Αυθαίρετα: «αμανάτι» η κατηγορία 5, έλεγχοι υπαγωγών, αεροφωτογραφίες

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Η ρύθμιση επαναφοράς της τακτοποίησης αυθαιρέτων κατηγορίας 5 έμεινε στο «ράφι». Νέος σχεδιασμός με βάση τους προσεισμικούς ελέγχους. Εκτός προγραμμάτων στατικής ενίσχυσης και ενεργειακής αναβάθμισης χιλιάδες δημόσια κτίρια. Τι θα γίνει με τους δειγματοληπτικούς ελέγχους υπαγωγών αυθαιρέτων. Παρακολούθηση της αυθαίρετης δόμησης μέσω δορυφόρου.

Η νομοθετική ρύθμιση επαναφοράς της τακτοποίησης των αυθαιρέτων κατηγορίας 5, έμεινε στο «ράφι» των κυβερνητικών δεσμεύσεων που δεν τηρήθηκαν. Δεν περιλαμβάνεται στις τροπολογίες που κατέθεσε το ΥΠΕΝ στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών για τους Δήμους,  με τη ψήφιση του οποίου ολοκληρώνεται την Μεγάλη Τετάρτη 12 Απριλίου 2023 η θητεία της και κλείνει η παρούσα Βουλή, ενόψει των εκλογών.

Το  ecopress εγκαίρως είχε γράψει ότι είναι αβέβαιη η τύχη της πολυαναμενόμενη και πολλές φορές εξαγγελθείσα μέχρι πριν λίγες ημέρες, τα δύο τελευταία χρόνια από τους Κώστα Σκρέκα και Νίκο Ταγαρά της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος ρύθμιση, επαναφοράς της δυνατότητας τακτοποίησης αυθαιρέτων της κατηγορίας 5.  Επισημαίνοντας ότι στο μεταξύ έληξε και η παράταση της προθεσμίας υπαγωγής σε ρύθμιση αυθαιρέτων κατηγορίας 5 στις πληγείσες περιοχές από φυσικές καταστροφές, ρύθμιση που αφορά σχεδόν στις μισές περιοχές της χώρας. Δείτε εδώ στο ecopress

Η ρύθμιση για τα κατηγορίας 5 πάει για το 2024

Αρμόδια πηγή του ΥΠΕΝ, μιλώντας σήμερα στο ecopress  απέκλεισε όπως αναμένονταν άλλωστε, κάθε ενδεχόμενο να περιληφθεί η ρύθμιση για τα αυθαίρετα κατηγορίας 5 στη «βροχή» τροπολογιών που θα ακολουθήσουν μέχρι το βράδυ της Μεγάλης Τετάρτης στο νομοσχέδιο του ΥΠΕΣ, που είναι το τελευταίο, που ψηφίζεται από την παρούσα Βουλή.

Η ίδια πηγή σημείωσε ότι άλλαξαν οι προτεραιότητες και οποιαδήποτε συζήτηση για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων κατηγορίας 5 μεταφέρεται μετά την ολοκλήρωση του προσεισμικού ελέγχου στα κτίρια, που αρχίζει προσεχώς από ΤΕΕ και ΟΑΣΠ. Δηλαδή μετατίθεται για το 2024, ανάλογα με τις εξελίξεις.

ΤΕΕ: λάθος της κυβέρνησης

-«Η Κυβέρνηση είχε πει ότι θα ανοίξει την Κατηγορία 5 και δεν το έκανε. Λάθος κάνει, κατά την άποψή μου», είπε ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός σε  συνέντευξη Τύπου προς τους διαπιστευμένους δημοσιογράφους τεχνικών θεμάτων, στη διάρκεια της οποίας προέβη σε ανακοινώσεις  για την εκτός σχεδίου δόμηση και τους κανόνες δόμησης του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού. Δείτε εδώ στο ecopress

Τι θα γίνει για τα αυθαίρετα

Για τα θέματα των αυθαιρέτων, απαντώντας  σε σχετικές δημοσιογραφικές ερωτήσεις  ο πρόεδρος του ΤΕΕ  Γιώργος Στασινός μίλησε ακόμη για τους δειγματοληπτικούς ελέγχους υπαγωγών και νέο σύστημα ελέγχου και αντιμετώπισης της αυθαίρετης δόμησης, που αναλαμβάνει να υλοποιήσει το ΤΕΕ. Συγκεκριμένα:

Εκτός στατικής και ενεργειακής αναβάθμισης χιλιάδες κτίρια

Για τα αυθαίρετα κατηγορίας  5: τo  20% με 30% των δημοσίων κτιρίων δηλαδή χιλιάδες κτίρια εκτιμάται ότι ανήκουν στα αυθαίρετα της λεγόμενης «Κατηγορίας 5», δηλαδή στα κτίρια με μεγάλες πολεοδομικές παραβάσεις ή και εξ΄ ολοκλήρου αυθαιρέτων ανέφερε ο κ. Στασινός και όσο παραμένει κλειστή η δυνατότητα τακτοποίησης τους δεν μπορούν να ενταχθούν σε προγράμματα στατικής ενίσχυσης και ενεργειακής εξοικονόμησης.

