Δόμηση: τι ετοιμάζεται για τις εκτός σχεδίου παρόδιες ιδιοκτησίες

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Η διάνοιξη δρόμων  σε εκτός σχεδίου περιοχές, που θα δίνουν πρόσβαση για την εξυπηρέτηση μεγάλων τουριστικών επενδύσεων και ιδιωτικών πολεοδομήσεων είναι η κεντρική στόχευση της πρωτοβουλίας του υπουργείου Περιβάλλοντος να συστήσει Ομάδα Εργασίας,  η οποία καλείται με αυστηρό χρονοδιάγραμμα εντός δυόμιση μηνών, έως το τέλος Φεβρουαρίου 2020, να καταθέσει νομοθετικές προτάσεις σχετικά με την αναγνώριση οδών εκτός σχεδίου.

«Σήμερα έχουμε ΕΣΧΑΔΑ υπό έγκριση, δηλαδή μεγάλες ιδιωτικές τουριστικές πολεοδομήσεις  και δεν μπορούμε με την υφιστάμενη νομοθεσία να τους δώσουμε πρόσβαση», δηλώνει ο αρμόδιος υφυπουργός ΠΕΝ Δημήτρης Οικονόμου, με απόφαση του οποίου συστήνεται η Ομάδα Εργασίας των τεχνοκρατών.

Χρήσης γης

Οδηγός για την εισήγηση της Ομάδας Εργασίας ορίζεται το Πρακτικό Επεξεργασίας με αρ. 38/2019 ΣτΕ, που ενέκρινε το νέο Προεδρικό Διάταγμα του ΥΠΕΝ για τις Χρήσεις Γης,  το οποίο αφενός μεν δίνει ώθηση στην δημιουργία ιδιωτικών επενδύσεων και πολεοδομήσεων μέσω των ΕΣΧΑΔΑ, αφετέρου δε θέτει περιορισμούς για την επέκταση της εκτός  σχεδίου δόμησης  και αποκλείει την μετατροπή της αγροτικής γης σε οικιστική.

Σε αυτό το πλαίσιο οι νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα αναλάβει το ΥΠΕΝ, με βάση την εισήγηση στην οποία θα καταλήξει η Ομάδα Εργασίας,  προβλέπεται αφενός μεν να αφήσουν εκτός του πεδίου παρέμβαση τους το ισχύον καθεστώς δόμησης σε εκτός σχεδίου περιοχές με βάση την αρτιότητα των οικοπέδων, που έχουν «πρόσωπο» σε αναγνωρισμένους οδικούς άξονες και οδούς, οι οποίες θα εξακολουθήσουν να χτίζουν , αφετέρου δε  να τεθούν  νέοι πολεοδομικοί και διοικητικοί κανόνες , ώστε το νέο οδικό δίκτυο που δημιουργείται και η έγκριση του να είναι αποτέλεσμα σχεδιασμού και όχι τοπικών ιδιωτικών συμφερόντων, σύμφωνα με τις επιταγές αποφάσεων του ΣτΕ.

Νέα κατηγορία οδών

Το υπουργείο προσανατολίζεται στη δημιουργία δύο κατηγοριών τοπικών οδών, εκείνες που θα συνδέονται με τη δόμηση δίνοντας «πρόσωπο» σε ένα οικόπεδο και εκείνες που απλώς θα συνδέουν δύο περιοχές, χωρίς να δίνουν δικαίωμα δόμησης σε παρόδιες ιδιοκτησίες, οι οποίες είναι κατά βάση οι εκτός σχεδίου οδοί, που θα εγκρίνονται  για την εξυπηρέτηση πολεοδομικών αναπτύξεων.

Νέα κριτήρια

Περιγράφοντας τους προσανατολισμούς του ΥΠΕΝ, ανοίγοντας το θέμα των εκτός σχεδίου δρόμων ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Δημήτρης Οικονόμου δήλωσε στον Γιώργο Λάλιο και την «Καθημερινή» ότι:

