ΥΠΕΝ: Αυτοί είναι οι νέοι κανόνες λειτουργίας των Αρχιτεκτονικών Συμβουλίων – Οι αρμοδιότητες και οι αλλαγές για μηχανικούς και επενδυτές

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Το υπουργείο Περιβάλλοντος θέτει σε νέα τροχιά τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής, με νέους όρους για την συγκρότηση,  τις αρμοδιότητες  και το  κανονιστικό πλαίσιο λειτουργία τους, σε μία προσπάθεια να αποκτήσουν ουσιαστικό ρόλο στην προστασία του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος και της αρχιτεκτονικής κληρονομίας, ώστε να συμβάλλουν στην ένταξη των κατασκευών στον αναπτυξιακό σχεδιασμό και το πολιτιστικό περιβάλλον.

Με το νέο πλαίσιο επιδιώκεται το δύσκολο εγχείρημα  αφενός μεν  να αποσαφηνιστεί και να αναβαθμιστεί ο ρόλος των Αρχιτεκτονικών Συμβουλίων  αφετέρου δε, να πάψουν να είναι ο «εφιάλτης» των μηχανικών και των επενδυτών και τροχοπέδη στην υλοποίηση πολλών και σημαντικών ιδιωτικών έργων.

Οι νέες ρυθμίσεις

Το ecopress φέρνει στο φως τις νέες ρυθμίσεις που προωθεί το υπουργείο Περιβάλλοντος  και Ενέργειας,  με νέα τροπολογία στη Βουλή και παράλληλα με νέα υπό τελική διαμόρφωση και έκδοση υπουργική απόφαση βάση του πολεοδομικού νόμου 4495/17 για τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής,  οι οποίες αναλυτικά προβλέπουν τα εξής:

• Επιστρέφει από το υπουργείο Περιβάλλοντος στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις η αρμοδιότητα  συγκρότηση των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα της χώρας, με νέα νομοθετική ρύθμιση, που ετοιμάζει το ΥΠΕΝ και προγραμματίζεται να κατατεθεί προσεχώς για ψήφιση στη Βουλή.
• Ορίζεται νέο χρονοδιάγραμμα για την σύσταση των Αρχιτεκτονικών Συμβουλίων. Προβλέπεται ότι  τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής συγκροτούνται με νέες συνθέσεις «με απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης που εκδίδεται μέσα σε έξι μήνες από την έναρξη ισχύος της νέας νομοθετικής ρύθμισης». Δηλαδή οι συνθέσεις των Αρχιτεκτονικών Συμβουλίων σε όλη τη χώρα με βάση το νομοθετικό προγραμματισμό θα αλλάξουν το αργότερο μέχρι το τέλος του έτους. Στο μεταξύ σημειώνεται ότι, όπως έχει παρουσιάσει  το ecopress δείτε εδώ το ρεπορτάζ,  τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής εξακολουθούν να λειτουργούν με νομοθετική παράταση των παλαιών τους συνθέσεων, η οποία λήγει τον προσεχή Ιούλιο.
• Με την ίδια νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ,  που φέρνει στο φως το ecopress διατυπώνονται εκ νέου, ώστε να προσδιορίζονται με σαφήνεια οι ήδη προβλεπόμενες στο άρθρο 7 του πολεοδομικού νόμου 4495/17 περιπτώσεις,  για τις οποίες τα Αρχιτεκτονικά Συμβούλια είναι αρμόδια για την παροχή σύμφωνης γνώμης, επί των αρχιτεκτονικών μελετών.
• Ταυτοχρόνως στη νέα ρύθμιση  καταγράφονται με νέο τρόπο, ώστε να είναι ξεκάθαρο ότι αποτελούν  ξεχωριστές και διακριτές μεταξύ τους και δεν λειτουργούν συνδυαστικά είτε σωρευτικά, δύο περιπτώσεις,  που ήδη ισχύουν  με τον  νόμο 4495/17,  για τις οποίες τα Αρχιτεκτονικά Συμβούλια είναι αρμόδια για την παροχή σύμφωνης γνώμης επί των αρχιτεκτονικών μελετών.  Οι δύο αυτές περιπτώσεις,  (που καταγράφονται στη νέα ρύθμιση κατά τρόπο  ώστε  ο συνολικός αριθμός των περιπτώσεων να  αυξάνεται από 11 σε 13) είναι :

1. Για κάθε οικοδομική εργασία σε απόσταση μικρότερη των εκατό (100) μέτρων από τη γραμμή παραλίας, ή με πρόσωπο σε βασικούς κυκλοφοριακούς άξονες (Βασικό-Δευτερεύον-Τριτεύον Εθνικό Οδικό Δίκτυο και Πρωτευόν Επαρχιακό Οδικό Δίκτυο).
2. Για όλα τα κτίρια για τα οποία απαιτείται η έγκριση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ).

