Βαριές σκιές στην αξιολόγηση συστημάτων ανακύκλωσης από τον ΕΟΑΝ

Του Αργύρη Δεμερτζή

Βαριές σκιές πέφτουν  στη διαδικασία αξιολόγησης των επιχειρησιακών σχεδίων των συστημάτων ανακύκλωσης, προκειμένου να ανανεωθούν οι άδειες λειτουργίες τους, που ακολουθεί ο Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ).

Τα τελευταία εικοσιτετράωρα οι σχετικές ενέργειες και αποφάσεις της διοίκησης του Οργανισμού, αντί να απασχολούν τις επίσημες εκθέσεις ελέγχου και προώθησης της ανακύκλωσης στη χώρα μας, γίνονται αντικείμενο συμβάντων του αστυνομικού δελτίου, δημόσιων ανακοινώσεων και νομικών εγγράφων, με κατηγορίες «για παράβαση καθήκοντος», που προορίζονται να απασχολήσουν τα πινάκια των Δικαστηρίων.

Σημείο αναφοράς για τις ταραχώδεις  εξελίξεις αποτελεί η αξιολόγηση από τον ΕΟΑΝ των συστημάτων ανακύκλωσης συσκευασιών, τομέα στον οποίο δραστηριοποιούνται η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης-Ανακύκλωσης (με τους μπλε κάδους) και η Ανταποδοτική Ανακύκλωση (με τα σπιτάκια ανακύκλωσης), που αντιπροσωπεύουν η πρώτη  το 85%  και η δεύτερη το 15% της ανακύκλωσης συσκευασιών .

Με φόντο όπως καταγγέλλεται «έναν ακήρυχτο πόλεμο συμφερόντων, μέχρι εξοντώσεως», για τον οποίο ο μητροπολίτης Ιωαννίνων κ. Μάξιμος, από τους πρωταγωνιστές των εξελίξεων, δεδομένου ότι εδώ και τρία χρόνια η μητρόπολη συμμετέχει σε δράση συνεργασίας για θέματα ανακύκλωσης με το Εθνικό Συλλογικό Σύστημα Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης δηλώνει στο «Έθνος» ότι: «θέλουν με το στανιό να βγάλουν μια γρήγορη απόφαση και να κλείσουν αυτή την εταιρεία», έχει ανοίξει για τον ΕΟΑΝ ο «ασκός του Αιόλου».

Το βράδυ της Τετάρτης, κορυφώθηκε η σύγκρουση με απρόβλεπτα και πρωτοφανή γεγονότα αστυνομικού και δικαστικού ενδιαφέροντος, τα οποία φορτίστηκαν την Πέμπτη με βαριές δημόσιες καταγγελίες, που διατύπωσε με επίσημη ανακοίνωση του το Εθνικό Συλλογικό Σύστημα Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης, καταλογίζοντας «παράβαση καθήκοντος από Μέλη Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης»,  καταγγέλλοντας παράλληλα για 6 από τα 11 μέλη του ΔΣ του ΕΟΑΝ, ότι «με βάση τα αποδεικτικά στοιχεία που προσκόμισε η Ανταποδοτική Ανακύκλωση, τα συγκεκριμένα μέλη του ΕΟΑΝ σχετίζονται άμεσα με το έτερο συλλογικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών, καθόσον είτε συμμετέχουν σε εταιρίες που έχουν συμβληθεί με το συγκεκριμένο σύστημα είτε λαμβάνουν για πολλά χρόνια χορηγίες από το σύστημα αυτό».

