Στρατηγικές επενδύσεις: πως θα αμείβονται ελεγκτές-εμπειρογνώμονες

Εκδόθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση βάσει της οποίας καθορίζεται η διαδικασία επιλογής, οι υποχρεώσεις και το ύψος των αμοιβών των ελεγκτών και εμπειρογνωμόνων που θα συμμετάσχουν στην αξιολόγηση των στρατηγικών επενδύσεων. Στην ΚΥΑ διασαφηνίζονται ακόμη, οι όροι, οι προϋποθέσεις για τoν έλεγχο της υλοποίησης των στρατηγικών επενδύσεων, ενώ ξεκαθαρίζεται το πλαίσιο  ούτως ώστε να μην υπάρξει σύγκρουση συμφερόντων από πλευράς του τεχνικού -επιστημονικού δυναμικού, που θα αξιολογεί τις στρατηγικές επενδύσεις.

Στην απόφαση που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και υπογράφουν ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης, ο αναπληρωτής υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Νίκος Παπαθανάσης και ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Χρίστος Δήμας αναφέρεται ότι «πεδίο εφαρμογής της απόφασης αποτελούν όλα τα επενδυτικά σχέδια που έχουν χαρακτηρισθεί ως Στρατηγικές Επενδύσεις με απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων (Δ.Ε.Σ.Ε.) σύμφωνα με τους νόμους 4864/2021 και 4608/2019 καθώς και όσα έχουν χαρακτηρισθεί ως Στρατηγικές Επενδύσεις σύμφωνα με τον ν.3894/2010 και οι φορείς τους έχουν αιτηθεί τον έλεγχο της υλοποίησής τους από ορκωτό ελεγκτή λογιστή, και για τα οποία έχει εκδοθεί η απόφαση χορήγησης κινήτρων και ενισχύσεων».Σύμφωνα με την απόφαση, ισχύουν τα παρακάτω:

Ενδιάμεση πιστοποίηση

Η ενδιάμεση πιστοποίηση υλοποίησης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου και η πιστοποίηση της ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας των επενδύσεων, πραγματοποιείται με έλεγχο από ορκωτό ελεγκτή λογιστή. Τα επενδυτικά σχέδια που περιλαμβάνουν ενισχύσεις έρευνας και ανάπτυξης, πέραν του ελέγχου από τον ορκωτό ελεγκτή λογιστή, πιστοποιούνται και από εμπειρογνώμονα που ορίζεται από το Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών (ΜΠΑ) της γενικής γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.

Ο επενδυτικός φορέας

Ο επενδυτικός φορέας υποβάλει στη γενική διεύθυνση Στρατηγικών Επενδύσεων το σχετικό αίτημα ελέγχου συνοδευόμενο από τα δικαιολογητικά που κάθε φορά ορίζονται στις οικείες κανονιστικές αποφάσεις, τα στοιχεία του προτεινόμενου ορκωτού ελεγκτή λογιστή από το Δημόσιο Μητρώο, που επιθυμεί να διενεργήσει τον έλεγχο, καθώς και αίτημα για ορισμό εμπειρογνώμονα από το Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών (ΜΠΑ) της γενικής γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας, στην περίπτωση που στην επένδυση περιλαμβάνονται ενισχύσεις για έρευνα και ανάπτυξη.

Ελεγχος πληρότητας

Η γενική διεύθυνση Στρατηγικών Επενδύσεων ελέγχει την πληρότητα του αιτήματος ελέγχου και εφόσον κριθεί πλήρες προβαίνει σε έκδοση εγκριτικής απόφασης του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων για τον ορισμό του προτεινόμενου ορκωτού ελεγκτή λογιστή και στην περίπτωση που στην επένδυση περιλαμβάνονται ενισχύσεις για έρευνα και ανάπτυξη διαβιβάζει στη γενική γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας, αίτημα επιλογής εμπειρογνώμονα από το Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών (ΜΠΑ).

Αντικείμενο και διαδικασία του ελέγχου

Αντικείμενο του ελέγχου για την ενδιάμεση πιστοποίηση υλοποίησης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου και την πιστοποίηση της ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας κάθε εγκεκριμένης από τη Δ.Ε.Σ.Ε. στρατηγικής επένδυσης, αποτελεί:

α. Ο έλεγχος και η καταγραφή της ενδιάμεσης υλοποίησης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου ή της ολοκλήρωσης και της έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης.