• Σε άλλο σημείο της νέας ρύθμισης αλλάζει η διατύπωση,  που προσδιορίζει  τις περιπτώσεις έγκρισης του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής  στις προβλεπόμενες από τις διατάξεις του νόμου 4067/12 και αναφέρεται ότι απαιτείται  γνωμοδότηση του Αρχιτεκτονικού Συμβουλίου «για κάθε περίπτωση που προβλέπεται  από άλλες γενικές ή ειδικές διατάξεις».

Οι 13 περιπτώσεις αρμοδιότητας των Αρχιτεκτονικών Συμβουλίων

Αναλυτικά σύμφωνα με τη νέα νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής σε κάθε περιφερειακή ενότητα είναι αρμόδια για την παροχή σύμφωνης γνώμης επί των αρχιτεκτονικών μελετών στις εξής περιπτώσεις:

1. Για κάθε οικοδομική εργασία (ανέγερση, επισκευή, προσθήκη, κατεδάφιση) σε κτίρια, οικόπεδα ή γήπεδα, που βρίσκονται σε παραδοσιακά τμήματα πόλεων, σε παραδοσιακούς οικισμούς, σε ιστορικούς τόπους, αρχαιολογικούς χώρους, σε περιοχές ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους. Η ανωτέρω γνώμη δεν απαιτείται για οικοδομικές εργασίες ή τεχνικά ή άλλα έργα στο εσωτερικό υφισταμένου κτιρίου, οι οποίες δεν επιφέρουν τροποποιήσεις των όψεων αυτού, όπως επίσης δεν απαιτείται και στις περιπτώσεις κτιρίων ή έργων που είναι αποτέλεσμα πανελλήνιου ή διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.
2. Για κάθε οικοδομική εργασία σε κτίρια ή χώρους των οποίων έχει ήδη κινηθεί ή ολοκληρωθεί η διαδικασία κήρυξής τους ως διατηρητέων με απόφαση του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, καθώς και σε όμορα με αυτά ή έναντι αυτών κτίρια ή γήπεδα.
3. Για κάθε άλλη εργασία εφόσον η υπόθεση παραπεμφθεί σε αυτά από τον Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
4. Για κάθε μελέτη διαμόρφωσης κοινόχρηστων ή αδόμητων χώρων, εκτός από τις περιπτώσεις για τις οποίες διενεργήθηκε πανελλήνιος ή διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός.
5. Για αρχιτεκτονικές μελέτες που διαφοροποιούνται από τα μορφολογικά στοιχεία και την τυπολογία που επιβάλλεται με ειδικές διατάξεις που έχουν θεσπιστεί ανά περιοχή, προστατευόμενη ή μη.
6. Για τις άδειες κατεδάφισης κτιρίων που ανεγέρθηκαν πριν το έτος 1955.
7. Για την έγκριση της διάσπασης του ενιαίου κτιρίου της περίπτωσης α της παρ, 1 του άρθρου 6 του π.δ. 24/31.5.1985 (Δ 270), καθώς και αν επιβάλλεται από τις κείμενες διατάξεις η διάσπαση του όγκου του κτιρίου.
8. Για την έγκριση της οικοδόμησης σε μη άρτια οικόπεδα του άρθρου 25 του ν. 1337/1983 (Α 33).
9. Για την έγκριση της οικοδόμησης, σύμφωνα με τις διατάξεις για την οικογενειακή στέγη του άρθρου 41 του ν. 1337/1983.
10. Για κάθε περίπτωση που προβλέπεται από άλλες γενικές ή ειδικές διατάξεις η γνωμοδότηση του Σ.Α..
11. Για την έκδοση αδείας νομιμοποίησης αυθαιρέτων οικοδομικών εργασιών ή κατασκευών, των άρθρων 28 και 29 του παρόντος, που εμπίπτουν στις ανωτέρω περιπτώσεις.

