ΣΕΠΙΕ: ανοιχτό θέμα το επικίνδυνο ικρίωμα στο βόρειο τείχος της Ακρόπολης

Έργα Πολεοδομία Υποδομές 18 Μαΐου 2020 Αργύρης

Παραμένει ανοιχτό το θέμα του ξύλινου ικριώματος στο βόρειο τείχος του Ιερού Βράχου της Ακρόπολης. Ο Σύνδεσμος Επαγγελματιών Ικριωμάτων Ελλάδος (Σ.ΕΠ.Ι.Ε.) επανέρχεται με νέα επιστολή του προς το υπουργείο Πολιτισμού, με την οποία τεκμηριώνει τις τεχνικές παραβάσεις, ζητώντας την άμεση αποξήλωση του, ενώ αναμένεται πόρισμα των Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ), που διενήργησαν έλεγχο για τα μέτρα ασφαλείας στο έργο.

Την ίδια ώρα, που το υπουργείο Πολιτισμού ξεκίνησε καμπάνια, προβάλλοντας ότι περισσότεροι από 200 υπαίθριοι και ανοιχτοί αρχαιολογικοί χώροι ανά την επικράτεια «μας υποδέχονται ξανά» τη Δευτέρα 18 Μαΐου 2020, με σημείο αναφοράς την Ακρόπολη, η οποία το πρωί της Δευτέρας δέχεται έλληνες δημοσιογράφους και ξένους ανταποκριτές, στο πλαίσιο της καμπάνιας για τον πολιστιμό, τον τουρισμό και την επανεκκίνηση της οικονομίας, παραμένει το «αγκάθι» του ξύλινου ικριώματος στο βόρειο τείχος του Ιερού Βράχου, το οποίο έχει τοποθετηθεί στο πλαίσιο του έργου που υλοποιεί το υπουργείο Πολιτισμού για την εγκατάσταση νέου ανελκυστήρα ΑμεΑ στην Ακρόπολη.

Σε συνέχεια της απαντητικής επιστολής που εξέδωσε εκ μέρους του ΥΠΠΟ η Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης (ΥΣΜΑ) προς τον (Σ.ΕΠ.Ι.Ε.), ο οποίος κατήγγειλε το επικίνδυνο και παράνομο ικρίωμα, ο Σύνδεσμός Επαγγελματιών Ικριωμάτων Ελλάδος ως θεσμικός εκπρόσωπος των επαγγελματιών, που ασχολούνται με την παραγωγή, εισαγωγή και εγκατάσταση ικριωμάτων στην Ελλάδα, επανέρχεται με νέα απαντητική επιστολή του σχετικά με το επικίνδυνο ικρίωμα στο Βόρειο τείχος της Ακρόπολης Αθηνών.

Στη νέα επιστολή του Σ.ΕΠ.Ι.Ε, η οποία απευθύνεται προς την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, το Γενικό Γραμματέα Πολιτισμού και την διευθύντρια της Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης (ΥΣΜΑ) Βασιλική Ελευθερίου (η οποία υπέγραψε τη σχετική απαντητική επιστολή) σημειώνεται ότι:

-«Αναμένοντας απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα που τίθενται εύλογα ανωτέρω, σας παρακαλούμε πολύ να μας γνωστοποιήσετε το περιεχόμενο του δελτίου ελέγχου που διενήργησε επιθεωρητής του Σ.ΕΠ.Ε. στο συγκεκριμένο ικρίωμα.

Παράλληλα δε, σας καλούμε να διαψεύσετε τον ισχυρισμό που διατυπώνουμε στην αρχική επιστολή μας περί αδιαφορίας και ανοχής αρμοδίων Αρχών για την εφαρμογή των διατάξεων του νόμου όσον αφορά την εγκατάσταση ικριωμάτων, εντέλλοντας και επιβλέποντας την αποξήλωση του εν λόγω ικριώματος, με βάση όλα όσα μέχρι στιγμής έχουμε θέσει υπ’ όψιν σας».

