ΣτΕ: οι καταρχήν αντισυνταγματικές διατάξεις του ΝΟΚ, με δυο αποφάσεις καρμπόν

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Δύο αποφάσεις «καρμπόν» εξέδωσε το Ε΄Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας εκδικάζοντας δύο διαφορετικές προσφυγές κατοίκων και του Δήμου Αλίμου, για τα μπόνους δόμησης του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ). Και οι δύο αποφάσεις παραπέμπουν να κρίνει τη συνταγματικότητα η μη των βασικών διατάξεων του ΝΟΚ η Ολομέλεια του ΣτΕ. Ποιές διατάξεις κρίνονται καταρχήν αντισυνταγματικές και αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο ακύρωσης της εφαρμογής τους.

Οι αποφάσεις του  Ε΄ Τμήματος του ΣτΕ, που εκδικάστηκαν με διαφορετικές συνθέσεις προκαλούν νέα δεδομένα στις κατασκευές και εξ αντικειμένου δημιουργούν νέο κύκλο ανασφάλειας πολεοδομικού δικαίου έως ότου καθοριστεί τι πραγματικά ισχύει για νέες και υφιστάμενες οικοδομικές άδειες. Επισημαίνουν προς την Ολομέλεια του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου αντισυνταγματικότητα σε βασικές διατάξεις  αλλά  και στο πολεοδομικό κεκτημένο εφαρμογής του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ 4067/2012) και καθορίζουν νέους πολεοδομικούς κανόνες, με τους οποίους καλείται να εναρμονιστεί η νομοθεσία και η Διοίκηση για νέες και υφιστάμενες οικοδομικές άδειες στο σύνολο των αστικών περιοχών στα κέντρα και την περιφέρεια της χώρας.

Εντός Μαρτίου η καθαρογραφή των αποφάσεων

Αναμένονται ενέργειες από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Αφετηρία εξελίξεων αποτελεί η ημερομηνία καθαρογραφής και δημοσίευσης των νέων αποφάσεων, την οποία νομικοί κύκλοι που είναι κοντά στην υπόθεση της «δίκης του ΝΟΚ» προσδιορίζουν εντός 20ημερού από την έκδοση των αποφάσεων που έγινε την 6η Μαρτίου 2024, δηλαδή το περιεχόμενο των νέων αποφάσεων αναμένεται να γίνει γνωστό έως το τέλος του μήνα.

Ωστόσο εν αναμονή της οριστικής απόφασης του ΣτΕ  όλα δείχνουν ότι μέχρι την τελική έκβαση της δίκης στην Ολομέλεια του ανωτάτου ακυρωτικού δικαστηρίου που πάει για το 2025, δηλαδή για τουλάχιστον έναν χρόνο  μπαίνουν στον πάγο τα μπόνους του ΝΟΚ για τη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων.

Στον πάγο έως το 2025 τα μπόνους του ΝΟΚ για δόμηση και ύψη των κτιρίων

Οι δύο αποφάσεις καρμπόν από το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ

Δημοσίευμα του το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, που είναι επίσημος φορέας δημόσιας ενημέρωσης, αναφέρεται στις δύο αποφάσεις του Ε΄Τμήματος του ΣτΕ και σημειώνει τα βασικά άρθρα του ΝΟΚ για τα οποία έχουν τεθεί προς τελική κρίση από την Ολομέλεια του ΣτΕ αιτιάσεις αντισυνταγματικότητας, ως πρόκριμα ακύρωσης της εφαρμογής τους. Συγκεκριμένα το ΑΠΕ- ΜΠΕ αναφέρει:

Το Ε΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας, με προεδρεύοντα τον σύμβουλο Επικρατείας Θεόδωρο Αραβάνη (συνταξιοδοτήθηκε τον περασμένο Ιούνιο) και με εισηγητή τον πάρεδρο Δημήτριο Πυργάκη, με την υπ’ αριθ. 293/2024 απόφασή του, έκρινε ως αντίθετες προς το Σύνταγμα τις διατάξεις των άρθρων 10 και 25 του ΝΟΚ (νόμος 4067/2012) που προβλέπουν προσαυξήσεις συντελεστού δομήσεως λόγω υποτυπώδους μείωσης της κάλυψης και ανέγερσης κτιρίου ανώτερης ενεργειακής απόδοσης (μπόνους δόμησης). Λόγω της αντισυνταγματικότητας, το όλο θέμα παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του ΣτΕ προς οριστική κρίση. Στο ΣτΕ είχε προσφύγει η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής (ΕΠΖ) του Δήμου Αλίμου, κατά του Δήμου Αλίμου.

