Απίστευτο! Έξι φορείς φέρονται να απαντούν σε άρθρο ενός μηχανικού…

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Σκληρή, τετράγωνη και απολύτως τεκμηριωμένη απάντηση δίνει ο πολιτικός μηχανικός Βαγγέλης Ματράγκος, αρθογράφος του ecopress, στην φερόμενη ως απάντηση από «έξι φορείς της αγοράς υλικών και ενεργειακής εξοικονόμησης» σε άρθρο του, με τίτλο «η υπερδιασταλογήση στη μόνωση των κτιρίων», που δημοσιεύτηκε πρωτογενώς δείτε εδώ το επίμαχο έρθρο στο ecopress και στη συνέχεια έγινε αναπαραγωγή του από άλλες ιστοσελίδες.

Δημοσιεύματα του ηλεκτρονικού Τύπου, που ελέγχονται για την αξιοπιστία τους, καθώς κατά περίεργο τρόπο η ανακοίνωση των έξι φορέων δεν ήταν αναρτημένη σε καμία από τις επίσημες  ιστοσελίδες τους, ώστε να υπάρχει η βεβαιότητα ότι η ανακοίνωση τους είναι γνήσια, την έχουν υπογράψει όλοι οι αναφερόμενοι και  στο πλαίσιο της δημόσιας ευθύνης τους λογοδοτούν και κρίνονται από τα μέλη τους και την κοινή γνώμη, εμφανίζουν τους έξι φορείς να συνυπογράφουν την  ανακοίνωση, με τίτλο: «Ενεργειακή φτώχεια ή εξοικονόμηση ενέργειας; Η άποψη της αγοράς παθητικών συστημάτων & συστημάτων εξοικονόμησης ενεργείας».

Με αυτή την ανακοίνωση, οι έξι φορείς, ανάμεσα τους και οργανισμοί με κύρος και ιστορία και αναμφισβήτητο επιστημονικό κύρος και αξιοπιστία των μελών τους, μετά ένα μήνα από τη δημοσίευση του άρθρου εμφανίζονται να  απαντούν αιχμηρά και καταγγελτικά στον αρθογράφο πολιτικό μηχανικό, στοχεύοντας επί της ουσίας τόσο τις απόψεις του, όσο και τον πολιτικό φορέα στον οποίο ανήκει!

Οι φορείς

Οι φορείς, που εμφανίζονται  να συνυπογράφουν την κοινή ανακοίνωση κατά του επιστημονικού άρθρου του Βαγγέλη Ματράγκου είναι:

• ΕΙΠΑΚ                   Ελληνικό Ινστιτούτο Παθητικού Κτιρίου
• SBC Greece         Συμβούλιο Αειφόρων Κτιρίων Ελλάδας
• ΣΕΧΒ                     Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών
• ΠΑ.ΣΥ.ΔΙ.Π.         Πανελλήνιος Σύνδεσμος Διογκωμένης Πολυστερίνης
• Π.Ε.Β.Χ.Β.Μ.      Πανελλήνια Ένωση Βιομηχανιών Χρωμάτων, Βερνικιών & Μελάνων
• Π.Ο.Ε.Β.Υ.           Πανελλήνια Ομοσπονδία Εμπόρων & Βιοτεχνών Υαλοπινάκων

Η απάντηση Ματράγκου

Το κείμενο της απάντησης του Β. Ματράγκου, με τίτλο «Η εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια απαιτεί σοβαρότητα, πολιτική και τεχνοκρατική σκέψη», όπως το διβίβασε στο ecopress έχει ως εξής:

Του Βαγγέλη Ματράγκου/

Προκαλεί πολύ μεγάλη εντύπωση και ερωτηματικά το γεγονός ότι φορείς, οι οποίοι δραστηριοποιούνται στην αγορά και οφείλουν να έχουν τεχνοκρατική υπόσταση και γνώση των πραγμάτων εμφανίζονται να μην είναι σε θέση να διαχωρίσουν την επιστημονική άποψη ενός μηχανικού από την επίσημη θέση πολιτικού φορέα. Στην προκειμένη περίπτωση εκδηλώνεται μία ανοίκεια, παραπλανητική επίθεση στον ΣΥΡΙΖΑ για ένα τεχνικό και πολιτικό θέμα.

Είναι επίσης εντυπωσιακό και προκαλεί ακόμη μεγαλύτερα ερωτηματικά το γεγονός ότι εμφανίζονται με δημόσια ανακοίνωσή τους να συνασπίζονται συνολικά 6 φορείς,  οι οποίοι εκπροσωπούν και έναν πολυάριθμο φάσμα μελών, για να οργανώσουν μία απάντηση –επίθεση  απέναντι στην επιστημονική άποψη ενός μηχανικού, ο οποίος τοποθετήθηκε δημόσια και ευθαρσώς για το θέμα της ενεργειακής εξοικονόμησης.