Η επιστολή του Σ.ΕΠ.Ι.Ε

Ολόκληρη η επιστολή του Σ.ΕΠ.Ι.Ε προς την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έχει ως εξής:

“Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,

Σε συνέχεια της από 14 Μαΐου 2020 επιστολή που μας απέστειλε η διευθύντρια της ΥΣΜΑ, κυρία Ελευθερίου, απαντώντας σε καταγγελία που υποβάλαμε τόσο προς την ΥΣΜΑ (Αρ. πρωτ. ΥΠΠΟΑ / ΥΣΜΑ / 206901/1177 / 11.5.2020) όσο και προς υμάς σχετικά με την εγκατάσταση ξύλινου ικριώματος μεγάλου ύψους στο Βόρειο τείχος της Ακροπόλεως Αθηνών, θα θέλαμε να θέσουμε υπ΄όψιν σας τα εξής:

1.Προκήρυξη έργου. Η κυρία Ελευθερίου μας ενημέρωσε με την επιστολή της πως η ΥΣΜΑ προκήρυξε το συγκεκριμένο έργο (εγκατάσταση ανελκυστήρα ΑμεΑ), έχοντας προκαταβολικά προδιαγράψει την εγκατάσταση και χρήση ξύλινου ικριώματος, παρά την αντίθετη ρητή διάταξη του νόμου (ΠΔ 778/1980, Άρθρο 3, παράγραφος 3). Ως δικαιολογία για την πράξη αυτή, επικαλείται την ιδιομορφία του ανάγλυφου του βράχου της Ακροπόλεως Αθηνών στη βορεινή του πλευρά, προτάσσοντας παράλληλα και το παντελώς αστήρικτο και αυθαίρετο επιχείρημα πως στη συγκεκριμένη περίπτωση μόνο ένα ξύλινο ικρίωμα θα ικανοποιούσε τις ανάγκες του εν λόγω έργου. Τίθενται λοιπόν λογικά και εύλογα τα ερωτήματα :

α) Είστε σε θέση να τεκμηριώσετε τον ανωτέρω ισχυρισμό της υφισταμένης σας (αναγκαιότητα χρήσης ξύλινου ικριώματος λόγω ιδιομορφίας ανάγλυφου), με σχέση ικανής και αναγκαίας συνθήκης; Αν ναι, τότε για ποιο λόγο η ΥΣΜΑ ενέκρινε και επέβλεψε την εγκατάσταση μεταλλικού ικριώματος στην ίδια ακριβώς θέση για παρόμοιες ανάγκες το 2019; Τότε δεν υπήρχε η ιδιαιτερότητα του ανάγλυφου; Αν όχι, τότε ο ισχυρισμός αυτός αποτελεί απλά πρόσχημα, στερούμενος κάθε τεχνικού και νομικού ερείσματος. Σας καλούμε να λάβετε γνώση του είδους και τύπου των ικριωμάτων που έχουν εγκατασταθεί σε μνημείο με εξαιρετικά ιδιόμορφο ανάγλυφο εξωτερικής επιφάνειας, αυτό της Παναγίας των Παρισίων, ώστε να καταδείξουμε ακριβώς το αντίθετο από αυτό που ισχυρίζεται η κα Ελευθερίου (η ιδιαιτερότητα επιβάλλει τη χρήση μόνο ξύλινου ικριώματος). Αν θέλετε, είμαστε σε θέση να σας απαριθμήσουμε σειρά παρόμοιων έργων εντός κι εκτός Ελλάδος, τα οποία υλοποιήθηκαν με τη χρήση μεταλλικών κι όχι ξύλινων ικριωμάτων.

β) Το Υπουργείο Πολιτισμού εξαιρείται από την υποχρέωση τήρησης των διατάξεων του νόμου, απλώς επειδή επιμελείται της συντηρήσεως σημαντικών μνημείων και ειδικά της Ακροπόλεως Αθηνών; Αν ναι, το γνωρίζουν αυτό οι πολιτικοί προϊστάμενοί σας καθώς και ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών και τι πράττουν επ’ αυτού, ειδικά δε όταν η υπηρεσιακά αρμόδια υφιστάμενή σας παραδέχεται ότι η πρακτική αυτή αποτελεί κοινό τόπο στο Υπουργείο Πολιτισμού; Αν όχι, τότε πρέπει άμεσα να προβείτε στην έκδοση εντολής αποξήλωσης του συγκεκριμένου ικριώματος.

