Τέλος πλαστικής σακούλας: Περνάει το τεστ από την πρεμιέρα εφαρμογής του – Τι λένε φορείς της αγοράς και οικολογικές οργανώσεις –Πλήρη απαγόρευση σχεδιάζει το ΥΠΕΝ

Από την πρεμιέρα της  Τρίτη 2 Ιανουαρίου 2018, ημέρα  που μετά την αργία των εορτών άνοιξαν τα καταστήματα και εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το νέο ειδικό τέλος για αποθάρρυνση της χρήσης της πλαστικής σακούλας φαίνεται ότι είναι θετικά τα αποτελέσματα στο τεστ της εφαρμογής του νέου περιβαλλοντικού μέτρου.

Οι καταναλωτές, παρά τις γκρίνιες για την μικρή οικονομική επιβάρυνση  έδωσαν την εικόνα ότι αποδέχονται το μέτρο, ενώ δεν έλειψαν και εκείνοι, που εμφανίστηκαν έτοιμοι να εγκαταλείψουν την πλαστική σακούλα και πήγαν για αγορές εφοδιασμένοι με δικά τους μέσα μεταφοράς των προϊόντων.

Σε επικοινωνιακό επίπεδο τηρήθηκαν σε γενικές γραμμές ισορροπίες και στα περισσότερα μέσα ενημέρωσης στα ρεπορτάζ τους δεν παρέλειψαν να παρουσιάσουν την περιβαλλοντική διάταση και την ευρωπαϊκή και διεθνή εφαρμογή του μέτρου.

Είναι αξιοσημείωτο ότι τόσο από την πλευρά των οργανώσεων του εμπορίου και της αγοράς όσο και από την πλευρά των οικολογικών οργανώσεων το μέτρο δέχεται ισχυρή υποστήριξη, ενώ η κριτική που ασκείται ζητά την ενίσχυση της εφαρμογής του.

Ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΝ Σωκράτης Φάμελλος δήλωσε ότι  «εντός του 2018 θα πρέπει να αλλάξουμε καταναλωτικές συνήθειες, διότι το 2019 θα αυξηθεί το ειδικό τέλος, από τα 3 λεπτά συν ΦΠΑ, ανά σακούλα,  που ισχύει τώρα, θα πάει στα 7 λεπτά συν ΦΠΑ. Και βέβαια, στο τέλος του 2019 θα πρέπει να καταλήξουμε και σε κάποια συμπεράσματα, τα οποία θα μας υποδείξουν εάν θα προχωρήσουμε ή όχι στην πλήρη απαγόρευση της χρήσης πλαστικής σακούλας».

Ειδικότερα οι αντιδράσεις που καταγράφονται για το νέο μέτρο έχουν ως εξής:

ΕΣΕΕ: Έτοιμες οι ελληνικές βιοτεχνίες

Πολλές ελληνικές βιοτεχνίες έχουν ήδη προσαρμοστεί σε ανακυκλώσιμες σακούλες και δεν θα υπάρξουν απώλειες θέσεων εργασίας, ενώ θα μειωθούν οι εισαγωγές από τρίτες χώρες σύμφωνα με την εκτίμηση της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) με αφορμή ότι από την 1^ηΙανουαρίου 2018 η Ελλάδα εναρμονίστηκε με το ευρωπαϊκό πλαίσιο και σταματά τη δωρεάν διάθεση πλαστικής σακούλας από τα σούπερ μάρκετ και όλα τα εμπορικά καταστήματα. Στο μεταξύ, ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Βασίλης Κορκίδης επισημαίνει σε δηλώσεις του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι δεν κατανοεί το λόγο σε ένα περιβαλλοντικό τέλος να υπάρχουν εξαιρέσεις εφόσον αυτές δεν είναι οικολογικές.

ΕΒΕΑ: Να γίνει εκστρατεία για την καλλιέργεια περιβαλλοντολογικής συνείδησης

Ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων και του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθήνας Κωνσταντίνος Μίχαλος προτείνει η ελληνική πολιτεία να προβεί σε μία εκστρατεία για την καλλιέργεια περιβαλλοντολογικής συνείδησης στους Έλληνες καταναλωτές καθώς όπως σημειώνει «το σκεπτικό της Ευρωπαϊκής οδηγίας είναι ο περιορισμός των ανεπανόρθωτων βλαβών που δημιουργεί η χρήση του πλαστικού στο περιβάλλον και όχι η οικονομική επιβάρυνση των Ευρωπαίων καταναλωτών».