β. Ο οικονομικός έλεγχος της επένδυσης και συγκεκριμένα ο έλεγχος των λογιστικών εγγραφών, των στοιχείων και των παραστατικών που αφορούν στην υλοποίηση και εξόφληση της, διασφαλίζοντας μεταξύ άλλων και την αποφυγή της διπλής χρηματοδότησης της ίδιας δαπάνης από το μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας ή άλλα προγράμματα της Ένωσης.

γ. Η διαπίστωση της συμμόρφωσης του επενδυτικού φορέα προς τις διατάξεις των σχετικών νόμων, καθώς και της τήρησης των προϋποθέσεων και των όρων της απόφασης της Δ.Ε.Σ.Ε. για τον χαρακτηρισμό της επένδυσης ως στρατηγικής και της απόφασης χορήγησης κινήτρων και ενισχύσεων.

δ. Η επιβεβαίωση των δηλωθέντων στοιχείων.

Πρόγραμμα Ελέγχου Στρατηγικών Επενδύσεων

Για τη διενέργεια του ελέγχου των επενδύσεων εφαρμόζεται Πρόγραμμα Ελέγχου Στρατηγικών Επενδύσεων το οποίο συντάσσεται και επικαιροποιείται με απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων και εκδίδεται ύστερα από γνώμη της Ε.Λ.Τ.Ε. Οι ορκωτοί ελεγκτές λογιστές επιτρέπεται να έχουν πρόσβαση στα στοιχεία του φακέλου του επενδυτικού σχεδίου, προκειμένου να ολοκληρώσουν τον έλεγχό τους. Οι επενδύσεις ελέγχονται στον τόπο υλοποίησής τους, και εφόσον απαιτείται, στην έδρα των φορέων εάν εκεί τηρούνται οι πρωτότυποι τεχνικοί φάκελοι και τα παραστατικά δαπανών.  Ο έλεγχος υλοποίησης φυσικού αντικειμένου υποχρεωτικά ανατίθεται από τον υπεύθυνο ορκωτό ελεγκτή λογιστή σε αρχιτέκτονα, πολιτικό μηχανικό, σε μηχανολόγο μηχανικό ή άλλης ειδικότητας πιστοποιημένους ελεγκτές ανάλογα με το είδος της επένδυσης, οι οποίοι καταρτίζουν και παραδίδουν για συνυποβολή τις σχετικές βεβαιώσεις.

Οι αποζημιώσεις των ελεγκτών

Οι αποζημιώσεις των ορκωτών ελεγκτών λογιστών καταβάλλονται από τον επενδυτικό φορέα. Μετά το πέρας του ελεγκτικού έργου οι ορκωτοί ελεγκτές λογιστές υποβάλλουν στη γενική διεύθυνση Στρατηγικών Επενδύσεων τα απαιτούμενα έγγραφα και οι βεβαιώσεις, υποδείγματα των οποίων αναρτώνται στον ιστότοπο του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, θα είναι δεσμευτικές ως προς τη χρήση τους και θα επέχουν θέση υπεύθυνης δήλωσης του ν.1599/1986 για τον υπογράφοντα με όλες τις έννομες συνέπειες που αυτή συνεπάγεται.

Οι αποζημιώσεις των εμπειρογνωμόνων

Οι αποζημιώσεις των εμπειρογνωμόνων για κάθε επενδυτικό σχέδιο ορίζονται στα 150 ευρώ.  Η γενική διεύθυνση Στρατηγικών Επενδύσεων για τις επενδύσεις για τις οποίες έχουν εγκριθεί από τη Δ.Ε.Σ.Ε. ενισχύσεις για έρευνα και ανάπτυξη διαβιβάζει το αίτημα ελέγχου με τα συνοδευτικά δικαιολογητικά της επένδυσης στη γενική γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας (Γ.Γ.Ε.Κ.). Η αρμόδια υπηρεσία εντός 3 ημερών με απόφασή της ορίζει εμπειρογνώμονα από το Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών, ο οποίος είναι εξειδικευμένος στον συγκεκριμένο τομέα της επένδυσης, προκειμένου να γνωμοδοτήσει ως προς την υλοποίηση του φυσικού αντικειμένου, τα παραδοτέα και την επιλεξιμότητα των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης της επένδυσης.

