Ρύπανση Μόρνου: πρόβλημα 40 χρόνων λύνεται με έργο 20 εκατ. ευρώ!

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής, σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία ΠΕΝ και Υποδομών, μετά από πολυετείς και επίμονες προσπάθειες της τοπικής αυτοδιοίκησης της Δωρίδας δίνει λύση στο πρόβλημα της διαχείρισης των λυμάτων πέντε οικισμών και των φυλακών Μαλανδρίνου,  που καταλήγουν στον Ταμιευτήρα του Μόρνου, από τον οποίο φτάνει το νερό στις βρύσες των κατοίκων ολόκληρου του λεκανοπεδίου Αττικής. 

Η πρόεδρος Δρ Διονυσία Θεοδώρα Αυγερινοπούλου, κατά την επίσκεψη – αυτοψία, που πραγματοποίησε στην περιοχή της Λίμνης του Μόρνου, επικεφαλής του προεδρείου της Υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής ανακοίνωσε ότι προωθείται να κατασκευαστεί το έργο «Βιολογικός καθαρισμός παραλίμνιων περιοχών Ταμιευτήρα Μόρνου», με προϋπολογισμό 21 εκατ. ευρώ. Kαι ότι ήδη το έργο εντάχθηκε στη λίστα των 178 εγκεκριμένων έργων Περιβάλλοντος, που απέστειλε στις 30 Απριλίου 2021  η ελληνική κυβέρνηση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. 

Η κα Αυγερινοπούλου ανέλαβε δράση για να δοθεί λύση στο πρόβλημα της ρύπανσης του Μόρνου, τόσο  μέσα από  τις θεσμικές αρμοδιότητες της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής, η οποία με βάση αναφορά του δημάρχου Δωρίδας Γιώργου Καπετζώνη ανέδειξε σε ειδικές συνεδριάσεις της Βουλής το πρόβλημα και τις λύσεις του, όσο και  σε συνεργασία με την κυβέρνηση και τις αρμόδιες διευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έγινε γνωστό ότι κατόπιν των παρεμβάσεων της προέδρου της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής  το Υπουργείο Υποδομών, με τις υπηρεσίες του και τον υπουργό Κώστα Καραμανλή, προχώρησε τη διαδικασία, ώστε να γίνει ο χαρακτηρισμός του έργου ως Εθνικού Επιπέδου. Παράλληλα με τη συμβολή του γενικού γραμματέα του ΥΠΕΝ Κων/νου Αραβώση το ΥΠΕΝ εντάσσει το έργο στον προγραμματικό σχεδιασμό «Ελλάδα 2.0» για χρηματοδότηση.

Παλινωδίες 40 ετών

Χάρτης,  που φαίνεται η ζώνη απόλυτου περιορισμού χρήσεων γύρω από τον ταμιευτήρα του Μόρνου σε απόσταση 1500 μέτρων γύρω από αυτόν (μώβ περίγραμμα) και η ζώνη σε απόσταση 3500 μέτρων (μπλέ γραμμή) από την λίμνη έξω από την οποία πρέπει να διατίθενται τα επεξεργασμένα λύματα, συνολικής έκτασης 10300 στρεμμάτων περίπου.

Σημειώνεται ότι το έργο βιολογικού καθαρισμού μπαίνει ξανά σε γραμμή προτεραιότητας για χρηματοδότηση μετά  από καθυστερήσεις και παλινωδίες ουσιαστικά 40 ετών. Το πρόβλημα επιβάρυνσης με φορτία αστικών λυμάτων της παραλίμνιας περιοχής του Μόρνου είχε εντοπιστεί από το 1981, που κατασκευάστηκε και άρχισε να λειτουργεί ο Ταμιευτήρας του Μόρνου για την υδροδότηση της Αττικής. Παρά τη μεγάλη σοβαρότητα του περιβαλλοντικού προβλήματος και τις συνεχείς κινητοποιήσεις και παρεμβάσεις του Δήμου Δωρίδας και των κατοίκων της περιοχής, αφέθηκε να εξελίσσεται η ύπαρξη του και οι κυβερνήσεις να δίνουν ατέλειωτο ρεσιτάλ αβελτηρίας.  Είναι εντυπωσιακό επίσης να αναφερθεί ότι η ΕΥΔΑΠ Παγίων, που έχει την αποκλειστική χρήση και εκμετάλλευση του Ταμιευτήρα Μόρνου και εκτελεί μεγάλα προγράμματα πάσης φύσεως έργων, όλα αυτά τα χρόνια δεν βρήκε τρόπο να συμβάλει στη λύση του προβλήματος και να ενισχύσει το αφήγημα της ΕΥΔΑΠ ΑΕ ότι “προσφέρει στους καταναλωτές της Αττικής το πιο ποιοτικό νερό της Ευρώπης”.

