ΥΠΕΝ: κοινό ευρωπαϊκό αγαθό τα ηλεκτρικά δίκτυα

Η δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού δικτύου ηλεκτρισμού, η ανθεκτικότητα των ενεργειακών υποδομών και η χρηματοδότηση των απαραίτητων επενδύσεων, με τη δημιουργία κατάλληλων εργαλείων είναι τα θέματα στα οποία επικεντρώθηκε η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου στο ‘Ατυπο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας, που πραγματοποιήθηκε χθες στις Βρυξέλλες. 

Στην εισαγωγική  παρέμβασή της,η Υφυπουργός υπογράμμισε το ζωτικό ρόλο των ηλεκτρικών δικτύων στο νέο ενεργειακό τοπίο που διαμορφώνεται στην Ευρώπη. Διαπίστωσε, ωστόσο, ότι υπάρχουν σημαντικά εμπόδια που αποτελούν τροχοπέδηστην ανάπτυξή τους με τον ταχύ ρυθμό που απαιτείται για την ενεργειακή μας μετάβαση. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η ανάπτυξη των δικτύων ηλεκτρισμού  αποτελεί το στοίχημα της επόμενης πενταετίας και προς την κατεύθυνση αυτή δεν αρκεί μόνο η προσέγγιση των έργων, μόνο με αυστηρά, τεχνοοικονομική σκοπιά, όπως αυτή αντανακλάται από το “παραδοσιακό” εργαλείο της ανάλυσης κόστους – οφέλους. Θα πρέπει κατά τον στρατηγικό σχεδιασμό των δικτύων να λαμβάνονται υπόψη πιο σύνθετοι παράγοντες, όπως οι φυσικές καταστροφές, η κλιματική αλλαγή, η κοινωνική αποδοχή, τα ζητήματα κυβερνοασφάλειας και διαταραχών των προμηθευτικών αλυσίδων».

Η κυρία Σδούκουσημείωσε ότι σήμερα, κατά την ανάπτυξη των έργων ηλεκτρικών δικτυων, παρατηρείται συχνά καθυστέρηση, με αποτέλεσμα να έχουν αλλάξει οι συνθήκες στην αγορά, όταν τελικά αυτά υλοποιούνται. Όπως επισήμανε, μια προσέγγιση «από κάτω προς τα επάνω» (bottom-up)  είναι σε θέση να προσφέρει καλύτερα αποτελέσματα σε περιφερειακό επίπεδο, ενώ θα ενισχύσει σημαντικά τις προοπτικές των νέων ηλεκτρικών διαδρόμων τόσο στον άξονα Βορρά-Νότου  όσο και Ανατολής-Δύσης.

Κατά τη διάρκεια γεύματος εργασίας, συζητήθηκε η διασφάλιση και η ανθεκτικότητα του ευρωπαϊκού δικτύου ενάντια σε κάθε είδους κινδύνους, ιδίως από τη στιγμή που οι φυσικές καταστροφές και οι γεωπολιτικές απειλές έχουν πλέον πολλαπλασιαστεί. Η Υφυπουργός δήλωσε σχετικά, ότι η παράμετρος της πρόληψης πρέπει να ενσωματωθεί περισσότερο στο σχεδιασμό και την ανάπτυξη του ηλεκτρικού  δικτύου, ενώ η ταυτόχρονη παρουσία παλαιών και νέων ενεργειακών τεχνολογιών περιπλέκει το εγχείρημα.

Υπογράμμισε ως βασικές πτυχές των ηλεκτρικών δικτύων του μέλλοντος, την κυβερνοασφάλεια, την αποκεντρωμένη δομή (επακόλουθο της διεσπαρμένης παραγωγης των ΑΠΕ που διεισδύει με ραγδαίους ρυθμούς στο ενεργειακό μείγμα),το ισχυρό ρυθμιστικόπλαίσιο και την επαρκή διασυνδεσιμότητα. Σημείωσε, επίσης, ότι το ΝΑΤΟ μπορεί να συνδράμει στην προσπάθεια, με το συντονισμό μεταξύ των μελών του, την ανάπτυξη τυποποιημένων πρωτοκόλλων ασφαλείας και στρατηγικών αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης, καθώς και μέσω της ανάπτυξη ικανοτήτων των μελών του για προστασία κρίσιμων υποδομών.

Η κυρία Σδούκου τόνισε τη συμβολή της Ελλάδος στον ενεργειακό εφοδιασμό της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, μέσω της ανάπτυξης νέων ενεργειακών υποδομών, συμπεριλαμβανομένων διασυνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας και υποδομών  φυσικού αερίου.

Στο  Άτυπο Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ συζητήθηκε, επίσης, το ζήτημα της χρηματοδότησης και απομείωσης του κινδύνου των επενδύσεων σε διασυνοριακές, ενεργειακές υποδομές. Η Υφυπουργός ανέφερε ότι χωρίς προληπτικές επενδύσεις (anticipatoryinvestments), η απαιτούμενη επέκταση του δικτύου θα υστερήσει δομικά, σε σχέση με την επέκταση των ΑΠΕ και των νέων αυξημένων φορτίων που προκύπτουν, για παράδειγμα, από τον εξηλεκτρισμό της θέρμανσης και των μεταφορών. Όπως δήλωσε: «Οι διασυνοριακές υποδομές δικτύων θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως κοινό αγαθό της ΕΕ, με μια πανευρωπαϊκή προσέγγιση στην αδειοδότηση, όπου τα κράτη – μέλη συμμετέχουν στην έγκριση της ανάπτυξης των απαραίτητων υποδομών, μέσω κοινών διαδικασιών ταχείας παρακολούθησης».

Η κυρία Σδουκου σημείωσε ότι απαιτείται ενεργός εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), των διαχειριστών των δικτύων των κρατών- μελών, των κυβερνήσεων, των ρυθμιστών, αλλά και ιδιωτικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών για την παροχή κεφαλαίων. Υπογράμμισε, μάλιστα, στο πλαίσιο αυτό τη σημασία του χρηματοδοτικού μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» και την ανάγκη για αύξηση των πόρων του, δεδομένων των αυξημένων αναγκαίων επενδύσεων.

Τέλος, στο περιθώριο του Άτυπου Συμβουλίου υπεγράφη το SolarCharter, που αποσκοπεί στην ενίσχυση της στήριξης των  κατασκευαστών φωτοβολταϊκών στην ΕΕ, δηλαδή στη διατήρηση των υφιστάμενων και στη δημιουργία νέων εργοστασίων. Παράλληλα, αναδεικνύει την ανάγκη για μια ανθεκτική, βιώσιμη και ανταγωνιστική ευρωπαϊκή αλυσίδα αξίας φωτοβολταϊκών.