Ψηφίστηκε στη Βουλή, νέα ευκαιρία για τακτοποίηση μεγάλων αυθαιρέτων

Της Γραμματής Μπακλατσή, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού

baklatsi@yahoo.gr
.

Ακόμα μία ευκαιρία δίνει το υπουργείο Περιβάλλοντος  στους ιδιοκτήτες, για την τακτοποίηση των εξ ολοκλήρου αυθαιρέτων, καθώς και των αντίστοιχων με μεγάλες πολεοδομικές παραβάσεις, με νομοθετική ρύθμιση, που περιελήφθη στο νομοσχέδιο για την πανδημία και ψηφίστηκε στη Βουλή, προβλέποντας οριζόντια παράταση ενός έτους, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022 για την υποβολή αιτήσεων υπαγωγής.

Με  τη νέα νομοθετική ρύθμιση δίνεται οριζόντια παράταση ενός έτους, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022 για την υποβολή αιτήσεων υπαγωγής «μεγάλων» αυθαιρέτων της κατηγορίας 5, τόσο στις περιπτώσεις των περιοχών που έχουν κηρυχθεί σε καθεστώς εκτάκτου ανάγκης, όσο και για τις ειδικές περιπτώσεις αυθαιρέτων, που δεν αξιοποίησαν τη σχετική για αυτούς ευνοϊκή ρύθμιση, να υποβάλουν αίτηση υπαγωγής εντός της αρχικής προθεσμίας ενός έτους, που έδωσε ο νόμος 4662/2020 και πλέον αυτή η προθεσμία παρήλθε.

Σημειώνεται ότι η ρύθμιση για περιοχές που κηρύθχηκαν σε κατάσταση έκτατης ανάγκης πολιτικής προστασίας,  αφορά σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, καθώς  έχουν ενταχθεί ως πληττόμενοι πολλές δεκάδες Δήμοι. Η σχετική προθεσμία, που παρατείνεται για έναν χρόνο,  υπαγωγής τους στον νόμο αυθαιρέτων για τις συγκεκριμένες περιοχές έληξε στις 9 Δεκεμβρίου 2021.

Οι πίνακες με τις περιοχές που βρισκόταν σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης κατά το έτος 2020 δείτε εδώ 

Αξιοποιώντας λοιπόν τη νέα ρύθμιση για τα αυθαίρετα κατηγορίας 5, σε περιοχές που έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας και για τις ειδικές εξαιρέσεις που έχουν προβλεφθεί, οι οποίες αναφέρονται αναλυτικά ακολούθως,  οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων θα πρέπει άμεσα να απευθυνθούν σε μηχανικό, προκειμένου να ενταχθούν στις ευνοϊκές ρυθμίσεις του ισχύοντος νόμου, που δίνει τη δυνατότητα να νομιμοποιήσουν τις αυθαιρεσίες και να αποπληρωθούν τα πρόστιμα με πολλές δόσεις.

·         Ποια θεωρούνται «μεγάλα» αυθαίρετα;

Α) Τα εξ ολοκλήρου αυθαίρετα

Β) Αυθαίρετες κατασκευές που παραβιάζουν σε ποσοστό μεγαλύτερο του 40% τα πολεοδομικά μεγέθη κάλυψης, δόμησης και μεγαλύτερο του 20% το πολεοδομικό μέγεθος του ύψους που προβλέπονται από τους όρους δόμησης της περιοχής ή αυτούς που ίσχυαν κατά τον χρόνο έκδοσης της οικοδομικής άδειας και υπερβαίνουν τα 250 τ.μ. για χρήση κατοικίας ανά ιδιοκτησία και τα 1.000 τ.μ. κτιρίου συνολικά και τα 1.000 τ.μ. για τις λοιπές χρήσεις.

·         Σε ποιες άλλες ειδικές περιπτώσεις μεγάλων αυθαιρέτων επιτρέπεται η μεταβίβαση των ακινήτων;

α. ακίνητα που αποκτώνται μέσω αναγκαστικού πλειστηριασμού, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την έκδοση της κατακυρωτικής έκθεσης και το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025,

β. ακίνητα που αποκτώνται κατόπιν κληρονομικής διαδοχής, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την προθεσμία του άρθρου 1847 του Αστικού Κώδικα (περί αποποίησης κληρονομιάς) και πάντως το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025,

γ. ακίνητα που εκμισθώνονται με σύμβαση leasing και επανέρχονται στη χρήση του κυρίου ή επικαρπωτή τους μετά τη λύση ή λήξη της σύμβασης, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) από την αποβολή του μισθωτή ή την απόδοση του μισθίου στον κύριο ή επικαρπωτή τους και το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025,

δ. ακίνητα που μεταβιβάζονται στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε., εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την καταχώρηση ή εγγραφή της μεταβίβασής τους στα οικεία κτηματολόγια ή υποθηκοφυλακεία, αντίστοιχα και το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025.

