Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός: Τι φέρνει το νέο σ/ν του ΥΠΕΝ για  ενεργειακά δίκτυα, ΑΠΕ στα νησιά και την παράκτια δόμηση

Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός μπορεί να συμβάλει στην ορθολογική ανάπτυξη βασικών παραγωγικών τομέων ειδικότερα της ενέργειας και των ΑΠΕ, των δικτύων ενέργειας, των μεταφορών  του τουρισμού και πλήθους άλλων παραγωγικών τομέων και δραστηριοτήτων,  κυρίως μέσω του συντονισμού της χωρικής οργάνωσης παραγωγικών δραστηριοτήτων που επιδιώκουν να χωροθετηθούν στο θαλάσσιο και τον παράκτιο χώρο.

Αυτά τονίζει  η Ιουλία Μωραΐτου,  Πολιτικός Μηχανικός Διδάκτωρ Χωροταξίας Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Περιφερειακής Ανάπτυξης σε  άρθρο της που δημοσιεύεται  στο ecopress στη στήλη «Επωνύμως» με τίτλο, Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός: Ουσιαστική και έγκυρη αναπτυξιακή απάντηση τονίζοντας ότι κύρια μέριμνα πρέπει να είναι  η αποφυγή των συγκρούσεων και η  μεγιστοποίηση των συνεργειών, ώστε να  επιτυγχάνεται πρωτίστως η προστασία και βελτίωση του περιβάλλοντος και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μεριμνώντας, μεταξύ άλλων, και για την αντιμετώπιση της τυχόν ανόδου της στάθμης της θάλασσας, αλλά και για την αναχαίτιση τυχών συνεπειών από την αύξηση της συχνότητας εκδήλωσης ακραίων καιρικών φαινομένων.

Σημειώνεται ότι ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης, μιλώντας στο 9^ο Περιφερειακό Αναπτυξιακό Συνέδριο Δυτικής Ελλάδας, στην Πάτρα  ανακοίνωσε πως σύντομα θα έρθει στη Βουλή νομοσχέδιο, που θα διαμορφώνει για πρώτη φορά το θεσμικό πλαίσιο για τον χωροταξικό σχεδιασμό στη θάλασσα και τη διαχείριση της παράκτιας ζώνης.

Η Ιουλία  Μωραΐτου, δίνοντας χρήσιμες και επιστημονικά τεκμηριωμένες πληροφορίες για τις εξελίξεις που δρομολογούνται με βάση το νέο σχεδιασμό για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό  μεταξύ άλλων επισημαίνει στο άρθρο της ότι:

Αξιοποίηση ενεργειακών και φυσικών πόρων

Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός θα μπορούσε και να συμβάλλει καταλυτικά σε μια ολοκληρωμένη αποτίμηση των τουριστικών πόρων στην Ελλάδα και σε συνδυασμό με τους φυσικούς, ενεργειακούς πόρους συμπεριλαμβανομένων και των ορυκτών και αδρανών υλικών, τις κοινωνικές ανάγκες συνολικότερα και τις όποιες απαιτήσεις σε ότι αφορά στη διαχείριση–αντιμετώπιση των επιπτώσεων όλων αυτών των επιμέρους παραγωγικών δραστηριοτήτων (υδατοκαλλιέργειες, αλιεία, εκμετάλλευση – εξόρυξη πετρελαίου, φυσικού αερίου, παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, οδοί θαλάσσιας μεταφοράς, κυκλοφοριακές ροές και αύξηση της προσπελασιμότητας, τόποι προστασίας της φύσης, των ειδών και προστατευόμενες περιοχές, διαδρομές υποβρύχιων καλωδίων και αγωγών, χώροι υποθαλάσσιας πολιτιστικής κληρονομιάς), σε κάθε υπό εξέταση περιοχή, και ειδικότερα αυτών της αυξημένης τρωτότητας και της μικρής κλίμακας ενός νησιού, που αποτελούν την ίδια στιγμή και στρατηγικό πλεονέκτημα για το ιδιαίτερο προφίλ που έχει ο Τουρισμός στη χώρα μας αλλά και ως πεδίο ανάπτυξης όλων των ειδικότερων μορφών του (αειφόρος, ήπιος-εναλλακτικός, θεματικός -όπως ναυταθλητισμός, κρουαζιέρα- κοκ), που μπορούν περαιτέρω να αναπτυχθούν.

Αξιοποίηση  των ελληνικών βραχονησίδων για έργα ΑΠΕ και άλλες παραγωγικές δραστηριότητες

H Ιουλία Μωραΐτου,  Πολιτικός Μηχανικός Διδάκτωρ Χωροταξίας Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Περιφερειακής Ανάπτυξης  σημειώνει: Στη φάση του προσδιορισμού των στρατηγικών κατευθύνσεων για τις θαλάσσιες περιοχές θεωρείται χρήσιμο να επιλεγούν και οι κατευθύνσεις της αξιοποίησης του δυναμικού των ελληνικών βραχονησίδων τόσο για έργα ήπιας (εναλλακτικής) τουριστικής αξιοποίησης και αξιοποίησης των ΑΠΕ ανάλογα με τη γεωγραφία, το μέγεθος το προφίλ και τις ιδιαιτερότητες των πολύ μικρών αυτών νησιωτικών οντοτήτων (ενοτήτων) και χωρίς αυτό σε καμιά περίπτωση να σημαίνει περαιτέρω γενίκευση και υπερβολές. Για παράδειγμα και ειδικότερα σε ότι αφορά την αξιοποίηση των ΑΠΕ, παράγοντες όπως η φύτευση, το ύψος τυχόν υφιστάμενων κτισμάτων, το αιολικό δυναμικό και η οριακή απόσβεση του όποιου κόστους προϋπολογίζεται σε βάθος 20ετίας, είναι μερικές από τις θεματικές παραμέτρους προς διερεύνηση.

