Τα σύγχρονα προβλήματα υπερπληθυσμού και μετανάστευσης

Του Νίκου Ηλιάδη*

Η αντιπαλότητα μεταξύ κατά συνθήκη υποτιθέμενων «ανθρωπιστών» και μη για λόγους προφανών σκοπιμοτήτων, δεν λύνει τα σύγχρονα προβλήματα του υπερπληθυσμού και της μετανάστευσης.

Τα τραγικά πρόσφατα γεγονότα με την απώλεια ανθρώπινων ζωών από τη βύθιση του πλοιάριου με εκατοντάδες επιβάτες περισσότερους από τις δυνατότητές του να μεταφέρει, είναι ένα ακόμη γεγονός που πιέζει για την αντιμετώπιση των καθημερινά και οξύτερων προβλημάτων, που συνδέονται με τα προβλήματα του υπερπληθυσμού και της υποβάθμισης στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές του πλανήτη και τις προσπάθειες για μετακίνηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού στην ανεπτυγμένη Δύση.

Οι προσπάθειες αυτές από την κλιματική αλλαγή, την έλλειψη δυνατοτήτων να παρακολουθήσουν οι περιοχές αυτές τις εξελίξεις θα μεγαλώνουν και οι κίνδυνοι θα πολλαπλασιάζονται.

Η σχετική συζήτηση στη χώρα μας, που προφανώς δεν έχει τη δυνατότητα και τη χωρητικότητα να καλύψει τις ανάγκες που άλλωστε κλιμακώνονται, περιορίζεται στο ποια πλευρά προσφέρει περισσότερο «ανθρωπιστικές» λύσεις σε αυτούς που προσπαθούν να μετακινηθούν .

Τα προβλήματα είναι τεράστια και απαιτούν ορθολογική αντιμετώπιση της πραγματικότητας που διαμορφώνεται.

Πριν αρκετές δεκαετίες στον ακαδημαϊκό χώρο σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ αναφέρονταν ότι κανένας προγραμματισμός για το μέλλον δεν μπορεί να βρίσκεται στα όρια της πραγματικότητας, χωρίς να αναφέρεται στην αύξηση του πληθυσμού. Αν και ο ρυθμός αύξησης της πυκνότητας του πληθυσμού δεν είναι ομοιόμορφα σε όλο τον κόσμο, ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού μπορεί να μελετηθεί αν εξετάσουμε το ρυθμό αύξησης στο παρελθόν, και τις πιθανότητες αύξησης στο μέλλον.

Τα παρακάτω στατιστικά στοιχεία έχουν παρουσιασθεί από τον Warshofsky στο βιβλίο του: Ο έλεγχος στη ζωή – ο 21ος αιώνας.

-Ο πληθυσμός στη γη την εποχή του Χριστού υπολογίζεται σε 300 εκατομμύρια.

-Διπλασιάσθηκε το 1700 μ.χ σε 600 εκατομμύρια, και διπλασιάσθηκε και πάλι το 1900 μ.χ. σε 1200 εκατομμύρια .

-Από το 1900 μ.χ. διπλασιάζεται κάθε 30-40 χρόνια.

Ο Dr Clement Merkert (του τμήματος βιολογίας του πανεπιστημίου του Yale) έκανε τον ενδιαφέροντα υπολογισμό, ότι αν ο ρυθμός αυτός αύξησης ήταν από την εποχή του Χριστού, θα υπήρχαν 20 εκατομμύρια άνθρωποι στη θέση κάθε ατόμου που ζει σήμερα ή θα αναλογούσαν 900 άτομα ανά τετραγωνικό μέτρο διαθέσιμης επιφανείας εδάφους. Το 1950 ο πληθυσμός ήταν περίπου 3 δισεκατομμύρια, και είναι 8 δισεκατομμύρια σήμερα.

Ένα στοιχείο που δημιουργεί και άλλα προβλήματα σχετικά με την αύξηση του πληθυσμού, είναι ότι ένας μεγάλος αριθμός ατόμων εγκαταλείπει τις αγροτικές περιοχές για να εγκατασταθεί στις μεγάλες πόλεις. Ειδικά στη χώρα μας παρατηρείται η παγκόσμια πρωτοτυπία να είναι συγκεντρωμένο στην πρωτεύουσα ποσοστό 50% του πληθυσμού της χώρας, ενώ η περιφέρεια στερείται υποδομών για να φιλοξενήσει πληθυσμό που θα εργάζεται παραγωγικά, παράλληλα με ικανοποίηση γενικότερων απαιτήσεων σύγχρονου τρόπου ζωής.

