Το «master plan» του Πάρκου Κυκλικής Οικονομίας Ηρακλείου Κρήτης (βίντεο) 

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Άλμα στην ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία ετοιμάζεται να κάνει η χώρα μας και από ουραγός να βρεθεί στην πρωτοπορία των ευρωπαϊκών εξελίξεων, με την λειτουργία του Περιβαλλοντικού Πάρκου  Κυκλικής Οικονομίας Ηρακλείου Κρήτης.

Το Master Plan του Πάρκου Κυκλικής Οικονομίας Ηρακλείου Κρήτης, προς αξιοποίηση της ιδιόκτητης έκτασης του Δήμου, εκ μέρους του ΕΣΔΑΚ, που πρώτο  το ecopress έχει φέρει στη δημοσιότητα  τηρείται κανονικά σε όλες τις προβλέψεις του, για την προετοιμασία και την υλοποίηση του έργου.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Ειδικότερα προβλέπεται ότι με ε εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από εγχώριους και κοινοτικούς πόρους, συνολικού ύψους 40 εκατομμυρίων ευρώ, από το 2018 έως 2020 ολοκληρώνονται οι μελέτες,  οι αδειοδοτήσεις και οι εγκρίσεις χρηματοδοτήσεων και από το 2020 αρχίζουν τα έργα , προκειμένου να ολοκληρωθούν σταδιακά μέχρι το 2023 μέσα στην έκταση των 270 στρεμμάτων στη θέση «Μαύρος Σπήλιος» ιδιοκτησίας του Δήμου Ηρακλείου.

Πρότυπα και δυναμικά έργα

Πρόκειται να υλοποιηθούν πρότυπα και δυναμικά έργα, με απόλυτη περιβαλλοντική διάσταση, ώστε να λειτουργεί ένα ολοκληρωμένο κέντρο, για όλο το φάσμα  διαχείρισης και ανακύκλωσης απορριμμάτων, που θα έχει παράλληλα χρήσεις και δραστηριότητες έρευνας, καινοτομίας, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης αλλά και αναψυχής και ψυχαγωγίας.

Ένα από τα πλέον οραματικά αλλά και ουσιαστικά έργα στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων σε ολόκληρη την Ελλάδα, το Περιβαλλοντικό Πάρκο Κυκλικής Οικονομίας στην περιοχή της Νέας Αλικαρνασσού  έρχεται ένα βήμα πιο κοντά στην υλοποίηση, έπειτα και από την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων της μονάδας που αποτελεί την «καρδιά» του συγκεκριμένου Πάρκου.

Συγκεκριμένα, την περασμένη εβδομάδα εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι της μελέτης εκσυγχρονισμού της υφιστάμενης εγκατάστασης προεπεξεργασίας απορριμμάτων σε Μονάδα Επεξεργασίας και Αξιοποίησης – Μ.Ε.Α.

Η εξέλιξη αυτή, καθιστά το συγκεκριμένο έργο ώριμο, ανοίγοντας τον δρόμο για την έγκριση της χρηματοδότησής του από το ΕΣΠΑ. Στόχος είναι, εντός του 2019, να μπορεί να δημοπρατηθεί το έργο προϋπολογισμού 20.000.000 ευρώ, ενώ παράλληλα, προχωράνε με ταχύτατους ρυθμούς και οι διαδικασίες ωρίμανσης και των υπόλοιπων 7 υποέργων – υποδομών του Πάρκου Κυκλικής Οικονομίας που είναι:

• Ο νέος χώρος πρασίνου – αναψυχής των 155 στρεμμάτων.
• Οι νέες υποδομές ενεργειακής αποδοτικότητας.
• Το νέο κεντρικό Πράσινο Σημείο Ανακύκλωσης.
• Τα έργα αναβάθμισης & εκσυγχρονισμού υφιστάμενους Κ.Δ.Α.Υ. και Σ.Μ.Α..
• Η νέα μονάδα παραγωγής ενέργειας με τεχνολογίες κυκλικής οικονομίας.
• Το νέο κέντρο έρευνας & καινοτομίας σε συνεργασία με τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα.