·         Ποια επιπλέον αυθαίρετα έπαψαν να θεωρούνται «μεγάλα», άλλαξαν κατηγορία και μπορούν να μεταβιβαστούν άμεσα;

Δεν θεωρούνται πλέον «μεγάλες» αυθαιρεσίες της κατηγορίας 5 και εντάσσονται στην κατηγορία 4 με δυνατότητα οριστικής εξαίρεσης από την κατεδάφιση οι εξής περιπτώσεις:

-αυθαίρετοι ανοικτοί εξώστες ή τμήματά τους που υπέρκεινται του κοινόχρηστου χώρου της πόλης (ρυμοτομική γραμμή), υπό την προϋπόθεση ότι η προβολή τους δεν ξεπερνά το κρασπεδόρειθρο.

-αυθαίρετες κατασκευές σε ακίνητα που διαθέτουν οικοδομική άδεια, ανεξαρτήτως του ποσοστού υπέρβασης της κάλυψης ή της δόμησης, όταν αυτές δεν ξεπερνούν τα 50 τ.μ. σε συνολική δόμηση.

-κατασκευές που έγιναν βάσει νόμιμης οικοδομικής άδειας, όταν έγιναν επί ακινήτου που κατόπιν κατατμήθηκε, και υπερβαίνουν την προβλεπόμενη δόμηση και κάλυψη, όπως αυτή υπολογίζεται επί του ακινήτου που διαμορφώθηκε μετά την κατάτμηση.

Προσοχή! Δεν συμπεριλαμβάνονται στην παρούσα περίπτωση και δεν εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης αυθαίρετες κατασκευές εφόσον βρίσκονται εντός προκηπίου κατά περισσότερο από 20 εκ.

·         Τι πρόστιμο πληρώνω για ένα εξ ολοκλήρου αυθαίρετο και σε πόσες δόσεις μπορώ να το εξοφλήσω;

Κατ’ αρχάς για την υπαγωγή του αυθαιρέτου απαιτείται η καταβολή ενός παραβόλλου που υπολογίζεται ως εξής:

α) 250 ευρώ για αυθαίρετη κατασκευή/χρήση μέχρι 100 τ.μ.

β) 500 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 100 τ.μ. και μέχρι 500 τ.μ.

γ) 1.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 500 τ.μ. και μέχρι 2.000 τ.μ.

δ) 4.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 2.000 τ.μ. και μέχρι 5.000 τ.μ.

ε) 10.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 5.000 τ.μ.

Το πρόστιμο υπολογίζεται ανάλογα με το μέγεθος, την τιμή ζώνης της περιοχής, την παλαιότητα και άλλα πολεοδομικά μεγέθη.

Μπορεί να εξοφληθεί σε έως και 100 μηνιαίες δόσεις με ελάχιστο ποσό δόσης τα 50 ευρώ, ενώ δίνεται η δυνατότητα έκπτωσης 20% στην εφάπαξ καταβολή ή 10% στην καταβολή του 30% του αναλογούντος προστίμου.

Επίσης τα πρόστιμα διαμορφώνονται για τις υπόλοιπες 4 κατηγορίες αυθαιρέτων ως εξής:

• Προσαυξάνεται κατά 10%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση βρίσκεται σε περιοχές προστασίας για τις οποίες έχουν εκδοθεί και ισχύουν Προεδρικά Διατάγματα καθορισμού όρων δόμησης.
• Προσαυξάνεται κατά 20%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση είχε υπαχθεί στις διατάξεις του νόμου από την 1η Οκτωβρίου 2020 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2021.
• Προσαυξάνεται κατά 25%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί από την 1η Οκτωβρίου 2021 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2022.
• Προσαυξάνεται κατά 30%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του νόμου από την 1η Οκτωβρίου 2022 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2023.
• Προσαυξάνεται κατά 35%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί από την 1η Οκτωβρίου 2023 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2024.
• Προσαυξάνεται κατά 40%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του νόμου από την 1η Οκτωβρίου 2024 μέχρι τις 31 Μαρτίου 2026.

