Στο ΣτΕ κρίνεται η τύχη του e-adeies – Αιφνίδιες εξελίξεις μετά από προσφυγή
ΕιδήσειςΚτηματαγοράΟικιστικάΠολεοδομία 6 Νοεμβρίου 2018 Αργύρης
Του Αργύρη Δεμερτζή/
Σημαντικές εξελίξεις διαγράφονται για το νέο ηλεκτρονικό σύστημα έκδοσης ηλεκτρονικών αδειών e-adeies, καθώς κατατέθηκε από την πλευρά των οργανώσεων των μηχανικών του δημοσίου προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Τις επόμενες ημέρες εκδικάζεται αίτησης αναστολής, ενώ παράλληλα ορίστηκε δικάσιμος για τις 6 Φεβρουαρίου 2019, που θα κρίνει την τύχη του νέου συστήματος αλλά και βασικές πτυχές του νέου πολεοδομικού νόμου 4495/17 του ΥΠΕΝ.
Οι δικαστικές εξελίξεις, που θα κρίνουν την τύχη του νέου συστήματος ηλεκτρονικής έκδοσης αδειών του ΥΠΕΝ έρχονται αμέσως μετά την πανηγυρική έναρξη λειτουργίας του, που έγινε μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του ΤΕΕ στις 15 Οκτωβρίου 2018 για τις κατηγορίες εργασιών μικρής κλίμακας και τις άδειες κατηγορίας 2, ενώ με την πλήρη ένταξη στο ηλεκτρονικό σύστημα της κατηγορίας 3, που αφορά στο σύνολο των κατασκευών έως 2000 τετραγωνικών, επίκειται από την 1η Δεκεμβρίου 2018 η υποχρεωτική ηλεκτρονική έκδοση των αδειών όλων των κατηγοριών.
Συγκεκριμένα το Διοικητικό Συμβούλιο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας ΕΜΔΥΔΑΣ και η ΕΜΔΥΔΑΣ Αττικής κατέθεσαν αίτηση ακύρωσης και αίτηση αναστολής στο ΣτΕ για τη μη υλοποίηση του άρθρου 2, της παραγράφου 4 της Υπουργικής Απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σταθάκη (ΦΕΚ Β’ Τεύχος 3136/31-07-18), συνδυαστικά με το άρθρο 36, παρ.3 του ν.4495/17.
Με απόφαση του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας Αθανασίου Ράντου ορίστηκε δικάσιμος για να συζητηθεί η υπόθεση στο 5ο τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας την 6η Φεβρουαρίου 2019 ημέρα Τετάρτη και ώρα 9:30 το πρωί, όπως σημειώνεται στη σχετική απόφαση «με επταμελή σύνθεση λόγω σπουδαιότητας» και με εισηγητή τον πάρεδρο Δημήτριο Βασιλειάδη.
Παράλληλα επίσης με απόφαση του προέδρου του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας κ Ράντου έχουν οριστεί και «τρέχουν» προθεσμίες προκειμένου το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να καταθέσει φάκελο με τα στοιχεία και τις απόψεις της διοικήσεως τόσο για την εκδίκαση της αίτησης αναστολής που θα προηγηθεί της 1η Δεκεμβρίου 2018, ημερομηνία υποχρεωτικής ηλεκτρονικής έκδοσης όλων των κατηγοριών αδειών δόμησης, όσο και να καταθέσει πλήρη έκθεση στον εισηγητή ένα μήνα πριν την κύρια εκδίκαση της αίτησης ακύρωσης που ορίστηκε για τις 6 Φεβρουαρίου 2019.
Η αίτηση ακύρωσης και η αίτηση αναστολής της ομοσπονδίας των μηχανικών δημοσίων υπαλλήλων στρέφεται κατά της κατάργηση των Τμημάτων Ελέγχου Κατασκευών από τις ΥΔΟΜ και μεταφορά τους στα Παρατηρητήρια και κατά της κατάργησης ελέγχου για το σύννομο των οικοδομικών αδειών πριν την έκδοσή τους, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους που πλησιάζει το 90% αυτών και αφορούν την κατηγορία 3.