ΝΟΚ: βγήκε η απόφαση του ΣτΕ για τα μπόνους δόμησης και τα ύψη των κτιρίων

Επίσης, με άλλη, δεύτερη απόφαση της επταμελούς σύνθεσης, του ίδιου Τμήματος (υπ’ αριθ. 310/2024 απόφαση) με πρόεδρο την αντιπρόεδρο Μαργαρίτα Γκορτζολίδου και εισηγήτρια τη σύμβουλο Επικρατείας Χριστιάνα Μπολόφη, κατόπιν αίτησης ακύρωσης κατοίκων της περιοχής του Αλίμου, αλλά και του ιδίου του Δήμου Αλίμου, διευρύνθηκε κατά πολύ το περιεχόμενο της αντισυνταγματικότητας επιμέρους διατάξεων του ΝΟΚ.

Οι επίμαχες διατάξεις του ΝΟΚ

Όπως γράφει το ΑΠΕ, πέρα των περιπτώσεων των άρθρων 10 και 25 του ΝΟΚ κρίθηκαν αντίθετες στο Σύνταγμα και το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι διατάξεις εκείνες (άρθρο 11 παρ. 6 ΝΟΚ), που εξαιρούν από την προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης, τους εκτεταμένους χώρους κυρίας χρήσεως παταριών, σοφιτών και έρκερ (προεξοχές, κινητά ή σταθερά συστήματα σκίασης, κλπ), εξαιτίας των οποίων αυξάνεται και το ύψος και η δόμηση και ο αριθμός των ορόφων. Παράλληλα, κρίθηκε αντισυνταγματική η δημιουργία χώρων κυρίας χρήσεως στο δώμα, ενώ οι σύμβουλοι Επικρατείας έθεσαν και ζήτημα αντίθεσης στο Ευρωπαϊκό δίκαιο, λόγω έλλειψης ειδικής στρατηγικής μελέτης.

Οι δικηγόροι των προσφυγών

Σύμφωνα με τον εξειδικευμένο σε πολεοδομικά θέματα δικηγόρο Βασίλη Παπαδημητρίου, σημειώνεται στο ΑΠΕ- ΜΠΕ οι εν λόγω αποφάσεις θέτουν σοβαρότατα ζητήματα για την προστασία του οικιστικού περιβάλλοντος και προσπαθούν να αποτρέψουν την εκτόξευση της δόμησης σε ποσοστό ακόμη και 80% πάνω από τον συντελεστή δόμησης, με τη συνολική χρήση των επίμαχων μπόνους.

Σημειώνεται ότι στην προσφυγή των κατοίκων και του Δήμου Αλίμου, με πληρεξούσιο δικηγόρο τον Δημήτρη Μέλισσα καθηγητή ΕΜΠ επισημάνθηκε ότι είναι  «ανεφάρμοστες ως αντισυνταγματικές»  ιδίως οι διατάξεις των άρθρων 10 παρ. 1, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25 του ΝΟΚ με νομική τεκμηρίωση ότι είναι αντίθετες στο άρθρο 24 του Συντάγματος. Οι προσφεύγοντες ανέδειξαν τη διάταση ότι η εφαρμογή των διατάξεων αυτών, μεμονωμένα, αλλά και σωρευτικά και η επαύξηση του συντελεστή δόμησης και του ύψους του προς ανέγερση κτιρίου που συνεπάγονται, επιφέρει «δραματική αλλοίωση» της φυσιογνωμίας της περιοχής κατοικίας  και «υποβάθμιση» των συνθηκών διαβίωσής, ενώ «εξοβελίζει» και «καταστρατηγεί» τον υφιστάμενο πολεοδομικό σχεδιασμό της περιοχής, χωρίς να έχει προηγηθεί ειδική προς τούτο μελέτη. Κατά τους αιτούντες, όλες οι πιο πάνω διατάξεις δεν δικαιολογούνται από λόγους δημοσίου συμφέροντος, θεσπίσθηκαν χαριστικά προς εξυπηρέτηση των ιδιωτικών συμφερόντων των εργολάβων οικοδομής, δεν επιφέρουν και δεν αντισταθμίζονται από κανένα περιβαλλοντικό ή άλλο όφελος, αντίθετα είναι εγγενώς περιβαλλοντικά επιζήμιες. Ως εκ τούτου είναι ανεφάρμοστες ως αντισυνταγματικές».