2. Ιδιαιτερότητες του έργου. Μας πληροφορεί η κα Ελευθερίου πως η ΥΣΜΑ προέβη στις μέχρι στιγμής ενέργειες όσον αφορά την εγκατάσταση και χρήση του εν λόγω ξύλινου ικριώματος, λόγω της ιδιομορφίας του ανάγλυφου του βορεινού τοιχίου του βράχου της Ακροπόλεως Αθηνών. Αφήνει δε να εννοηθεί πως λόγω ακριβώς αυτής της ιδιομορφίας καθώς και των συνεπαγομένων εργασιακών αναγκών, η εγκατάσταση του ικριώματος έγινε με βάση την πρακτική “βλέποντας και κάνοντας”, εξετάζοντας κάθε φορά το ύψος, το πλάτος και την απόσταση από το βράχο κάθε φατνώματός του, με μοναδικό γνώμονα τις εν λόγω ανάγκες. Σε άλλο όμως σημείο της επιστολής της ισχυρίζεται ότι για το συγκεκριμένο ικρίωμα έχει εκπονηθεί μελέτη στατικής επάρκειας σύμφωνα με τους Ευρωκώδικες EC5 και EC1, πριν την εγκατάστασή του. Αντιλαμβάνεστε πως δεν είναι δυνατόν να ισχύουν ταυτόχρονα και τα δύο ανωτέρω. Είτε η ΥΣΜΑ γνωρίζει με ακρίβεια τη θέση και το σχήμα του ικριώματος που επιθυμεί να εγκαταστήσει (οπότε είναι σε θέση ο Επιβλέπων Μηχανικός του έργου ή όποιος άλλος το έπραξε για λογαριασμό του, να σχηματοποιήσει και μελετήσει κατάλληλα το χωροδικτύωμα αυτό) είτε όχι, οπότε οι σχετικοί ισχυρισμοί περί μελέτης κλπ, απλώς αποτελούν προσχηματική δικαιολογία έναντι των καταγγελιών μας. Τι από τα δύο ισχύει; Αν τελικώς όντως η ΥΣΜΑ έχει την ακριβή πληροφόρηση περί του ανάγλυφου του βράχου και γνωρίζει τη θέση των σημείων στα οποία πρέπει να γίνουν εργασίες, τότε για ποιο λόγο επιλέχθηκε και μελετήθηκε ξύλινο ικρίωμα κι όχι μεταλλικό (ως κατά νόμο επιβάλλεται); Προβάλλεται επίσης ο ισχυρισμός πως οι εργασιακές ανάγκες επέβαλαν στον Ανάδοχο του έργου να μην εγκαταστήσει διατάξεις πλαϊνής προστασίας (κουπαστές) σε κάποια από τα φατνώματα του ικριώματος (προεξοχή 1 μέτρου στελέχους διατρητικού μηχανήματος). Να υποθέσουμε λοιπόν ότι κανείς εκ των παραγόντων του έργου δεν έχει υπ΄όψιν του τις διατάξεις του ΠΔ 1073/1981;
Μια και η κα Ελευθερίου παραδέχεται ότι επί του ικριώματος εκτελούνται βαριές οικοδομικές εργασίες, η εφαρμογή του ΠΔ 1073/1981 καθίσταται σχεδόν υποχρεωτική, αναιρώντας έτσι κάθε επιχείρημα περί έλλειψης αρκετού χώρου με συνέπεια την έκπτωση σε σημαντικά ζητήματα ασφάλειας χρήσης του. Σε φωτογραφία που σας στείλαμε αρχικά, φαίνονται καθαρά εργαζόμενοι στο έργο να ασχολούνται με διάνοιξη οπών στο βράχο, κατά τη στιγμή που το ικρίωμα δεν είχε εγκατασταθεί πλήρως. Ομοίως, ουδείς εξ αυτών δεν φέρει ζώνη ασφαλείας προκειμένου να εργαστεί (κακώς) επί ημιτελούς ικριώματος. Κάθε αντίθετος ισχυρισμός απλώς προσβάλλει τη νοημοσύνη μας. Δια του λόγου το αληθές, εστιάζουμε στους εργαζομένους επί του ημιτελούς παράτυπου ικριώματος με το ερώτημα : ανέλαβαν πρωτοβουλία εργασίας μόνοι τους ή ισχύει το επιχείρημα “όλα επιτρέπονται επειδή το ανάγλυφο του βράχου είναι ιδιόμορφο”; Επίσης, υπάρχει αόρατο δίχτυ προστασίας κάτωθέν τους ή άλλη διάταξη προστασίας τους έναντι (απευκταίας) πτώσης τους ή απλώς έχουν μεγάλη αυτοπεποίθηση στις ικανότητές τους και την ανοχή του Επιβλέποντος Μηχανικού;