Για πρώτη φορά ωρίμασε η λύση κατασκευής βιολογικού καθαρισμού για τα λύματα των οικισμών του Μόρνου το 2011, οπότε προτάθηκε η ένταξη του έργου για χρηματοδότηση στο Γ΄ΚΠΣ αλλά λόγω κακού κεντρικού προγραμματισμού και υπερδέσμευσης πόρων του ΕΣΠΑ το έργο απεντάχθηκε το 2014 και έκτοτε έμεινε ξανά στο ράφι!

Ρύπανση του εδάφους και των υπόγειων και επιφανειακών υδροφορέων και εμφάνιση δυσάρεστων οσμών διαπίστωσε η αυτοψία της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής

Πέντε οικισμοί, Λιδωρίκι, Αμυγδαλιές, Πεντάπολη, Βράϊλα και Μαλανδρίνο, όπως επίσης και οι φυλακές Μαλανδρινού επιβαρύνουν τη λίμνη Μόρνου, με λύματα. Είναι εντυπωσιακό να αναφερθεί ότι  για τις φυλακές Μαλανδρίνου κατασκευάστηκε βιολογικός καθαρισμός το 2001, ο οποίος δεν λειτούργησε πλήρως, με αποτέλεσμα εδώ και 20 χρόνια τα λύματα της φυλακής να διοχετεύονται στην Άμφισσα, με αναθέσεις εργολαβιών σε βυτιοφόρα από τα κονδύλια του υπουργείου Δικαιοσύνης, ύψους περί του 1,2 εκατ. ευρώ ετησίως. Δηλαδή με τα χρήματα που διατέθηκαν επί τόσα χρόνια στα βυτιοφόρα για τα λύματα της φυλακής  θα είχε υπερκαλυφθεί το κόστος κατασκευής του έργου για τους οικισμούς ολόκληρης της περιοχής.

Είναι αξιοσημείωτο  ότι για  να «κλειδώσει» η χρηματοδότηση του  έργου «Βιολογικός καθαρισμός παραλίμνιων περιοχών Ταμιευτήρα Μόρνου» και να μην μείνει για άλλη μια φορά στα χαρτιά θα πρέπει έως το τέλος Ιουνίου 2021 να έχουν ετοιμαστεί και επικαιροποιηθεί  οι μελέτες του έργου, σύμφωνα με τα αυξημένα κριτήρια βιωσιμότητας και τους περιβαλλοντικούς όρους που απαιτούνται για την έγκριση της χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Η αυτοψία της Επιτροπής της Βουλής

-«Διαπιστώσαμε ότι το πρόβλημα διαχείρισης των λυμάτων των παραλίμνιων οικισμών του Δήμου Δωρίδος δεν έχει αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά ως σήμερα και παρατηρείται ρύπανση του εδάφους και των υπόγειων και επιφανειακών υδροφορέων και εμφάνιση δυσάρεστων οσμών» ανακοίνωσε η πρόεδρος  της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής Δρ Διονυσία Θεοδώρα Αυγερινοπούλου μιλώντας για τα αποτελέσματα της αυτοψίας που έγινε στην περιοχή.

Με τα χρήματα που διατέθηκαν επί 20 χρόνια στα βυτιοφόρα για τα λύματα της φυλακής  θα είχε υπερκαλυφθεί το κόστος κατασκευής του έργου για  ολόκληρη την περιοχή

Συγκεκριμένα μετά το πέρας της αυτοψίας, η Πρόεδρος της Υποεπιτροπής και Βουλευτής Ν. Ηλείας, Ν.Δ., Δρ. Διονυσία – Θεοδώρα Αυγερινοπούλου, έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Ευχαριστούμε ιδιαιτέρως το Δήμαρχο Δωρίδος, κ Γιώργο Καπετζώνη, για τη φιλοξενία μας εδώ σήμερα.  Η περιβαλλοντική κατάσταση του φράγματος και της τεχνητής λίμνης του Μόρνου αποτελούν μία από τις βασικές προτεραιότητες της Υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων, καθώς, αποτελεί τον σπουδαιότερο ταμιευτήρα της χώρας μας ο οποίος υδρεύει καθημερινά το Λεκανοπέδιο Αττικής το οποίο φιλοξενεί περίπου το μισό πληθυσμό της χώρας μας. Αποτελεί δε τον δεύτερο μεγαλύτερο ταμιευτήρα αποθήκευσης πόσιμου νερού στην Ευρώπη. Πέραν της σπουδαιότητάς τους για τις ανάγκες της ύδρευσης του λεκανοπεδίου, σημαντικές είναι και οι περιβαλλοντικές και οι κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις του φράγματος για την τοπική κοινωνία.