Η μακροσκελέσταστη ανακοίνωση των 6 φορέων (άραγε ήξεραν όλοι τι υπέγραφαν; ) δεν μπορεί να συγκαλύψει την ένδεια των επιχειρημάτων τους. Αρκεί μόνον να αναφέρουμε,  για να καταλάβει ο κάθε καλόπιστος παρατηρητής, συγκρίνοντας τα στοιχεία τεκμηρίωσης του «επίμαχου» άρθρου και τα στοιχεία της καταγγελτικήςανακοίνωσης,  ότι στο άρθρο χρησιμοποιούνται επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ),  στη δε ανακοίνωση γίνεται επίκληση στοιχείων και εκτιμήσεων  γενικώς και αορίστως  αγνώστου πηγής και προελεύσεως.

Είναι τόσο παθητικά επιθετικό το περιεχόμενο της κοινής ανακοίνωσης των 6 φορέων,  που φτάνουν στο σημείο να δαιμονολογούν αυτονόητες έννοιες της επιστήμης, όπως είναι ο συνολικός κύκλος ζωής ενός κτηρίου και  η υποχρέωση του κάθε επιστήμονα και τεχνοκράτη να αντιμετωπίζει ολιστικά το κτίριο και όχι το κάθε στοιχείο μεμονωμένα. Η δαιμονολογία τους δε, φτάνει μέχρι του σημείου να μιλάνε αντιαναπτυξιακά και αντί επιστημονικά για την εγκατάσταση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, όταν ξέρουν όλοι ότι η ανάπτυξη των δικτύων και τεχνολογιών των ΑΠΕ είναι επίσημη και δεσμευτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ελλάδας και η παγκόσμια κατεύθυνση για την επόμενη ημέρα της βιώσιμης ενέργειας.

Η βασική ιδέα του άρθρου μου, η οποία δεν έγινε προφανώς κατανοητή ή σκοπίμως παρανοήθηκε, ήταν πως κάποια στιγμή θα πρέπει να γίνει μια μελέτη με στοιχεία από το σύνολο της επικράτειας σχετικά με το συνολικό ενεργειακό κύκλο ζωής όλων των συστημάτων εξοικονόμησης ενέργειας, παθητικών και ενεργητικών, όπως έχουν ήδη αρχίσει να γίνονται σε άλλες χώρες, ώστε η επιλογή να γίνεται με βάση αυτό. Η βασική ιδέα του άρθρου δεν ήταν η μη χρήση παθητικών συστημάτων θερμομόνωσης, αλλά αντίθετα η σωστή επιλογή με βάση μελέτη κόστους ωφελειών, ώστε να πετύχουμε το ζητούμενο που είναι η συνολική μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.

Ο δημόσιος διάλογος απαιτεί σοβαρότητα και τεκμηρίωση. Δεν μπορεί να αποτελεί όχημα ιδιοτελών σκοπιμοτήτων και ακραίου τεχνοκρατικού λαϊκισμού. Τα θέματα της ενεργειακής εξοικονόμησης είναι κατεξοχήν επιστημονικά θέματα. Απαιτείται η αντιμετώπισή τους σε υψηλό επίπεδο διαλόγου και τεχνοκρατικής τεκμηρίωσης και  πάνω απ΄όλα σεβασμός  στους πολίτες, οι οποίοι είναι οι τελικοί κριτές όλων μας.

Σε ότι με αφορά ως πολίτη και επιστήμονα, θα επιμείνω στον τεχνοκρατικό διάλογο, και στην επιστημονική τεκμηρίωση, με σεβασμό στις ανάγκες της χώρας, της οικονομίας και της ζωής του κάθε πολίτη.

 *Ο Βαγγέλης Ματράγκος είναι Πολιτικός Μηχανικός, μέλος της Ριζοσπαστικής Πρωτοβουλίας Μηχανικών και μέλος της γραμματείας του Τμήματος Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ.