Η επεισοδιακή συνεδρίαση

Την αυλαία των ανακοινώσεων άνοιξε ο ΕΟΑΝ  καταγγέλλοντας «βίαιη διακοπή του Διοικητικού Συμβουλίου», σημειώνοντας παράλληλα  ότι ο «Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ)  ενημερώνει ότι η σημερινή (της Τετάρτης) συνεδρίαση του  Διοικητικού του Συμβουλίου για την παρουσίαση, συζήτηση και αξιολόγηση του νέου 6ετούς Επιχειρησιακού Σχεδίου της Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης διακόπηκε βίαια με την είσοδο αστυνομικών οργάνων, μετά από καταγγελία στην ΓΑΔΑ ότι υπήρχε σε εξέλιξη συμβάν στην έδρα του ΕΟΑΝ επί της οδού Πατησίων». Στην ίδια ανακοίνωση σημειώνεται ότι «παράλληλα με την εμφάνιση των αστυνομικών οργάνων, ο Γενικός Διευθυντής της Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης υπεδείκνυε ονομαστικά στους αστυνομικούς μέλη του ΔΣ του ΕΟΑΝ για να προσαχθούν ενόψει μιας μήνυσης που θα έκανε. Προφανώς και  Συμβάν δεν υπήρχε. Καμία  προσαγωγή δεν πραγματοποιήθηκε και οι αστυνομικές δυνάμεις απεχώρησαν. Αποτέλεσμα αυτού  ήταν να διακοπεί το Διοικητικό Συμβούλιο».

Σχετικά με τα γεγονότα της Τετάρτης  το Εθνικό Συλλογικό Σύστημα Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης σημειώνει στην ανακοίνωση του ότι «υποβλήθηκε μήνυση, στο οικείο Αστυνομικό Τμήμα, προς τα 5 μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΟΑΝ που συνεδρίαζαν κατά παράνομη σύνθεση και με έλλειψη απαρτίας για το έγκλημα της παράβασης καθήκοντος (άρθρο 259 του ποινικού κώδικα)».

Ερώτημα

Ο ΕΟΑΝ σημειώνονει στην ανακοίνωση του ότι: «το ερώτημα που προκύπτει: Υπάρχουν κάποιοι που δεν επιθυμούν τη συζήτηση για τα αποτελέσματα και τον σχεδιασμό της ανακύκλωσης; Υπάρχουν κάποιοι που ανησυχούν για τη συζήτηση σχετικά με την διαφάνεια στον τρόπο που διανέμεται ο κοινωνικός πόρος της ανακύκλωσης;». Η ανακοίνωση του ΕΟΑΝ καταλήγει σημειώνοντας ότι: «είναι καθήκον όλων μας να διασφαλίσουμε ότι η χώρα μας ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις  επίτευξης των στόχων της ανακύκλωσης και δε θα είναι εκτεθειμένη σε οικονομικές κυρώσεις και ταυτόχρονα ότι οι πολίτες απολαμβάνουν ένα υψηλό επίπεδο ανακύκλωσης με ισχυρό θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα».

Βαριές καταγγελίες

Στην  ανακοίνωση, που εξέδωσε  το Εθνικό Συλλογικό Σύστημα Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης, με τίτλο «παράβαση καθήκοντος από Μέλη Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης» παρουσιάζονται  τα γεγονότα ως εξής:

-«Ιδιαίτερη έκπληξη προκαλεί η επαναλαμβανόμενη παραβίαση των κανόνων διοικητικής διαδικασίας, αλλά και η παραβίαση άρθρων του Ποινικού Κώδικα από το Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), που εποπτεύεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Χθες (την Τετάρτη) υπήρξε μια νέα πολλαπλή παραβίαση των νόμων, καθόσον έγινε συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΟΑΝ χωρίς τη νόμιμη απαρτία, αλλά και παράνομη εξέταση βάσιμων αιτημάτων εξαίρεσης για 6 μέλη του ΔΣ του ΕΟΑΝ, που είχαν υποβληθεί από το συλλογικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης της Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης.

Πιο συγκεκριμένα, το ενδεκαμελές Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΟΑΝ συνεδριάζει νομίμως και έχει τη νόμιμη απαρτία όταν μετέχουν στην σύνθεσή του τουλάχιστον 7 μέλη (βάσει του Νόμου, που επιβεβαιώνεται από πολλές αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου της χώρας, όπως ενδεικτικά ΣτΕ 4647/2012). Παρόλα αυτά, το χθεσινό Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΟΑΝ ξεκίνησε τη συνεδρίασή του με 6 μέλη, ενώ στη συνέχεια συνεδρίαζε με 5 μέλη, κατά παράβαση κάθε νομιμότητας. Μάλιστα, σύμφωνα με το Νόμο (άρθρο 14, παράγραφος 1, εδάφιο β’ του ν. 2690/1999 και ενδεικτικά ΣτΕ 3905/1983), η απαρτία πρέπει να υπάρχει καθ’ όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης  πράγμα το οποίο, προφανώς, δεν τηρήθηκε.