Συνήγορος Καταναλωτή: Να ευαισθητοποιηθούν περαιτέρω οι καταναλωτές

Από την πλευρά της και η αναπληρώτρια Συνήγορος Καταναλωτή και Διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Κέντρου Καταναλωτή Ελλάδας Αθηνά Κοντογιάννη, σημειώνει με αφορμή τη νέα καταναλωτική συνήθεια που μπήκε στη ζωή των Ελλήνων, ότι «η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στην κουλτούρα του Έλληνα καταναλωτή έχει πολλά περιθώρια βελτίωσης. Είναι αναγκαίο να ευαισθητοποιηθούν περαιτέρω οι καταναλωτές σε σχέση με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της χρήσης πλαστικής σακούλας μεταφοράς και να αλλάξει, ιδίως μέσω ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τα παιδιά, η εσφαλμένη καταναλωτική νοοτροπία ότι το πλαστικό είναι ένα ακίνδυνο υλικό χαμηλού κόστους».

WWF: Να επεκταθεί το μέτρο και για πλαστικά μπουκάλια

Σύμφωνα με τον Αχιλλέα Πληθάρα, συντονιστή δράσεων κινητοποίησης του WWF, «η χώρα μας, με την εν’ λόγω ΚΥΑ έρχεται να εναρμονιστεί δειλά με τη σχετική ευρωπαϊκή οδηγία για μείωση της χρήσης της λεπτής πλαστικής σακούλας, καθώς σε πολλές χώρες όπως η γειτονική μας Ιταλία, το μέτρο ήδη εφαρμόζεται». Μάλιστα, κρίνει πολύ χαμηλό το προβλεπόμενο τέλος, καθώς όπως λέει, στην Ιρλανδία για παράδειγμα, το κόστος ανέρχεται σε 36 λεπτά. Ωστόσο, επισημαίνει ότι η Πολιτεία πρέπει να προβεί σε σημαντικές δράσεις για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, και παράλληλα να δώσει έμφαση στην ανακύκλωση, καθώς υπάρχει κίνδυνος οι πολίτες να εκλάβουν το νέο τέλος σαν ένα νέο «χαράτσι».

Όπως τονίζει ο κ. Πληθάρας, η πλαστική σακούλα είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, παρόλα αυτά προκαλεί σημαντικές βλάβες, στον υδροφόρο ορίζοντα, στις θάλασσες, στην πανίδα, αλλά και στον ίδιο τον άνθρωπο, αφού το πλαστικό βιοδιασπάται με αποτέλεσμα να καταλήγει στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω των τροφών, του νερού και του αέρα.

Επισημαίνει δε, ότι οι δράσεις πρέπει να επεκταθούν σε σχέση με τη γενικότερη χρήση πλαστικών μπουκαλιών και άλλων αντικειμένων, καθώς υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα καταναλώνονται περί το ένα δισεκατομμύριο τέτοιου είδους μπουκάλια. Ιδιαίτερη έμφαση απαιτείται να δοθεί στη συλλογή και τη διαχείριση των απορριμμάτων στην Ελλάδα, καθώς πάνω από το 80% εξακολουθεί να καταλήγει στους ΧΑΔΑ.

Το WWF, δια στόματος του κ. Πληθάρα, υποστηρίζει ότι η Ελλάδα πρέπει να αναλάβει δράσεις σε μεσογειακό επίπεδο, καθώς, όπως αναφέρει, απ’ τη στιγμή που εξαργυρώνει μέσω του τουρισμού την προνομιακή της θέση, καλείται να αναλάβει τις ευθύνες της σε σχέση με την ΕΕ σε ό,τι έχει να κάνει με την εισερχόμενη ρύπανση από χώρες όπως η Τουρκία και οι χώρες της Β. Αφρικής προκειμένου να υπάρξει αναπτυξιακή αρωγή για την διαφύλαξη του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Μεσόγειος SOS: Έγινε μόνο η αρχή

«Η αρχή έγινε με την εν λόγω ΚΥΑ, αλλά δε θα πανηγυρίσουμε. Ζητούμε την πλήρη κατάργηση της πολύ λεπτής πλαστικής σακούλας από οποιαδήποτε διαδικασία, καθώς αυτή όχι μόνο δεν ανακυκλώνεται αλλά πολυμερίζεται, και καταλήγει παντού στο περιβάλλον», δήλωσε η Χριστίνα Κονταξή, διευθύντρια του Δικτύου Μεσόγειος SOS. Όπως επεσήμανε, ζητούμενο παραμένει να εφαρμοστεί η ανταποδοτικότητα του τέλους και να διατεθούν οι πόροι σε δράσεις για τη «θεραπεία» του προβλήματος. Σύμφωνα με την κ. Κονταξή το Δίκτυο θα συνεχίσει τις δράσεις που ξεκίνησε με το πρόγραμμα Life DeBag, το οποίο έφερε σημαντικά αποτελέσματα, ενώ θα συνεχίσει και τις προσπάθειες για την απαλλαγή του περιβάλλοντος από την πολύ λεπτή πλαστική σακούλα, με παράλληλη έμφαση στην ανακύκλωση, αλλά και τη βιώσιμη λειτουργία της αγοράς.

