TEE: τι να γίνει για το ράλι τιμών υλικών, σε «Εξοικονομώ» και Δημόσια Έργα

Δυσκολίες και πιθανά αδιέξοδα στην υλοποίηση πολλών τεχνικών έργων, ιδιαίτερα στα μικρότερα έργα, τα οποία βγαίνουν σχεδόν άμεσα εκτός ορίων προϋπολογισμών και παράλληλα κίνδυνους για τους στόχους του νέου «Εξοικονομώ» και άλλων προγραμμάτων, επισημαίνει ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός από τις αυξήσεις στις τιμές υλικών – εξοπλισμού και προτείνει λύσεις σε εγχώριο και ευρωπαϊκό επίπεδο.

-«Προτείνω τη δημιουργία μόνιμου εργαλείου – μηχανισμού αναδιαμόρφωσης τιμών ώστε όταν υπάρχουν έντονες πληθωριστικές πιέσεις (και το αντίστροφο, αν και μη σύνηθες…) να γίνεται αυτόματα αναπροσαρμογή. Όσον αφορά τα τρέχοντα προγράμματα όπως το νέο ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ και άλλα, η κυβέρνηση οφείλει να αναλάβει αντίστοιχη πρωτοβουλία, ειδάλλως κινδυνεύει ο στόχος υλοποίησης», τονίζει σε δηλώσεις του ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός.

Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία

Παράλληλα με τη  δημιουργία μόνιμου εργαλείου – μηχανισμού αναδιαμόρφωσης τιμών των δημοσίων έργων, του «Εξοικονομώ» και άλλων προγραμμάτων  ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός, προτείνει  η πρωτοβουλία αυτή να λάβει και πανευρωπαϊκά χαρακτηριστικά,  σε όλα τα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ προγράμματα.

Σε δηλώσεις του προς τον «Ελεύθερο Τύπο» ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός αναλυτικά αναφέρει ότι: «Η κατάσταση με τις αυξήσεις στις τιμές υλικών – εξοπλισμού, που ξεκίνησε από πέρυσι το καλοκαίρι και επιτάθηκε από τα προβλήματα εφοδιασμού, τις ενεργειακές τιμές και τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας, δημιουργεί προοδευτικά αδιέξοδο στην υλοποίηση πολλών τεχνικών έργων. Ιδιαίτερα στα μικρότερα από αυτά, που βγαίνουν σχεδόν άμεσα εκτός προϋπολογισμού. Η κυβέρνηση έκανε ένα σημαντικό βήμα τον Δεκέμβρη για να μη κινδυνεύσει η ολοκλήρωση των έργων, αλλά αυτό δεν είναι πλέον αρκετό.

Για αυτό τον λόγο προτείνω τη δημιουργία μόνιμου εργαλείου – μηχανισμού αναδιαμόρφωσης τιμών ώστε όταν υπάρχουν έντονες πληθωριστικές πιέσεις (και το αντίστροφο, αν και μη σύνηθες…) να γίνεται αυτόματα αναπροσαρμογή, χωρίς ξεχωριστές κάθε φορά νομοθετικές ρυθμίσεις, με περιοδική εξέταση του ύψους των τιμών ανά υλικό, εργασία κλπ ανά τρίμηνο, για παράδειγμα.

Όσον αφορά τα τρέχοντα προγράμματα όπως το νέο ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ και άλλα, η κυβέρνηση οφείλει να αναλάβει αντίστοιχη πρωτοβουλία, ειδάλλως κινδυνεύει ο στόχος υλοποίησης.

Τέλος, σημειώνω την ανάγκη, αφού όλοι εκτιμούν ότι έχουμε μπει σε έναν πληθωριστικό κύκλο με άγνωστη χρονική διάρκεια, η πρωτοβουλία αυτή να λάβει και πανευρωπαϊκά χαρακτηριστικά σε όλα τα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ προγράμματα, καθώς είναι πιθανό χωρίς αυτό να δημιουργηθούν προβλήματα επιλεξιμότητας και πιστοποίησης δαπανών».

Προς «πάγωμα» τα έργα

Σημειώνεται ότι τον τελευταίο χρόνο παρατηρείται πρωτοφανής άνοδος στις τιμές των πρώτων υλών, αλλά και σε σημαντικά υλικά του κατασκευαστικού κλάδου. Χαρακτηριστικά η  τιμή του οικοδομικού σιδήρου έχει αυξηθεί κατά 100% ενώ της ασφάλτου κατά 200%. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ο Γενικός Δείκτης Τιμών Υλικών Κατασκευής Νέων Κτηρίων Κατοικιών, παρουσίασε τον Ιανουάριο 2022 αύξηση 7,3% συγκριτικά με τον Ιανουάριο 2021. Σε συνδυασμό με τα κόστη των μεταφορών και την ενέργειας τα οποία έχουν εκτοξευτεί, δημιουργείται ένα εκρηκτικό κλίμα για τα έργα υποδομών.

