ΥΠΕΝ: Τέρμα οι αναιτιολόγητες αποφάσεις Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής

Πλαίσιο λειτουργίας των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής, με το οποίο ορίζεται ότι αποτελούν ανεξάρτητα γνωμοδοτικά όργανα και ταυτοχρόνως ότι την ευθύνη για τη σύνταξη της μελέτης έχει ο μελετητής μηχανικός, τη δε ευθύνη ελέγχου και έγκρισης η εκάστοτε αρμόδια Υπηρεσία θέτει το ΥΠΕΝ.

Με υπουργική απόφαση, την οποία υπέγραψε ο υφυπουργός ΠΕΝ Δημήτρης Οικονόμου, και δημοσιεύτηκε στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβέρνήσεως (ΦΕΚ) νομοθετείται κατ΄εξουσιοδότηση του πολεοδομικού νόμου 4495/2017 «Τεύχος Οδηγιών για τα Συμβούλια Αρχιτεκτονι­κής (Σ.Α.)».

Κανόνες

Τίθενται κανόνες λειτουργίας και δεοντολογίας των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής,  με εμφανείς κατεύθυνσεις αφενός μεν να αντιμετωπιστούν φαινόμενα καταχρηστικών αποφάσεων και υπερβάλλοντος ζήλου απόρριψης μελετών αφετέρου δε να μην μετατρέπονται σε όργανα άκριτων και ατεκμηρίωτων εγκρίσεων.

-«Σε όλες τις περιπτώσεις που προβλέπεται γνωμοδότηση του Σ.Α., αυτή θα πρέπει να είναι για λόγους ασφάλειας των διοικητικών πράξεων δεόντως τεκμηριωμένη. Γνωμο­δοτήσεις με την απλή αναφορά «εγκρίνεται η μελέτη» δεν αποτελούν επαρκές νομικό έρεισμα για την εν συ­νεχεία έκδοση αδειοδοτικών πράξεων του άρθρου 29 του ν. 4495/2017 ή την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών βάσει του άρθρου 30 αυτού, αλλά και δεν είναι αυτές καθ’ εαυτές νομικώς ασφαλείς» σημειώνεται στην απόφαση του ΥΠΕΝ.

Παράλληλα τίθενται περιορισμοί στις δικαιοδοσίες των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής, με ρητή αναφορά στην απόφαση του ΥΠΕΝ ότι  «δεν υπεισέρχονται και δεν έχουν αρμοδιότητα εξέτασης θεμάτων που μεταξύ άλλων αφορούν  «στην τήρηση των γενικών ή ειδικών πολεοδομικών διατάξεων και όρων δόμησης που ισχύουν στην περι­οχή», όπως επίσης ότι « δεν υπο­καθιστούν  άλλους ελέγχους ή εγκρίσεις Υπηρεσιών που τυχόν απαιτούνται για την αδειοδοτική διαδικασία».

Τεύχος Οδηγιών για τα Συμβούλια Αρχιτεκτονι­κής

Το Τεύχος Οδηγιών για τα Συμβούλια Αρχιτεκτονι­κής (Σ.Α.), που εξέδωσε το ΥΠΕΝ έχει ως εξής:

Άρθρο 1 ΣΚΟΠΟΣ

Το παρόν θεσπίζει γενικές και ειδικότερες κατευθύν­σεις και οδηγίες προς τα μέλη των Συμβουλίων Αρχιτε­κτονικής (Σ.Α.) για την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, όπως αυτές καθορίζονται στις παρ. 1-3 του άρθρου 7 του ν. 4495/2017 ως ισχύει, οι οποίες αποσκοπούν στην ενιαία, αντικειμενική και ολοκληρωμένη εφαρμογή του τιθέμενου πλαισίου σε όλη την Επικράτεια.

Άρθρο 2 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

1. Τα Σ.Α. συγκροτούνται και λειτουργούν στο πλαί­σιο της προστασίας του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, όπως απορρέει από το Σύνταγμα και τις διεθνείς συμβάσεις στις οποίες έχει προσχωρήσει η χώρα μας και ειδικότερα:

• τη Σύμβαση της UNESCO για την Προστασία της Πα­γκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς (Παρίσι 1972) όπως κυρώθηκε με το ν. 1126/1981 (ΦΕΚ 32/Α’),
• τη Σύμβαση για την Προστασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της Ευρώπης (Γρανάδα 1985), όπως κυρώ­θηκε με το ν. 2039/1992 (ΦΕΚ 61/Α’),
• την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την προστασία της αρ­χαιολογικής κληρονομιάς (Βαλέτα 1992), όπως κυρώθη­κε με το ν. 3378/2005 (ΦΕΚ 203/Α’) και
• την Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου (Φλωρεντία 2000) όπως κυρώθηκε με το ν. 3827/2010 (ΦΕΚ 30/Α’).