Η αύξηση και η κινητικότητα του πληθυσμού, έχουν πολλές επιδράσεις στο άτομο, τον πολιτισμό, και την τεχνολογία. Για παράδειγμα έχουν επίδραση:

-Στην ικανοποίηση των αναγκών του σημερινού και του μελλοντικού πληθυσμού σε τρόφιμα.

-Στα μεταφορικά μέσα που απαιτούνται για μεταφορά ανθρώπων, αγαθών, και ικανοποίηση κοινωνικών αναγκών .

-Στην ικανοποίηση των αναγκών του πληθυσμού σε πόσιμο νερό.

-Σε ρυθμιστικά σχέδια ανάπτυξης , που είναι σχεδόν ανύπαρκτα στη χώρα μας.

-Στην ποιότητα του αέρα που αναπνέουν τα άτομα , που σε μεγάλο βαθμό είναι συνάρτηση της κατάλληλης εφαρμογής της τεχνολογίας.

-Στην αποχέτευση και επίλυση του προβλήματος των απόβλητων και των σκουπιδιών. Το θέμα αυτό σχετίζεται με τη συγκέντρωση μεγάλου αριθμού ατόμων σε μεγάλες πόλεις , και δημιουργεί ένα πολύπλοκο τεχνολογικό πρόβλημα, που συνδέεται με την υγεία και την οικονομία του οικονομικού περιβάλλοντος.

-Στην εκπαίδευση. Οι σύγχρονες απαιτήσεις στην κοινωνία και η αύξηση του μαθητικού πληθυσμού απαιτεί την αποτελεσματική χρήση της τεχνολογίας στον εκπαιδευτικό τομέα.

-Στις στεγαστικές ανάγκες, που θα απαιτήσουν τη μεγαλύτερη χρήση τεχνολογικών μέσων και την κατασκευή και συντήρηση των κατοικιών.

-Το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι, τα κέντρα παραγωγής και τα συστήματα προώθησης των προϊόντων στην κατανάλωση, θα χρησιμοποιούν καθημερινά περισσότερα τεχνολογικά μέσα για να ικανοποιήσουν τις κοινωνικές ανάγκες.

-Στις Δημόσιες Υπηρεσίες, που θα αναγκασθούν να χρησιμοποιήσουν περισσότερα τεχνολογικά μέσα για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες της κοινωνίας (υπολογιστές) .

Η αύξηση του πληθυσμού συνοδεύεται από προβλήματα με πολλές προεκτάσεις που αγγίζει όλα τα στοιχεία μιας κοινωνίας, όπως τη φιλοσοφία για τη ζωή, την ψυχολογία, την οικονομία, την ηθική, τη διαδικασία παραγωγής, τον τρόπο διαχείρισης που εφαρμόζεται, το σύστημα υγείας, το σύστημα εκπαίδευσης, τη διασκέδαση, και την ποιότητα ζωής.

Η ικανότητα για σωστές αποφάσεις και η επιλογή της κατάλληλης λύσης σε όλους τους τομείς της ζωής, έχει ιδιαίτερη σημασία σήμερα για το άτομο και το κοινωνικό σύνολο. Και το πρόβλημα μεγαλώνει επειδή οι αποφάσεις πρέπει να ληφθούν χωρίς να είναι διαθέσιμα τα μεγάλα χρονικά περιθώρια, που είχαν οι προηγούμενες γενιές.

Ιδιαίτερα στη χώρα μας εμείς οι …σύγχρονοι αποτελούμε ποσοστό 0,13% του παγκόσμιου πληθυσμού, ποσοστό που μειώνεται σαν αποτέλεσμα της υπανάπτυξης, κάτι που πρέπει ίσως να το εξετάσουμε με δεδομένη και την ύπαρξη και επιθετικότητα της Τουρκίας.

Η παραγόμενη εκρηκτικά γνώση στον κόσμο δεν παράγεται από εμάς, ούτε προφανώς καταχωρείται στην Ελληνική γλώσσα.

