Τα ΤΠΣ στις μεγάλες «πράσινες» επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης  

Του Κώστα Βουτσαδάκη/

Οι 200 πρώτες μελέτες για  τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια μπαίνουν στο Ταμείο Ανάκαμψης, μαζί με κτιριακές ανακαινίσεις και άλλα μεγάλα ενεργειακά και περιβαλλοντικά έργα.

Σειρά εμβληματικών επενδύσεων βρίσκονται στην αφετηρία για ένταξη στο Ταμείο Ανάκαμψης, που συγκροτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας, συνολικού ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ (390 δισ. επιδοτήσεις και 360 δισ. δάνεια) από το οποίο η χώρα μας έχει λαμβάνειν περί τα 32 δισ. ευρώ.

Στις εμβληματικές επενδύσεις που προωθεί για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης το ΥΠΕΝ περιλαμβάνονται η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας και η διασύνδεση των νησιών, υποδομές όπως η αναβάθμιση / των δικτύων διανομής ρεύματος, δεκάδες ιδιωτικές επενδύσεις κυρίως στην ενέργεια, πολυετείς εκκρεμότητες όπως τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια, αστικές αναπλάσεις και μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων καθώς και δράσεις για την προστασία της φύσης (Εθνικό Σχέδιο Αναδασώσεων, περιοχές Natura κ.α.)

ΤΠΣ

-Στον τομέα της χωροταξίας ξεχωρίζει η ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού με την εκπόνηση περισσότερων από 500 μελετών σε όλη τη χώρα. Τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια θα συμπληρώσουν την χωροταξική / πολεοδομική πολιτική που αποσκοπεί στον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης.

Ασφαλείς πληροφορίες από το υπουργείο ΠΕΝ αναφέρουν ότι οι μελέτες για τα νέα ΤΠΣ είναι σε καλό σημείο ωριμότητας, ωστόσο προγραμματίζεται η προκήρυξη τους, περί τα τέλη Οκτωβρίου και όχι νωρίτερα, όπως είχε εξαγγελθεί, προκειμένου πρώτα να «κλειδώσει» η χρηματοδότηση  τους από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Σχετικά σημειώνεται ότι στην προκήρυξη των νέων μελετών ΤΠΣ είναι υποχρεωτικό να αναγράφεται ο χρηματοδοτικός φορέας, καθώς επίσης ότι επιλέχθηκε να χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς σε αυτή την περίπτωση η δαπάνη υλοποίηση τους δεν εγγράφεται στο δημόσιο χρέος, όπως θα συνέβαινε με τη λύση χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, που είχε αρχικά επιλεγεί ως χρηματοδοτικός φορέας.

Επτά άξονες

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης περιέγραψε σε πρόσφατη ομιλία του τους 7 άξονες στους οποίους περιστρέφονται τα έργα που έχει προτείνει το υπουργείο, σημειώνοντας ότι το 37% περίπου των συνολικών κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης και των νέων χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ πρέπει να διοχετευθεί σε δράσεις πράσινης ανάπτυξης. Οι άξονες αυτοί είναι-Κύμα Ανακαινίσεων, Ενεργειακές Διασυνδέσεις και δράσεις για τις ΑΠΕ, Ηλεκτροκίνηση, Δράσεις για την προστασία της Φύσης, Απολιγνιτοποίηση, Χωροταξία σε συνδυασμό με τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, Διαχείριση Στερεών και Υγρών Αποβλήτων.

Η εξειδίκευση των έργων προχωρά με ταχείς ρυθμούς, δεδομένου ότι το πρώτο σχέδιο προτάσεων αναμένεται να υποβληθεί στις Βρυξέλες εντός του Οκτωβρίου. Πληροφορίες του ΑΠΕ – ΜΠΕ αναφέρουν ότι στα έργα που βαίνουν προς ένταξη στο Ταμείο Ανάκαμψης περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα εξής:

-Οι κτιριακές ανακαινίσεις με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας και την ενεργειακή αυτονομία θα είναι με διαφορά το μεγαλύτερο πρόγραμμα. Προβλέπεται να καλύπτονται 60.000 κτίρια τον χρόνο, ενώ μέχρι σήμερα από τα προγράμματα εξοικονόμησης είχαν καλυφθεί 130.000 κτίρια σε μια δεκαετία. Εκτός από τις ιδιωτικές κατοικίες, στο πρόγραμμα θα ενταχθούν και κτίρια επιχειρήσεων αλλά και του Δημοσίου.

