Το "Ελλάδα 2.0" και το νέο ΕΣΠΑ να γίνει ευκαιρία για τη νέα γενιά

Κόρμακ ΜακΚάρθυ, Όλα τα όμορφα άλογα

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΟΜΩΣ οι νέοι ξέρουν ακριβώς τι τους περιμένει, το ζουν από πολύ νωρίς στο πετσί τους – ανεργία, επισφαλείς και κακοπληρωμένες θέσεις εργασίας, εξωφρενικά ενοίκια που τους αναγκάζουν να μένουν με τους γονείς τους έως τα 40.

Ας πούμε τα πράγματα με το όνομά τους, παρά τη μόρφωση και τα προσόντα τους, οι σημερινοί νέοι θα είναι μάλλον η πρώτη μεταπολεμική γενιά που θα ζήσει χειρότερα από εκείνη των γονιών της. Γιατί γεννήθηκαν στη λάθος χώρα, τη λάθος εποχή. Τιμωρούνται για τα κρίματα άλλων, εκτίουν ποινή χωρίς να έχουν διαπράξει το «έγκλημα».

Καταλαβαίνουμε τι σημαίνει αυτό; Μια συνεχής πορεία βελτίωσης των όρων ζωής ανακόπτεται και αντί για εμπρός, πάμε όπισθεν ολοταχώς. Όσο μεγάλες και αν είναι οι δυσκολίες, περισσότερο αφόρητη είναι η απουσία προοπτικής, σπέρνει κυνισμό και παραίτηση, αν όχι απελπισία.

Όσο για ‘μένα είμαι εντάξει, μα ό,τι έχω δεν φτάνει. Η επιτυχία της αποτυχίας μ’ έχει τρελάνει.

Οι νέοι βασανίζονται από την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια (82%, Κάπα Research), το 62,3% από αυτούς δηλώνει ότι η χώρα κινείται προς τη λάθος κατεύθυνση (διαΝΕΟσις) και το 64% πιστεύει ότι η ελληνική κοινωνία μπορεί να γίνει καλύτερη μόνο με βαθιές αλλαγές (Prorata/ Ιν. Πουλαντζάς).

Έχουμε μια μεγάλη ευκαιρία τώρα με το Ελλάδα 2.0 και το νέο ΕΣΠΑ να ενδυναμώσουμε παραγωγικά τη νέα γενιά. Να της δώσουμε τα μέσα να γίνει πραγματικά ανεξάρτητη, να εργάζεται ανθρώπινα και να αμείβεται δίκαια, να αναπτύξει επιχειρηματική δραστηριότητα και να καινοτομήσει. Να βάλει, με δύο λόγια, τη σφραγίδα της στο μέλλον της χώρας, αφού είναι και το δικό της μέλλον.

Οι σημερινοί εικοσάρηδες και τριαντάρηδες μεγάλωσαν μέσα σε μια δεκαετία κρίσης και τώρα βρίσκονται στο κατώφλι μιας δεύτερης, έχοντας επιπλέον να αντιμετωπίσουν και τις συνέπειες τις κλιματικής αλλαγής. Σαν να μην έφτανε αυτό, εδώ και έναν χρόνο στοχοποιούνται ως υπεύθυνοι για την εξάπλωση της πανδημίας και ας είναι αυτοί που πλήττονται περισσότερο από τα απανωτά λοκντάουν, ενώ κινδυνεύουν λιγότερο. Και κερατάδες και δαρμένοι…

Έχουν άδικο να αισθάνονται παραμελημένοι; Κάνουν λάθος; Πότε ζητήθηκε η γνώμη τους; Πότε λήφθηκαν υπόψη οι ανάγκες και οι επιθυμίες τους; Το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα συζητά περισσότερο για τα αναδρομικά των συνταξιούχων παρά για τις ανάγκες των νέων.