3. Εφαρμογή μελέτης. Σύμφωνα με την ΥΣΜΑ, έχει εκπονηθεί μελέτη στατικής επάρκειας του ικριώματος με βάση τους Ευρωκώδικες EC5 και EC1. Εκ των συμφραζομένων στην επιστολή της, η κα Ελευθερίου αφήνει να εννοηθεί ότι η συγκεκριμένη μελέτη ΔΕΝ εκπονήθηκε από τον Επιβλέποντα Μηχανικό του έργου (ΠΔ 1073/1981, Άρθρο 34, παράγραφος 1), αλλά από τρίτο άτομο και απλώς κατατέθηκε στην υπηρεσία σας. Αν ισχύει κάτι τέτοιο, θα θέλαμε να ρωτήσουμε τον Επιβλέποντα Μηχανικό με ποιον τρόπο ήλεγξε τη συγκεκριμένη μελέτη αφού είναι γνωστό ότι για την εκπόνηση παρόμοιων μελετών χρησιμοποιούνται εξειδικευμένα λογισμικά προγράμματα, καθιστώντας τον έλεγχο των αποτελεσμάτων τους σχεδόν αδύνατο άνευ της χρήσης των ιδίων προγραμμάτων. Σύμφωνα με τον Ευρωκώδικα EC5, τα μέλη του χωροδικτυώματος (και ειδικά τα στοιχεία που φέρουν τη μεγαλύτερη φόρτιση όπως για παράδειγμα οι ορθοστάτες, τα εγκάρσια ζεύγματα και οι χιαστί αντηρίδες), θα πρέπει να έχουν γνωστή και ταυτόσημη (ανά είδος μέλους) αντοχή. Επίσης σύμφωνα με τον ίδιο κώδικα, θα πρέπει να έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά υγρασίας, απουσίας ρωγμών, ρόζων κλπ, συνδέοντας τις απαιτήσεις αυτές με την αντοχή τους. Προσπερνώντας το γεγονός πως επί τους ουσίας (ως η κα Ελευθερίου παραδέχεται) η συγκεκριμένη κατασκευή είναι σύμμεικτη κι όχι αμιγώς ξύλινη (παραπέμποντας και στην εφαρμογή του Ευρωκώδικα EC3 και Παραρτημάτων αυτού), σας θέτουμε ενώπιον του ερωτήματος που πηγάζει εκ των πραγματικών συνθηκών ανέγερσης του ικριώματος και συγκεκριμένα ενώπιον της καταλληλότητας των υλικών του. Εκτιμά δηλαδή ο Επιβλέπων Μηχανικός του έργου ότι οι ξύλινοι δοκοί της φωτογραφίας κάτωθι, πληρούν τις απαιτήσεις του EC5; Με ποιο τρόπο διακριβώθηκε η αντοχή τους; Δια γυμνού οφθαλμού, με δειγματοληψία και εργαστηριακές δοκιμές ή απλώς με τη διαβεβαίωση του Αναδόχου του έργου; Αν μάλιστα λάβουμε υπ’όψιν μας και τη χρήση κρουστικού μηχανήματος επί του ικριώματος, είναι λογικό να τεθεί και το ερώτημα περί ύπαρξης ή όχι (και με ποιο κανόνα, κανονισμό, πρότυπο κλπ), μελέτης επιπτώσεων των κραδασμών εξ αιτίας της συγκεκριμένης χρήσης. Το ίδιο ισχύει και για την επικάλυψη του ικριώματος με δίχτυ. Ελήφθη η παράμετρος αυτή υπ’όψιν στην εφαρμογή φορτίσεων κατά τον EC1; Παρεμπιπτόντως, ουδείς αρμόδιος μας έχει ακόμη απαντήσει σχετικά με τη χρήση πλαστικών δεματικών για τη συναρμογή κύριων μελών του ικριώματος. Η πρακτική αυτή ακολουθεί κάποιον συγκεκριμένο Ευρωκώδικα (και ποιον) ή απλά εντός του ευρύτερου πλαισίου “όλα επιτρέπονται λόγω της ιδιαιτερότητας του έργου”, γινόμαστε μάρτυρες συγκερασμού νέων υλικών & τεχνικών και παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του περασμένου αιώνα;

