Στον αέρα οι ελεύθεροι χώροι και περιβαλλοντικό ισοζύγιο αυθαιρέτων  

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Χάνονται οι εκτάσεις, που έχουν ενταχθεί στα σχέδια πόλης ως κοινόχρηστοι χώροι, για πάρκα πλατείες και κοινωνικές υποδομές. Πλέον με μια απλή αίτηση αίρονται σωρηδόν οι ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις και αποδεσμεύονται οι εκτάσεις από τους Δήμους υπέρ των ιδιοκτητών τους. Ανατρέπεται στην πράξη το περιβαλλοντικό ισοζύγιο των προστίμων αυθαιρέτων του Πράσινου Ταμείου. Στα χαρτιά τα παλιά ΓΠΣ και ο νέος πολεοδομικός σχεδιασμός των νέων ΤΠΣ και ΕΠΣ.

Η μεγάλη ανατροπή στις ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις και το εκρηκτικό πρόβλημα έλλειψης εκτάσεων για ελεύθερους δημόσιους χώρους και κοινόχρηστες υποδομές, όπως σχολεία, αθλητικά, πολιτιστικά κέντρα κ.α. σε όλους τους Δήμους της χώρας, αναδείχθηκε σε συνάντηση της διοίκησης της Κεντρικής Ένωσης Δήμων (ΚΕΔΕ) με τον πρόεδρο του Πράσινου Ταμείου Γιάννη Ανδρουλάκη.

Ανατροπή του περιβαλλοντικού ισοζυγίου των αυθαιρέτων

Η ΚΕΔΕ ζήτησε οι πόροι του Πράσινου Ταμείου, που προέρχονται κατά βάση από τα πρόστιμα των αυθαιρέτων, να δοθούν κατά προτεραιότητα για εξαγορά κοινόχρηστων χώρων, επισημαίνοντας ότι επίκειται ανατροπή και του περιβαλλοντικού ισοζυγίου, που αποσκοπεί να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της υπερβολικής και αυθαίρετης δόμησης πόλεων. Τονίστηκε ότι σε συνέχεια του ΕΤΕΡΠΣ, το Πράσινο Ταμείο έχει ως βασικό στόχο τις απαλλοτριώσεις για την προστασία του περιβαλλοντικού ισοζυγίου και εκεί πρέπει να δοθεί πρώτη προτεραιότητα στις χρηματοδοτήσεις.

Από τους αιρετούς της αυτοδιοίκησης τονίστηκε, ότι λόγω του χρόνου που έχει διατρέξει άπρακτος τις τελευταίες δεκαετίες και των προβλέψεων της νομοθεσίας που επιτρέπει υπό προϋποθέσεις άρση των απαλλοτριώσεων εφόσον δεν έχουν ολοκληρωθεί, σε συνδυασμό με την οικονομική αδυναμία των δήμων να προχωρήσουν σε πράξεις αναλογισμού και να εγγράψουν κωδικούς για τις αποζημιώσεις, με μια απλή αίτηση των ιδιοκτητών αποδεσμεύονται πλέον σωρηδόν και χάνονται οι χαρακτηρισμένες εκτάσεις ελεύθερων χώρων.

Στα χαρτιά τα παλιά ΓΠΣ και ο νέος πολεοδομικός σχεδιασμός

Στη συνάντηση της ΚΕΔΕ με τον πρόεδρο του Πράσινου Ταμείου επισημάνθηκε ιδιαίτερα ότι στην πράξη ανατρέπονται τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια σε όλους τους Δήμους της χώρας, αφού χάνονται συνεχώς εκτάσεις που προβλέπουν να γίνουν ελεύθεροι δημόσιοι χώροι. Κυρίως όμως ότι το πρόβλημα θα είναι ακόμη μεγαλύτερο στο νέο πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό του ΥΠΕΝ, καθώς με τους ρυθμούς αποδέσμευσης που τρέχουν σήμερα, μέχρι να ολοκληρωθούν τα νέα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια έως το 2025, οι ελεύθεροι χώροι στις ελληνικές πόλεις θα είναι ανύπαρκτοι για να υλοποιηθούν.