Τι λέει η ΕΜΔΥΔΑΣ για την προσφυγή στο ΣτΕ
Ειδικότερα η ΕΜΔΥΔΑΣ παρουσιάζοντας σε ανακοίνωση της το σκεπτικό για την αίτηση ακύρωσης και την αίτηση αναστολής που κατέθεσε στο ΣτΕ σημειώνει τα ακόλουθα :
Ο ν.4495/17 για τον έλεγχο και προστασία του δομημένου περιβάλλοντος, άλλαξε σε καίρια σημεία, τις αρμοδιότητες που είχαν οι ΥΔΟΜ έως την έναρξη ισχύος του. Οι σημαντικότερες αλλαγές και σχετικά με την αφαίρεση αρμοδιοτήτων αφορούν:
- Την κατάργηση των Τμημάτων Ελέγχου Κατασκευών από τις ΥΔΟΜ και μεταφορά τους στα Παρατηρητήρια που θα ανήκουν πλέον στις Περιφέρειες, αφαιρώντας τους όμως την κύρια αρμοδιότητα της καταγραφής αυθαιρέτων κατασκευών που τη μεταφέρει εξολοκλήρου στους ελεγκτές δόμησης.
- Την κατάργηση ελέγχου για το σύννομο των οικοδομικών αδειών πριν την έκδοσή τους, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους που πλησιάζει το 90% αυτών και αφορούν την κατηγορία 3 του άρθρου 36, παρ. 3, συνδυαστικά με το άρθρο 2, παρ.4 της Υ.Α. (ΦΕΚ Β’ Τεύχος 3136/31-07-18), όπου ως μοναδικό απαραίτητο στοιχείο για την έκδοση Οικοδομικής Αδείας απαιτεί τη βεβαίωση όρων δόμησης από την οικεία ΥΔΟΜ.
Αναλυτικότερα, στην κατηγορία 3 υπάγονται όλες οι ανεγέρσεις και προσθήκες κτιρίων σε εντός εγκεκριμένου σχεδίου περιοχή (κατοικίες έως 2000 τμ και ειδικά κτίρια έως 1000 τμ) και άρτιου κατά κανόνα γηπέδου σε εκτός σχεδίου, για χρήση κατοικίας, που ΔΕΝ απαιτείται έγκριση κάποιου άλλου φορέα πριν την έκδοση Ο.Α., όπως της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, του Δασαρχείου, του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής κλπ.
Όμως, καταργώντας τον έλεγχο του τοπογραφικού διαγράμματος, αυξάνονται οι κίνδυνοι ανέγερσης κτιρίου σε οικόπεδο υπό αμφισβήτηση ή σε οικόπεδο που αν και βρίσκεται εντός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου δεν μπορεί να δομηθεί, λόγω ύπαρξης ρεμάτων, ζωνών προστασίας κλπ, που θεσμοθετήθηκαν ή είναι υπό θεσμοθέτηση μεταγενέστερα του σχεδίου.
Το τοπογραφικό διάγραμμα είναι η κύρια βασική μελέτη και προεργασία για κάθε έργο δόμησης που θα συνδεθεί με το οικιστικό περιβάλλον. Είναι ουσιαστικά η ταυτότητα του ακινήτου όπου
αναγράφεται το εμβαδόν, οι διαστάσεις του, τα κτήρια που υπάρχουν σε αυτό, αν δομείται και πόσα μέτρα χτίζει, καθώς επίσης προσδιορίζει με ακρίβεια τη θέση του γηπέδου ή του
οικοπέδου με τη χρήση των κρατικών συντεταγμένων ΕΓΣΑ ‘87. Η παράληψη του ελέγχου της ορθότητας και αρτιότητας των τοπογραφικών μελετών από τις αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες θα οδηγήσει, σε μεγάλο ποσοστό, σε αυθαίρετη δόμηση, καθώς και σε επιπλέον οικονομική επιβάρυνση για τους ιδιοκτήτες, οι οποίοι θα οδηγούνται σε λανθασμένες διοικητικές πράξεις, δικαστικές διαμάχες, ακόμα και σε ανάκληση αδειών δόμησης λόγω λαθών, αναληθών και ψευδών στοιχείων. Επίσης, θα οδηγήσει περαιτέρω σε μείζονα περιβαλλοντική επιβάρυνση.
Συχνά λάθη που έχουν παρατηρηθεί και αντιμετωπιστεί κατά τον έλεγχο τοπογραφικών διαγραμμάτων είναι τα εξής:
– σε περιοχές οικισμών προϋφισταμένων του 23, χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο που δομούνται με το ΦΕΚ138Δ/1981 και όπου δεν έχει μέχρι σήμερα καθοριστεί δίκτυο κοινοχρήστων χώρων ή αίτηση άδειας δόμησης σε ακίνητα που δεν έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστη οδό του οικισμού
– σε περιοχές ανίσχυρων οικισμών (κατά το άρθρο 153 του Ν. 4389/2016), η μη προσκόμιση της απαιτούμενης έγκρισης περί του μη δασικού χαρακτήρα του ακινήτου.