Δυστυχώς όμως, υπήρξε και δεύτερη παραβατική συμπεριφορά των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΟΑΝ, στην ίδια συνεδρίαση, καθόσον η εξέταση των αιτημάτων εξαίρεσης των 6 μελών του Συμβουλίου έγινε με την παρουσία 2 εκ των λόγω μελών του Συμβουλίου. Με βάση τα αποδεικτικά στοιχεία που προσκόμισε η Ανταποδοτική Ανακύκλωση, τα συγκεκριμένα μέλη του ΕΟΑΝ σχετίζονται άμεσα με το έτερο συλλογικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών, καθόσον είτε συμμετέχουν σε εταιρίες που έχουν συμβληθεί με το συγκεκριμένο σύστημα είτε λαμβάνουν για πολλά χρόνια χορηγίες από το σύστημα αυτό. Άρα, μόνο αμερόληπτα δεν μπορούν να είναι σε σχέση με την κρίση τους για την Ανταποδοτική Ανακύκλωση. Τονίζεται, ότι μόνο ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου αναγνώρισε φανερά την έλλειψη αμεροληψίας του, καθόσον ζήτησε να προεδρεύσει, για πρώτη φορά μετά από 4 χρόνια, ο Αναπληρωτής Πρόεδρος.

Δηλαδή, πέραν του γεγονότος ότι το συλλογικό όργανο δεν είχε τη νόμιμη απαρτία, στην εν λόγω συνεδρίαση συμμετείχαν και 2 μέλη, για τα οποία είχαν υποβληθεί σχετικά αιτήματα για την εξαίρεσή τους. Ωστόσο, έχει κριθεί νομολογιακά ότι, εάν ο διοικούμενος αμφισβητήσει με συγκεκριμένους ισχυρισμούς την αμεροληψία μέλους συλλογικού οργάνου που έχει αρμοδιότητα να κρίνει την υπόθεσή του και ζητήσει για το λόγο αυτό την εξαίρεση μέλους του, το συλλογικό όργανο ενώπιον του οποίου φέρεται η αμφισβήτηση αυτή, οφείλει, πριν επιληφθεί της υπόθεσης και κατόπιν της αποχώρησης του μέλους για το οποίο έχει υποβληθεί το αίτημα εξαίρεσης, να αποφανθεί αιτιολογημένα επί του ζητήματος απορρίπτοντας ή δεχόμενο την αίτηση εξαίρεσης (ΣτΕ 1409/2018, 1666/2002, 954/2002, 2289/2001, 4579/1998, κ.ά.).

Επειδή η παραβατική συμπεριφορά του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΟΑΝ συνεχίστηκε για περισσότερες από 3 ώρες, παρά τις συνεχείς επισημάνσεις των παρευρισκομένων νομικών συμβούλων, που τυγχάνει να είναι διακεκριμένοι Καθηγητές Πανεπιστημίου στο Διοικητικό Δίκαιο, ο Εκπρόσωπος της Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης κάλεσε την Αστυνομία ώστε να καταγραφεί η παράνομη σύνθεση του συγκεκριμένου συλλογικού οργάνου, όπως και συνέβη.

Ακολούθως, υποβλήθηκε μήνυση, στο οικείο Αστυνομικό Τμήμα, προς τα 5 μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΟΑΝ που συνεδρίαζαν κατά παράνομη σύνθεση και με έλλειψη απαρτίας για το έγκλημα της παράβασης καθήκοντος (άρθρο 259 του ποινικού κώδικα).

Κατόπιν αυτών, τα παρευρισκόμενα μέλη του ΕΟΑΝ αποφάσισαν τη διακοπή της συνεδρίασης του ΕΟΑΝ.

