ΣτΕ: ετοιμάζεται ηχηρή παρέμβαση κατασκευαστών στη «μεγάλη δίκη» του ΝΟΚ

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Πυκνώνουν οι εξελίξεις ενόψει της προγραμματισμένης για τις 11 Οκτωβρίου 2024 «μεγάλης δίκης» του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας. Mε ανοιχτό το ενδεχόμενο αναβολής και προσδιορισμού νέας δικασίμου, το οποίο ενισχύεται από αναμενόμενη ηχηρή παρέμβαση στη δίκη, υπέρ του κύρους του ΝΟΚ και της συνταγματικότητας των κινήτρων στη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων, από ομάδα τουλάχιστον δέκα μεγάλων κατασκευαστικών εταιριών.

Οι διάδικοι βρίσκονται σε θέσεις μάχης, λόγω της σπουδαιότητας της υπόθεσης, που επηρεάζει καθοριστικά τους κανόνες δόμησης στα αστικά κέντρα και τις πόλεις σε ολόκληρη την επικράτεια, την τύχη της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας και τις επενδύσεις στην κτηματαγορά αλλά και χιλιάδες αγοραπωλησίες ακινήτων σε κτίρια που έχουν ανεγερθεί εδώ και δεκαετία με νόμιμες οικοδομικές άδειες, βάση των διατάξεων του ΝΟΚ, των οποίων η συνταγματικότητα τους κρίνεται στο ΣτΕ.

Το πολεοδομικό κεκτημένο μισού αιώνα

Στην «μεγάλη δίκη» του ΝΟΚ ενοποιούνται και εκδικάζονται τέσσερις υποθέσεις οικοδομικών αδειών της κατηγορίας 3, κατασκευής κτιρίων στο Δήμο Αλίμου, για τελική απόφαση από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Οι υποθέσεις αφορούν σε προσφυγές του Δήμου Αλίμου και κατοίκων της περιοχής, οι οποίες  εκδικάστηκαν πέρυσι στο Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ και παραπέμπονται για τελική κρίση στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, με αιτιάσεις αντισυνταγματικότητας βασικών διατάξεων του νόμου 4067/2012 (Α 79) «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός» (ΝΟΚ), που προβλέπουν κίνητρα στη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων. Πρόκειται για καθιερωμένους εδώ και δεκαετία κανόνες δόμησης με το ΝΟΚ του 2012, ορισμένοι από τους οποίους αποτελούν συνέχεια διατάξεων, που ισχύουν εδώ και μισό αιώνα (με τους ΓΟΚ 1973 και ΓΟΚ 1985) και επηρεάζουν καταλυτικά τη νομιμότητα και την ασφάλεια δικαίου για τη δόμηση της ιδιωτικής και δημόσιας ακίνητης περιουσίας.

Πεδίο αναμέτρησης κεντρικού κράτους και αυτοδιοίκησης 

Η «μεγάλη δίκη» του ΝΟΚ στην Ολομέλεια του ΣτΕ έχει παράλληλα εξελιχθεί σε πεδίο αναμέτρησης, μεταξύ του κεντρικού κράτους, εκπροσωπούμενο από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας,  που υπερασπίζεται το πολεοδομικό κεκτημένο εφαρμογής του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ 4067/2012) και τα κίνητρα στη δόμηση και στα ύψη των κτιρίων, υποστηρίζοντας ότι είναι υπέρ του δομημένου περιβάλλοντος, της βελτίωσης διαβίωσης των πολιτών και του δημοσίου συμφέροντος. Και από την άλλη πλευρά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μέσω της ΚΕΔΕ και Δήμων, που ζητούν την κατάργηση των κινήτρων του ΝΟΚ, υποστηρίζοντας ότι επιφέρουν επιβάρυνση στο δομημένο περιβάλλον  και αλλοίωση του χαρακτήρα των πόλεων, ιδίως αυτών που έχουν χαρακτηριστικά παλαιών κηπουπόλεων, εξαιτίας «τεράστιων τσιμεντένιων όγκων», που εμφανίζονται, κάνοντας χρήση των μπόνους του ΝΟΚ σε ύψος και εμβαδόν.

Πολεοδομική ανασφάλεια και ανισότητα

Σε αυτή τη διαμάχη, όπως είναι γνωστό σειρά Δήμων, όπως Αθήνας, Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, Αλίμου, Κηφισιάς Παπάγου Χολαργού, Αμαρουσίου κ.ά έχουν στο μεταξύ  πετύχει δικαστικές αποφάσεις στο ΣτΕ, οι οποίες τους αναγνωρίζουν το δικαίωμα να εφαρμόζουν μέσω των ΥΔΟΜ των Δήμων αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών του ΝΟΚ, έως την τελική κρίση της Ολομέλειας του ΣτΕ.

Πράγμα που αφενός μεν λειτουργεί περιοριστικά στη δόμηση στις περιοχές των συγκεκριμένων Δήμων αφετέρου δε, επιτείνει την πολεοδομική ανασφάλεια και ανισότητα που έχει επικρατήσει τον τελευταίο χρόνο της δικαστικής εκκρεμότητας του ΝΟΚ στο ΣτΕ, καθώς σε γειτονικούς Δήμους και ευρύτερα στα αστικά κέντρα και μεγάλες πόλεις άνω των 20.000 κατοίκων το επίμαχο διάστημα εκδίδονται κανονικά άδειες και χτίζονται νέες οικοδομές του ΝΟΚ.

Αιττήματα αναβολής δικασίμου από ΥΠΕΝ και κατασκευαστές 

Σε αυτές τις συνθήκες τα βλέμματα όλων των εμπλεκομένων πλευρών στρέφονται στην «μεγάλη δίκη» του ΝΟΚ στο ΣτΕ, όπου όπως έγραψε το ecopress υπάρχει ενδεχόμενο αναβολής της δικασίμου της 11ης Οκτωβρίου 2024.