2. Ο ρόλος των Σ.Α. εδραιώνεται επιστημονικά στην Χάρτα των Αθηνών (1931), την Χάρτα της Βενετίας (1964) και τη Διακήρυξη του Άμστερνταμ (1975). Από την ανα­δρομική και την γενικότερη θεώρηση της ελληνικής πολεοδομικής νομοθεσίας συνάγεται ότι η ανάγκη αρ­χιτεκτονικού / αισθητικού ελέγχου του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος για σειρά περιπτώσεων, έχει αναγνωρι­στεί και αποτυπωθεί διαχρονικά σε σχετικές διατάξεις από τον Έλληνα νομοθέτη, ανεξαρτήτως της εκάστοτε επωνυμίας και σύνθεσης του συλλογικού / γνωμοδο- τικού οργάνου που ασκεί τον έλεγχο ή της υπηρεσίας χορήγησης οικοδομικών αδειών και ειδικότερα:

• ν.δ. 17.07.1923 / άρθρα 1, 9, 52 (ΦΕΚ 228/Α’)
• ΓΟΚ 1955 / άρθρα 46, 47 (ΦΕΚ 266/Α’)
• ΓΟΚ 1973 / άρθρο 79 – 80 «Επιτροπή Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (Ε.Ε.Α.Ε.)» (ΦΕΚ 124/Α’)
• Υπ. απόφαση 18241 « Περί τρόπου εκδόσεως Οικο­δομικών αδειών», παρ. 5 (ΦΕΚ 147/Δ’/1976)
• ν. 1577/1985 «Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός» / άρ­θρο 3 Επιτροπή Πολεοδομικού Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (Ε.Π.Α.Ε.) (ΦΕΚ 210/Α’)
• κοινή υπουργική απόφαση 31252/1530/87 «Σύσταση, σύνθεση, λειτουργία Ε.Π.Α.Ε.» (ΦΕΚ 482/Δ’)
• π.δ. της 8/13.7.1993 «περί τρόπου έκδοσης οικοδο­μικών αδειών» – Άρθρα 4, 5, 6 (ΦΕΚ 795/Δ’)
• ν. 2831/2000, άρθρο 2 (ΦΕΚ 140/Α’)
• ν. 4030/2011, άρθρα 20 – 25 / Συμβούλια Αρχιτεκτο­νικής (ΦΕΚ 249/Α’)
• ν. 4067/2012 «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός» (ΦΕΚ 79/Α’), άρθρο 6 κ.α.
• ν. 4495/2017, «Έλεγχος και προστασία του Δομημέ­νου Περιβάλλοντος και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 167/Α’), άρθρα 7 – 11.

Σύμφωνα με το πνεύμα των ανωτέρω και κατ’ εφαρμο­γή πλέον των διατάξεων των παρ. 1-3 του άρθρου 7 του ν. 4495/2017 ως ισχύει, στα Σ.Α. ανατίθεται η υποχρέωση και η μέριμνα για την προστασία του τοπίου, την αισθη­τική των κτιρίων, την επιτυχή ένταξη και ενσωμάτωση των κατασκευών στον αναπτυξιακό σχεδιασμό και το πολιτιστικό περιβάλλον.

3. Τα Σ.Α. επιτελούν το έργο τους λαμβάνοντας υπόψη τα παρακάτω:

α) Το τοπίο διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο δημο­σίου συμφέροντος από άποψη πολιτισμική, οικολογική, περιβαλλοντική και κοινωνική. Συμβάλλει στη διαμόρ­φωση της τοπικής κουλτούρας, αποτελεί ένα βασικό συστατικό στοιχείο της φυσικής και πολιτιστικής κλη­ρονομιάς, συνεισφέρει στην ανθρώπινη ευημερία και αποτελεί σημαντικό μέρος της ποιότητας ζωής των αν­θρώπων σε αστικές περιοχές και στην ύπαιθρο, σε υπο­βαθμισμένες περιοχές, σε περιοχές υψηλής ποιότητας, σε περιοχές αναγνωρισμένες ως εξαιρετικού φυσικού κάλλους αλλά και σε περιοχές χωρίς θεσμοθετημένη προστασία. Επίσης, συνιστά πόρο ευνοϊκό για την οικο­νομική δραστηριότητα και η προστασία, η διαχείριση και ο σχεδιασμός του μπορούν να συμβάλλουν στη δη­μιουργία θέσεων εργασίας (Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου, Φλωρεντία 2000. Προοίμιο).

β) H αρχιτεκτονική δημιουργία, η ποιότητα των κατα­σκευών, η αρμονική ένταξή τους στο περιβάλλον, ο σε­βασμός των φυσικών και αστικών τοπίων καθώς και της κοινής και ιδιωτικής κληρονομιάς, αποτελούν δημόσιο συμφέρον (παρ. 27 του προοιμίου της Οδηγίας 2005/36/ ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Σεπτεμβρίου 2005). Οι κατασκευές πρέπει να ικανοποιούν συγχρόνως αισθητικές και τεχνικές απαιτή­σεις, να ενσωματώνουν τον κατά περίπτωση ισχύοντα πολεοδομικό σχεδιασμό και τους ειδικότερους όρους και περιορισμούς δόμησης και να συνάδουν αρμονικά με το περιβάλλον τους, ανάλογα με τις ανάγκες του ανθρώπου και την αντίστοιχη κλίμακα.

