ΣΕΠΟΧ: ανατροπές στη χρηματοδότηση και το κόστος των ΤΧΣ

Έντονες ενστάσεις  προβάλλει ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ) για τις ρυθμίσεις του αναπτυξιακού νομοσχεδίου, που αφορούν σε νέο τρόπο ανάθεσης των Τοπικών Χωρικών Σχεδίων (ΤΧΣ),  επισημαίνοντας ότι ακυρώνεται ο βασικός στόχος του προγράμματος χρηματοδότησης τους  από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και αυξάνει υπέρμετρα το κόστος και ο  χρόνος ολοκλήρωσης των σχετικών μελετών.

Σημειώνεται ότι με τη δανειοδοτική συνδρομή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) το υπουργείο Περιβάλλοντος από  τον Απρίλιο του 2019  έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση ύψους 200 εκατ. ευρώ, προκειμένου να υλοποιηθούν από όλους τους δήμους της χώρας νέα ή επικαιροποιημένα Πολεοδομικά Σχέδια, που -πλέον από το 2016- έχουν θεσμοθετηθεί ως Τοπικά Χωρικά Σχέδια (ΤΧΣ). Εκτιμάται ότι στην εκπόνηση τους τα επόμενα 3-4 χρόνια  θα απασχοληθούν 3.000 επιστήμονες (μηχανικοί, γεωτεχνικοί, περιβαλλοντολόγοι κ.ά.).

Ο ΣΕΠΟΧ, ενόψει της συζήτησης του αναπτυξιακού νομοσχεδίου στη Βουλή, που συνεχίζεται την Τετάρτη 16 Οκτωβρίου 2019 με την ακρόαση εκπροσώπων φορέων στην αρμόδια επιτροπή, εξέδωσε ανακοίνωση, με την οποία διατυπώνει  έντονες ενστάσεις για τις σχετικές ρυθμίσεις.

Η ανακοίνωση του ΣΕΠΟΧ

Ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ) μέλος του ευρωπαϊκού αντίστοιχου συλλόγου Εuropean Council of Town Planners (ECTP) μετά την κατάθεση στη βουλή του νομοσχεδίου με τίτλο «Επενδύοντας στην Ελλάδα και άλλες διατάξεις» καταθέτει τις απόψεις του επισημαίνοντας τα ακόλουθα:

1. Τα άρθρα 206, 207 και 208 του νομοσχεδίου, τα οποία αφορούν χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις και αλλάζουν ουσιαστικά την ισχύουσα νομοθεσία δεν υπήρχαν στο σχέδιο που αναρτήθηκε στη διαβούλευση. H πρακτική επιχειρείται πρώτη φορά και αντιβαίνει τις αρχές της διαφάνειας και δημοκρατίας που διέπουν αυτή την συμμετοχική διαδικασία.
2. Αναφορικά με το σχέδιο του άρθρου 208 θεωρούμε ότι:

α) καταστρατηγούνται οι αρχές της χωρικής συνοχής και του ολοκληρωμένου σχεδιασμού που βεβαίως αποτελούν και τις βασικές κοινοτικές αρχές του χωρικού σχεδιασμού, εφόσον με την ανάθεση των Τοπικών Χωρικών Σχεδίων (ΤΧΣ) σε επίπεδο δημοτικής ενότητας αντί στο σύνολο της έκτασης του Δήμου κατακερματίζεται ο σχεδιασμός και ενισχύεται ο αποσπασματικός του χαρακτήρας. Ρυθμίζονται μεμονωμένα τμήματα των Καλλικρατικών Δήμων αφήνοντας εκτός ρύθμισης μεγάλο μέρος του ελληνικού χώρου

β) η μη προσέγγιση των Καλλικρατικών Δήμων ως ενιαίας χωρικής και διοικητικής οντότητας ακυρώνει, επιπλέον, τη δυνατότητα σύζευξης του χωρικού σχεδιασμού με τον αναπτυξιακό προγραμματισμό. Τα ΤΧΣ δε αποτελούν το κυριότερο χωρο- αναναπτυξιακό εργαλείο των Καλλικρατικών Δήμων.

Διεθνώς πάντως η πρακτική ανάθεσης τέτοιων μελετών όταν μάλιστα αποβλέπουν στην αποτελεσματική εφαρμογή του σχεδιασμού ανατίθενται με βάση τα αυτοδιοικητικά όρια.

γ) ακυρώνεται ο βασικός στόχος του προγράμματος χρηματοδότησης των ΕΧΣ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων που είναι «η ταχεία εκπόνηση και έγκριση Τοπικών Χωρικών Σχεδίων για το σύνολο της χώρας, που θα συμβάλει στην ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και εδαφική οργάνωση σε επίπεδο πρωτοβάθμιων ΟΤΑ, δημιουργώντας συνθήκες .ασφάλειας». Υπογραμμίζεται ότι στόχος της χρηματοδότησης του χωρικού σχεδιασμού από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ήταν ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας.

δ) η υλοποίηση αυτής της πολιτικής (ανάθεση των ΤΧΣ σε επίπεδο δημοτικής ενότητας) πολλαπλασιάζει τον αριθμό των μελετών και αυξάνει υπέρμετρα το κόστος και τον χρόνο ολοκλήρωσης των μελετών που απαιτούνται ώστε να καλυφθεί το σύνολο της επικράτειας με σχέδια χρήσεων γης.

3. Με το άρθρο 207 προβλέπεται η κατάργηση της υποχρεωτικής εφαρμογής της διαδικασίας προέγκρισης των Ειδικών Χωρικών Σχεδίων. Έτσι ακυρώνεται η δυνατότητα αξιολόγησης των συνολικών επιπτώσεων σε αρχικό στάδιο μιας ρύθμισης που ουσιαστικά αποτελεί παρέκκλιση του σχεδιασμού. Ήδη η πρακτική ανάθεσης των ΕΧΣ καταστρατηγεί την υφιστάμενη νομοθεσία και τον σκοπό για τον οποίον συμπεριελήφθησαν σε αυτήν. Επομένως με την διάταξη αυτή ενισχύεται ο απορρυθμιστικός και σημειακός χαρακτήρας των ρυθμίσεων.
4. Σε ότι αφορά το άρθρο 13 επισημαίνεται ότι η αρχή της απομάκρυνσης των βιομηχανιών υψηλότερης βαθμίδας όχλησης από την Αττική συνιστά πολεοδομικό κεκτημένο και στηρίζεται σε μια πληθώρα λόγους που σχετίζονται όχι μόνο με ρύπανση αλλά και με την αύξηση των φόρτων κατά τη λειτουργία της πόλης καθώς και με στόχους αποκέντρωσης των λειτουργιών και δραστηριοτήτων που δεν συνδέονται άμεσα με τη μητροπολιτική Αθήνα, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το Ειδικό Πλαίσιο για τη Βιομηχανία. Η εγκατάσταση βιομηχανιών μέσης όχλησης στα Επιχειρηματικά Πάρκα της Αττικής είναι επιθυμητή και ευκτέα μόνο στις περιπτώσεις που αυτές μετεγκαθίστανται από περιοχές κατοικίας.
5. Τέλος, ο ψηφιακός χάρτης που προβλέπεται με το σύνολο των γεωχωρικών δεδομένων θα πρέπει α) να λάβει υπόψη τα υφιστάμενα συστήματα καταγραφής γεωχωρικών δεδομένων όπως το e- poleodomia, β) να συμπεριλάβει την γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας και γ) να μην έχει κανονιστικό αλλά συμβουλευτικό χαρακτήρα.