Η φερόμενη ως ανακοίνωση των φορέων

Η φερόμενη ως απάντηση στο αρχικό άρθρο του Β. Ματράγκου των έξι φορέων , όπως δημοσιεύτηκε σε ιστοσελίδες, με τίτλο  «Ενεργειακή φτώχεια ή εξοικονόμηση ενέργειας; Η άποψη της αγοράς παθητικών συστημάτων & συστημάτων εξοικονόμησης ενεργείας» έχει ως εξής:

Όταν υποστηρίζαμε ότι η Ενεργειακή Αποδοτικότητα και η Εξοικονόμηση Ενέργειας είναι στη χώρα μας υπό διωγμό και δεν είναι εδώ και καιρό στις προτεραιότητες της πολιτείας, παρά τις υποχρεωτικές ευρωπαϊκές πολιτικές και κανονισμούς,  κινδυνεύαμε να χαρακτηριστούμε γραφικοί.

Ξαφνικά λοιπόν παραμονή πρωτοχρονιάς, διαβάσαμε με τεράστια έκπληξη την επίσημη κομματική γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ όπως διατυπώνεται μέσω επώνυμου στελέχους του, από το Τμήμα Ενέργειας του κόμματος, για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων.

Ούτε λίγο ούτε πολύ λοιπόν διαβάζουμε ότι:

Ο ΚΕΝΑΚ και το ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ υπερδιαστασιολογεί (!!!) τη θερμομόνωση του κτιρίου και δίνει βάρος στα παθητικά συστήματα παρά ολιστικά στο κτίριο!

Τα υφιστάμενα κτίρια πριν τον ΚΘΚ και τον ΚΕΝΑΚ έκλεισαν τον κύκλο ζωής τους (!!!) και η όποια επένδυση σε αυτά, με όρους εξοικονόμησης ενέργειας, είναι ασύμφορη, τη στιγμή που η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση παραδέχεται ότι το 80% των υφιστάμενων κτιρίων θα χρησιμοποιείται και μετά το 2050.

Η ενσωματούμενη ενέργεια παραγωγής της μόνωσης (κάνοντας παράλληλα τραγικά αριθμητικά λάθη επιπέδου δημοτικού σχολείου) καθιστά την χρήση ικανού πάχους θερμομόνωσης ασύμφορη(!!!!).

Λέει και άλλα πολλά “ανέκδοτα” το συγκεκριμένο άρθρο, την ίδια ώρα που η κυβέρνηση τρέχει το “εξοικονομώ κατ’ οίκον” και ο υπουργός της ετοιμάζεται να …  κατεδαφίσει τη μισή Αθήνα!

Το πράγμα λοιπόν αρχίζει και γίνεται εξαιρετικά επικίνδυνο!

Με τέτοιες λογικές (γιατί κάπου στο κείμενο γίνεται αναφορά σε “Νέο ΚΕΝΑΚ”) τότε το όποιο , έτσι κι αλλιώς αδύναμο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα θα εκτροχιαστεί τελείως, ενώ παράλληλα οι θιασώτες των “ΑΠΕ αιολικά” θα βρουν πρόσφορο έδαφος να σαρώσουν κάθε προσφερόμενη επιφάνεια, δασική, Νατούρα, ιδιαίτερου φυσικού κάλους, κ.λπ. την στιγμή που αυτές οι επενδύσεις αμφισβητούνται πλέον ευθέως σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, ως προς την χρησιμότητά τους, καθώς επίσης κατά πόσον μειώνουν τις εκπομπές CO2.

Κάνουμε έκκληση στους Έλληνες πολίτες και στους παράγοντες της αγοράς να αντιδράσουν άμεσα! Ο καθένας για ότι τον αφορά.

Παράλληλα προσκαλούμε το Τμήμα Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ και κάθε ενδιαφερόμενο να επισκεφτεί κτίρια πραγματικά ΝΖΕΒ, όπως αυτό του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ στην Αθήνα, το πρώτο πιστοποιημένο παθητικό κτίριο από ανακαίνιση στην ΝΑ Μεσόγειο,  για να δει τα αποτελέσματα μετρήσεων την τελευταία τριετία που λειτουργεί και να διαπιστώσει τι σημαίνει σωστός σχεδιασμός και εγγυημένη υλοποίηση εξοικονόμησης ενέργειας στο κτίριο. Να δει στην πράξη τι σημαίνει αναβαθμίζω ένα κτίριο που έχει κατασκευαστεί πριν το 1980 και του δίνω ζωή για άλλα 50 χρόνια! Να δει ποια εργαλεία σχεδιασμού χρησιμοποιεί σήμερα η διεθνής κοινότητα και γιατί αυτά είναι πιο αξιόπιστα από το ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ. Να πάμε μαζί σε τέτοια κτίρια και να διαπιστώσουμε την ποιότητα ζωής των χρηστών τους.

