ΣτΕ: ντιμπέιτ για ΝΟΚ, ξεμπλοκάρισμα δικαστικών αποφάσεων και επενδύσεων

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Προτάσεις για να μην επαναληφθεί το φαινόμενο του ΝΟΚ, ενός νόμου που κρίθηκε αντισυνταγματικός σε βασικές διατάξεις του 13 χρόνια μετά την εφαρμογή του και για τη δημιουργία ενός νέου τμήματος στο Συμβούλιο της Επικρατείας αποκλειστικά για όλες τις επενδύσεις κατατέθηκαν από διακεκριμένους νομικούς στον διάλογο  θεματικής συζήτησης με τίτλο «ασφάλεια δικαίου και εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη» και επισημάνθηκαν προβλήματα στη λειτουργία των δικαστηρίων που μπλοκάρουν τις επενδύσεις μέχρι που τις καταστρέφουν. Τι είπε ο εκπρόσωπος του ΣτΕ.

Πρόταση για να μην επαναληφθεί το φαινόμενο του ΝΟΚ

«Οι πολίτες αλλά και οι επενδυτές ιδίως οι ξένοι αδυνατούν να καταλάβουν πως είναι δυνατόν να κριθεί αντισυνταγματικός ένας νόμος μετά από 13 χρόνια εφαρμογής του»,  είπε ο  Ανδρέας Ανδρέας Παπαπετρόπουλος, Δικηγόρος, με εξειδίκευση σε θέματα πολεοδομίας και περιβάλλοντος στο συνέδριο INVEST IN GREECE, που διοργάνωσε η «Νομική Βιβλιοθήκη».

Και κατέθεσε πρόταση, για να μην επαναληφθούν τέτοια φαινόμενα όπως την περίπτωση του ΝΟΚ, που η ακυρωτική απόφαση του δικαστηρίου, παρά τις προβλέψεις της να περιοριστούν οι συνέπειες, προκαλούν μεγάλες παρενέργειες και ανασφάλεια δικαίου. Είπε συγκεκριμένα ότι η εμπειρία του ΝΟΚ διδάσκει ότι πρέπει  να υπάρξει νομοθετική παρέμβαση, η οποία θα προβλέπει έναν εύλογο χρόνο, για παράδειγμα 5 έως 8 ετών, πέραν του οποίου ένας νόμος που λειτούργησε και παρήγαγε έννομες συνέπειες δεν θα μπορεί να κριθεί αντισυνταγματικός.

ΝΟΚ: στο τραπέζι οι τρύπες της απόφασης του ΣτΕ και της ρύθμισης του ΥΠΕΝ 

Πρόταση για ξεχωριστό Τμήμα στο ΣτΕ για τις επενδύσεις

Η Γλυκερία Π. Σιούτη, Δικηγόρος, Ομ. Καθηγήτρια, Νομική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών επισήμανε ότι από το Συμβούλιο της Επικρατείας υπάρχει τελείως διαφορετική αντιμετώπιση για παράδειγμα στα φορολογικά θέματα, στις αποφάσεις για τα οποία περιλαμβάνονται πρόνοιες για την ασφάλεια δικαίου, κάτι που δεν συμβαίνει στα πολεοδομικά θέματα και άνοιξε τη συζήτηση, όπως έχει προταθεί από πολλές πλευρές  για τη δημιουργία ενός ξεχωριστού τμήματος του ΣτΕ, αποκλειστικά για τις επενδύσεις, «για όλες τις επενδύσεις,  όπως έγινε κάποτε ένα τμήμα για τις περιβαλλοντικές διαφορές».