Γιατί απαιτείται να υπάρχει ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός

Σε μία συνολική αποτίμηση και απαντώντας στο ερώτημα «γιατί απαιτείται να υπάρχει ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός;» η Ιουλίας Μωραΐτου,  Πολιτικός Μηχανικός Διδάκτωρ Χωροταξίας Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Περιφερειακής Ανάπτυξης  σημειώνει:

Σύμφωνα με το κείμενο της σχετικής οδηγίας, ως «ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική» (ΟΘΠ) νοείται η πολιτική της Ένωσης που έχει ως στόχο να προάγει τη συντονισμένη και συνεπή λήψη αποφάσεων με σκοπό τη μεγιστοποίηση της βιώσιμης ανάπτυξης, της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής των κρατών μελών, ιδίως σε ό,τι αφορά τις παράκτιες, νησιωτικές και εξόχως απόκεντρες περιοχές της Ένωσης, καθώς και τους θαλάσσιους τομείς της, μέσω συνεκτικών και συνδεόμενων με τη θάλασσα πολιτικών και μέσω της διεθνούς συνεργασίας.

-Για την ΕΕ κύριος σκοπός του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού είναι μεταξύ άλλων να προωθήσει τη βιώσιμη ανάπτυξη και να καθορίσει την αξιοποίηση του θαλάσσιου χώρου -για διαφορετικές χρήσεις -καθώς και να διαχειρισθεί τις χρήσεις αυτές και τις όποιες πιθανές συγκρούσεις των χρήσεων στις θαλάσσιες περιοχές. Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός αποσκοπεί ακόμη στον καθορισμό και την ενθάρρυνση διαφορετικών χρήσεων, σύμφωνα με τις σχετικές εθνικές πολιτικές και νομοθεσία.

– Περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές πτυχές, καθώς και ζητήματα ασφάλειας θα πρέπει να ληφθούν υπόψη από έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό.

Η συνθετότητα του θαλάσσιου χώρου αλλά και των παράκτιων περιοχών, η νησιωτικότητα όπως αυτή εκφράζεται στις επιμέρους θαλάσσιες περιοχές (πχ η περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου και ειδικότερα της χώρας μας, με έναν «γαλαξία» νησιών, μικρών νησιών και νησιωτικών συμπλεγμάτων και την ιδιάζουσα ιδιαιτερότητά της, αλλά και των όποιων απαιτήσεων σε ότι αφορά -μεταξύ άλλων- στην ακεραιότητα των οικοσυστημάτων, στη διασφάλιση των πόρων, στην αύξηση της «συνδεσιμότητας» (για την άρση της απομόνωσης, και όχι μόνο για την αύξηση της προσπελασιμότητας), στην ενεργειακή αυτονομία και επάρκεια κοκ. επιβάλλει την ενδελεχή διερεύνηση των όλων των σχέσεων ξηράς-θάλασσας, την αντιμετώπιση της πολυπλοκότητάς τους και τον βέλτιστο συντονισμό με όλα τα επίπεδα του υφιστάμενου χωρικού σχεδιασμού και ρυθμίσεων.

Οι αρνητικές συνέπειες της απουσίας σχεδιασμού

– Σε αυτή την κρίσιμη φάση, της επιδιωκόμενης εξόδου της χώρας μας από την πολυεπίπεδη κρίση που πλήττει το νότο της Ευρώπης, δεν υπάρχει η πολυτέλεια της αδράνειας.

-Ο μη σχεδιασμός δεν διευκολύνει την παραγωγική ανασυγκρότηση. Ούτε και την ορθολογική- έξυπνη – επιχειρηματικής λογικής κατανομή της χρηματοδότησης των υποδομών – επενδύσεων.

-Οδηγεί ευθέως σε πολλαπλές αστοχίες: από τη διεύρυνση του ελλείμματος σε τεχνικές, κοινωνικές, παραγωγικές υποδομές (περιβαλλοντικές, μεταφορών, ενέργειας κοκ), στην απώλεια των σχετικών -πολύτιμων αν όχι (καθ’ υπερβολή βεβαίως) και «σπάνιων» πια στην ΕΕ των 28- χρηματοδοτήσεων, μέχρι και στην πλημμελή προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, της βιοποικιλότητας και των ενδιαιτημάτων, με άμεσες και αρνητικές επιδράσεις στη βιώσιμη ανάπτυξη και τη δημόσια υγεία.