Και τέλος για όσους διαβάσετε το αριθμητικό παράδειγμα του άρθρου να πούμε το εξής:

Όταν κάποιος κάνει τις πράξεις για να υπολογίσει την ενσωματούμενη ενέργεια παραγωγής θερμομονωτικού υλικού και ισχυρίζεται ότι το κτίριο χωρίς μόνωση θέλει 80kwh/m2 και με τη μόνωση 10εκ. θα πετύχει να θέλει 40kwh/m2 είναι εκτός πραγματικότητας γιατί:

Ένα εντελώς αμόνωτο κτίριο 100 μ2 στην Αθήνα θέλει (με τεκμηρίωση) 200-300 kwh/m2 θέρμανση (σε συνθήκες σωστής θερμικής άνεσης 20 βαθμών Κελσίου) και μετά την τοποθέτηση θερμομόνωσης πάχους 10εκ. θα θέλει 50-60 kwh/m2. Άρα το ετήσιο όφελος θα είναι της τάξης των 20.000 Kwh και επομένως αν δεχτούμε ακόμη και το παράλογο νούμερο των 45.000 kwh για το XPS που αναφέρει το άρθρο, η επένδυση θα αποσβεστεί σε 2.5 χρόνια!!! Το πολύ!!!

Για τα μελλοντικά κτίρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης, η τιμή U των εξωτερικών τοίχων και των οροφών σε κρύα κλίματα πρέπει να είναι μεταξύ 0,10 και 0,15 W / (m²K) ενώ στα δικά μας κλίματα στα 0,20-0,25, σύμφωνα και με την Επίσημη Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/celex:32016H1318  

Ο τύπος του μονωτικού υλικού που χρησιμοποιείται και το είδος του συστήματος κατασκευής που επιλέγεται δεν έχει σημασία για την απώλεια θερμότητας. Είναι η τιμή U που έχει σημασία. Αυτό ισχύει επίσης όταν λαμβάνεται υπόψη και η ενσωματωμένη ενέργεια (η οποία περιλαμβάνει την μη ανανεώσιμη πρωτογενή ενέργεια που απαιτείται για τη διαδικασία κατασκευής, καθώς και εκείνη που αποθηκεύεται στο υλικό) του μονωτικού υλικού.

Σύμφωνα με επίσημη επιστημονική ανακοίνωση του Ινστιτούτου Παθητικών Κτιρίων Dr.Wolfgang Feist (passipedia.org/basics/energy_and_ecology/embodied_energy_and_the_passive_house_standard ) σε υφιστάμενο κτίριο προκύπτουν τα εξής:Η απώλεια θερμότητας από εξωτερική τοιχοποιία υπάρχοντος κτιρίου με τιμή U 1,4 W / (m²K) ανέρχεται σε 120 kWh/m² εξωτερικού τοίχου ετησίως. Υποθέτοντας ένα σύστημα θέρμανσης με πετρέλαιο με συντελεστή απόδοσης 1.1 και συντελεστή πρωτεύουσας ενέργειας 1.1 για πετρέλαιο θέρμανσης, αυτό αντιστοιχεί σε ζήτηση πρωτογενούς ενέργειας 146 kWh / (μ²∙ε).

Ένα ολοκληρωμένο σύστημα θερμομόνωσης που αποτελείται από EPS εφαρμόζεται στον εξωτερικό τοίχο. Για ανακαίνιση σύμφωνα με το γερμανικό νομικό πρότυπο απαιτούνται 8,5 cm μόνωσης με τιμή U=0,3 kWh / (μ²∙ε). Στην περίπτωση αυτή, η αποθηκευμένη ενέργεια θέρμανσης είναι 97 kWh ανά τετραγωνικό μέτρο εξωτερικού τοίχου ανά έτος. Σε σύγκριση με την πρωτογενή εξοικονόμηση ενέργειας των 117 kWh / (μ²∙ε), μια εφάπαξ πρωτογενής ενέργεια που καταναλώνεται για τη μόνωση είναι 24 kWh / μ². Έτσι, κατά το πρώτο έτος, η πρωτογενής εξοικονόμηση ενέργειας λόγω της μόνωσης είναι 93 kWh / (μ²∙ε), η υπολογιζόμενη περίοδος απόσβεσης για τη μόνωση είναι 0,2 έτη. Εάν για τη μόνωση έχει υποτεθεί ότι θα χρησιμοποιηθεί μόνο 40 χρόνια, αυτό έχει ως αποτέλεσμα εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας 4700 kWh / m² κατά την περίοδο αυτή.