Και ενώ έχουν πολύ σοβαρά «υλικά» προβλήματα, τις σπάνιες φορές που λαμβάνονται μέτρα για τη στήριξη τους μοιάζουν too little, too late. Αλλά τα σοβαρά προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται με ευχολόγια, ούτε με επικοινωνιακά πυροτεχνήματα. Θέλουν άμεσες και πρακτικές λύσεις: πώς θ’ αποκτήσουν το δικό τους σπίτι, τι θα γίνει με τους χαμηλούς μισθούς και τις κακές συνθήκες εργασίας;

Οι νέοι έχουν χορτάσει από μεγάλα λόγια, από πολιτικούς που προσπαθούν να μιλήσουν τη γλώσσα τους αλλά ακούγονται σαν το θείο στα οικογενειακά τραπέζια που θέλει να κάτσει με τη νεολαία. Ok boomer! Πώς μετά να μη γυρίζουν πλάτες τους στα κόμματα; (Λίγο ή καθόλου δηλώνει ότι τα εμπιστεύεται το 87%, Prorata).

Είναι προφανές ότι κάτι κάνουμε πολύ λάθος. Δεν υπάρχει κοινωνία που να εξασφάλισε το μέλλον της επενδύοντας στο παρελθόν. Οι νέοι στην Ελλάδα νιώθουν ξένοι στην ίδια τους τη χώρα, για αυτό και όποτε βρίσκουν την ευκαιρία την εγκαταλείπουν για άλλες πολιτείες, περισσότεροι από 500.000 έφυγαν στο εξωτερικό τα προηγούμενα χρόνια, (ICAP, 2019).

Μια τεράστια αιμορραγία ανθρώπων και πόρων. Η φτωχή Ελλάδα εκπαιδεύει τους νέους της και ύστερα τους διώχνει στις πλούσιες χώρες που εκμεταλλεύονται τις δεξιότητες τους χωρίς να έχουν πληρώσει σεντς. Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα μετατρέπεται σε μια χώρα γερόντων. Αν αυτό είναι πόλεμος γενεών τότε μόνο ηττημένους θα μετράμε.

Σε έναν κόσμο που αλλάζει με φρενήρεις ρυθμούς λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων, η χώρα μας δεν έχει την πολυτέλεια να περιθωριοποιεί τους νέους της. Αυτοί είναι που μπορούν να μετατρέψουν τις αλλαγές σε ευκαιρίες. Σε αυτούς πρέπει να επενδύσει η Ελλάδα αν δεν θέλει να πέσει κατηγορία την εποχή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης.

Αλλά τι σημαίνει επενδύω στους νέους; Σίγουρα όχι το «δώσε μπάρμπα και σε μένα», επιδόματα φιλοδωρήματα που απλώς κουκουλώνουν το πρόβλημα. Σημαίνει ότι όλος ο αναπτυξιακός σχεδιασμός της χώρας δομείται με επίκεντρο τους νέους και τις νέες, ότι αξιοποιεί την κατάρτιση και τις δεξιότητες τους για την παραγωγή αξίας, ενόσω τους δίνει τη δυνατότητα να ζήσουν μια αξιοπρεπή ζωή.

Έχουμε μια μεγάλη ευκαιρία τώρα με το Ελλάδα 2.0 και το νέο ΕΣΠΑ να ενδυναμώσουμε παραγωγικά τη νέα γενιά. Να της δώσουμε τα μέσα να γίνει πραγματικά ανεξάρτητη, να εργάζεται ανθρώπινα και να αμείβεται δίκαια, να αναπτύξει επιχειρηματική δραστηριότητα και να καινοτομήσει. Να βάλει, με δύο λόγια, τη σφραγίδα της στο μέλλον της χώρας, αφού είναι και το δικό της μέλλον.

Μια στρατηγική όμως για τους νέους δεν μπορεί παρά να προέρχεται από τους ίδιους τους νέους. Αλλιώς θα μοιάζει σαν ελεημοσύνη που κάνει ακόμα πιο χτυπητό το αίσθημα αδυναμίας τους. Το «αποφασίζουν για εμάς χωρίς εμάς» είναι συνταγή αποτυχίας, ιδίως όταν απευθύνεται σε μια μορφωμένη και ενημερωμένη γενιά, με διεθνείς παραστάσεις, η οποία βρίσκεται σε συνεχή διάδραση και επικοινωνία.

Ε, αυτή τη γενιά δεν μπορείς να την αγνοήσεις, ούτε να την κοροϊδέψεις, θα τη βρεις μπροστά σου, είτε να σε τρολάρει στα social media είτε (και) να σε κοντράρει στο δρόμο.