Σε περίπου ένα δίμηνο ξεκινά ο προσεισμικός έλεγχος σε όλα τα σχολεία (18.000 κτίρια), νοσοκομεία (2.500 κτίρια) και άλλα κρίσιμα κτίρια για την ασφάλεια της χώρας όπως της Πυροσβεστικής, της Αστυνομίας κλπ., έργο που έχει αναλάβει το ΤΕΕ και ο ΟΑΣΠ.

Εάν από τον προσεισμικό έλεγχο προκύψει ζήτημα στατικής αναβάθμισης κάποιων σχολείων ή νοσοκομείων, ή εάν το Δημόσιο αποφασίσει να προχωρήσει στην ενεργειακή αναβάθμιση τους, αυτά ως αυθαίρετα δεν μπορούν να νομιμοποιηθούν άρα δεν μπορούν να υπαχθούν σε κάποιο πρόγραμμα χρηματοδότησης.

-«Δεν είναι τραγικό να μην μπορούμε σχολεία, νοσοκομεία να τα αναβαθμίσουμε γιατί δεν είναι ανοιχτή η Κατηγορία 5; Να έχουμε τα χρήματα αλλά να μην μπορούμε να προχωρήσουν σε έργα στατικής επάρκειας ή ενεργειακής αναβάθμισης γιατί είναι αυθαίρετα; Δεν πρέπει κάτι να γίνει;», ανέφερε ο κ. Στασινός.

Σημειώνεται ότι  από το φθινόπωρο του 2020 η νομιμοποίηση των μεγάλων αυθαιρέτων «πάγωσε» όταν ο τότε υπουργός Κωστής Χατζηδάκης έδωσε παράταση στη προθεσμία (του νόμου 4495/2017) νομιμοποίησης όλων των αυθαιρέτων, μέσω της «Ταυτότητας Κτιρίων» έως και το 2025, με εξαίρεση την «Κατηγορία 5».

Επαναφορά με αυστηρότερα μέτρα

-«Δεν μπορούμε να λέμε ότι σταματάμε την κατηγορία 5 χωρίς να έχουμε καταγράψει τα κτίρια που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία», είπε ο κ. Στασινός. Ο ίδιος σημείωσε ότι  μπορεί η επαναφορά να γίνει με αυστηρότερα μέτρα, όπως μεγάλα πρόστιμα, με αξιοποίηση των προστίμων για ελεύθερους χώρους και έργα περιβάλλοντος, τονίζοντας  ότι τα χρήματα των προστίμων αυθαιρέτων που συγκεντρώνονται στο Πράσινο Ταμείο «αυτή τη στιγμή και κάθονται και τα κοιτάμε», με αυστηρούς ελέγχους από ελεγκτές δόμησης «να ληφθούν όλα τα μέτρα ώστε να μην μπορεί ο καθένας να δηλώνει ότι θέλει»,  τονίζοντας ωστόσο ότι «πρέπει να ανοίξει η τακτοποίηση των αυθαιρέτων κατηγορίας 5,  δεν μπορεί να μένει κλειστή χωρίς λόγο».

Από το 2024 οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι αυθαιρέτων

Για τους ελέγχους υπαγωγών αυθαιρέτων: ο πρόεδρος του ΤΕΕ ανακοίνωσε ότι έχει εκδοθεί η σχετική υπουργική απόφαση και το ΤΕΕ έχει αναλάβει να υλοποιήσει το σύστημα των ελέγχων, προσδιορίζοντας ότι θα γίνει μέχρι τέλος του χρόνου και ακολούθως θα ξεκινήσουν οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι στο 5% των υπαγωγών.

Δέκα χρόνια χωρίς αεροφωτογραφίες  

Παράλληλα ο κ Στασινός επισήμανε ότι  ακόμη κι αν ξεκινούσε ο δειγματοληπτικός έλεγχος του 5% των αυθαιρέτων που έχουν τακτοποιηθεί με τους νόμους της τελευταίας δεκαετίας, στην πραγματικότητα δεν μπορεί να ελεγχθεί το πότε κατασκευάστηκαν όσο το Δημόσιο δεν διαθέτει δορυφορικές εικόνες του Ιουλίου 2011. O ίδιος είπε ότι οι εξαγγελίες που έχουν γίνει κατά καιρούς για ελέγχους στις υπαγωγές αυθαιρέτων από τους αρμόδιους των κυβερνήσεων είναι «επικοινωνιακού χαρακτήρα», διότι δεν φρόντισαν παράλληλα να υπάρχουν οι αεροφωτογραφίες, που θα μπορούσε να διασταυρωθεί εάν το κτίσμα είναι πράγματι προ της «κόκκινης γραμμής» του 2011.