Άρθρο 3 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ – ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

1. Τα Σ.Α. είναι αρμόδια να γνωμοδοτούν επί των αρχι­τεκτονικών μελετών για όλες τις περιπτώσεις που ορίζει το άρθρο 7 (παρ. 1-3) του ν. 4495/2017 όπως εκάστοτε ισχύει.
2. Τα Σ.Α. γνωμοδοτούν επί της αρχιτεκτονικής άπο­ψης και λύσης που επιλέγει ο μελετητής μηχανικός και οφείλουν να σέβονται την ελεύθερη προσωπική αρχι­τεκτονική δημιουργία και την επιστημονική του άποψη, όπως αυτή αποτυπώνεται στη μελέτη που υποβάλλει προς γνωμοδότηση. Η γνωμοδότηση δεν περιλαμβά­νει προτάσεις ή κατευθύνσεις για την αναζήτηση άλλων «βέλτιστων» λύσεων. Κατά συνέπεια, αφενός μεν τα μέλη των Σ.Α. δεν είναι αρμόδια να υποδεικνύουν κεντρικές ιδέες ή να κατευθύνουν την υπό εξέταση μελέτη σε συ­γκεκριμένες αρχιτεκτονικές επιλύσεις παρεμβαίνοντας στην αρχιτεκτονική σύνθεση, αφετέρου δε, οι μελετητές δεν πρέπει να ζητούν ή να αναμένουν από τα μέλη του Συμβουλίου να τους υποδεικνύουν εναλλακτικές αρχι­τεκτονικές λύσεις που να βελτιώνουν την πρότασή τους.
3. Τα Σ.Α. ασκούν τις αρμοδιότητές τους λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα ακόλουθα κριτήρια:

• την προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος με την κατάλληλη ένταξη της προτεινόμενης κατασκευής σε αυτό. Ειδικότερα, αξιολογείται ο προτεινόμενος τρόπος εφαρμογής των ισχυόντων όρων και περιορισμών δόμησης προκειμένου να επιτυγχάνεται η αρμονική ένταξή της στο οικόπεδο / γήπεδο.
• την ενσωμάτωση στην πρόταση των κατευθύνσεων και οδηγιών τυχόν υφισταμένων υπερκείμενων επιπέδων σχεδιασμού όπως μελέτες αστικού σχεδιασμού με προ­διαγραφές ογκοπλασίας, ηλιασμού, θέας, οργάνωσης ακαλύπτων χώρων, σχέσεων με τους κοινόχρηστους χώρους κ.λπ., ή κανονιστικών πράξεων που εμπεριέ­χουν ειδικές προδιαγραφές σχετικά με τα ανωτέρω – π.χ. π.δ. προστασίας παραδοσιακών οικισμών,
• τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και της αρχιτεκτονικής / πολεοδομικής ταυτότητας των κτιρίων, των κατασκευών και των οικιστικών συνόλων που έχουν υπαχθεί σε καθεστώς προστασίας, σύμφωνα με τις κατά περίπτωση πράξεις χαρακτηρισμού, τις ισχύουσες δια­τάξεις και τις διεθνείς συμβάσεις που προαναφέρθηκαν,
• την επιτυχή προσαρμογή των νέων κατασκευών που εμπίπτουν σε προστατευόμενες περιοχές ή γειτνιάζουν με προστατευόμενα κτίρια προς τον ειδικότερο πολε­οδομικό / αρχιτεκτονικό χαρακτήρα του προστατευόμενου πολιτιστικού αγαθού, με γνώμονα τον εν λόγω χαρακτήρα και με την εφαρμογή των ειδικότερων όρων δόμησης και μορφολογικών προδιαγραφών που τυχόν ισχύουν. Για τη διαφοροποίηση της αρχιτεκτονικής πρό­τασης του μελετητή από τυχόν ισχύουσες τυπολογικές ή μορφολογικές προδιαγραφές (κατά το άρθρο 7 του ν. 4495/2017, παρ. 1 περίπτωση ε), εξετάζεται ειδικότερα η συνέπεια και η πληρότητα της αρχιτεκτονικής σύνθε­σης αυτής καθ’ εαυτής, ο τρόπος τυχόν ενσωμάτωσης στοιχείων που παραπέμπουν σε παραδοσιακά αρχιτε­κτονικά / μορφολογικά χαρακτηριστικά που συνέτειναν στον χαρακτηρισμό του προστατευόμενου πολιτιστικού αγαθού, καθώς επίσης η ειλικρίνεια και σαφήνεια της επιχειρούμενης μορφολογικής μετάβασης στη σύγχρονη εποχή η οποία θα αποπνέει παράλληλα και τον οφειλόμενο σεβασμό προς τις προστατευόμενες αξίες,
• την ομοιογένεια των επί μέρους συστατικών στοιχεί­ων της μελέτης ως προς την αρχιτεκτονική προσέγγιση / ρυθμό που επιλέγεται,
• τη δημιουργία ανοικτών και κλειστών χώρων και κατασκευών που εξυπηρετούν άρτια τη χρήση για την οποία προορίζονται, και
• την ανάδειξη εν γένει της αρχιτεκτονικής ως επιστή­μης και τέχνης και τη διασφάλιση της αυθεντικότητας της πρότασης.