-Ηλεκτρικές διασυνδέσεις και ανανεώσιμες πηγές: περιλαμβάνονται η μεγάλη διασύνδεση της Κρήτης και η 4η φάση των Κυκλάδων (η ένταξη των οποίων απελευθερώνει πόρους από το ΕΣΠΑ όπου προγραμματίζονταν να ενταχθούν), αναβάθμιση των δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας για βελτίωση της ασφάλειας / σταθερότητας και μεγιστοποίηση της δυνατότητας απορρόφησης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Εξετάζεται η επέκταση αγωγών φυσικού αερίου. Στον ίδιο άξονα εντάσσεται η επένδυση για την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών που εκκρεμεί επί… δέκα χρόνια καθώς ο διαγωνισμός που είχε προκηρυχθεί από τον ΔΕΔΔΗΕ αντιμετωπίζει δικαστικές εκκρεμότητες. Οι έξυπνοι μετρητές θα επιτρέψουν την εφαρμογή πολυζωνικού τιμολογίου ρεύματος (διαφορετικές χρεώσεις στη διάρκεια του εικοσιτετραώρου) και θα διευκολύνουν την ανάπτυξη ανταγωνισμού και την απελευθέρωση της αγοράς.

Μεγάλο μέρος του συγκεκριμένου άξονα του προγράμματος καλύπτεται από ιδιωτικές επενδύσεις κυρίως σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (αιολικά, φωτοβολταϊκά, γεωθερμία, βιομάζα), για συμμετοχή στην αγορά αλλά και για τροφοδοσία μεγάλων βιομηχανικών μονάδων, καθώς και σε μονάδες αποθήκευσης ενέργειας, υδρογόνου, τηλεθέρμανσης κ.α. Σύμφωνα με πληροφορίες προτάσεις για ένταξη επενδύσεων στο Ταμείο Ανάκαμψης έχουν υποβάλει όλοι οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι της χώρας.

-Στον τομέα της ηλεκτροκίνησης προβλέπεται η συνέχιση / επέκταση του προγράμματος που είναι τώρα ανοιχτό και παρέχει επιδοτήσεις για αγορά ηλεκτρικών οχημάτων (αυτοκινήτων, δικύκλων και ποδηλάτων) με σημαντική απορρόφηση πόρων ήδη από την πρώτη περίοδο εφαρμογής του. Πέρα από τα οχήματα το ταμείο ανάκαμψης θα επιδοτήσει την εγκατάσταση φορτιστών οχημάτων από ιδιώτες και Δήμους, καθώς και την εγκατάσταση μονάδων παραγωγής φορτιστών και συναφούς εξοπλισμού στις περιοχές της απολιγνιτοποίησης με ειδικά κίνητρα.

-Οι δράσεις για την προστασία της φύσης περιλαμβάνουν το εθνικό σχέδιο αναδασώσεων, μέτρα αντιπυρικής προστασίας, προστασία των περιοχών Natura (εθνικό σύστημα παρακολούθησης και φύλαξης, βελτίωση της επισκεψιμότητας κ.α.), προστασία της βιοποικιλότητας, στήριξη της σύνταξης του δασολογίου.

-Για τη διαχείριση αποβλήτων ο σχεδιασμός που εντάσσεται στο Ταμείο Ανάκαμψης περιλαμβάνει αρκετές μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων στην ηπειρωτική, τη νησιωτική Ελλάδα και την Αττική καθώς και μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης υπολειμμάτων (waste-to-energy)

-Για την απολιγνιτοποίηση τέλος,  οι δράσεις περιγράφονται στο master plan που έχει ανακοινωθεί και πρόκειται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.