Τουριστική τσιμεντοποίηση οικισμών με το ΠΔ για άδειες δόμησης αστέγων

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Προεδρικό Διάταγμα του 1982, που υπό όρους επιτρέπει την ανέγερση κατοικιών για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών άστεγων μονίμων κατοίκων οικισμών έχει γίνει «όχημα» μεγάλης τουριστικής δόμησης στη Δυτική Μάνη, με αποτέλεσμα να προκαλείται βλάβη σε ιστορικές κατασκευές και στο φυσικό περιβάλλον μικρών οικισμών.

Η Ελληνική Εταιρία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) σε ανακοίνωση της με τίτλο: «Δυτική Μάνη S.O.S.! Σημαντική βλάβη σε ιστορικές κατασκευές και στο φυσικό περιβάλλον  μικρών οικισμών της Δυτικής Μάνης», υπογραμμίζει ότι το επίμαχο ΠΔ δεν ισχύει σε παραδοσιακούς παραθαλασσίους οικισμούς και ζητά από το ΥΠΕΝ την άμεση αναστολή του ΠΔ για τη Δυτική Μάνη, όπως επίσης να προχωρήσει και να ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός και χωροταξικός σχεδιασμός που καρκινοβατεί στην περιοχή και είναι η βασική αιτία, για την οποία έχει παραδοθεί στην ανεξέλεγκτη δόμηση.

Τη διαχρονική απουσία πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού στην περιοχή της Δυτικής Μάνης, που ανοικοδομείται με ειδικό πολεοδομικό καθεστώς έχει αναδείξει το ρεπορτάζ του ecopress, φέρνοντας στο φως παράλληλα την κίνηση 220 αλλοδαπών μόνιμων οικιστών, κυρίως γερμανών και εγγλέζων, οι οποίοι αφού έχτισαν τουριστικές κατοικίες με βάση τις διατάξεις του επίμαχου ΠΔ απαίτησαν να μην εκδοθεί καμία νέα οικοδομική άδεια και να απαγορευτεί η ανοικοδόμηση και επέκταση οικιστικών περιοχών στον Δήμο Δυτικής Μάνης, λόγω έλλειψης υποδομών. Επίσης καταγράφηκαν οι πολεοεδομικές λύσεις και οι θέσεις των τοπικών αρχών. Δείτε εδώ στο ecopress

Εσφαλμένη πολεοδομική νομοθεσία 

Η περιοχή του Προαστίου. Με κόκκινο κυκλώνονται οικοδομές που έχουν κτιστεί τα τελευταία χρόνια εντός της ζώνης των 800μ επισημαίνει η ΕΛΛΕΤ.

Στην ανακοίνωση της η ΕΛΛΕΤ  σημειώνει ότι: μια νομοθεσία που εσφαλμένα το ΥΠΕΝ διατηρεί σε ισχύ στην συγκεκριμένη περιοχή, προκαλεί σημαντική βλάβη σε ιστορικές κατασκευές και στο φυσικό περιβάλλον γύρω από μικρούς οικισμούς της Δυτικής Μάνης» και αναλυτικά αναφέρει τα ακόλουθα:

-«Με την έκδοση του Π.Δ. / 06.12.1982 (ΦΕΚ 588/Δ1982), καθορίστηκαν οι όροι και  περιορισμοί για την εκτός σχεδίου δόμηση οικισμών με πληθυσμό κάτω των 500 κατοίκων (απογραφής 1981) και τάσεις δημογραφικής συρρίκνωσης παρέχοντας τη δυνατότητα ανέγερσης οικιών κατά παρέκκλιση εντός μιας ζώνης ακτίνας 800 μέτρων από το κέντρο τους. Στη συνέχεια, με Υπουργική απόφαση, (ΦΕΚ 292/Δ΄/1983), καθορίστηκαν ως στάσιμοι πολλοί εκ των οικισμών της Μεσσηνιακής Μάνης, για τους οποίους ξεκίνησε η εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης.

Σημειώνεται ότι η διάταξη αυτή δεν ισχύει για οικισμούς  παραδοσιακούς, παραλιακούς, περιαστικούς ή για οικισμούς που αποτελούν πόλους τουριστικού ενδιαφέροντος. Επίσης, δεν εφαρμόζεται σε αρχαιολογικούς χώρους και χώρους φυσικού κάλλους και σε δασικές ή αναδασωτέες εκτάσεις, που εμπίπτουν στη ζώνη των 800 μέτρων από το κέντρο των οικισμών. 