Για ποιο λόγο άραγε τα μέλη του Δημοσίου Οργανισμού ΕΟΑΝ διαπράττουν παράβαση καθήκοντος λίγες ημέρες πριν τις εκλογές;

Για ποιο λόγο άραγε μέλη του Δημοσίου Οργανισμού ΕΟΑΝ δεν ακολουθούν το παράδειγμα του Προέδρου του Οργανισμού και δεν εξαιρούνται αφού έχουν άμεση σχέση με συγκεκριμένο σύστημα ;

Μετά και από όλα αυτά δημιουργούνται σοβαρά ερωτηματικά για το σκοπό που εξυπηρετείται από την επαναλαμβανόμενη παραβίαση των κανόνων διοικητικής διαδικασίας, αλλά και η παραβίαση άρθρων του Ποινικού Κώδικα από το Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης.

Πάνω από όλα όμως, αυτή η συμπεριφορά του ΕΟΑΝ δημιουργεί πολλαπλά προβλήματα στην προώθηση της ανακύκλωσης στη χώρα μας (που είναι τελευταία στην ανακύκλωση σε όλη την Ευρώπη), στην επίτευξη των εθνικών ποσοτικών στόχων, στη ζωή χιλιάδων ανακυκλωτών που καθημερινά κερδίζουν την αξία του προσφερόμενου ανταποδοτικού κινήτρου αυξάνοντας την αγοραστική τους δύναμη σε μια περίοδο παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, στη λειτουργία των περισσοτέρων από 20 Κοινωνικών Επιχειρήσεων που ασχολούνται με την ανταποδοτική ανακύκλωση, αλλά και στο φιλανθρωπικό έργο Δομών της Εκκλησίας οι οποίες ενισχύουν τις ενέργειές τους από τα έσοδα από το προσφερόμενο ανταποδοτικό αντίτιμο».

Επιχειρησιακά σχέδια

Σημειώνεται ότι ο τελευταίος νόμος για την ανακύκλωση (ν. 4496/17) προέβλεψε ότι εντός έξι μηνών (δηλαδή έως τον Μάιο του 2018) τα «συστήματα» ανακύκλωσης (για τα χωριστά ρεύματα όπως οι συσκευασίες, οι μπαταρίες, τα ελαστικά, τα μπάζα κ.λπ.) θα πρέπει να είχαν υποβάλει λεπτομερή επιχειρησιακά σχέδια με εξαετή διάρκεια, προκειμένου να ανανεωθεί η άδεια λειτουργίας τους. Όπως επισημαίνεται στον ετήσιο προγραμματισμό του ΕΟΑΝ για το 2019, «στην παρούσα φάση προχωρά η εξέταση και έγκρισή τους, με έμφαση στη χωριστή συλλογή για τα επιμέρους ρεύματα, στους τρόπους επίτευξης των στόχων, στη συνεργασία των συστημάτων με τους δήμους, στην ενημέρωση – ευαισθητοποίηση και στη χρηματική εισφορά που θα καλούνται να καταβάλουν οι παραγωγοί προκειμένου να καλύψουν το κόστος της εναλλακτικής διαχείρισης».

Σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Καθημερινής» το προηγούμενο διάστημα, πέντε «συστήματα» (που ασχολούνται με την ανακύκλωση μπάζων, ελαστικών και παλαιών οχημάτων) ολοκλήρωσαν τη διαδικασία και ανανέωσαν τις άδειες λειτουργίας τους. Όμως, το πιο ενδιαφέρον κομμάτι έπεται: αφορά τις συσκευασίες προϊόντων, για την ανακύκλωση των οποίων δραστηριοποιούνται η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης-Ανακύκλωσης (με τους μπλε κάδους) και η Ανταποδοτική Ανακύκλωση (με τα σπιτάκια ανακύκλωσης). Σύμφωνα με τον ΕΟΑΝ, η πρώτη αντιπροσωπεύει περίπου το 85% της ανακύκλωσης συσκευασιών και η δεύτερη το 15%.