Αυτή η κατάσταση έχει προκαλέσει τεράστια οικονομικά προβλήματα στους εργολήπτες δημοσίων έργων, οι οποίοι αδυνατούν να ανταπεξέλθουν οικονομικά στην ομαλή ολοκλήρωσή τους, καθώς η υποβολή των οικονομικών προσφορών είχε πραγματοποιηθεί πολύ καιρό πριν την έκρηξη των τιμών και δεν είχαν υπολογιστεί οι ανατιμήσεις σε πρώτες ύλες, μετακινήσεις και ενέργεια.

Το υπουργείο Υποδομών βρίσκεται σε διάλογο με τις εργοληπτικές οργανώσεις προς αναζήτηση λύσεων, ενώ διαπιστώνεται ότι λόγω της συνεχιζόμενης ανόδου των υλικών και της αδυναμίας ακόμη και να προβλεφθεί το χρονικό βάθος και το εύρος των συνεπειών η κατάσταση είναι αδιαχείριστη. Από την πλευρά των εργοληπτών, οι οποίοι δίνουν το μήνυμα ότι αδυνατούν να συνεχιστούν πολλά έργα ζητείται να αποφασιστεί εξάμηνη αναστολή των έργων, πράγμα που θα είχε μεγάλες επιπτώσεις στην οικονομία και την απασχόληση, ενώ δεκάδες δημόσια έργα ήδη βρίσκονται σε χαμηλούς ρυθμούς υλοποίησης ή έχουν σταματήσει.

Σε καραντίνα το «Εξοικονομώ»

Η ακρίβεια των υλικών επηρεάζει το σύνολο των Δημοσίων και ιδιωτικών έργων αλλά και στα έργα του «Εξοικονομώ» για την υλοποίηση έργων των παλαιότερων και την έναρξη των έργων του νέου προγράμματος για την ενεργειακή αναβάθμιση ιδιωτικών κατοικιών. Είναι ενδεικτικό ότι οι τιμές του αλουμινίου έχουν φτάσει σε πρωτογνωρα επίπεδα.

Η εκτόξευση της τιμής του πρωτόχυτου αλουμινίου έχει οδηγήσει και τις τιμές των προφίλ σε σταθερά ανοδική πορεία στην ελληνική αγορά προκαλώντας σημαντικά προβλήματα στις επιχειρήσεις του κλάδου αλλά και γενικότερα στον κατασκευαστικό τομέα. Το ήδη υψηλό κόστος της ενέργειας που είχε δείξει τις επιπτώσεις του από τους προηγούμενους μήνες, με φόντο την κρίση στην Ουκρανία, συμπαρασύρει τα πάντα προς τα πάνω. Πολλές εταιρείες αλουμινίου στην Ευρώπη εκπέμπουν σήμα κινδύνου, καθώς αναγκάζονται να περιορίσουν την παραγωγή ή κλείνουν εργοστάσια.

Η κατάσταση αυτή έχει σημαντικές παρενέργειες και στην ελληνική αγορά, με επιπτώσεις σε όλο το φάσμα των κατασκευών, τόσο των νέων όσο και των ανακατασκευών, μέσω του προγράμματος «Εξοικονομώ», το οποίο ανέμενε ο κλάδος για να ενισχυθεί μετά τη δύσκολη περίοδο της πανδημίας.

Κατασκευαστές μιλούν για οικονομική καταστροφή, καθώς βλέπουν καθημερινά τις τιμές να ανεβαίνουν, και ειδικά στις περιπτώσεις που έχουν πληρωθεί, πλέον δουλεύουν με μηδενικό κέρδος, ακόμα και με ζημιά. Ειδικά στην αγορά του αλουμινίου οι εξελίξεις στην Ουκρανία άναψαν το «φιτίλι», εκτοξεύοντας την τιμή πάνω από τα 3.600 δολάρια/ mt στο LME, ενώ στην ελληνική αγορά η τιμή του άβαφου προφίλ αλουμινίου τον Μάρτιο άγγιξε κατά μέσο όρο τα 7,2 ευρώ / κιλό από 4,8 ευρώ που ήταν τον περσινό Ιανουάριο.