Το Περιβαλλοντικό Πάρκο Κυκλικής Οικονομίας

Το Περιβαλλοντικό Πάρκο Κυκλικής Οικονομίας, ένα έργο συνολικού προϋπολογισμού 45.000.000 ευρώ, το οποίο δημιουργεί 250 νέες θέσεις εργασίας, πρόκειται να αναπτυχθεί και να αναβαθμίσει περιβαλλοντικά – και όχι μόνο –  μια περιοχή μεγαλύτερη των 270 στρεμμάτων στη Νέα Αλικαρνασσό, βόρεια της Βιομηχανικής Περιοχής. Η λειτουργία του έχει πρωτοποριακό χαρακτήρα, συμβάλλει στην ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας στην Κρήτη και οι επιδιωκόμενοι στόχοι από τη δημιουργία του είναι:

1. Να είναι ανοιχτό και επισκέψιμο σε πολίτες, σχολεία, εκπαιδευτικά ιδρύματα, παραγωγικούς φορείς εντός και εκτός Περιφέρειας Κρήτης.
2. Να συνδυάσει την περιβαλλοντική διαχείριση με την ενημέρωση – εκπαίδευση- καινοτομία καθώς και  την αναψυχή.
3. Να οργανώσειχωροταξικά  το σύνολο των επιμέρους χρήσεων της ενιαίας έκτασης που βρίσκονται στη θέση «Μαύρος Σπήλιος» και να αναβαθμίσει περιβαλλοντικά την περιοχή.
4. Να δώσει προτεραιότητα στις δράσεις ενημέρωσης κοινού, στην πρόληψη – επαναχρησιμοποίησηκαθώς και στην χωριστή συλλογή για ανάκτηση  ανακυκλώσιμων υλικών και ενεργειακή αποδοτικότητα με νέες δράσεις όπως:

• το Δημοτικό Πράσινο Σημείο- Κέντρο Εκπαίδευσης για την Διαλογή στην Πηγή ( ΠΣ- ΚΑΕΔΙΣΠ
• τον εκσυγχρονισμό του ΚΔΑΥ
•  την προ-επεξεργασία πρασίνων-ογκωδών του Δήμο
• τον εκσυγχρονισμό του ΣΜΑ για υποδοχή προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων του Δήμο
• τις πιλοτικές δράσεις  στο πλαίσιο Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων του Δήμου και άλλων επιστημονικών, ερευνητικών προγραμμάτων
• το Δημοτικό Πράσινο Σημείο- Κέντρο Εκπαίδευσης για την Διαλογή στην Πηγή ( ΠΣ- ΚΑΕΔΙΣΠ
• τον εκσυγχρονισμό του ΚΔΑΥ

5.Να εκσυγχρονίσει την υφιστάμενη Μονάδα προ-επεξεργασίας αποβλήτων (ΜΠΑ) σε Μονάδα επεξεργασίας αποβλήτων (ΜΕΑ), ώστε να την καταστήσει λειτουργικά ωφέλιμη με υψηλή ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών και  ευέλικτη και προσαρμόσιμητόσο σε αιχμές (εποχικότητας)  όσο και σε μεταβολές νέων οδηγιών της ΕΕ

6.Να αναπτύξει ερευνητικές – καινοτόμες – επιδεικτικές  εφαρμογές κυκλικής οικονομίας

7.Να δέσει αρμονικά με υφιστάμενες  χρήσεις όπως η Λαχαναγορά και Ιχθυαγοράενισχύοντας τις λόγω αύξησης της επισκεψιμότητας του Πάρκου.