Εάν η ανακαίνιση πραγματοποιείται σύμφωνα με το πρότυπο Passive House, η εξοικονόμηση PE είναι στην πραγματικότητα 132 kWh / (μ²∙ε) σε σύγκριση με την μέση κατανάλωση του υπάρχοντος κτιριακού αποθέματος. Αυτό επιτυγχάνεται με ένα πάχος μόνωσης 19 cm, για το οποίο θα πρέπει να επενδυθούν 55 kWh / m² ενσωματωμένης ενέργειας.

Αν και αυτό θα αυξήσει την περίοδο απόσβεσης που σχετίζεται με την ενέργεια σε 0,4 χρόνια, αυτό δεν έχει σημασία καθώς θα είναι πλέον δυνατή η εξοικονόμηση άνω των 5.200 kWh / m² πρωτογενούς ενέργειας κατά τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής των 40 ετών.

Αυτός ο υπολογισμός του παραδείγματος δείχνει ότι, όσον αφορά την περίοδο απόσβεσης που σχετίζεται με την ενέργεια, η επένδυση ενέργειας στη μόνωση είναι εξαιρετικά χρήσιμη και έχει νόημα.

Δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου άλλα μέτρα στον ενεργειακό τομέα που να είναι τόσο σημαντικά όσο η μόνωση.

Είναι πολύ πιο λογικό να επενδύουμε (ελάχιστο) αργό πετρέλαιο στη μόνωση παρά να χρησιμοποι-ούμε (πολύ περισσότερο) ως καύσιμο για θέρμανση. Επιπροσθέτως δε το γεγονός ότι μετά τη χρήση του ως μόνωση, το υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί περαιτέρω μέσω της ανακύκλωσης είναι εξαιρετικά σημαντικό και αυξάνει το συντελεστή αειφορίας σε αντίθεση με το πετρέλαιο που αν καεί, δεν μπορεί να ανακυκλωθεί.

Το ΧPS, το οποίο θεωρείται ως μονωτικό υλικό στο παράδειγμα, έχει ένα συγκριτικά υψηλό πρωτο-γενές ενεργειακό περιεχόμενο. Το πρωτεύον ενεργειακό ισοζύγιο της ενσωματωμένης ενέργειας και της λειτουργικής ενέργειας καθ’ όλη τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής θα είναι ακόμη καλύτερο εάν χρησιμοποιούνται άλλα μονωτικά υλικά όπως το EPS,  η κυτταρίνη , ο ορυκτοβάμβακας και το άχυρο.

Ωστόσο, εξαιτίας του ήδη εξαιρετικά χαμηλού μεριδίου της ενσωματωμένης ενέργειας, η επιλογή του μονωτικού υλικού παίζει λιγότερο σημαντικό ρόλο, όπως δείχνει η συνημμένη γραφική παράσταση.

Δυστυχώς στη χώρα μας αναγκαζόμαστε συνεχώς να αναλύουμε τα αυτονόητα!

Επιπλέον, το ότι οι άλλες Ευρωπαϊκές χώρες (ακόμη και οι πιο κρύες) έχουν καταφέρει να έχουν πραγματικά χαμηλές καταναλώσεις, πολύ χαμηλότερες από ότι προβλέπει η ελληνική νομοθεσία.

Είναι προφανής λοιπόν η άποψη του στελέχους του ΣΥΡΙΖΑ (Τμήμα Ενέργειας – προσοχή – έχει σημασία αυτό):

Προτιμά να πληρώνουν οι Έλληνες περισσότερα χρήματα σε κατανάλωση ενέργειας, ευνοώντας ξεκάθαρα τις χώρες – παραγωγούς ενέργειας (Σαουδική Αραβία, Ρωσία, Βενεζουέλα, Ιράν κ.λπ.), παρά λιγότερα χρήματα λόγω εξοικονόμησης ενέργειας, καταπολεμώντας ταυτόχρονα την ενεργειακή φτώχεια.

ΟΙ ΦΟΡΕΙΣ:

ΕΙΠΑΚ                   Ελληνικό Ινστιτούτο Παθητικού Κτιρίου

SBC Greece         Συμβούλιο Αειφόρων Κτιρίων Ελλάδας

ΣΕΧΒ                     Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών

ΠΑ.ΣΥ.ΔΙ.Π.         Πανελλήνιος Σύνδεσμος Διογκωμένης Πολυστερίνης

Π.Ε.Β.Χ.Β.Μ.      Πανελλήνια Ένωση Βιομηχανιών Χρωμάτων, Βερνικιών & Μελάνων

Π.Ο.Ε.Β.Υ.           Πανελλήνια Ομοσπονδία Εμπόρων & Βιοτεχνών Υαλοπινάκων