Οι ανεπτυγμένες χώρες με ανάλογο πληθυσμό (Ολλανδία , Δανία κλπ), μαθαίνουν στα παιδιά τους 2-3 ξένες γλώσσες και βασικά τη διεθνή γλώσσα τα Αγγλικά για να έχουν πρόσβαση στην πληροφόρηση και να συμμετέχουν στην ανάπτυξη. Η απόδοση ανά στρέμμα στην Ολλανδία είναι 1700 ευρώ, στο Ισραήλ με τις ερήμους 1200 ευρώ, και στη χώρα μας με τις πολύ ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες …190 ευρώ.

Ο άνθρωπος έχει ζωή περίπου 50.000 χρόνια, και μετακινήθηκε από τα σπήλαια στην εποχή του ουρανοξύστη και του διαστήματος.

Με 32 χρόνια μέση διάρκεια ζωής σημαίνει ότι υπάρχει για 1600 γενιές

Οι 1300 γενιές έζησαν στις σπηλιές

Μόνον για 140 γενιές έχουμε γραφή.

Μόνο για 12 γενιές έχουμε τυπογραφία.

Μόνο για 8 γενιές έχουμε ακριβή μέτρηση του χρόνου.

Μόνο κατά τη διάρκεια των τελευταίων 4 γενεών έχουμε ηλεκτρικές μηχανές.

Όμως κατά τη διάρκεια των τελευταίων 2 γενιών έχουμε την εμπειρία: των αεροπορικών ταξιδιών, των διαστημικών πτήσεων, των μικροκυμάτων, της τεχνολογίας των ακτίνων LASER, των ραγδαίων επικοινωνιών, των υπολογιστών, των μεγάλων επιτευγμάτων στον τομέα της ιατρικής, την τηλεόραση κ.ά.

Σχεδόν, όλα έγιναν κατά τη διάρκεια των τελευταίων 2 γενιών

Τίποτα από όλα αυτά δυστυχώς δεν έγιναν από εμάς με τους σπουδαίους προγόνους. Εμείς περιοριζόμαστε στο να τους αναφέρουμε , …και καταναλώνουμε το χρόνο μας και την εκπαίδευση σε αυτό, που έχει για προσανατολισμό τη δόξα του παρελθόντος και τη θεωρητικολογία.

Η σύγχρονη γνώση παράγεται σε άλλα κέντρα του πλανήτη, καταχωρείται σε άλλες γλώσσες, και μεταφέρεται μικρό τμήμα της στη χώρα μας και με μεγάλη χρονική υστέρηση.

Σε λίγο πληθυσμιακά η Νιγηρία θα έχει μεγαλύτερο πληθυσμό από το σύνολο της Ευρώπης, ενώ τα δικά μας πανεπιστημιακά ιδρύματα ήδη βρίσκονται στην ίδια περίπου κατηγορία με τα ιδρύματα της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής .

Τα Ελληνικά πανεπιστήμια κατατάσσονται σήμερα σε θέσεις σε αξιόπιστες αξιολογήσεις σε ανάλογες θέσεις με πανεπιστήμια των Αραβικών Εμιράτων, της Ιορδανίας, της Νιγηρίας, της Κένυα , του Ιράν, του Πακιστάν ( Αξιολόγηση για το έτος 2023 ). Και μάλλον σε απόσταση από τα ιδρύματα της Δύσης. δειτε εδώ

Οι εξελίξεις σήμερα είναι ραγδαίες στο διεθνοποιημένο οικονομικό και παραγωγικό περιβάλλον. Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ μιας ανακάλυψης στο ερευνητικό εργαστήριο, (που εμείς δεν θέλουμε να έχουμε ) μέχρι να φθάσει προϊόν στον καταναλωτή σαν αποτέλεσμα της ανακάλυψης αυτής είναι μικρότερο του έτους. Η ποσότητα των μεταβολών σε συνάρτηση με το χρόνο είναι δραματική και όχι μόνο σε ένα σημείο στον σημερινό κόσμο και εμείς ασχολούμαστε βασικά …με τους αρχαίους . Ενώ και οι αρχαιολογικοί μας χώροι είναι χωρίς σύγχρονη αξιοποίηση και σε θλιβερή κατάσταση .

Και έχουμε δυσανάλογες με το παραγωγικό αποτέλεσμά μας απαιτήσεις !!