– σε περιπτώσεις σύστασης καθέτου ιδιοκτησίας, η μη τήρηση της σύστασης όσον αφορά τις διαστάσεις και το εμβαδό των τμημάτων. Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις μεταβολής των διαστάσεων και εμβαδού του ακινήτου, οι ιδιώτες μηχανικοί δεν προβαίνουν σε τροποποίηση της σύστασης όπως ορίζει η ισχύουσα νομοθεσία περί συστάσεων.
– σε ακίνητα που βρίσκονται πλησίον ρεμάτων, η μη τήρηση της απαιτούμενης θεωρημένης γραμμής πλημμύρας σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία περί ρεμάτων (Ν4258/2014) καθώς και της απαιτούμενης απόστασης από την θεωρημένη γραμμή πλημμύρας. Πολλώ μάλλον, όταν η γραμμή πλημμύρας δεν έχει ακόμη καθοριστεί και βρίσκεται σε διαδικασία θεσμοθέτησης.
– σε ακίνητα που βρίσκονται πλησίον της ακτογραμμής, η δόμηση των οποίων υπόκειται στους περιορισμούς των αποστάσεων από τις γραμμές αιγιαλού και παραλίας.
– σε ακίνητα που βρίσκονται σε υπό ένταξη στο σχέδιο πόλης περιοχές, για τα οποία προαπαιτείται η έκδοση οικοδομησιμότητας, με έλεγχο των βαρών του ακινήτου σε γη και σε χρήμα, έλεγχο της αρτιότητας των όμορων οικοπέδων κλπ
– σε ακίνητα που βρίσκονται εντός ζωνών προστασίας, που θεσμοθετήθηκαν μεταγενέστερα του σχεδίου πόλης ή τέμνονται από αυτές.
– σε εντός σχεδίου ακίνητα, ο μη ορθός προσδιορισμός των ρυμοτομικών γραμμών και μη τήρηση του εγκεκριμένου πλάτους των οδών ή και της εγκεκριμένης υψομετρικής μελέτης.
– ο μη ορθός προσδιορισμός των ορίων του ακινήτου (καταπατήσεις κοινοχρήστων χώρων ή και όμορων ιδιοκτησιών).
Όσον αφορά τις στατικές και αντισεισμικές παραδοχές για τις νεοαναγειρόμενες οικοδομές, καθώς και για τις προσθήκες των περιπτώσεων που αναφέρονται στην κατηγορία 3 του άρθρου 36 του ν.4495/17, οι στατικές μελέτες που απαιτούνται και υποβάλλονται βάσει του άρθρου 5 του Ν.4030/11 όπως αυτός έχει τροποποιηθεί, ελέγχονται σήμερα ως προς την πληρότητά τους. Αυτό σημαίνει ότι αρμόδιος μηχανικός της ΥΔΟΜ εξετάζει κατά περίπτωση ποιοι κανονισμοί έχουν επιλεγεί και εφαρμοστεί για την εκπόνηση των σχετικών μελετών, ανάλογα και με τη χρήση του κτιρίου. Ισχύει επίσης σύμφωνα με την παρ. 9(στ) του Ν.4030/11 ότι σε περίπτωση που οι δημοτικοί υπάλληλοι των Υπηρεσιών Δόμησης διαπιστώσουν την τέλεση παραβάσεων για οποιαδήποτε άδεια δόμησης υποχρεούνται αμελλητί να ενημερώσουν εγγράφως το εποπτικό συμβούλιο του άρθρου 17.
- Συγκεκριμένα αναφέρουμε ότι για νέες οικοδομές -(α), (β), (γ) του άρθρου 36 ΤΟΥ Ν.4495/17, είναι σε ισχύ οι κανονισμοί που αναγράφονται στα παραρτήματα του ΦΕΚ 1457/Β΄/2014 σχετικά με την «Έγκριση εφαρμογής και χρήσης των Ευροκωδίκων σε συνδυασμό με τα αντίστοιχα εθνικά προσαρτήματα» οι οποίοι εφαρμόζονται αποκλειστικά ακολουθώντας την παρ.4, 5 και 6 αυτού.
- Για τις λοιπές περιπτώσεις του άρθρου 36 απαιτείται εφαρμογή του ΦΕΚ 350Β/2016, και κατά περίπτωση των αντισεισμικών κανονισμών που είχαν εφαρμοστεί κατά το παρελθόν: Α.Κ.1959 (ΦΕΚ36/Α/1959), Πρόσθετες διατάξεις 1985 (ΦΕΚ587/85), ΝΕΑΚ (ΦΕΚ613/Β΄/1992), σε συνδυασμό με τον Κανονισμό Επεμβάσεων σε υφιστάμενα κτίρια (ΦΕΚ/2984/Β΄/2018) για αλλαγές που ενδέχεται να αφορούν στα στατικά και σεισμικά φορτία μιας κατασκευής .