Τι είπε ο πρόεδρος του Πράσινου Ταμείου

-«Υπάρχει  υστέρηση στο να προχωρούν οι δήμοι σε πράξεις αναλογισμού για τις ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις. Η ευθύνη δεν ανήκει βεβαίως εξ ολοκλήρου στους δήμους γιατί είναι ένα θέμα το οποίο σημαίνει κόστος οικονομικό και κοινωνικό.  Αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει οικονομική δυσχέρεια και μέσω της συνεργασίας Πράσινου Ταμείου και ΚΕΔΕ θα πρέπει να αναζητήσουμε και να βρούμε λύσεις», είπε ο πρόεδρος του Πράσινου Ταμείου. Κάλεσε την ΚΕΔΕ να διατυπώσει συγκεκριμένες προτάσεις για να αξιοποιηθούν όσο γίνεται καλύτερα τα υπάρχοντα χρηματοδοτικά προγράμματα.

-«Είναι δύσκολο να αλλάξουν οι Άξονες Προτεραιότητας των χρηματοδοτικών προγραμμάτων του Πράσινου Ταμείου, καθώς απαιτείται αλλαγή νομικού πλαισίου», είπε ο κος Ανδρουλάκης και κάλεσε τη ΚΕΔΕ να διατυπώσει προτάσεις επι των προγραμμάτωμ του Πράσινου Ταμείου, ώστε όπως είπε να γίνουν επί μέρους αλλαγές, για τη χρηματοδότηση των αναγκών των Δήμων.

Ο ίδιος σημείωσε ότι μεγάλο μέρος των πόρων του Πράσινου Ταμείου θα κατευθυνθεί για αναπλάσεις και δημόσιους χώρους σε πληγείσες περιοχές από φυσικές καταστροφές.

Εξήγησε ότι παράλληλα με τις περιοχές που χτυπήθηκαν από τις πλημμύρες θα διοχετευτούν πόροι και σε περιοχές που επλήγησαν από σεισμούς, προαναγγέλλοντας ότι σε αυτές τις χρηματοδοτήσεις θα μπορούν να ενταχθούν προς αποκατάσταση διατηρητέα κτίρια που έχουν κριθεί επικίνδυνα και ετοιμόρροπα.

Παράλληλα ο πρόεδρος του Πράσινου Ταμείου είπε ότι θα χρηματοδοτηθεί και τεχνική βοήθεια των Δήμων για πράξεις αναλογισμού και ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις.

Οι πόροι για περιβαλλοντικές δράσεις και το δημόσιο χρέος

Σε αιτιάσεις δημάρχων ότι πρέπει να αυξηθούν οι χρηματοδοτήσεις του Πράσινου Ταμείου, καθώς μόλις το 2,5% των εισπράξεων από τα πρόστιμα αυθαιρέτων και άλλες πολεοδομικές και περιβαλλοντικές παραβάσεις διοχετεύονται για περιβαλλοντικό ισοζύγιο ενώ το υπόλοιπο 97.5% πηγαίνει για το δημόσιο χρέος, ο κος Ανδρουλάκης απάντησε ότι «δεν υπάρχει πρόβλημα ρευστότητας, αλλά απορροφητικότητας των πόρων του Πράσινου Ταμείο». Και κάλεσε τους δήμους να ανταποκριθούν στην τρέχουσα πρόσκληση για δημιουργία ελεύθερων χώρων.

Απόφαση επτάμηνης παράτασης 

Στο μεταξύ η διοίκηση του Πράσινου Ταμείου προχώρησε σε επτάμηνη παράταση και αναμόρφωση, χωρίς έλεγχο δικαιολογητικών σε άμεση φάση της πρόσκλησης για τη δράση: «Επιχειρησιακό σχέδιο για την εξασφάλιση κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων-Ε.Σ.Ε.Κ.Κ.» του Πράσινου Ταμείου. 