– «Σκεφτόμαστε να αναθέσουμε μικρές μελέτες ανά δήμο ή περιφερειακή ενότητα, που θα καταγράφουν και θα κατηγοριοποιούν τους υφιστάμενους δρόμους», λέει στην «Κ» ο υφυπουργός Δημήτρης Οικονόμου. «Θα υπάρχουν δύο κατηγορίες δημοτικών οδών: εκείνες που θα δίνουν τη δυνατότητα δόμησης και εκείνες που μόνο θα συνδέουν δύο περιοχές, χωρίς οι παρόδιοι να μπορούν να χτίσουν. Παράλληλα, θα τεθούν κριτήρια για τη διάνοιξη νέων δρόμων, τα οποία σήμερα βρίσκονται υπό συζήτηση: ποιος θα είναι υπεύθυνος για τη διαδικασία και πώς θα αποδεικνύεται η ανάγκη δημιουργίας μιας νέας οδού. Επίσης εξετάζουμε αν η διαδικασία θα χρειάζεται στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Το ζητούμενο είναι να αντιμετωπίσουμε γρήγορα τη διάνοιξη νέων δρόμων και μέσω αυτού να περιορίσουμε σταδιακά και την εκτός σχεδίου δόμηση. Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να υφίσταται μια διαδικασία, προκειμένου να διανοιχθεί μια νέα πρόσβαση όποτε υπάρχει μια ανάγκη ή κρίνεται απαραίτητο. Προφανώς η σημασία της “απόληξης” του δρόμου θα πρέπει να παίζει ρόλο: αν θα εξυπηρετεί την πρόσβαση σε μια παραλία ή έναν αρχαιολογικό χώρο, ή αν θα εξυπηρετεί μια νέα μεγάλη επένδυση. Σήμερα έχουμε ΕΣΧΑΔΑ υπό έγκριση (σ.σ. μεγάλες ιδιωτικές τουριστικές πολεοδομήσεις) και δεν μπορούμε με την υφιστάμενη νομοθεσία να τους δώσουμε πρόσβαση. Δεν θα πρέπει πια να διανοίγονται δρόμοι απλά και μόνο για να χτίσει ένας άνθρωπος στην ιδιοκτησία του. Θα δώσουμε λοιπόν συγκεκριμένα κριτήρια».

Το ΣτΕ

Σημειώνεται ότι το 2018, το Συμβούλιο της Επικρατείας με σειρά αποφάσεών του διευκρίνισε αρκετά ζητήματα σχετικά με το οδικό δίκτυο στις εκτός σχεδίου περιοχές. Όπως προ ημερών ανέφερε ο Δημήτρης Πυργάκης, πάρεδρος στο ΣτΕ, σε εκδήλωση της Επιστημονικής Εταιρείας Δικαίου Πολεοδομίας και Χωροταξίας, το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο έχει επανειλημμένως κρίνει ότι η «αναγνώριση» δημοτικής οδού έχει σοβαρές συνέπειες στην πολεοδομική και χωροταξική διαρρύθμιση της περιοχής και συνεπώς «το ζήτημα δεν μπορεί να επιλύεται επ’ ευκαιρία συγκεκριμένης υποθέσεως, αλλά πρέπει να συνδέεται με συνολικό σχεδιασμό». Ωστόσο, πέρυσι το ΣτΕ «έβαλε νερό στο κρασί του», κρίνοντας ότι μέχρι ο σχεδιασμός αυτός να ολοκληρωθεί, «είναι ανεκτή η κατά περίπτωση αναγνώριση δημοτικών οδών με πράξη του αρμόδιου οργάνου πολεοδομικού σχεδιασμού». Η νομολογία του ΣτΕ υποστηρίζει σταθερά ότι σύμφωνα με το Σύνταγμα η δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές επιτρέπεται μόνο κατ’ εξαίρεση, υπό όρους και περιορισμούς.

Η πρώτη κατηγοριοποίηση του οδικού δικτύου έγινε το 1929. Χώριζε τους δρόμους σε «εθνι­κός οδούς, επαρχιακός, δημοτικός ή κοινοτικός και αγροτικός». Για να χτίσει κάποιος σε εκτός σχεδίου περιοχή πρέπει το οικόπεδο να έχει «πρόσωπο» σε αναγνωρισμένη οδό. Τα τελευταία χρόνιο πολλές οικοδομικές άδειες έχουν ακυρω­θεί από το ανώτατο δικαστήριο επειδή εκδόθηκαν με βάση παράνομα διανοιγμένες οδούς.

Η απόφαση του ΥΠΕΝ

Στην απόφαση του ΥΠΕΝ για τη σύσταση και συγκρότηση μη αμειβόμενης Ομάδας Εργασίας σχετικά με την αναγνώριση οδών εκτός σχεδίου, σημειώνεται ότι «η  ομάδα εργασίας καλείται να ολοκληρώσει το έργο της έως τέλος Φεβρουαρίου 2020. Για την αποτελεσματικότερη λειτουργία της, η ομάδα δύναται να συνεργάζεται με όποιες Υπηρεσίες και φορείς, κρίνει απαραίτητο». Επίσης ότι «η  ομάδα εργασίας θα συνεχίσει και θα ολοκληρώσει το έργο της ομάδας με αρ.πρ. ΥΠΕΝ/ΓΔΠΟΛ/60012/340/12/09/2018 (ΑΔΑ 65ΚΝ4653Π8-ΥΣ3) Απόφασης της Γεν. Δ/ντριας Πολεοδομίας. Ειδικότερα θα λάβει υπόψη της το από 21/12/2018 πρακτικό της παραπάνω ομάδας, το Πρακτικό Επεξεργασίας με αρ. 38/2019 ΣτΕ και όποια άλλα στοιχεία κρίνει πρόσφορα προκειμένου να καταλήξει στην εισήγησή της. Το τελικό παραδοτέο αποτελεί σχέδιο των απαραίτητων νομοθετικών ρυθμίσεων που θα συμπληρώσουν την υφιστάμενη νομοθεσία και θα την εναρμονίσουν με την πάγια νομολογία».