Το παραπάνω Προεδρικό Διάταγμα εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια λανθασμένα:

α/ σε οικισμούς που βρίσκονται σε πολύ μικρή απόσταση από το παράκτιο μέτωπο και συνιστούν βασικό πόλο τουριστικής ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή (Λεύκτρο και Νεοχώρι Στούπας, Άνω και Κάτω Ρίγκλια, Κοτρώνι κ.ά.), και,

β/ και σε ιστορικούς οικισμούς, η ίδρυση των οποίων ανάγεται στη Βυζαντινή περίοδο, ή  στην περίοδο της Β΄ Ενετοκρατίας (Κάλυβες, Προσήλιο, Μηλιά, Καστάνια, Πραστείο, Ελαιοχώρι, Εξωχώρι, Πλάτσα, Νομιτσί κ.ά.)  και διατηρούν εκκλησίες, πύργους, πυργόσπιτα που ανάγονται στη βυζαντινή και τη μεταβυζαντινή περίοδο και ως εκ τούτου προστατεύονται αυτοδίκαια από τις διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου (Ν. 3028/2002).

Μεταξύ των οικισμών, στους οποίους εφαρμόζεται λανθασμένα το ΠΔ περιλαμβάνεται και η Καστάνια, η οποία είναι κηρυγμένη ως  αρχαιολογικός χώρος, με περισσότερες από δέκα βυζαντινές εκκλησίες εντός και σε μικρή απόσταση από τον συνεκτικό της πυρήνα.

Επιπλέον, στο άμεσο περιβάλλον των οικισμών -στο οποίο δίνονται άδειες δόμησης- υπάρχουν:

-καταγεγραμμένες περισσότερες από 700 εκκλησίες,

-6 κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι (Καρδαμύλης, Στούπας, Θαλαμών, Καστάνιας, Ζαρνάτας, Προαστείου), καθώς και

-πλήθος άλλων μνημείων, που ανάγονται από την παλαιολιθική περίοδο μέχρι τα νεώτερα χρόνια. Μεταξύ αυτών και ξερολιθικές κατασκευές –που οφείλουν να προστατευθούν –καθώς η τέχνη της ξερολιθιάς εγγράφηκε το 2018 στον κατάλογο των μνημείων της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Όλες αυτές οι κατασκευές καταστρέφονται με την ανέγερση εκατοντάδων τουριστικών κατοικιών, καθ’ υπέρβαση των σχετικών διατάξεων, καθώς στο ΠΔ αναφέρεται ρητώς ότι επιτρέπεται η ανέγερση κατοικιών για την κάλυψη οικιστικών αναγκών «μονίμων κατοίκων ή δημοτών του οικισμού ή καταγόμενων από τον οικισμό που δεν έχουν άλλη κατοικία στη ζώνη των 800 μ.»

Η ιδιαίτερη μορφολογία του Μανιάτικου τοπίου συνιστά και το συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής, στο οποίο κατεξοχήν στηρίζεται η τουριστική και οικονομική ανάπτυξή της, η οποία θα πρέπει να γίνει με βάση τον απαραίτητο πολεοδομικό σχεδιασμό. Βασικό ερώτημα αποτελεί αν το ΥΠΕΝ έχει αναθέσει το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο της  δυτικής Μάνης και εάν όχι, ποια είναι η αιτία, και πότε δεσμεύεται το Υπουργείο και το ΤΕΕ ότι θα το αναθέσουν.

Παράλληλα, αναμένεται από το ΥΠΕΝ- το οποίο έχει γνώση του προβλήματος- να φροντίσει άμεσα για την προσωρινή αναστολή του ΠΔ που καταστρέφει το άμεσο και ευρύτερο περιβάλλον των μνημείων, με λανθασμένη εφαρμογή του ισχύοντος Διατάγματος. Και από το ΥΠΠΟ -το οποίο έχει επίσης γνώση του προβλήματος- αναμένεται να εξασφαλίσει με τις αποφάσεις του, την προστασία των αρχαίων αλλά και νεότερων μνημείων, όπως ο αρχαιολογικός νόμος ορίζει».