Προληπτικός έλεγχος συνταγματικότητας σε κρίσιμους νόμους

Από την πλευρά του, ο Νικόλαος Π. Σεκέρογλου, Πάρεδρος –  εκπρόσωπος Τύπου του Συμβουλίου της Επικρατείας για το γεγονός ότι ο NOK  βγήκε αντισυνταγματικός 13 χρόνια μετά την έναρξη εφαρμογής του  και την πρόταση να αποκλείεται στο μέλλον ένα τέτοιο ενδεχόμενο είπε ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν μπορεί να  δράσει αυτοπεριοριστικά, σημείωσε ότι είναι θέμα που έχει να κάνει με τον τρόπο που λειτουργεί η Δικαιοσύνη και δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί διαφορετικά.

Ανάφερε ακόμη ότι σχετικές προσεγγίσεις είναι η έννοια του έννομου συμφέροντος για τους προσφεύγοντες όταν νομίζουν ότι βλάπτονται η διαπιστώνουν αντισυνταγματικότητα διατάξεων νόμου. Και τόνισε ότι μια πολύ σοβαρή πρόταση είναι αυτή που αφορά σε προληπτικό έλεγχο συνταγματικότητας σε κάποιους νόμους κρίσιμους  πριν ψηφιστούν στη Βουλή, από το Συμβούλιο της Επικρατείας και αντίστοιχα από τον Άρειο Πάγο. Πρόσθεσε ωστόσο ότι στο θέμα του ΝΟΚ, η νομολογία του ΣτΕ ήταν γνωστή και ο νομοθέτης έπρεπε να την λάβει υπόψη του όταν ψηφίστηκε ο νόμος.  

Για τις επενδύσεις ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣτΕ απάντησε ότι δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει εάν θα μπορούσε να λειτουργήσει ένα ξεχωριστό τμήμα στο ΣτΕ με επιτυχία. Πρόσθεσε παράλληλα ότι υπάρχει από το 2012 νομοθεσία η οποία συμπληρώθηκε το 2021 και δίνει δυνατότητα να προσφεύγουν απευθείας στο ΣτΕ και ναν εκδικάζονται γρήγορα υποθέσεις για μεγάλες στρατηγικές επενδύσεις, χωρίς να έχει αξιοποιηθεί μέχρι τώρα από ενδιαφερόμενους.

Προβλήματα στη λειτουργία της δικαιοσύνης που προκαλούν μεγάλη ανασφάλεια δικαίου

Από τους δικηγόρους επισημάνθηκαν ιδιαίτερα προβλήματα στη λειτουργία της δικαιοσύνης που προκαλούν μεγάλη ανασφάλεια δικαίου, μέχρι του σημείου να καταστρέφουν επενδύσεις.

Ο κος Παπαπετρόπουλος έθεσε το θέμα των εκπρόθεσμων προσφυγών στο ΣτΕ , σημειώνοντας ότι στην πράξη δεν τηρείται η προθεσμία των 60 ημερών. Σημείωσε ακόμη ότι δίνονται αναστολές εκτέλεσης εργασιών μέχρι τη δίκη στο ΣτΕ για μεγάλα χρονικά διαστήματα σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «αν δώσεις αναστολή σε κάποιον η οποία μπορεί να διαρκέσει μέχρι και δύο χρόνια τον καταστρέφεις οικονομικά».

-«Για τις επενδύσεις συνολικά ανεξαρτήτως μεγέθους», είπε η κα Σιούτη ότι υπάρχει θέμα, επισημαίνοντας ότι  «μπορεί να έχει προηγηθεί και αναστολή που είναι σύνηθες και συμβαίνει πολλές φορές ο μεγάλος χρόνος μέχρι την έκδοση της απόφασης να δημιουργεί πολύ μεγάλα προβλήματα οικονομικά αλλά και σε σχέση με τις τραπεζικές δανειοδοτήσεις στις επενδύσεις. Οι τράπεζες δεν προχωρούν τη χρηματοδότηση όταν υπάρχει εκκρεμότητα απόφαση στο Συμβούλιο της Επικρατείας».