Ολόκληρη η απόφαση του ΥΠΕΝ με θέμα: “Σύσταση και συγκρότηση μη αμειβόμενης Ομάδας Εργασίας σχετικά με την αναγνώριση οδών εκτός σχεδίου”, έχει ως εξής:

Έχοντας υπόψη:

1. Τις διατάξεις του Ν. 3528/2007 «Κύρωση Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ» (ΦΕΚ 26Α), όπως ισχύει
2. Τις διατάξεις του Ν. 2690/1999 «Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 45Α) και ειδικότερα των άρθρων 13,14 και 15
3. Τις διατάξεις του Ν.4622/2019 «Επιτελικό Κράτος: οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης» (ΦΕΚ 133Α)
4. Τις διατάξεις του Π.Δ 70/2015 «Ανασύσταση των Υπουργείων Πολιτισμού και Αθλητισμού, Υποδομών , Μεταφορών και Δικτύων, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας κλπ» (ΦΕΚ 114Α)

5. Τις διατάξεις του Π.Δ 83/2019 «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (ΦΕΚ 121Α)
6. Την Απόφαση Πρωθυπουργού και Υπουργού Π.ΕΝ με αριθ. ΥΠΕΝ /ΥΠΡΓ/67417/8290/23- 7-2019 «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Δημήτριο Οικονόμου» (ΦΕΚ 3107Β/2-8-2019)
7. Τις διατάξεις του Π.Δ 132/2017 (ΦΕΚ 160Α) «Οργανισμός Υ.Π.ΕΝ», όπως ισχύουν
8. Τη με αριθ. πρωτ. 46187/10-11-2017 Απόφαση «Τοποθέτηση Υπαλλήλων στις Οργανικές Μονάδες του Υ.Π.ΕΝ», όπως ισχύει
9. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού

Αποφασίζουμε

Συγκροτούμε ομάδα εργασίας με σκοπό την επίλυση των θεμάτων που αφορούν σε πράξεις αναγνώρισης οδών σε εκτός σχεδίου περιοχές.

Αντικείμενο της ομάδας εργασίας είναι η εισήγηση για τη συμπλήρωση του θεσμικού πλαισίου.

Η ομάδα εργασίας αποτελείται από τους:

1. Σταύρο Παυλόπουλο του κλάδου ΠΕ Μηχανικών με Α’βαθμό, Προϊστάμενο του τμήματος πολεοδομικών μελετών και ρυθμίσεων στην Δ/νση Πολεοδομικού Σχεδιασμού
2. Γεωργία Σπηλιοπούλου του κλάδου ΠΕ Μηχανικών με Α’ Βαθμό στην Δ/νση Πολεοδομικού Σχεδιασμού, οριζόμενη και ως συντονίστρια της ομάδας εργασίας
3. Ελένη Κουρή του κλάδου ΠΕ Μηχανικών με Α’ Βαθμό στην Δ/νση Αρχιτεκτονικής, Οικοδομικών Κανονισμών και Αδειοδοτήσεων
4. Μόνικα Θέμου του κλάδου ΠΕ Μηχανικών με Α’βαθμό στη Δ/νση Πολεοδομικού Σχεδιασμού
5. Κωνσταντίνο Σερράο, καθηγητή Πολεοδομίας και Αστικού Σχεδιασμού στο ΕΜΠ

6. Δέσποινα Ανδρουλάκη, Αγρονόμο Τοπογράφο Μηχανικό, εκπρόσωπο ΤΕΕ.
7. Παρασκευή Γιωτάκου, Πάρεδρο Ν.Σ.Κ.

Η ομάδα εργασίας καλείται να ολοκληρώσει το έργο της έως τέλος Φεβρουαρίου 2020. Για την αποτελεσματικότερη λειτουργία της, η ομάδα δύναται να συνεργάζεται με όποιες Υπηρεσίες και φορείς, κρίνει απαραίτητο.

Η ομάδα εργασίας θα συνεχίσει και θα ολοκληρώσει το έργο της ομάδας με αρ.πρ. ΥΠΕΝ/ΓΔΠΟΛ/60012/340/12/09/2018 (ΑΔΑ 65ΚΝ4653Π8-ΥΣ3) Απόφασης της Γεν. Δ/ντριας Πολεοδομίας. Ειδικότερα θα λάβει υπόψη της το από 21/12/2018 πρακτικό της παραπάνω ομάδας, το Πρακτικό Επεξεργασίας με αρ. 38/2019 ΣτΕ και όποια άλλα στοιχεία κρίνει πρόσφορα προκειμένου να καταλήξει στην εισήγησή της. Το τελικό παραδοτέο αποτελεί σχέδιο των απαραίτητων νομοθετικών ρυθμίσεων που θα συμπληρώσουν την υφιστάμενη νομοθεσία και θα την εναρμονίσουν με την πάγια νομολογία.

Η ομάδα εργασίας δεν είναι αμειβόμενη και οι εργασίες της θα πραγματοποιούνται εντός του υπαλληλικού ωραρίου. Η θητεία της ομάδας εργασίας άρχεται από την ημερομηνία υπογραφής της παρούσας απόφασης και λήγει με την ολοκλήρωση του έργου της.

Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