Το Master Plan

Το Master Plan του Πάρκου Κυκλικής Οικονομίας Ηρακλείου Κρήτης, προς αξιοποίηση της ιδιόκτητης έκτασης του Δήμου, εκ μέρους του ΕΣΔΑΚ σύμφωνα με  τον Γιώργο Ηλιόπουλο, , γενικό διευθυντή της ΕΠΤΑ ΑΕ, που εκπόνησε την ολοκληρωμένη μελέτη, όπως έχει εγκριθεί από το Δήμο και έχει τεθεί σε τροχιά υλοποίησης δημιουργεί νέα δεδομένα στην ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία.

Οι  πολίτες  του Ηρακλείου, όλων των ηλικιών αλλά και οι πολυάριθμοι τουρίστες της Κρήτης, καθώς είναι βέβαιο ότι το έργο θα αποτελέσει πόλο έλξης, αποκτούν μία πρωτοπόρο υποδομή και παράλληλα ένα μεγάλο περιβαλλοντικό έργο αστικής ανάπλασης.

Το έργο υπηρετεί την Κυκλική οικονομία. Είναι στην πρωτοπορία της νέας πολιτική της Ε.Ε., μέσω της οποίας τα απόβλητα μετατρέπονται σε πρώτη ύλη και προωθείται η επαναχρησιµοποίηση των προϊόντων, η επισκευή, η ανακύκλωση και η ανάκτηση υφιστάμενων υλικών , προϊόντων και ενέργειας και προωθείται η εξοικονόμηση και παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Σημειώνεται ότι η πρόταση νέας οδηγίας ΕΕ για τα απόβλητα προβλέπει  την αύξηση του όγκου επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης αστικών αποβλήτων τουλάχιστον κατά 65 % έως το 2030, τον περιορισμό της  υγειονομικής ταφής έως 10 % έως το 2030 και, τέλος την  καθιέρωση της χωριστής συλλογής των βιοαποβλήτων για παραγωγή κομπόστ υψηλής ποιότητας.

ΣΤΟΧΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ

• ανοιχτό & επισκέψιμο σε πολίτες, σχολεία, εκπαιδευτικά ιδρύματα, κλπ.
• περιβαλλοντική διαχείριση / ενημέρωση – εκπαίδευση- καινοτομία /αναψυχή
• να φιλοξενεί εφαρμοσμένες , καινοτόμες, πιλοτικές δράσεις κυκλικής οικονομίας (επαναχρησιμοποίηση, διαλογή στην πηγή, ανάκτηση υλικών , ενέργειας, ενεργειακή αυτονομία, βιομηχανική συμβίωση)
• χωροταξική οργάνωση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων και αρμονική διασύνδεση με υφιστάμενες χρήσεις όπως η Λαχαναγορά, Ιχθυαγορά.

ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ

• Οι πολίτες παραδίδουν υλικά προς ανακύκλωση (χαρτί, πλαστικό, μέταλλα, γυαλί, μπαταρίες, ΑΗΗΕ, κ.ά.) & διάφορα είδη προς επαναχρησιμοποίηση (ρούχα, βιβλία, χαλιά, οικιακό εξοπλισμό, κ.ά).
• σύστημα επιβράβευσης με ΠΡΑΣΙΝΗ ΚΑΡΤΑ ΔΗΜΟΤΗ με πόντους επιβράβευσης.

ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΚΔΑΥ

• Αύξηση ποσοτήτων που θα συλλέγονται χωριστά λόγω στόχων ΠΕΣΔΑΚ & ΕΣΔΑ κατά 15.000 τν ετησίως
• Θα εισέρχονται πιο καθαρά ρεύματα (χωριστά χαρτί, πλαστικό, γυαλί, μέταλλο)

ΠΡΟΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΠΡΑΣΙΝΩΝ 

• τεμαχιστής θα ετοιμάζει το υλικό προς κομποστοποίηση
• Σύστημα πελλετοποίησης θα παράγει πέλλετ για κάλυψη των θερμικών αναγκών των υποδομών του Πάρκου.

ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΑ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ

• Δυναμικότητα σχεδιασμού ΜΕΑ 59.000 tn/έτος & μέγιστη 75.000 tn/έτος (σημερινή)
• Ανάκτηση ανακυκλώσιμων κατ’ ελ. 30% κ.β. επί των εισερχόμενων ανακυκλώσιμων
• Παραγωγή σταθεροποιημένου υλικού για ενεργειακή αξιοποίηση κατ’ ελ. 20% κ.β επί των εισερχομένων
• Υπόλειμμα για διάθεση προς ΧΥΤΥ κατ. μεγ. 30% κ.β επί των εισερχομένων.
• Βασικά Χαρακτηριστικά ΜΕΑ
•  Συμβατή με την πολιτική της ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία, με ΠΕΣΔΑΚ, με ΤΣΔ Ηρακλείου & με το συνολικό έργο του Περιβαλλοντικού Πάρκου
•  Αξιοποίηση των υφιστάμενων κτιριακών εγκαταστάσεων
•  Αυτοτελής λειτουργία της στον διαθέσιμο χώρο του έργου, χωρίς συμπληρωματικές εγκαταστάσεις σε άλλους χώρους
•  Περαιτέρω μείωση της υφιστάμενης όχλησης (οσμές,  σύγχρονες εγκαταστάσεις – κλειστάàθόρυβος, σκόνη)  κτίρια
•  Υψηλή ανάκτηση ανακυκλώσιμων με σύγχρονες τεχνικές διαχωρισμού ( μαγνητικούς, αεροδιαχωριστές, οπτικούς)
•  Παραγωγή ποιοτικού υλικού για άμεση ενεργειακή αξιοποίηση (Α’ Φάση – πιλοτική αεριοποίηση υπολειμμάτων ΠΣ-ΚΑΕΔΙΣΠ, ΚΔΑΥ, ΜΕΑ με ενεργειακά οφέλη για τις χρήσεις εντός του Πάρκου αλλά και ευρύτερα για την γειτνιάζουσα τοπική επιχειρηματικότητα & κοινωνική οικονομία με τελικό στόχο την ενεργειακή αυτονομία του Πάρκου με ενδεχόμενη αξιοποίηση του νέου θεσμού των Ενεργειακών Κοινοτήτων ενώ μεσοπρόθεσμα (Β’ φάση) η ενδεχόμενη περίσσεια για ενεργοβόρες βιομηχανίες εκτός Κρήτης στο πλαίσιο Εθνικών Πρωτοβουλιών του ΥΠΕΝ

ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ

• Κέντρο Έρευνας και Καινοτομίας – ερευνητικές πρωτοβουλίες από ΑΕΙ/ΤΕΙ και Ινστιτούτα & παραγωγικούς φορείς
• Κατάλληλοι χώροι για πιλοτικές εφαρμογές κυκλικής οικονομίας και βιομηχανικής συμβίωσης όπως αεριοποίηση υπολειμμάτων ΚΠΣ,ΚΔΑΥ, ΜΕΑ • Εφαρμογή βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής (π.χ. φυτεμένο δώμα)

ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

• Χώροι πρασίνου με ποσοστό κάλυψης του χώρου (>55% του χώρου ≈150 στρ)
• Άρδευση του Πάρκου με νερό από τριτοβάθμια επεξεργασία από άλλες > χρήσεις (λαχαναγορά, αμαξοστάσιο)

ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

• Υπαίθριες δραστηριότητες επισκεπτών (παιχνίδι, ήπια αναψυχή) • Διαδρομές περιπάτου & ποδηλάτου (μήκους περί τα 2,5 km)
• Κατασκευή ξεχωριστής εισόδου & πάρκινγκ επισκεπτών

ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

• Παιδικό τρένο περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης
• Κιόσκια με παγκάκια και τραπέζια
• Κιόσκι Ενημέρωσης Κοινού

ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

• Πρότυπη οικολογική παιδική χαρά
• Παραγόμενα προϊόντα Ανακύκλωσης, Ανάκτησης εντός Περιβαλλοντικού Πάρκου
• Ανακυκλώσιμα υλικά μεγάλης καθαρότητας (γυαλί, μέταλλο, χαρτί, πλαστικό)
• Αξιοποιήσιμα προϊόντα τα οποία θα μπορούν να διατεθούν στη δευτερογενή αγορά (σε Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων ή άλλους ανεξάρτητους φορείς)
• Pellet που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ιδιοκατανάλωση για την κάλυψη κατά προτεραιότητα των θερμικών αναγκών των υποδομών του Πάρκου
• Ενέργεια από αεριοποίηση υπολειμμάτων ΚΠΣ,ΚΔΑΥ,ΜΕΑ για χρήσεις κατά προτεραιότητα εντός του Πάρκου αλλά και ευρύτερα για την γειτνιάζουσα την τοπική επιχειρηματικότητα και οικονομία.
• Μικρές Ποσότητες κομπόστ εξαιρετικής ποιότητας (EU Ecolabel) που θα χρησιμοποιείται για ιδιοκατανάλωση για την λίπανση των χώρων πρασίνου του πάρκου και λοιπών δημοτικών χώρων • Μικρές ποσότητες από καινοτόμα προϊόντα των πιλοτικών μονάδων όπως ζωοτροφή και α’ ύλη για την παραγωγή βιοδιασπώμενων σάκκων
• Παραγόμενα προϊόντα Ανακύκλωσης, Ανάκτησης σε λοιπές υποδομές εκτός  Περιβαλλοντικού Πάρκου
• Αξιοποιήσιμο προϊόν/κομπόστ υψηλής ποιότητας ( EU Ecolabel) από πιλοτική και εκτεταμένη διαλογή βιοαποβλήτων στην πηγή τα οποία θα μπορούν να διατεθούν κατά προτεραιότητα σε Δημοτικούς χώρους πρασίνου και τυχόν περίσσεια στην δευτερογενή αγορά εντός Κρήτης
• Ενέργεια από αναερόβια χώνευση ΒΑΑ σύμμεικτων απορριμμάτων/υπολειμμάτων πού έχουν διατεθεί σε ΧΥΤΑ/Υ για χρήσεις κατά προτεραιότητα εντός του ΧΥΤΑ/Υ αλλά και ευρύτερα για παραγωγή καυσίμου κίνησης για οχήματα δήμου ως καινοτόμα εφαρμογή .

ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ – ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

2018

Α Εξάμηνο / Ολοκλήρωση Μελετών ωρίμανσης για εκσυγχρονισμό ΚΔΑΥ, ΜΠΑ,ΣΜΑ & νέου έργου Πράσινου Σημείου-ΚΑΕΔΙΣΠ

Β Εξάμηνο / Ένταξη σε Χρηματοδοτικό Πρόγραμμα ( ΥΜΕΠΠΕΡΑΑ/ΠΕΠ) 30 εκ και Δημοπράτηση ΚΔΑΥ, ΜΠΑ,ΣΜΑ & νέου έργου Πράσινου Σημείου-ΚΑΕΔΙΣΠ

2019

Α Εξάμηνο /Ολοκλήρωση Ειδικού Χωρικού Σχεδίου και Επιχειρησιακού Σχεδίου Πάρκου

Β Εξάμηνο / Ολοκλήρωση Μελετών ωρίμανσης λοιπόν έργων υποδομής Περιβαλλοντικού Πάρκου ( Έργα πρασίνου και Κέντρου Έρευνας Καινοτομίας με πιλοτικές εφαρμογές)

2020

Ένταξη σε Χρηματοδοτικό Πρόγραμμα 15 εκ ( Νέο Ταμείο Υποδομών ΦΕΚ Β’ 4159/29-11-2017 450 εκ Δημόσια Δαπάνη, ΠΔΕ, HORIZON 2020, άλλο) και Δημοπράτηση λοιπών έργων υποδομής Περιβαλλοντικού Πάρκου

2021-2023

Σταδιακή Ολοκλήρωση και Λειτουργία όλων των έργων