Τα Σ.Α. αξιολογούν την υποβληθείσα μελέτη λαμβά­νοντας υπόψη όλα τα ανωτέρω, τις γενικότερες αρχές που έχουν υιοθετηθεί σε διεθνές επίπεδο και τις βέλτιστες ακολουθούμενες πρακτικές, σε συνδυασμό και με τα αναφερόμενα στην Αιτιολογική Έκθεση. Σε όλες τις περιπτώσεις που προβλέπεται γνωμοδότηση του Σ.Α., αυτή θα πρέπει να είναι για λόγους ασφάλειας των διοικητικών πράξεων δεόντως τεκμηριωμένη. Γνωμο­δοτήσεις με την απλή αναφορά «εγκρίνεται η μελέτη» δεν αποτελούν επαρκές νομικό έρεισμα για την εν συ­νεχεία έκδοση αδειοδοτικών πράξεων του άρθρου 29 του ν. 4495/2017 ή την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών βάσει του άρθρου 30 αυτού, αλλά και δεν είναι αυτές καθ’ εαυτές νομικώς ασφαλείς.

4. Στο πλαίσιο εξέτασης υποβληθείσας μελέτης, τα Σ.Α. δεν υπεισέρχονται και δεν έχουν αρμοδιότητα εξέτασης θεμάτων που αφορούν:

• την τήρηση των γενικών ή ειδικών πολεοδομικών διατάξεων και όρων δόμησης που ισχύουν στην περι­οχή. Εξαίρεση αποτελεί ο έλεγχος της τήρησης ειδικών τυπολογικών ή μορφολογικών προδιαγραφών που τυχόν ισχύουν στην περιοχή, προστατευόμενη ή μη,
• τη νομιμότητα ή μη των ήδη υφισταμένων κατασκευ­ών, εκτός εάν από ειδικές διατάξεις περί αυθαιρέτων ορί­ζεται διαφορετικά,
• τον έλεγχο του τοπογραφικού διαγράμματος ή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος,
• τη συμμόρφωση ή μη με τεχνικούς ή άλλους κανο­νισμούς και προδιαγραφές (όπως π.χ. Οικοδομικός και Κτιριοδομικός Κανονισμός, πυρασφάλεια, προσβασιμό- τητα, κ.λπ.),
• την τήρηση των προδιαγραφών λειτουργίας ειδικών κτηρίων, όπως αυτές καθορίζονται από τον εκάστοτε φορέα τους,
• τις τυχόν απαιτούμενες εγκρίσεις άλλων φορέων και υπηρεσιών για την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών (π.χ. ΥΠ.ΠΟ.Α., Δασαρχείου, κ.λπ.).

Κατά συνέπεια, η γνωμοδότηση των Σ.Α. δεν υπο­καθιστά άλλους ελέγχους ή εγκρίσεις Υπηρεσιών που τυχόν απαιτούνται για την αδειοδοτική διαδικασία. Η υποβολή δικαιολογητικών, μελετών και σχεδίων στα Σ.Α. αποσκοπεί αποκλειστικά και μόνον στην τεκμηρίωση της αρχιτεκτονικής πρότασης και τη διευκόλυνση του έργου τους στο πλαίσιο άσκησης των αρμοδιοτήτων τους, ενώ η θετική γνωμοδότησή τους δεν αποτελεί επ’ ουδενί έγκριση της μελέτης από πολεοδομικής, λειτουρ­γικής, περιβαλλοντικής ή άλλης άποψης. Την ευθύνη για τη σύνταξη της μελέτης έχει ο μελετητής μηχανικός, τη δε ευθύνη ελέγχου και έγκρισης η εκάστοτε αρμόδια Υπηρεσία.

5. Τα Σ.Α. ασκούν τις αρμοδιότητές τους ανεξαρτήτως εάν κατά τη διαδικασία και με βάση τα χαρακτηριστικά της μελέτης, διαπιστώνουν τη μη τήρηση από τον κύριο του έργου των ισχυουσών διαδικασιών ανάθεσης, ή την εξαίρεση μελέτης τεχνικού έργου από το χαρακτηρισμό ως αξιόλογου κατά το εκάστοτε ισχύον πλαίσιο διενέρ­γειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων.

Άρθρο 4 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ – ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ

Πέραν των οριζομένων στο άρθρο 11 του ν. 4495/2017 ισχύουν επιπροσθέτως και τα εξής:

1. Το Σ.Α. λειτουργεί ως ανεξάρτητο γνωμοδοτικό όρ­γανο.
2. Γ ια την εξέταση μελέτης υποβάλλεται αίτηση από τον εξουσιοδοτημένο μηχανικό στο πληροφοριακό σύ­στημα του άρθρου 33 του ν. 4495/2017, συνοδευόμενη με τα δικαιολογητικά του άρθρου 5.
3. Η εισαγωγή των θεμάτων στην Ημερήσια Διάταξη του Συμβουλίου γίνεται κατά σειρά προτεραιότητας, βά­σει της ημερομηνίας της υποβολής της αίτησης, εξαι- ρουμένων των περιπτώσεων της παρ. 3 του άρθρου 7 του ν. 4495/2017, ή έργων κοινωφελούς χαρακτήρα και ειδικότερα των έργων των οποίων Κύριος είναι το Δημόσιο ή Ο.Τ.Α. α’ ή β’ βαθμού καθώς και αυτών που αφορούν δίκτυα και λοιπά έργα υποδομών. Οι εν λόγω μελέτες εξετάζονται κατά προτεραιότητα κατά την αμέ­σως προσεχή συνεδρίαση του Συμβουλίου.
4. Πριν την κατάρτιση της Ημερήσιας Διάταξης, ο γραμματέας ασκεί έλεγχο της πληρότητας των φακέ­λων των προς εξέταση θεμάτων σύμφωνα με τα δικαι­ολογητικά του άρθρου 5. Σε περίπτωση διαπίστωσης ελλιπών στοιχείων, ενημερώνεται ο εξουσιοδοτημένος μηχανικός μέσω του πληροφοριακού συστήματος και τάσσεται προθεσμία 30 ημερολογιακών ημερών για τη συμπλήρωσή τους. Μετά την εμπρόθεσμη προσκόμι­ση των στοιχείων, το θέμα εγγράφεται στην Ημερήσια διάταξη της αμέσως προσεχούς συνεδρίασης του Συμ­βουλίου, ενώ σε διαφορετική περίπτωση, ο φάκελος επιστρέφεται.

5. Εάν κατά την εξέταση προτεινόμενης μελέτης το Συμβούλιο κρίνει ότι τα προβλεπόμενα από το άρθρο 5 υποβληθέντα στοιχεία χρήζουν συμπληρώσεων ή ότι για τη διαμόρφωση γνώμης απαιτείται η προσκόμιση και άλλων πρόσθετων στοιχείων, όπου τούτο προβλέπεται (περιπτώσεις της παρ. 3 άρθρου 5 του παρόντος), η γνω­μοδότηση αναβάλλεται και καλείται ο εξουσιοδοτημέ­νος μηχανικός να τα υποβάλει εντός 30 ημερολογιακών ημερών. Μετά την εμπρόθεσμη υποβολή των στοιχείων, το θέμα εγγράφεται εκ νέου (εξ αναβολής) στην Ημερή­σια διάταξη της αμέσως προσεχούς συνεδρίασης του Συμβουλίου, ενώ σε διαφορετική περίπτωση, ο φάκελος επιστρέφεται.
6. Η γραμματεία του Σ.Α. τηρεί πρωτόκολλο, βιβλίο πρακτικών και αρχείο γνωμοδοτήσεων.
7. Η γνωμοδότηση του Σ.Α. ως προς την αρχιτεκτονική μελέτη είναι θετική ή αρνητική. Καταγράφεται σε πρα­κτικό με τις απόψεις όλων των μελών, το οποίο αναρτά- ται στο ηλεκτρονικό σύστημα και κοινοποιείται στους αιτούντες.
8. Με τη λήξη της συνεδρίασης, τα μέλη υπογράφουν το βιβλίο πρακτικών.
9. Με δεδομένο τον ρόλο των Σ.Α. ως πεδίων συνεχούς εκπαίδευσης και διαλόγου για τη σύγχρονη αρχιτεκτονι­κή, στις συνεδριάσεις τους είναι δυνατή η συμμετοχή και του αναπληρωτή κάθε μέλους με την ιδιότητα του παρα­τηρητή. Η παρουσία των μελετητών στις συνεδριάσεις είναι προαιρετική, τυχόν δε απουσία τους δεν συνιστά λόγο αναβολής εξέτασης ή απόρριψης της μελέτης.
10. Στις περιπτώσεις που έχει εκδοθεί θετική γνωμοδό­τηση του Σ.Α. και κατά τον έλεγχο της αδειοδότησης για την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών ή κατά την εκτέλε­ση του έργου προκύψουν μικρής έκτασης επουσιώδεις μεταβολές στη μελέτη οι οποίες δεν επηρεάζουν την κε­ντρική ιδέα, τις συνθετικές αρχές και δεν θίγουν την αρ­χιτεκτονική άποψη της μελέτης (όπως μικρή μετατόπιση ή αλλαγή διαστάσεων ενός ανοίγματος χωρίς πρακτικώς να αλλοιώνεται η αναλογία του, μικρές διαφοροποιήσεις των εξωτερικών διαστάσεων των όψεων χωρίς να γίνε­ται αντιληπτή η τροποποίηση της αναλογίας τους ή να επηρεάζεται η αντιληπτική εικόνα της ογκοπλασίας του κτιρίου), δεν απαιτείται εκ νέου γνωμοδότηση του Σ.Α.

Κατά τα λοιπά και όσον αφορά στη συγκρότηση, τη λειτουργία και τις γνωμοδοτήσεις των Σ.Α., ισχύουν οι διατάξεις περί συλλογικών οργάνων της διοίκησης (ν. 2690/1999 ως ισχύει, άρθρα 13 – 15).