Σύμφωνα με το ΠΔ 778/1980, (Άρθρο 4, παράγραφος 3) “Η κατασκευή και αποσύνθεσις των ξυλίνων ικριωμάτων γίνεται παρ’ ειδικευμένων τεχνιτών εξησκημένων εις το είδος τούτο της εργασίας”. Έχοντας κατά νου πως η εγκατάσταση ξύλινων ικριωμάτων ύψους άνω των 10 μέτρων απαγορεύεται στην Ελλάδα τα τελευταία 40 χρόνια, είναι απορίας άξιο πού, πώς και πότε απέκτησαν την κατά νόμο απαιτούμενη εμπειρία οι τεχνίτες που εγκατέστησαν το συγκεκριμένο ικρίωμα ύψους άνω των 10 μέτρων. Μήπως στα ικριώματα που εγκαθιστά (κατά την κα Ελευθερίου) το Υπουργείο Πολιτισμού επικαλούμενο “ειδικές ανάγκες” ώστε να αυτό-εξαιρείται επιλεκτικά και συστηματικά από την εφαρμογή του νόμου; Μπορεί οποιοσδήποτε πολίτης να επικαλεστεί την πρακτική αυτή ή βρισκόμαστε ενώπιον νέας φιλοσοφικής προσέγγισης περί διάκρισης των εξουσιών; Αλήθεια, ο Ανάδοχος του έργου έχει ως κύρια δραστηριότητα την εγκατάσταση ικριωμάτων ή στα πλαίσια της εκτέλεσης άλλου είδους οικοδομικών (και μη) εργασιών προσκολλάται και αυτή της εγκατάστασης ικριωμάτων, υποβαθμίζοντάς την στο επίπεδο της αναγκαστικής αγγαρείας, στερώντας της κάθε είδους τέχνης, γνώσης και ορθής πρακτικής;

Πληροφορούμαστε τέλος πως επί του ικριώματος εκτελούνται εργασίες με γεωτρύπανο, του οποίου ο χειριστής έχει βοηθούς. Παίρνοντας την ευνοϊκότερη περίπτωση, όπου ο αριθμός των βοηθών χειριστού περιορίζεται σε 2, το σύνολο των εργαζομένων στο ίδιο σημείο ενός φατνώματος του ικριώματος θα είναι 3 άτομα. Η συνθήκη φόρτισης αυτή έχει ληφθεί υπ’ όψιν στη μελέτη στατικής επάρκειας των δαπέδων εργασίας του ικριώματος; Έκρινε δηλαδή η ΥΣΜΑ (γνωρίζοντας εξ αρχής τις εργασιακές ανάγκες του εν λόγω έργου) ότι το καταλληλότερο υλικό για την ανέγερση του συγκεκριμένου ικριώματος είναι το ξύλο κι όχι ο χάλυβας ή κράμματα αλουμινίου, προκειμένου να εξασφαλίσετε άνεση και ασφάλεια στους εργαζομένους επί αυτού;

Αναμένοντας απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα που τίθενται εύλογα ανωτέρω, σας παρακαλούμε πολύ να μας γνωστοποιήσετε το περιεχόμενο του δελτίου ελέγχου που διενήργησε επιθεωρητής του Σ.ΕΠ.Ε. στο συγκεκριμένο ικρίωμα.