Από την αυτοψία μας, διαπιστώσαμε ότι το πρόβλημα διαχείρισης των λυμάτων των παραλίμνιων οικισμών του Δήμου Δωρίδος δεν έχει αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά ως σήμερα, και παρατηρείται ρύπανση του εδάφους και των υπόγειων και επιφανειακών υδροφορέων και εμφάνιση δυσάρεστων οσμών. Η δε υφιστάμενη εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων των φυλακών Μαλανδρίνου λειτουργεί χωρίς αποδέκτη των επεξεργασμένων λυμάτων και η διάθεση αυτών γίνεται με βυτία στην Ε.Ε.Λ. Γαλαξιδίου με πολύ μεγάλο ετήσιο κόστος. Χρειάζονται, λοιπόν, περαιτέρω υποδομές διαχείρισης των λυμάτων.

Ήδη η ανάδειξη του ζητήματος στην συνεδρίαση της Υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων και η διαβίβαση των προτάσεών μας στα συναρμόδια Υπουργεία, οι οποίες είχαν ψηφιστεί από την Ολομέλεια της Βουλής, λειτούργησε ως παραίνεση και η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας κινήθηκε άμεσα προς επίλυση του ζητήματος.

Το Υπουργείο Υποδομών, με τις υπηρεσίες του και τον Υπουργό κ. Κώστα Καραμανλή, προχώρησε τη διαδικασία, ώστε να γίνει ο χαρακτηρισμός του έργου ως Εθνικού Επιπέδου και το εντάσσει στον προγραμματικό σχεδιασμό «Ελλάδα 2.0» για χρηματοδότηση.

Ευχαριστούμε ιδιαιτέρως όλους όσους εργάστηκαν άοκνα και επισταμένα, ώστε να δοθεί λύση σε αυτό το τόσο σημαντικό έργο! Προτείνω δε τη διενέργεια Επιστημονικού Συνεδρίου στο Λιδωρίκι, προκειμένου να εξεταστούν οι βέλτιστες επιστημονικές λύσεις για την ολιστική διευθέτηση του ζητήματος και την υλοποίηση αντισταθμιστικών ανταποδοτικών μέτρων για την τοπική κοινωνία και οικονομία, στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης».

Διευρυμένη αντιπροσωπεία

Η αυτοψία της  Υποεπιτροπή Υδατικών Πόρων της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής έγινε με διευρυμένη αντιπροσωπεία στην περιοχή της Λίμνης του Μόρνου, συνοδευόμενη από το Κανάλι της Βουλής.

Το Προεδρείο, αποτελούμενο από την Πρόεδρο, Δρ. Διονυσία- Θεοδώρα Αυγερινοπούλου και τον Β’ Αντιπρόεδρο, κ. Αρβανιτίδη, καθώς και ο Βουλευτής Φωκίδας και Γεν. Γραμματέας Κ.Ο. Ν.Δ., κ. Μπούγας, ο Βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας, κ. Κωνσταντόπουλος, ο Βουλευτής Βοιωτίας, κ. Μουλκιώτης, και ο Αντιπρόεδρος της Εταιρείας Παγίων ΕΥΔΑΠ, κ. Σιαδήμας, επισκέφθηκαν τις Φυλακές Μαλανδρίνου και τη μονάδα Βιολογικού Καθαρισμού Λιδωρικίου.

Ακολούθησε ανοιχτή ενημέρωση στην πλατεία του Λιδωρικίου με τη συμμετοχή του Δημάρχου, των Αντιδημάρχων, των επικεφαλής δημοτικών παρατάξεων του Δήμου, των πολιτών και εκπροσώπων φορέων, όπου οι βουλευτές είχαν μια πλήρη ενημέρωση για το θέμα. Εν συνεχεία, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στην αίθουσα δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Δωρίδας και επίσκεψη στο φράγμα του Μόρνου και άλλα σημεία του Ταμιευτήρα. Η Υποεπιτροπή ολοκλήρωσε την επίσκεψή της στο παραλιακό μέτωπο της Δωρίδας από τη Γέφυρα Μόρνου και την πεδιάδα.

Η πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής σημειώνει ότι « η αυτοψία διενεργήθηκε σε συνέχεια της απόφασης που ελήφθη από την Υποεπιτροπή κατά τη συνεδρίαση της 17^ης Ιουλίου 2020 που είχε συγκαλέσει, στον προηγούμενο κύκλο εργασιών της, σχετικά με την περίπτωση των περιβαλλοντικών ζητημάτων στην λίμνη και το φράγμα του Μόρνου με έμφαση τη διαχείριση των λυμάτων της ευρύτερης περιοχής, κατόπιν σχετικής αναφοράς του Δημάρχου Δωρίδος, κ. Καπεντζώνη, αλλά και ανάδειξης του ζητήματος από τους συναδέλφους Βουλευτές, κ. Μπούγα και κ. Κωνσταντόπουλο».