Το χαμένο τρένο του Φυσικού Αερίου

Του Βαγγέλη Ματράγκου*

Μήπως η πρόταση για παύση χρηματοδοτήσεων στις υποδομές του Φυσικού Αερίου (ΦΑ), όπως αυτή παρουσιάστηκε στον αναπτυξιακό συνέδριο ΞΕΠΕΡΝΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ: ΕΝΕΡΓΕΙΑ  ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΥΓΕΙΑ: RESET, δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία;

Μήπως κάποιοι λανθασμένα κατατάσσουν το ΦΑ στις ΑΠΕ;

Μήπως νομίζουμε πως όταν λέμε μεταβατικό καύσιμο, εννοούμε ουδέν μονιμότερο του προσωρινού;

Ή μήπως το «λόμπι των ΑΠΕ» έβαλε το χεράκι του;

Δεν θα αναφέρω ούτε ποσοστά διείσδυσης , ούτε δεδομένα που θα κουράσουν.

Θα αναφέρω πως η αυτοψία για δίκτυο ΦΑ σε πολυκατοικίες έγινε υποχρεωτική το 2004.

Το πρώτο ΦΕΚ για τις μελέτες ΦΑ σε πολυκατοικίες εκδόθηκε το 1987. 17 χρόνια νωρίτερα.

Από το 1987 μέχρι το 2004 δηλ. δεν έγινε πρακτικά τίποτα θεσμικά στην προώθηση του ΦΑ στην οικοδομή. Τα πακέτα Ντελόρ έρχονταν και γίνονταν Μερσεντές και γαρύφαλλα στα μπουζούκια.

Είναι λογικό άλλωστε μιας και οι προσπάθειες του κράτους είχαν όλες στραφεί στα έργα της ολυμπιάδας και στο μεγάλο στοίχημα της κατασκευής των προσωρινών μεν ακριβών δε ολυμπιακών έργων.

Οι αγώνες έγιναν, το εθνικό μας ανάστημα ψήλωσε και ακόμα δένανε τα σκυλιά με τα λουκάνικα. Το πετρέλαιο τότε είχε 40-50 λεπτά το λίτρο, ο λιγνίτης ήταν άφθονος, όπως και το χρήμα που έρεε και οι επιδοτήσεις έρχονταν για να θάψουμε στις χωματερές τα ροδάκινα και τα πορτοκάλια.

Κάποια στιγμή η φούσκα έσκασε. Μνημόνια υπογράφτηκαν, εφαρμόστηκαν και οι τοίχοι πάγωσαν. Τότε θυμηθήκαμε πως υπάρχει και ένα καύσιμο οικονομικότερο στην θέρμανση, ίσως και περισσότερο καθαρό, το οποίο στην άμεση καύση έχει μεγαλύτερο πλεονέκτημα από το πετρέλαιο.

Έτσι αυτό που δεν έκανε το κράτος από το 1987, να στρέψει θεσμικά τον κόσμο στο ΦΑ, το έκανε η κρίση. Η δυνατότητα αυτονόμησης των διαμερισμάτων σε πολυκατοικίες, όταν η κεντρική θέρμανση είχε διακοπή προ πολλού, έδινε μια λύση. Βέβαια, για να γίνει αυτό έπρεπε να υπάρχει δίκτυο. Οι εταιρίες όμως δεν είχαν κίνητρο νωρίτερα μιας και δεν υπήρχε ζήτηση. Οπότε έπρεπε να επιδοτηθεί η δημιουργία της υποδομής, όπως και στον ηλεκτρισμό. Όμως οι επιδοτήσεις και τα χρηματοδοτικά εργαλεία όπως ανέφερα πριν πήγαν σε άλλους σκοπούς.

Έτσι ξεκίνησαν οι ΕΔΑ (Εταιρίες Διανομής Αερίου), να τρέχουν και να μην φτάνουν. Με αποτέλεσμα, να γίνουν τα προγράμματα ανάπτυξής τους σύντομα και χωρίς ιδιαίτερη προσοχή. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλές τρύπες στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη και να χρειάζεται άμεση πύκνωση.

Βέβαια όλα τα παραπάνω ισχύουν για τις δύο προαναφερόμενες πόλεις αλλά και τη Θεσσαλία. Γιατί στις υπόλοιπες δεν μιλάμε καν για δίκτυο.

Στις άλλες χώρες τι συνέβαινε όταν εμείς δεν κάναμε τίποτα; Οι χώρες της κεντρικής Ευρώπης έχουν τόσο πυκνό δίκτυο όσο το δίκτυο ύδρευσης. Η Ιταλία έχει δίκτυο κατασκευασμένο προ αμνημονεύτων χρόνων, όπως η Αγγλία, η Ρουμανία κλπ. Στη Ρουμανία μάλιστα η θέρμανση με ΦΑ στα σπίτια γίνεται με τη μορφή της τηλεθέρμανσης. Όποιοι έχουν ζήσει στην Αγγλία θα γνωρίζουν πόσο φτηνή είναι η θέρμανση.

Όπως σε πολλά πράγματα στην Ελλάδα, έτσι και στο ζήτημα της διείσδυσης του ΦΑ, ξεκινήσαμε με διαφορά φάσης. Μόνο που δεν λογαριάσαμε την δέσμευσή μας για απολιγνιτοποίηση  το  2023. Διότι για να είναι μεταβατικό καύσιμο το ΦΑ, θα πρέπει να φτάνει στους καταναλωτές. Σήμερα αυτό στην Ελλάδα σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές χώρες δεν συμβαίνει. Επομένως το ΦΑ πολύ δύσκολα παίξει το ρόλο που νομίζουμε και ακόμη πιο δύσκολη θα είναι η τήρηση της δέσμευσής μας για το 2023.

Άρα για την Ευρώπη καλώς σταματούν οι χρηματοδοτήσεις στα έργα ΦΑ και όλο το βάρος δίνεται στις ΑΠΕ, μιας και το 2023 είναι κοντά. Την ευκαιρία μας την είχαμε και την χάσαμε.

*Βαγγέλης Ματράγκος Πολ. Μηχ. ΕΜΠ, MSc