·         Ποιες ευνοϊκές ρυθμίσεις ισχύουν επιπλέον για τα αυθαίρετα σήμερα

Δίνονται οι παρακάτω διευκολύνσεις σε όσους δηλώσουν έγκαιρα τα αυθαίρετά τους:

1. Παράταση επιπλέον δύο ετών στην τακτοποίηση αυθαίρετων σε όσους αδυνατούν οικονομικά να πληρώσουν τα πρόστιμα.
2. Επιπλέον μείωση σε όσους έχουν μία και μοναδική κατοικία.
3. Μειώσεις από 15% έως και 30% σε πολλές ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, όπως ΑμεΑ, πολύτεκνοι, τρίτεκνοι, άνεργοι, δικαιούχοι εισοδήματος κοινωνικής αλληλεγγύης, παλιννοστούντες.
4. Εκπτωση 30% σε όσους έχουν αυθαίρετο σε οικισμό που έχει χαρακτηριστεί «στάσιμος».
5. Εκπτώσεις έως 60% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας.
6. Μείωση 30% έως 50% για κτίσματα που ολοκλήρωσαν την ενεργειακή αναβάθμιση.

·         Μέχρι πότε τακτοποιούμε τα «μικρότερα» αυθαίρετα;

Τα μικρότερα αυθαίρετα θα τακτοποιούνται για τα επόμενα πέντε (5) χρόνια αλλά με μεγαλύτερα πρόστιμα και με καταληκτική ημερομηνία τις 31 Μαρτίου 2026.

·         Τι θα γίνει με τα «μεγάλα» αυθαίρετα, που βρίσκονται στην υπόλοιπη επικράτεια και δεν πρόλαβαν να τακτοποιηθούν;

Εντός του 2022 και συγκεκριμένα προς την άνοιξη, πρόκειται να ανοίξει και πάλι η πλατφόρμα για τα μεγάλα αυθαίρετα που δεν εντάχθηκαν στην προηγούμενη ρύθμιση.

Οι ιδιοκτήτες αυτών των ακινήτων θα έχουν μία ακόμη ευκαιρία να τακτοποιήσουν τα σπίτια τους, έναντι προσαυξημένων όμως προστίμων. Ένα από τα σενάρια που εξετάζει η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και φαίνεται να είναι από τα επικρατέστερα είναι οι αυθαιρετούχοι να αγοράζουν τον υπόλοιπο συντελεστή από εκείνους που έχουν διατηρητέα μνημεία και επιθυμούν να τα ανακαινίσουν.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος, σκοπός της ρύθμισης που θα έρθει το επόμενο διάστημα είναι να υπαχθούν ιδιοκτήτες οι οποίοι δεν έχουν ακίνητα που ανεγέρθηκαν μετά την 28η Ιουλίου 2011, ημερομηνία που αποτελεί «κόκκινη γραμμή».

Προκειμένου, να μην γίνουν αιτήσεις για κατοικίες οι οποίες δεν πληρούν τις προϋποθέσεις υπαγωγής στον νόμο είτε γιατί βρίσκονται σε ρέμα, δάσος, αιγιαλό κ.λπ., είτε γιατί κατασκευάστηκαν μετά τις 28 Ιουλίου του 2011, θα γίνει έλεγχος σε όλες τις δηλώσεις της κατηγορίας 5 (μεγάλα αυθαίρετα). Ο έλεγχος στην περίπτωση των εν λόγω αιτήσεων δεν θα είναι δειγματοληπτικός στο 5% του συνόλου, όπως ήδη προβλέπει η νομοθεσία, αλλά οι υπαγωγές της συγκεκριμένης κατηγορίας θα ελέγχονται αυστηρά μία προς μία, ολοκληρωτικά και προς κάθε κατεύθυνση και, έτσι, καμία υπαγωγή δεν θα εισέρχεται στην πλατφόρμα άνευ ελέγχου και παρατηρήσεων.

Ταυτόχρονα, όλα τα αυθαίρετα της κατηγορίας 5 θα δηλωθούν κανονικά στην πλατφόρμα της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου αποκλειστικά ηλεκτρονικά.

“Ταχυδρόμος Μαγνησίας”