Αυξήσεις ενέργειας: Ευρωπαϊκά μέτρα στήριξης, με ελληνική πρωτοβουλία

Του Κώστα Βουτσαδάκη/

Πρόταση για τη σύσταση ενός πανευρωπαϊκού μηχανισμού για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια της διεθνούς ενεργειακής κρίσης, παρουσίασε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, στο άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε., που συνεδρίασε την Τετάρτη 22 Σεπτέμβριου 2021 στη Λιουμπλιάνα.

Στο μεταξύ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε έτοιμη να εγκρίνει τα «προσωρινά μέτρα» που θα λάβουν οι χώρες μέλη της ΕΕ απέναντι στην εκρηκτική αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού, ενώ εργάζεται ταυτόχρονα για να περιορίσει μακροπρόθεσμα την εξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα.

Ο κ. Σκρέκας έχει ενημερώσει σχετικά με επιστολή τον εκτελεστικό αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Frans Timmermans και την αρμόδια επίτροπο Ενέργειας, Kadri Simpson. Στην επιστολή επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι οι έκτακτες συνθήκες που επικρατούν στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας έχουν δημιουργήσει μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση για τους Ευρωπαίους καταναλωτές, ιδίως για τους πιο ευάλωτους και πως η άμεση λήψη μέτρων για την αντιστάθμιση των επιπτώσεων από το αυξημένο κόστος καθίσταται επιβεβλημένη.

Η πρόταση προβλέπει τη σύσταση ενός Μεταβατικού Ταμείου Αντιστάθμισης, που θα αντλεί έσοδα από τις δημοπρασίες του ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών. Εκτιμάται ότι για την αποτελεσματική στήριξη των Ευρωπαίων πολιτών για τη χειμερινή περίοδο 2021-2022, θα απαιτηθεί ποσό που θα κυμαίνεται από 5 έως 8 δισ. ευρώ. Οι πόροι του μηχανισμού θα κατανέμονται στα κράτη μέλη αναλογικά, λαμβάνοντας υπόψη την κατανάλωση θέρμανσης και ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς και το ΑΕΠ της κάθε χώρας ενώ θα προβλέπεται ρητά ότι ο μηχανισμός θα ενεργοποιείται μόνο σε έκτακτες περιστάσεις μεγάλης ανόδου του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας. Η διενέργεια δημοπρασιών για μελλοντικά δικαιώματα εκπομπών, θα μπορούσε να αποτελέσει και έναν τρόπο μείωσης της έκθεσης των επιχειρήσεων από την αύξηση του κόστους των ρύπων τα επόμενα έτη.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, δήλωσε: «Η λήψη μέτρων άμεσα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την προστασία των καταναλωτών από τη διεθνή ενεργειακή κρίση θα στείλει ένα ξεκάθαρο μήνυμα αλληλεγγύης στους Ευρωπαίους πολίτες, με την αντιστάθμιση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων από το παγκόσμιο φαινόμενο της ανόδου των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας. Ταυτόχρονα, θα αυξήσει ακόμα περισσότερο την υποστήριξη των πολιτών στην οραματική στρατηγική της Ευρώπης για την ενεργειακή μετάβαση, όπως αυτή αποτυπώνεται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Με την πρόταση που υπέβαλε η ελληνική κυβέρνηση, στη βάση του εθνικού σχεδίου που έχουμε υιοθετήσει, στηρίζουμε έμπρακτα τους Ευρωπαίους πολίτες και δημιουργούμε έναν ισχυρό μηχανισμό για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Στη μεγάλη προσπάθεια που κάνει η Ευρώπη να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι όλοι οι πολίτες, ιδίως οι πλέον ευάλωτοι, θα έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν από τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο οικονομικό μοντέλο χαμηλών εκπομπών, μειώνοντας το ενεργειακό κόστος και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής τους».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε έτοιμη να εγκρίνει τα «προσωρινά μέτρα» που θα λάβουν οι χώρες μέλη της ΕΕ απέναντι στην εκρηκτική αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού, ενώ εργάζεται ταυτόχρονα για να περιορίσει μακροπρόθεσμα την εξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα.

«Υπάρχουν εργαλεία στα οποία μπορούν να προσφύγουν αμέσως οι χώρες» για να μειώσουν τους λογαριασμούς των καταναλωτών, εξήγησε η Επίτροπος Ενέργειας Kadri Simpson, μετά τη λήξη της συνόδου των υπουργών Ενέργειας και Μεταφορών στη Σλοβενία.

Η Επίτροπος ανέφερε ως παράδειγμα τη μείωση του ΦΠΑ, την άμεση στήριξη των φτωχότερων ή τη στοχευμένη και προσωρινή βοήθεια για τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις. «Οι υπηρεσίες μου είναι έτοιμες να βοηθήσουν (τις κυβερνήσεις) να εκπονήσουν αυτά τα μέτρα», πρόσθεσε.

«Οι χώρες μέλη ζήτησαν ξεκάθαρη κατεύθυνση για το είδος των προσωρινών μέτρων που μπορούν να υιοθετήσουν, με βάση τους ευρωπαϊκούς κανόνες», ώστε «να προστατεύσουν τους ευάλωτους καταναλωτές», εξήγησε η Σίμσον.

Η αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου παγκοσμίως, συνέπεια της οποίας είναι η αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος παντού στην Ευρώπη, «καταδεικνύει ότι χρειάζεται να βάλουμε τέλος στην εξάρτησή μας από τα ξένα ορυκτά καύσιμα, το συντομότερο δυνατόν», πρόσθεσε.