Συγκεκριμένα o  Γ. Ανδρουλάκης ανακοίνωσε ότι: «Το Πράσινο Ταμείο παραμένει αρωγός στην προσπάθεια των δήμων να αποδώσουν στις τοπικές κοινωνίες ελεύθερο δημόσιο χώρο». Ειδικότερα:

Περαιτέρω διευκολύνσεις προς τους Δήμους, ώστε να συνάψουν δημόσια σύμβαση και να επωφεληθούν από τη δράση του Πράσινου Ταμείου: «Επιχειρησιακό σχέδιο για την εξασφάλιση κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων-Ε.Σ.Ε.Κ.Κ.» δυνάμει της πρόσκλησης που δημοσιεύθηκε το 2021, αποφάσισε ομόφωνα το Διοικητικό Συμβούλιο του Πράσινου Ταμείου που συνεδρίασε στις 20/12/20/23,  υπό την προεδρία του Προέδρου του Δ.Σ., κ. Γιάννη Ανδρουλάκη.

Συγκεκριμένα, το Δ.Σ. αποφάσισε:

α) Την παράταση της καταληκτικής ημερομηνίας συμβασιοποίησης της δράσης ενταγμένων προτάσεων στην με αρ. πρωτ. 4559/28-06-2021 και κωδικό πρόσκλησης Ε.Σ. 2021 για τη δράση: «Επιχειρησιακό σχέδιο για την εξασφάλιση κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων-Ε.Σ.Ε.Κ.Κ.» του Πράσινου Ταμείου, μέχρι την 29-07-2024 προκειμένου οι εκπρόθεσμοι Δήμοι να έχουν τη δυνατότητα να συμβασιοποιήσουν την δράση και να μην απενταχθούν. Πέραν της 29-07-2024 ουδεμία άλλη παράταση θα δοθεί επιπλέον του αρχικού δωδεκαμήνου από την ημερομηνία ένταξης του κάθε δικαιούχου.

β) Τα δικαιολογητικά 4 «Αντίγραφα τιμολογίων αναδόχου, νόμιμο εγκεκριμένο χρηματικό ένταλμα πληρωμής (Χ.Ε.) με ΚΗΜΔΗΣ & ΔΙΑΥΓΕΙΑ και βεβαίωση ότι το πρωτότυπο τιμολόγιο τηρείται στην Οικονομική Υπηρεσία του Δήμου.» και 5 «Ασφαλιστική ενημερότητα του Δήμου σε ισχύ για είσπραξη εκκαθαρισμένων απαιτήσεων από Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ. κ.λ.π.» που αναφέρονται στην ενότητα 9 του οδηγού διαχείρισης της δράσης «Επιχειρησιακό σχέδιο για την εξασφάλιση κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων-Ε.Σ.Ε.Κ.Κ.» δεν είναι κατ΄ αρχήν απαραίτητα για την ηλεκτρονική υποβολή των δικαιολογητικών πληρωμής από τον Δήμο, αλλά υποβάλλονται μετά τον έλεγχο από την υπηρεσία του Πράσινου Ταμείου των λοιπών προαναφερόμενων στοιχείων της ενότητας 9 του οδηγού.

-«Μέχρι σήμερα από τους 192 Δήμους, οι οποίοι έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα, μόνο 121 έχουν ενημερώσει το Πράσινο Ταμείο για την συμβασιοποίηση της δράσης. Τόσο η επτάμηνη παράταση όσο και η δυνατότητα να μην υποβληθούν τα ανωτέρω δικαιολογητικά ηλεκτρονικά σε πρώτη φάση (αλλά όταν θα ελεγχθεί ο σχετικός φάκελος) αποφασίστηκαν προκειμένου η ολοκλήρωση του Επιχειρησιακού Σχεδίου για την εξασφάλιση των Κοινόχρηστων και Κοινωφελών χώρων να γίνει από τους περισσότερους Δήμους της χώρας που δικαιούνται  χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο», αναφέρει ο πρόεδρος του Πράσινου Ταμείου.

Δήμος Αλμυρού

Χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα, που έρχεται στο φως της δημοσιότητας είναι του Δήμου Αλμυρού, όπου χάνονται ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις συνολικής έκτασης 85 στρεμμάτων για την εξασφάλιση κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων και την ολοκλήρωση της εφαρμογής του σχεδίου πόλης.

Για να μην χαθούν οι χώροι το δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα να προβεί σε μερική ή ολική επανεπιβολή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά συγκεκριμένες προϋποθέσεις.