Οι 6 ανοιχτές πληγές στη νομοθεσία και νομολογία για δόμηση και ιδιοκτησιακά

«Τι γίνεται με αυτούς τους δικαστές, που συστηματικά βγάζουν λανθασμένες αποφάσεις;»

– «Μεγάλη μέρος των  διαφορών έχει πάει στα Διοικητικά Εφετεία και στα Πρωτοδικεία», είπε ακόμη η κα Σιούτη και πρόσθεσε ότι: «με δεδομένο ότι υπάρχει το απαράδεκτο του νόμου 3900 για εφέσεις και αναιρέσεις, αυτή η διαδικασία λειτουργεί ως τροχοπέδη στην ασφάλεια δικαίου και στην απονομή της δικαιοσύνης» σημειώνοντας ότι οι ενδιαφερόμενοι δεν έχουν τη δυνατότητα προστασίας του ΣτΕ. Και παράλληλα έθεσε το ερώτημα:

-«Πέραν των καθυστερήσεων τι γίνεται με αυτούς τους δικαστές, που συστηματικά βγάζουν λανθασμένες αποφάσεις;»

Ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣτΕ παίρνοντας θέση στον διάλογο που αναπτύχθηκε είπε  ότι: «αν μία επένδυση είναι  πραγματικά σημαντική το ανώτατα δικαστήριο θα κάνει τα πάντα και θα βγάλει σε πολύ σύντομο χρόνο απόφαση». Και ότι  «ίσως κάποια πράγματα να ξεφεύγουν αλλά χωρίς επιπτώσεις στην ποιότητα των αποφάσεων νομίζω ότι αντιλαμβανόμαστε πλέον την κρισιμότητα του χρόνου έκδοσης των αποφάσεων, που είναι πολύ σημαντικός παράγοντας».

Αποδέχθηκε ο ίδιος  ότι ο νόμος 3900 «λειτουργεί ως φίλτρο»,  προσθέτοντας ότι «ο κάθε διάδικος όταν βλέπει ότι υπάρχει ένα ζήτημα νέο στο οποίο δεν έχει αποφανθεί η νομολογία μπορεί να κινηθεί προς το ΣτΕ».  Και για το ζήτημα των λανθασμένων αποφάσεων  είπε ότι «έχουν μειωθεί αυτές οι περιπτώσεις με τους ελέγχους και τις επιθεωρήσεις που γίνονται». Ακόμη ότι «οι έλεγχοι γίνονται επί της ουσίας και μάλιστα μεταξύ των κριτηρίων είναι και πόσες αποφάσεις έχουν πέσει».

Στο ερώτημα εάν απολύονται δικαστές οι οποίοι βγάζουν συνεχώς εσφαλμένες αποφάσεις, ο κος Σεκέρογλου απάντησε ότι:  «φυσικά συμβαίνει αυτό». Και χαρακτηριστικά είπε ότι:

«Πρόσφατα είχαμε περίπτωση πειθαρχικού με ερώτημα απόλυσης γιατί η απόφαση δεν ήταν σύμφωνη με την πάγια νομολογία από εικοσαετίας, όχι διότι δεν έκρινε βάση αυτής που είναι δικαίωμα του αλλά διότι την αγνόησε».

Παρέμβαση ΣΕΒ

Στη θεματική συζήτηση άσκησε παρέμβαση η Αθηνά Βουνάτσου,  Διευθύντρια του τομέα Φορολογίας, Επενδύσεων & Λειτουργίας Αγοράς του ΣΕΒ, η οποία μεταξύ άλλων τόνισε ότι η πολυνομία στη χώρα μας, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση συγκριτικά με τις ΗΠΑ, είναι αποτρεπτικός παράγοντας για τις επενδύσεις, έθεσε θέμα ποιότητας της νομοπαρασκευαστικής νομοθεσίας και συχνών αλλαγών της νομοθεσίας και τόνισε ότι οι καθυστερήσεις στις δικαστικές αποφάσεις προκαλούν πολύ μεγάλο ρίσκο στις επενδύσεις.