Σωκράτης Φάμελλος: Εντός του 2018 θα πρέπει να αλλάξουμε καταναλωτικές συνήθειες

Σε συνέντευξη στο Ρ/Σ 24/7 88.6 FM o Αν. ΥΠΕΝ, Σωκράτης Φάμελλος αφού επεσήμανε ότι η μέση κατανάλωση ανά κάτοικο είναι οκτώ φορές μεγαλύτερη σε σχέση με τον μέσο ευρωπαϊκό στόχο,  διευκρίνισε ότι η επιβολή τέλους υπαγορεύτηκε αφενός από την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και αφετέρου από την εναρμόνιση της χώρας με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Όπως είπε χαρακτηριστικά, «ο βυθός των ελληνικών θαλασσών, τα ποτάμια, οι λίμνες, τα δάση, τα ρέματα οι εξοχικοί και αγροτικοί δρόμοι της Ελλάδας έχουν γεμίσει πλαστικές σακούλες, ενώ έχουν βρεθεί ακόμα και θαλάσσια θηλαστικά και προστατευόμενα είδη στις θάλασσές μας, με γεμάτο από πλαστικές σακούλες στομάχι. Στοχεύουμε στη μείωση της πλαστικής σακούλας, ενώ η σχετική Υπουργική Απόφαση προβλέπει ότι δίπλα σε κάθε ταμείο λιανικής πώλησης θα υπάρχει διαθέσιμη για τον καταναλωτή τσάντα πολλαπλών χρήσεων, ώστε ο πολίτης  να έχει το δικαίωμα επιλογής  καταναλωτικής συμπεριφοράς».

Και κατέληξε: «Εντός του 2018 θα πρέπει να αλλάξουμε καταναλωτικές συνήθειες, διότι το 2019 θα αυξηθεί το ειδικό τέλος, από τα 3 λεπτά συν ΦΠΑ, ανά σακούλα,  που ισχύει τώρα, θα πάει στα 7 λεπτά συν ΦΠΑ. Και βέβαια, στο τέλος του 2019 θα πρέπει να καταλήξουμε και σε κάποια συμπεράσματα, τα οποία θα μας υποδείξουν εάν θα προχωρήσουμε ή όχι στην πλήρη απαγόρευση της χρήσης πλαστικής σακούλας».

Προσοχή σε τρία σημεία

Τρία σημεία που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα του περιβαλλοντικού τέλους στις πλαστικές σακούλες είναι:

– Στις πλαστικές σακούλες με πάχος μέχρι 50 μm (μικρόμετρα), χρεώνεται περιβαλλοντικό τέλος.

– Πλαστικές σακούλες με πάχος από 50 μm έως 70 μm δεν επιβαρύνονται με περιβαλλοντικό τέλος, αλλά είναι υποχρεωτική η τιμολόγηση τους στον πελάτη.

– Εξαιρέσεις: Για πολύ λεπτές σακούλες, μικρότερες των 15 μικρόμετρων δεν χρεώνεται περιβαλλοντικό τέλος μόνο στην περίπτωση που απαιτούνται για λόγους υγιεινής ή παρέχονται ως πρωτογενής συσκευασία χύμα (χύδην) τροφίμων. Εξαιρούνται οι βιοαποδομήσιμες / λιπασματοποιήσιμες πλαστικές σακούλες μεταφοράς. Εξαιρούνται από το τέλος οι σακούλες που διατίθενται από περίπτερα και υπαίθριο εμπόριο.

Υπενθυμίζεται ότι το ανταποδοτικό τέλος ανέρχεται στην τιμή των τεσσάρων λεπτών του ευρώ συν ΦΠΑ, ενώ από 1-1-2019, η τιμή θα ανέβει στα εννιά λεπτά. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, «το ανωτέρω περιβαλλοντικό τέλος αποτελεί δημόσιο έσοδο, εισπράττεται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) και αποδίδεται υπέρ στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ)»