Ο εμπειρογνώμονας, δύναται, εάν κριθεί απαραίτητο, να αιτηθεί στοιχεία του φακέλου του επενδυτικού σχεδίου, προκειμένου να συντάξει τη γνωμοδότησή του. Ο εμπειρογνώμονας συντάσσει εισήγηση, την οποία υποβάλει στη διεύθυνση υποστήριξης Δράσεων Έρευνας και Καινοτομίας της Γ.Γ.Ε.Κ.  Εντός προθεσμίας 15 ημερών από την απόφαση ανάθεσης η Γ.Γ.Ε.Κ. υποχρεούται να διαβιβάσει τη γνωμοδότησή της, δια της εισηγήσεως του ως άνω εμπειρογνώμονα, καθώς και να επιστρέψει το αίτημα ελέγχου μετά των συνοδευτικών δικαιολογητικών στη γενική διεύθυνση Στρατηγικών Επενδύσεων. Στη συνέχεια η γενική διεύθυνση κοινοποιεί τη γνωμοδότηση της Γ.Γ.Ε.Κ. στον ορκωτό ελεγκτή λογιστή προκειμένου να ληφθεί υπόψη στη σύνταξη της Έκθεσης Πιστοποίησης της επένδυσης.  Οι αποζημιώσεις των εμπειρογνωμόνων για κάθε επενδυτικό σχέδιο ορίζονται στο ποσό των 150 ευρώ συμπεριλαμβανομένων των λοιπών νόμιμων κρατήσεων και των εξόδων τραπέζης για τη μεταφορά του ποσού, καταβάλλονται από τη Γ.Γ.Ε.Κ.

Μετά τον έλεγχο πληρότητας, η γενική διεύθυνση Στρατηγικών Επενδύσεων προχωράει η έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης αλλά εάν διαπιστωθούν ελλείψεις, είτε από τον έλεγχο πληρότητας της Έκθεσης Πιστοποίησης είτε από τα ευρήματα της Έκθεσης Εύλογης Διασφάλισης απαιτείται προσκόμιση συμπληρωματικής ή νέας Έκθεσης Πιστοποίησης αναλόγως της βαρύτητας των ελλείψεων, εντός 45 ημερών από την υποβολή των εκθέσεων και στην περίπτωση που διαπιστωθούν σοβαρές παραβάσεις, η υπόθεση διαβιβάζεται στην Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (Ε.Λ.Τ.Ε.).

Διασφάλιση μη σύγκρουσης συμφερόντων

Ο ορκωτός ελεγκτής λογιστής και οι εμπειρογνώμονες (αξιολογητές του Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών της Γ.Γ.Ε.Κ., αρχιτέκτονες, πολιτικοί μηχανικοί, μηχανολόγοι μηχανικοί και πιστοποιημένοι ελεγκτές άλλων ειδικοτήτων) που διενεργούν τον έλεγχο δεν επιτρέπεται να συμμετέχουν στη διενέργεια πιστοποίησης/επιθεώρησης/ελέγχου ή στην έγκριση Εκθέσεων Πιστοποίησης/επιθεώρησης/ελέγχου που αφορούν σε έργο φορέα με τον οποίο βρίσκονται ή διατηρούν σχέση που ενδέχεται να χαρακτηρισθεί ως σύγκρουση συμφερόντων, δηλαδή σχέση από την οποία να έχουν οποιοδήποτε άμεσο ή έμμεσο προσωπικό, οικονομικό κυρίως, συμφέρον εξαρτώμενο από τον φορέα υλοποίησης της επένδυσης, το οποίο μπορεί να επηρεάσει την αμερόληπτη εκτέλεση των καθηκόντων τους με αθέμιτο τρόπο. Ενδεικτικά δε, αν συμμετέχουν οι ίδιοι ή μέσω νομικού προσώπου στο οποίο είναι βασικοί μέτοχοι στο εταιρικό ή μετοχικό κεφάλαιο ή στη διοίκηση του επενδυτικού φορέα για το εν λόγω έργο ή έχουν καταρτίσει ή συμμετάσχει με οποιονδήποτε τρόπο στην κατάρτισή του προς υποβολή επενδυτικού σχεδίου ή έλεγχο/έγκρισή του. Επίσης, δεν μπορεί να συμμετέχουν σε πιστοποίηση/επαλήθευση/επιθεώρηση/έλεγχο έργων ή να εγκρίνουν τις σχετικές εκθέσεις, όταν στο εταιρικό ή μετοχικό κεφάλαιο ή στη διοίκηση του επενδυτικού φορέα, συμμετέχει σύζυγος ή ανιών ή κατιών συγγενής τους μέχρι και τετάρτου βαθμού.  Για τους παραπάνω λόγους ο ορκωτός ελεγκτής λογιστής και οι εμπειρογνώμονες που θα οριστούν για τον έλεγχο υλοποίησης της επένδυσης οφείλουν να προσκομίσουν υπεύθυνη δήλωση περί απουσίας σύγκρουσης συμφερόντων. Η δήλωση αυτή υποβάλλεται άπαξ στη Γενική Διεύθυνση Στρατηγικών Επενδύσεων.