-«Όσο δεν προμηθευόμαστε τις δορυφορικές εικόνες ο χρόνος ανέγερσης των αυθαιρέτων δεν μπορεί να προσδιοριστεί  ακόμη και αν ως ΤΕΕ κάναμε ελέγχους στο 100% των δηλώσεων» είπε ο Γ. Στασινός και ότι αυτό συνέβη όχι διότι είναι δύσκολο να βρεθούν ούτε κοστίζει ακριβά η προμήθεια των αεροφωτογραφιών αλλά γιατί «δεν υπήρχε πολιτική βούληση».

Τα νέα μέτρα για τα αυθαίρετα που βάζει μπροστά το ΤΕΕ

-«Τώρα υπάρχει πολιτική βούληση», είπε ο πρόεδρος του ΤΕΕ και παρουσίασε δέσμη μέτρων την οποία όπως είπε ο ίδιος εισηγήθηκε στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και εξασφάλισε την έγκρισή του, προκειμένου να υλοποιήσει το ΤΕΕ. Στα μέτρα που ξεκινά να υλοποιήσει το ΤΕΕ περιλαμβάνονται η προμήθεια αεροφωτογραφιών, έλεγχοι από ελεγκτές δόμησης και εφαρμογές αυτόματου εντοπισμού κατασκευών, χωρίς οικοδομική άδεια.

Σύμφωνα με τον κ. Στασινό, εντός του επόμενου τριμήνου θα έχει έτοιμη την πρόταση, ώστε τρεις φορές τον χρόνο το ΤΕΕ να παίρνει δορυφορικές εικόνες από όλη την Ελλάδα. Όπως είπε ο ίδιος χαρακτηριστικά, «αυτό σημαίνει ότι θα βάζω κάθε τρεις μήνες το ένα σπίτι πάνω στο άλλο και θα βλέπω αν κάποιο …μεγάλωσε». Τότε θα ελέγχεται, μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος e-άδειες η οικοδομική του άδεια και εάν δεν υπάρχει θα δίνεται αυτόματα εντολή σε ελεγκτή δόμησης για έλεγχο.

Παράλληλα, με τη λήψη δορυφορικών εικόνων ανά τρίμηνο, το σχέδιο περιλαμβάνει την εγκατάσταση σε «ευαίσθητες» περιοχές όπως είναι η Μύκονος σταθμών drones, ώστε να λαμβάνονται πιο πυκνά φωτογραφίες.

Έως το πρώτο εξάμηνο του 2024, θα λειτουργήσει και ένα σύστημα ηλεκτρονικών καταγγελιών στο οποίο ο κάθε πολίτης, καταβάλλοντος ένα μικρό παράβολο, θα μπορεί να καταγγέλλει τυχόν αυθαιρεσίες στη δόμηση που διαπιστώνει στη γειτονιά του. Εάν έπειτα από τον έλεγχο αποδειχθεί ότι η καταγγελία ευσταθούσε θα του επιστρέφεται το παράβολο. Τα νέα μέτρα θα ενεργοποιηθούν από το 2024 και «μέχρι το 2026 θα έχει αντιμετωπιστεί πλήρως η αυθαίρετη δόμηση στη χώρα, δεν θα γίνονται νέα αυθαίρετα ή αν γίνονται θα είναι πολύ λίγα » είπε ο Γ. Στασινός. Στο μεταξύ θα υπάρχει ένα κενό μεταξύ του 2011 και του 2024. «Τι θα κάνει με αυτά τα αυθαίρετα θα πρέπει να αποφασίσει η πολιτεία».

Προσεισμικός έλεγχος κτιρίων

Για τον προσεισμικό έλεγχο έγινε γνωστό ότι το ΤΕΕ ολοκληρώνει ένα σχέδιο υπουργικής απόφασης με όλη τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί έτσι ώστε εντός της εβδομάδας να αποσταλεί προς υπογραφή στους συναρμόδιους υπουργούς.

Παράλληλα, θα τρέξει η διαδικασία ώστε να συμπληρωθεί ένα τεχνικό δελτίο για τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης με περίπου 40 εκατ. ευρώ, ώστε έως τα τέλη του έτους να ολοκληρωθεί ο πρωτοβάθμιος έλεγχος. Θα ακολουθήσει ο δευτεροβάθμιος έλεγχος στα κτίρια που θα κριθεί ότι έχουν ζητήματα στατικής επάρκειας, για τον οποίο θα αναζητηθεί ένα έξτρα κονδύλι περίπου 20 εκατ. ευρώ. Σε περίπου 1,5 έτος θα γνωρίζει η πολιτεία σε πόσα και σε ποια δημόσια κτίρια απαιτούνται και μπορούν να γίνουν εργασίες ενίσχυσης.