Άρθρο 5 ΥΠΟΒΑΛΛΟΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

1. Τα αιτήματα που κατατίθενται προς αξιολόγηση και γνωμοδότηση του Σ.Α. υποβάλλονται με ευθύνη και πρωτοβουλία του μελετητή.
2. Μαζί με την αίτηση και για όλες τις περιπτώσεις του άρθρου 7 (παρ. 1-3) του ν. 4495/2017 ως ισχύει, υπο­βάλλεται φάκελος δικαιολογητικών και στοιχείων που περιλαμβάνει τα εξής:

α) Αιτιολογική Έκθεση τεκμηρίωσης – επεξήγησης της αρχιτεκτονικής μελέτης, στην οποία αναφέρονται αναλυτικά:

• το νομικό έρεισμα / θεσμική υποχρέωση της εισαγω­γής του θέματος στο Σ.Α.,
• οι λόγοι επιλογής της συγκεκριμένης αρχιτεκτονικής πρότασης,
• οι αρχές του σχεδιασμού και η κεντρική ιδέα της σύνθεσης,
• τα κριτήρια επιλογής των υλικών και ειδικότερα αυ­τών που διαμορφώνουν το κέλυφος του κτιρίου,
• στοιχεία που σχετίζονται με το ιστορικό τυχόν υφι­στάμενου στο οικόπεδο / γήπεδο κτιρίου.

Στην περίπτωση που στην Αιτιολογική Έκθεση γίνεται αναφορά σε προηγούμενες εγκρίσεις ή εξειδικευμένη νομοθεσία, τα ανωτέρω έγγραφα και κανονιστικές διατά­ξεις επισυνάπτονται, προς διευκόλυνση του Συμβουλίου.

β) Αρχιτεκτονική μελέτη, σε επίπεδο οριστικής μελέ­της, με σαφή απεικόνιση (ανάλογη της κλίμακας) των δομικών και μη στοιχείων του έργου (κουφώματα, πέρ­γκολες, κιγκλιδώματα, καμινάδες, υδρορροές κ.λπ.). Στις όψεις απεικονίζεται υπόμνημα υλικών και ενδεικτικές χρωματικές αποχρώσεις, ενώ το τοπογραφικό διάγραμ­μα και το διάγραμμα δόμησης εξετάζονται μόνο ως προς την χωροθέτηση του κτιρίου. Στο σχέδιο διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου απεικονίζεται και η προσβασιμότητα εμποδιζόμενων ατόμων.

γ) Στοιχεία που απεικονίζουν το ακίνητο (οικόπεδο / γήπεδο), όπως αεροφωτογραφίες, χάρτες, καθώς και φω­τογραφίες ενδεικτικές του φυσικού ή ανθρωπογενούς περιβάλλοντός του.

δ) Οποιοδήποτε στοιχείο κρίνει ο μελετητής ότι θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της αρχιτεκτονικής μελέτης και της σχέσης της με τον περιβάλλοντα χώρο του ακινήτου.

3. Για τις παρακάτω περιπτώσεις και συμπληρωματι­κά με τα ανωτέρω απαιτούμενα στοιχεία, υποβάλλονται επιπροσθέτως τα εξής:

α) για τις περιπτώσεις ανέγερσης, επισκευής και προ­σθήκης σε προστατευόμενες περιοχές (άρθρο 7, παρ. 1 περ. α του ν. 4495/2017): Φωτογραφική αποτύπωση του μετώπου του οικοδομικού τετραγώνου στο οποίο εμπίπτει το εξεταζόμενο ακίνητο, σε όλο το μήκος του, καθώς και των έναντι αυτού ακινήτων. Φωτορεαλιστική ή τρισδιάστατη σχεδιαστική απεικόνιση της πρότασης,

β) για τις περιπτώσεις διατηρητέων ή υπό χαρακτηρι­σμό κτιρίων ή ομόρων ή έναντι αυτών (άρθρο 7, παρ. 1 περ. β του ν. 4495/2017): Πλήρης σχεδιαστική αποτύπω­ση του εξεταζομένου κτιρίου. Φωτογραφική αποτύπωση του μετώπου του οικοδομικού τετραγώνου στο οποίο εμπίπτει το εξεταζόμενο κτίριο, σε όλο το μήκος του, των έναντι αυτού ακινήτων, πλήρης φωτογραφική τεκ­μηρίωση όλων των όψεων και του εσωτερικού αυτού, καθώς και φωτορεαλιστική ή τρισδιάστατη σχεδιαστική απεικόνιση της πρότασης.

γ) για τις μελέτες διαμορφώσεων κοινοχρήστων χώ­ρων (άρθρο 7, παρ. 1 περ. δ του ν. 4495/2017): Φωτο­γραφική αποτύπωση των μετώπων των οικοδομικών

τετραγώνων που περιβάλλουν τον υπό διαμόρφωση χώρο και των προσβάσεων προς αυτόν,

