριμνούν για την ενημέρωση των υπόχρεων, με κάθε πρόσφορο μέσο, έως την 31^η Μαρτίου κάθε έτους. Είναι επίσης υποχρεωμένοι (οι Δήμοι) να προβαίνουν σε ελέγχους, εξέταση καταγγελιών και να επιβάλλουν διοικητικά πρόστιμα σε περιπτώσεις παραβάσεων.

Αντίστοιχοι έλεγχοι δύνανται να διενεργηθούν και από την Πυροσβεστική Υπηρεσία.

Επί των επιβαλλόμενων προστίμων υπάρχει δυνατότητα ένστασης.

Κατά περίπτωση, ο Δήμος υποχρεούται να προβεί σε αυτεπάγγελτο καθαρισμό σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.

Τα προαναφερόμενα αποτελούν σταχυολόγηση των εν ισχύ διατάξεων. Κατά περίπτωση, αναφέρονται εξαιρέσεις και διαφοροποιήσεις στις ισχύουσες διατάξεις.

Ο Σύλλογος Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων Βορείου Ελλάδος προτρέπει τους πολίτες που έχουν μπερδευτεί σχετικά με την ισχύ των διατάξεων να καταφύγουν σε κάποιον από τους αρμόδιους επιστήμονες, ώστε να ξεκαθαρίσουν τι ισχύει στην δική τους περίπτωση.