Και …φιλοδοξίες να φιλοξενήσουμε τον υπερπληθυσμό της γης, όταν δεν μπορούμε να αξιοποιήσουμε το καλύτερο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας στο χαμηλού επιπέδου εργασιακό μας περιβάλλον, που καταφεύγει στο εξωτερικό για να εντάξει τις όποιες γνώσεις και δεξιότητες διαθέτει. Μήπως θέλουμε να αντικαταστήσουμε τον πληθυσμό;

Παγκοσμιοποίηση

Πολλοί υποστηρίζουν ότι για να λυθούν τα προβλήματα και να μείνουν οι μετακινούμενοι προς τη Δύση πληθυσμοί στις πατρίδες τους, πρέπει να υπάρξει ανάπτυξη τοπικά.

Πολλοί ακόμη ισχυρίζονται ότι οι αντίθετοι στην παγκοσμιοποίηση παρουσιάζουν μη εμπεριστατωμένα επιχειρήματα και ότι οι διεθνείς στατιστικές υποστηρίζουν σθεναρά την παγκοσμιοποίηση:

-Το ποσοστό των ανθρώπων που ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες με ημερήσιες απολαβές κάτω του ενός δολαρίου ΗΠΑ έχει πέσει στο μισό σε διάστημα είκοσι ετών, αν και κάποιοι υποστηρίζουν ότι πρέπει να ληφθούν υπ’ όψη και άλλοι παράγοντες μέτρησης της φτώχειας.

-Το προσδόκιμο ζωής στον αναπτυσσόμενο κόσμο έχει σχεδόν διπλασιαστεί μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και η ψαλίδα, σε σχέση με τον αναπτυγμένο κόσμο όπου η αύξηση ήταν μικρότερη, έχει μικρύνει. Η παιδική θνησιμότητα μειωθεί σε όλες τις αναπτυσσόμενες περιοχές του κόσμου, ενώ η εισοδηματική ανισότητα ανά τον κόσμο μειώνεται.

-Η δημοκρατία είχε εντυπωσιακή αύξηση, όπου σχεδόν σε κανένα κράτος δεν υπήρχε δικαίωμα ψήφου για όλους το 1900, σε σύγκριση με 62.5% όλων των κρατών το 2000.

-Η αναλογία του ανά τον κόσμο πληθυσμού που ζει σε χώρες όπου η κατά κεφαλή προμήθεια τροφίμων ανά ημέρα είναι κάτω από 2.200 θερμίδες μειώθηκε από 56% στα μέσα της δεκαετίας του 1960 σε κάτω από 10% τη δεκαετία του 1990.

-Μεταξύ του 1950 και του 1999 ο αλφαβητισμός στον κόσμο αυξήθηκε από 52% σε 81%. Ο αλφαβητισμός των γυναικών ως ποσοστό σε σχέση με τους άντρες αυξήθηκε από 59% το 1970 σε 80% το 2000.^[

-Το ποσοστό παιδιών στο εργατικό δυναμικό μειώθηκε από 24% το 1960 σε 10% το 2000.

-Υπάρχει αυξητική τάση για παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, αυτοκίνητα, ραδιόφωνα και τηλέφωνα κατά κεφαλή, καθώς και για ποσοστό πληθυσμού με πρόσβαση σε πόσιμο νερό.

Ο κόσμος αλλάζει κάτω από τα πόδια μας με καταιγιστικούς ρυθμούς. Όταν κάποτε βγούμε από τον αυτισμό μας θα αντικρίσουμε μια πολύ διαφορετική πραγματικότητα. Πρέπει να αλλάξουμε το εκπαιδευτικό μας σύστημα που είναι προσανατολισμένο στη δόξα του παρελθόντος και σε επαγγέλματα άλλης εποχής. Όχι για να ταυτιστούμε με την τεχνολογία αλλά για να παραμείνουμε οι φυσικοί άνθρωποι που τους εξυπηρετεί η τεχνολογία.

*Νίκος Ηλιάδης, Πολ/κός Μηχ/κός Ε.Μ.Π. ,M.Sc. ( Structural Engineering , Concordia University Montreal Canada ) , Ph.D.( University of Maryland USA, –Technology and Vocational Education ), τ.Ειδ.Γραμματέας του ΥΠΕΠΘ ,τ. εκπρόσωπος των Υπουργείων Παιδείας και Πολιτισμού στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες ( Μ.Ε.Α. ) τ. Διοικητής ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ , τ. μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Παιδαγωγικών Ινστιτούτων της Ευρώπης (http://www.cidree.org/), τ. εκπρόσωπος της Κυβέρνησης στο Δ.Σ. του CEDEFOP (https://www.cedefop.europa.eu/ )του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση , Επίτιμος Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.