δ) για αρχιτεκτονικές μελέτες που διαφοροποιούνται από τα μορφολογικά στοιχεία και την τυπολογία που επιβάλλεται με ειδικές διατάξεις (άρθρο 7, παρ. 1 περ. ε του ν. 4495/2017): Στην Αιτιολογική έκθεση της ανω­τέρω παρ. 2.α, περιλαμβάνεται ειδικότερη τεκμηρίωση και αιτιολόγηση σε σχέση με τη συμβατότητα της προ- τεινόμενης μελέτης προς το ιστορικό προστατευόμενο περιβάλλον και των επί μέρους στοιχείων που το συ­γκροτούν. Φωτογραφική αποτύπωση του μετώπου του οικοδομικού τετραγώνου στο οποίο εμπίπτει το προτει- νόμενο κτίριο σε όλο το μήκος του και των έναντι αυτού ακινήτων. Φωτορεαλιστική ή τρισδιάστατη σχεδιαστική απεικόνιση της πρότασης, η οποία θα περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον τις όμορες ιδιοκτησίες. Πέραν των ανωτέρω, το Συμβούλιο δύναται να ζητήσει από τον μελετητή την προσκόμιση και άλλων πρόσθετων στοιχείων, σχετικών με τον πολεοδομικό / αρχιτεκτονικό χαρακτήρα της περι­οχής, εφόσον κρίνονται απαραίτητα για τη διαμόρφωση γνώμης,

ε) για τις άδειες κατεδάφισης κτιρίων που βρίσκονται σε προστατευόμενες περιοχές (ν. 4495/2017, άρθρο 7, παρ. 1 περ. α) ή ανεγέρθηκαν πριν το έτος 1955 (παρ. 1 περ. στ): Φωτογραφική αποτύπωση του μετώπου του οικοδομικού τετραγώνου στο οποίο εμπίπτει το εξετα­ζόμενο κτίριο, σε όλο το μήκος του, των έναντι αυτού ακινήτων, καθώς και πλήρης φωτογραφική τεκμηρίωση όλων των όψεων και του εσωτερικού αυτού,

στ) για αρχιτεκτονικές μελέτες που αφορούν στις περιπτώσεις η) και θ) της παρ. 1 του άρθρου 7 του ν. 4495/2017: Φωτογραφική αποτύπωση του μετώπου του οικοδομικού τετραγώνου στο οποίο εμπίπτει η εξε­ταζόμενη πρόταση σε όλο το μήκος του, καθώς και των απέναντι ακινήτων,

ζ) για τις περιπτώσεις που από άλλες γενικές ή ειδι­κές διατάξεις προβλέπεται η γνωμοδότηση του Σ.Α. (ν. 4495/2017, άρθρο 7, παρ. 1 περ. ι): Το Συμβούλιο δύναται να ζητήσει από τον μελετητή την προσκόμιση και πρόσθετων στοιχείων, πέραν αυτών της παρ. 2 ανω­τέρω, εφόσον κρίνονται απαραίτητα για τη διαμόρφωση γνώμης.

Άρθρο 6 ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΩΝ

1. Οι αρχιτέκτονες μέλη των Σ.Α. εξετάζουν τα θέ­ματα με κριτήρια αμιγώς αρχιτεκτονικά / πολεοδομι­κά, με αντικειμενικότητα, πάντα κατ’ οικονομίαν και με διάκριση ουσιώδους / επουσιώδους. Γνωμοδοτούν ως ανεξάρτητοι αρχιτέκτονες με βάση την προσωπική επιστημονική θέση και άποψή τους, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί από την προσωπική τους εμπειρία στην εκπόνηση μελετών, την αξιολόγηση υλοποιημένων ή μη αρχιτεκτονικών σχεδιασμών και την κατανόηση του πλέγματος των παραγόντων που συνδιαμορφώνουν μια αρχιτεκτονική πρόταση.
2. Στην περίπτωση που το Σ.Α. εξετάζει θέμα με το οποίο μέλος του έχει μελετητική, ιδιοκτησιακή ή άλλη σχέση η οποία δεν παρέχει τα εχέγγυα αμερόληπτης κρίσης κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων του, το εν λόγω μέλος απέχει από τη διαδικασία αναπληρούμενο νομίμως. Εφαρμοστέες εν προκειμένω τυγχάνουν και οι διατάξεις του άρθρου 7 του ν. 2690/1999.
3. Συνιστάται προς τους έχοντες την αρμοδιότητα συγκρότησης των Σ.Α. όπως τα μέλη τους να μην συμ­μετέχουν σε άλλα συλλογικά γνωμοδοτικά όργανα που ασκούν συναφείς αρμοδιότητες στην ίδια χωρική ενό­τητα.
4. Τα μέλη των Σ.Α., με μέριμνα του Προέδρου τους, οφείλουν να αναφέρουν αρμοδίως τυχόν προβλήματα λειτουργίας και δύνανται να υποβάλλουν προτάσεις για τη βελτίωση της λειτουργίας του συλλογικού οργάνου.