12. Για κάθε οικοδομική εργασία σε απόσταση μικρότερη των εκατό (100) μέτρων από τη γραμμή παραλίας, ή με πρόσωπο σε βασικούς κυκλοφοριακούς άξονες (Βασικό-Δευτερεύον-Τριτεύον Εθνικό Οδικό Δίκτυο και Πρωτεόν Επαρχιακό Οδικό Δίκτυο).
13. Για όλα τα κτίρια για τα οποία απαιτείται η έγκριση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ).

Νέοι κανόνες λειτουργίας των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής

Με υπουργική απόφαση του ΥΠΕΝ, που είναι στο τελικό στάδιο της διαμόρφωσης της, καθορίζονται οι κανόνες λειτουργίας και οι αρμοδιότητες των Αρχιτεκτονικών Συμβουλίων. Η απόφαση εκδίδεται κατ΄ εφαρμογή του νόμου 4495/17. Οι βασικές κατευθύνσεις της νέας απόφασης οι πληροφορίες αναφέρουν ότι είναι:

• Να προσδιοριστεί η γνωμοδοτική αρμοδιότητα των Αρχιτεκτονικών Συμβουλίων επί των αρχιτεκτονικών μελετών, ώστε να εξετάζεται η ουσία και η πληρότητα της μελέτης και όχι η «λύση», που επιλέγει ο μελετητής.
• Να ξεκαθαριστεί το πεδίο ελέγχου των Αρχιτεκτονικών Συμβουλίων, ώστε να μην υπεισέρχονται  σε ελέγχους πολεοδομικής νομοθεσίας, (που είναι αρμοδιότητα των ΥΔΟΜ), να μην αρνούνται την γνωμοδότηση τους σε περιπτώσεις διαφωνίας τους  αλλά να καταγράφουν τη διαφωνία τους σε πρακτικό και γενικώς να μην προβαίνουν  σε άρνηση, υπέρβαση είτε  κατάχρηση του γνωμοδοτικού ρόλου τους.
• Να καθοριστούν συγκεκριμένα κριτήρια εξέτασης της μελέτης ώστε αφενός να διασφαλίζονται  οι προϋποθέσεις των καλύτερων δυνατών όρων διαβίωσης των χρηστών,  της προστασίας του περιβάλλοντος,  της ενσωμάτωσης της πρότασης στα υπερκείμενα επίπεδα σχεδιασμού και να αποκλείονται απομιμήσεις και υπερβολές, που υποβαθμίζουν το τοπίο και δυσφημούν την αρχιτεκτονική.

Οι συνθέσεις

Οι συνθέσεις των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής παραμένουν όπως έχουν προβλεφθεί στο νόμο 4495/17, δεν αλλάζουν όπως έχει υπάρξει αίτημα για την συμμετοχή  και άλλων ειδικοτήτων μηχανικών (Πολιτικών Μηχανικών κλπ)  και έχουν ως εξής:

Τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής είναι τετραμελή και αποτελούνται από:
α) Έναν (1) αρχιτέκτονα μηχανικό, υπάλληλο του τμήματος Παρατηρητηρίου Δομημένου Περιβάλλοντος, ως Πρόεδρο, με τον αναπληρωτή του. Αν δεν υπάρχει υπάλληλος με τέτοια ειδικότητα, ως Πρόεδρος του Σ.Α. μπορεί να οριστεί υπάλληλος της περιφερειακής ενότητας ή άλλου φορέα του ευρύτερου δημόσιου τομέα, που έχει ειδικότητα αρχιτέκτονα.
β) Έναν (1) αρχιτέκτονα – μηχανικό της οικείας Υπηρεσίας Δόμησης (ΥΔΟΜ), με τον αναπληρωτή του.
γ) Δύο (2) αρχιτέκτονες – μηχανικούς ελεύθερους επαγγελματίες, εκπροσώπους του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων (Σ.Α.Δ.Α.Σ.-Π.Ε.Α.) μέλη του Τ.Ε.Ε., οι οποίοι πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 9, με τους αναπληρωτές τους.