Η πλευρά του υπουργείου Περιβάλλοντος που παρίσταται ως βασικός παράγοντας στη δίκη του ΝΟΚ,  εκπροσωπούμενη από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και υπερασπίζεται τα κίνητρα του ΝΟΚ, ετοιμάζεται να καταθέσει στην Ολομέλεια του ΣτΕ αίτημα για αναβολή και ορισμό νέας ημερομηνίας  για τις αρχές του 2025, της «μεγάλης δίκης» του ΝΟΚ. Βασικός λόγος για το αίτημα αναβολής που φέρεται ότι θα προβάλλει  το ΥΠΕΝ είναι  η ολοκλήρωση της νέας μελέτης τεκμηρίωσης που προωθεί το υπουργείο  για την εφαρμογή του ΝΟΚ. Η μελέτη περιλαμβάνει και προτάσεις για τυχόν βελτίωση και συμπλήρωση του σχετικού πλαισίου εφαρμογής των κινήτρων δόμησης του ΝΟΚ. καθώς στον βασικό πυρήνα των αποφάσεων του ακυρωτικού δικαστηρίου που θέτουν αιτιάσεις αντισυνταγματικότητας των κινήτρων του ΝΟΚ είναι η διαπίστωση απουσίας τεκμηρίωσης και  αξιολόγησης της εφαρμογής τους.

Η νεότερη εξέλιξη είναι ότι η αναμενόμενη παρέμβαση στη δίκη, υπέρ του κύρους του ΝΟΚ και της συνταγματικότητας των κινήτρων στη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων, από ομάδα τουλάχιστον δέκα μεγάλων κατασκευαστικών εταιριών, θα συνδυαστεί επίσης με αίτημα μικρής χρονικής αναβολής της δίκης στην Ολομέλεια του ΣτΕ, ενός μηνός, ως εύλογος χρόνος προκειμένου να ετοιμαστεί η νομική τεκμηρίωση της.

Σε κάθε περίπτωση εάν θα γίνουν δεκτά ή όχι τα αιτήματα και οι λόγοι αναβολής της δίκης και ο ορισμός νέας δικασίμου θα εξεταστεί και θα αποφασιστεί από το ίδιο το δικαστήριο, πριν την προγραμματισμένη ημερομηνία εκδίκασης της 11^η Οκτωβρίου 2024.

Η παρέμβαση των κατασκευαστών υπέρ του ΝΟΚ

Τουλάχιστον δέκα από τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές εταιρίες, που δραστηριοποιούνται σε ιδιωτικά οικοδομικά έργα σε όλη τη χώρα, ιδίως στα νότια προάστια της Αττικής, όπου υπάρχουν και οι μεγαλύτερες εμπλοκές με τα μπόνους του ΝΟΚ, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες του ecopress, αποφάσισαν να ασκήσουν παρέμβαση στη μεγάλη δίκη του ΝΟΚ, προκειμένου να φωτίσουν τη σημασία της εφαρμογής των κινήτρων του ΝΟΚ, στην τελική κρίση του δικαστηρίου.

Οι ίδιες πληροφορίες λένε ότι την πρόσθετη παρέμβαση των κατασκευαστών αναλαμβάνει ο δικηγόρος Ανδρέας Παπαπετρόπουλος έμπειρος σε πολεοδομικά θέματα, ο οποίος είναι ταυτοχρόνως και νομικός παραστάτης των κατασκευαστικών εταιριών στις τέσσερις υποθέσεις οικοδομικών αδειών που κρίνονται στην Ολομέλεια του ΣτΕ.

Αναμένεται η παρέμβαση των κατασκευαστών στο ΣτΕ να επικεντρωθεί σε επιχειρήματα υπέρ της συνταγματικότητας των κινήτρων του ΝΟΚ στη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων, με αιχμή το περιβαλλοντικό ισοζύγιο που εξασφαλίζει η εφαρμογή τους στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και στο δομημένο περιβάλλον,περιορίζοντας την κάλυψη των οικοπέδων και την πυκνή δόμηση μεταξύ των κτιρίων.

Το πολεοδομικό κεκτημένο του ΝΟΚ είναι επίσης στα βασικά επιχειρήματα που αναμένεται να εκτεθούν στο ΣτΕ, όπως επίσης η σημασία των κινήτρων που χορηγούνται εντός του όγκου και του περιγράμματος του κτιρίου στην προσπάθεια βιωσιμότητας των κτιρίων και των πόλεων, τα οφέλη που προκύπτουν για τους ιδιοκτήτες όλων των κατωτέρων ορόφων των κτιρίων από την αραιότερη δόμηση πλην των ιδιοκτητών ακινήτων ρετιρέ.

Στην φαρέτρα των επιχειρημάτων της προσφυγής των κατασκευαστών αναμένεται να περιληφθούν ακόμη επιχειρήματα για τις συνέπειες στην ασφάλεια πολεοδομικού δικαίου, την κτηματαγορά και τις συναλλαγές αλλά και στην πορεία του κλάδου των κατασκευών και την οικονομία από ενδεχόμενη ακύρωση διατάξεων του ΝΟΚ. Εξέλιξη,  που οδηγεί απευθείας σε επιστροφή, στην εφαρμογή του ΓΟΚ 1985, με βάση τον οποίο είναι κτισμένες οι πυκνοδομημένες, χωρίς ελεύθερους κοινόχρηστους χώρους, περιοχές της Αθήνας και τα κέντρα των επαρχιακών πόλεων, με τα γνωστά σε όλους προβλήματα σε αισθητική, λειτρουργικότητα και όρους διαβίωσης των κατοίκων.