Άρθρο 7 ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ Σ.Α. ΜΕ ΑΛΛΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ

1. Στην περίπτωση θεμάτων για τα οποία από τις κείμενες διατάξεις προβλέπεται γνωμοδότηση Κεντρι­κού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής (ΚΕ.Σ.Α, ΚΕ.Σ.Α.Α. και ΚΕ.Σ.Α.ΜΑ.Θ) όπως π.χ. ειδικές ρυθμίσεις σε διατηρητέα κτίρια, αιτήματα παρεκκλίσεων από όρους δόμησης ή από διατάξεις του οικοδομικού κανονισμού κ.λπ., η υπο­χρέωση για γνωμοδότηση του Σ.Α. εξακολουθεί να ισχύει εφόσον τούτο επιβάλλεται από σχετικές διατάξεις. Στις ανωτέρω περιπτώσεις η γνωμοδότηση του Σ.Α. προηγεί­ται χρονικά, περιλαμβάνεται δε στο φάκελο του θέματος που υποβάλλεται στο οικείο Κεντρικό Συμβούλιο Αρχι­τεκτονικής προς αξιολόγηση και γνωμοδότηση.
2. Λοιπές εγκρίσεις που εκδίδονται από άλλους φο­ρείς και αποτελούν προαπαιτούμενο για την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών (βάσει των άρθρων 29 – 30 του ν. 4495/2017) είναι αυτονόητο ότι χορηγούνται βάσει ιδίων κριτηρίων που διέπουν τη σχετική νομοθεσία ανα­φοράς τους και δεν μπορούν να υποκαταστήσουν – νόμω και ουσία – τις γνωμοδοτήσεις / εγκρίσεις των Σ.Α. Η ως άνω διάκριση ρόλου και αρμοδιοτήτων ισχύει και στις περιπτώσεις που απαιτείται τόσον η γνωμοδότηση / έγκριση του Σ.Α. όσο και η γνωμοδότηση συλλογικού οργάνου του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Τα Σ.Α. αποφαίνονται επί της αρτιότητας, της εσωτερικής συνοχής και της αισθητικής της αρχιτεκτονικής μελέτης καθώς και της αλληλεπίδρασης / συμβατότητας αυτής ως σύνολο αλλά και των επί μέρους αρχιτεκτονικών / μορφολογικών στοιχείων που την συγκροτούν με το φυσικό ή το δομημένο / πολεοδομικό περιβάλλον του ακινήτου (προστατευόμενο ή μη), ενώ τα συλλογικά όργανα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού επιλαμβάνονται βάσει των διατάξεων του ν. 3028/2002 προκειμένου να αποφανθούν ειδικότερα κατά πόσον η πρόταση βλάπτει ή μη, αμέσως ή εμμέσως το προστα­τευόμενο από το ΥΠ.ΠΟ.Α. πολιτιστικό αγαθό και εάν συνάδει με τον χαρακτήρα αυτού.
3. Σε κάθε περίπτωση, για την αποφυγή αντικρουόμενων γνωμοδοτήσεων και ταλαιπωρίας των μελετητών, στις περιπτώσεις που απαιτούνται περισσότερες της μίας γνωμοδοτήσεις συλλογικών οργάνων, επιβάλλεται ο περιορισμός στην εξέταση του θέματος κατά λόγω αρμοδιότητας.

Άρθρο 8 ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

1. Μέχρι τη δημοσίευση της υπουργικής απόφασης της παρ. 1 του άρθρου 33 ως προς τη διαδικασία ηλε­κτρονικής υποβολής αιτημάτων προς τα Συμβούλια των άρθρων 7, 12, 13, 20, 22, 24 του ν. 4495/2017, αιτήματα προς τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής υποβάλλονται εντύπως στη Γραμματεία του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, ενώ οποιαδήποτε επικοινωνία – ενημέρωση του εξουσι­οδοτημένου μηχανικού διενεργείται αποκλειστικά μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
2. Ειδικότερα:

α) υποβάλλεται φάκελος δικαιολογητικών και στοιχεί­ων σύμφωνα με το άρθρο 5 του παρόντος, με την επι­σήμανση ότι η Αιτιολογική Έκθεση και η Αρχιτεκτονική μελέτη προσκομίζονται εις τριπλούν,

β) μετά τη λήξη της συνεδρίασης, τα μέλη υπογράφουν μία σειρά δικαιολογητικών του άρθρου 5 για κάθε μελέτη που εξετάστηκε. Οι δύο άλλες σειρές σφραγίζονται ως ακριβή αντίγραφα από τον γραμματέα του Συμβουλίου. Οι γνωμοδοτήσεις υπογράφονται από τον πρόεδρο και τον γραμματέα.

Άρθρο 9 Έκταση εφαρμογής – Ισχύς

1. Η εφαρμογή όλων των διατάξεων του άρθρου 7 του ν. 4495/2017 όπως εκάστοτε ισχύει καθώς και των κατευθύνσεων – οδηγιών του παρόντος είναι υποχρεω­τική για τα Σ.Α. και τις Υ.ΔΟΜ., τυχόν δε απόκλιση από τα οριζόμενα ενέχει τον κίνδυνο έκδοσης ελαττωματικών διοικητικών πράξεων και ως εκ τούτου ακυρωτέων, λόγω παράλειψης ουσιώδους σταδίου της διαδικασίας με όλα τα εξ αυτής απορρέοντα επακόλουθα.
2. Η ισχύς της παρούσας άρχεται από την ημερομηνία δημοσίευσής της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 31 Ιανουαρίου 2020

Ο Υφυπουργός

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

ΔΕΙΤΕ εδώ το “Τεύχος Οδηγιών για τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής” στο ΦΕΚ