- Η υπαγωγή τμημάτων κτιρίων στις διατάξεις των νόμων περί αυθαιρέτων ενδέχεται να επηρεάζουν δυσμενώς την αντοχή των κτιρίων, γεγονός το οποίο η Υπηρεσία Δόμησης οφείλει να διασφαλίσει ότι κατά την έκδοση άδειας δόμησης έχει ληφθεί υπόψη, από τη στιγμή που οι σχετικές διατάξεις των νόμων περί αυθαιρέτων δεν διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση τη στατική επάρκεια και την αντισεισμική συμπεριφορά του κτηρίου στις περιπτώσεις που εκδίδονται νέες άδειες δόμησης σε αυτά.
Διαπιστώνεται από τα παραπάνω ότι πρέπει να διασφαλιστεί ο δημόσιος έλεγχος σε κάθε στάδιο (τοπογραφικός, αρχιτεκτονικός, στατικός και Η/Μ εφαρμογών) πριν την έκδοση οικοδομικών αδειών. Η απουσία του πλήρη ελέγχου των στοιχείων που απλά «μπαίνουν» στο σύστημα του e-άδειες, του πληροφοριακού συστήματος που ξεκινά να εφαρμόζεται από τις 15 Οκτώβρη, δεν διασφαλίζει σε καμία περίπτωση την ορθότητα του σύννομου της έκδοσης της Οικοδομικής Άδειας, δηλαδή της Διοικητικής Πράξης, όπου η Διοίκηση ΔΕΝ ελέγχει!
Επιπροσθέτως, με την Υ.Α (ΦΕΚ Β’ Τεύχος 3136/31-07-18), ο ηλεκτρονικός τρόπος έκδοσης οικοδομικών αδειών προϋποθέτει:
Α) την ύπαρξη υλικοτεχνικής υποδομής στις ΥΔΟΜ (ηλεκτρονικοί υπολογιστές, σχεδιαστικά προγράμματα, αναβαθμισμένο δίκτυο, κλπ) και μηχανογράφηση – μηχανοργάνωση όλων των αρχείων τους
Β) την ανάρτηση όλων των δασικών χαρτών, την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου και γενικά όλων των γεωχωρικών δεδομένων της χώρας.
Εν ελλείψει των ανωτέρω, είναι απορίας άξιο πώς ο Υπουργός εξέδωσε τη σχετική Υ.Α., διότι για να διασφαλίσουν την εισαγωγή στο σύστημα του e-άδειες των δεδομένων που απαιτούνται, οι ιδιώτες μηχανικοί θα επισκέπτονται τις ΥΔΟΜ για την αναζήτησή τους ή θα εισάγουν λανθασμένα στοιχεία, αφού αυτά ΔΕΝ θα ελέγχονται.
Εν κατακλείδι, ο νέος τρόπος έκδοσης Οικοδομικών Αδειών ΔΕΝ διασφαλίζει την ποιότητα των υποβαλλόμενων μελετών, ενέχει κινδύνους περιβαλλοντικής ζημίας με την ανοικοδόμηση εντός προστατευμένων περιοχών (δάση, περιοχές νατούρα, ρέματα, αιγιαλούς, κοινόχρηστοι χώροι, κλπ) και ΔΕΝ μειώνει την εργασία των συναδέλφων που εργάζονται στις ΥΔΟΜ. Δημιουργεί επίσης μηχανικούς-ελεύθερους επαγγελματίες, δύο ταχυτήτων. Από τη μία θα έχουμε τους συναδέλφους που θα «πιέζονται» ποικιλοτρόπως να βγάλουν σε χρόνο dt οικοδομική άδεια και από την άλλη θα έχουμε τους συναδέλφους που θα επιθυμούν να ελέγχονται οι μελέτες τους μέσω της «προέγκρισης οικοδομικής άδειας» του άρθρου 10 της εν λόγω Υ.Α.
Συνάδελφοι, πρέπει να προσπαθήσουμε να παραμείνει ο δημόσιος έλεγχος των εκδόσεων Ο.Α. που άλλωστε και σύμφωνα με το Σύνταγμα, είναι υποχρέωση του κράτους. Οι ποικίλες επιπτώσεις που προέρχονται από την υλοποίηση του ν.4495/17 μέσω της σχετικής Υ.Α. ως προς το περιβάλλον και την ασφάλεια των κτιρίων μπορεί να είναι μεγάλες και μη αναστρέψιμες.
