Του Γιώργου Στασινού*
Η κυβέρνηση προσπαθεί με έκτακτες νομοθετικές ρυθμίσεις να επιλύσει παθογένειες της Δημόσιας Διοίκησης που εμπόδιζαν για χρόνια τις κατεδαφίσεις. Μένει να αποδειχθεί αν αυτό είναι μια στρατηγική, μακροπρόθεσμη επιλογή ή αν θα «ξεφτίσει» με την πάροδο του χρόνου και του ενδιαφέροντος των ΜΜΕ. Διότι αυτό που στην πραγματικότητα έλειψε και δεν έγιναν κατεδαφίσεις ήταν η βούληση, καθώς θεσμικές και οικονομικές λύσεις υπήρχαν. Ας δούμε τι νομοθετήθηκε: {ARX}
– Με τροπολογία ανατέθηκε στον υπουργό Περιβάλλοντος η αρμοδιότητα εκτέλεσης για συγκεκριμένες περιπτώσεις που υπάρχουν οριστικά πρωτόκολλα κατεδάφισης.
– Με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου υπερπηδούνται, λόγω εκτάκτων αναγκών, θεσμικές διαδικασίες που μέχρι σήμερα προβλέπονταν.
Τι νέο προβλέπεται από την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που εξέδωσε η κυβέρνηση – και θα κληθεί να κυρώσει ετεροχρονισμένα η Βουλή:
– Δίνεται αρμοδιότητα εκτέλεσης κατεδαφίσεων στο Σώμα Επιθεωρητών Δόμησης του ΥΠΕΝ. Η συγκεκριμένη υπηρεσία είχε με το προηγούμενο θεσμικό πλαίσιο αρμοδιότητα συντονισμού, σχεδιασμού και επίβλεψης.
– Δίνεται για πρώτη φορά αρμοδιότητα εκτέλεσης κατεδαφίσεων και στο υπουργείο Υποδομών, με την αφηρημένη αναφορά σε «αρμόδιες υπηρεσίες», ειδικά για αυθαίρετες περιφράξεις και περιτοιχίσεις που έχουν ανεγερθεί κατά παράβαση του νόμου Τρίτση του 1983 (απόσταση 500 μέτρων από αιγιαλό και παραλία). Βέβαια το υπουργείο Υποδομών έχει αρμοδιότητα μόνο για δημόσια έργα και για φυσικές καταστροφές και καμία αρμοδιότητα όσον αφορά την εφαρμογή του νόμου Τρίτση.
– Εντέλλονται οι υπηρεσίες των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων να στείλουν πλήρεις λίστες των προς κατεδάφιση ακινήτων στο υπουργείο Περιβάλλοντος.
Επίσης, δίνονται πόροι για κατεδαφίσεις, από το Πράσινο Ταμείο, κατά παρέκκλιση των μνημονιακών περιορισμών και του Μεσοπρόθεσμου, διότι προφανώς οι υπάρχοντες πόροι δεν επαρκούν. Έχει «μαλλιάσει η γλώσσα μας» τα τελευταία δύο χρόνια ότι πρέπει να αρθούν οι μνημονιακοί περιορισμοί στη χρήση των πόρων του Πράσινου Ταμείου. Ο τρόπος μπορεί να είναι ατελής, αλλά είναι ένα πρώτο βήμα.
Τι παρατηρούμε από όλα τα ανωτέρω;
– Πρώτον, αφού η κυβέρνηση επιλέγει την ανάθεση παράλληλων αρμοδιοτήτων κατεδαφίσεων, είναι προφανές ότι ερμηνεύει ως εμπόδιο τη στάση των μέχρι σήμερα αρμοδίων: των υπηρεσιών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων (του υπουργείου Εσωτερικών).
– Δεύτερον, θεωρεί ότι το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος δεν μπορεί να προχωρήσει τις μικρο-κατεδαφίσεις σε μάντρες και περιφράξεις, για αυτό αναθέτει το ίδιο και στο υπουργείο Υποδομών.
– Τρίτον, αφού τώρα εντέλλονται οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις να στείλουν λίστες, προφανώς δεν υπάρχει στην αρμόδια Αρχή του ΥΠΕΝ συγκεντρωτική λίστα με τα τελεσίδικα πρωτόκολλα κατεδάφισης. Δηλαδή δεν έχει εφαρμοστεί το μέχρι σήμερα θεσμικό πλαίσιο που υποχρέωνε την Ειδική Γραμματεία του ΥΠΕN να έχει συντονιστικό ρόλο.
– Τέταρτον, εντέλλονται άπασες οι δημόσιες υπηρεσίες (για εξοπλισμό) και ιδίως τα Σώματα Ασφαλείας να συνδράμουν τις κατεδαφίσεις. Άρα δεν έχει εφαρμοστεί και η πρόβλεψη του Ν. 4178 για συγκρότηση μητρώου μηχανημάτων και προσωπικού που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν – ακόμη και με επίταξη – για κατεδαφίσεις.
Ποια είναι όμως τα αυθαίρετα που θα κατεδαφιστούν; Με βάση όλες τις σχετικές ρυθμίσεις της κυβέρνησης οι κατεδαφίσεις αφορούν δύο μεγάλες κατηγορίες:
Α) Τα αυθαίρετα σε περιοχές όπου απαγορεύεται η δόμηση και επομένως δεν έχουν νομιμοποιηθεί ή εξαιρεθεί της κατεδάφισης με βάση τους νόμους περί αυθαιρέτων και ταυτόχρονα αυτά για τα οποία υπάρχουν τελεσίδικα πρωτόκολλα κατεδάφισης.
Β) Τις περιφράξεις και τις περιτοιχίσεις σε απόσταση 500 μέτρων από αιγιαλό ή παραλία. Ποια ακίνητα δεν αφορά:
1) Τα ακίνητα που έχουν νόμιμη άδεια δόμησης, είτε εντός είτε εκτός σχεδίου.
2) Τα ακίνητα που έχουν δηλωθεί σε νόμους αυθαιρέτων (1393/1983, 4178/2013, 4495/2018).
Ποιο είναι το συμπέρασμα που βγάζουμε από όλα αυτά;
-Αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά ότι το κράτος λειτουργεί «κατόπιν εορτής» – πένθους αυτή τη φορά – και ότι «τρέχουμε και δεν φτάνουμε». Και όμως, ειλικρινά δεν χρειάζεται. Αρκεί να υπάρχει σοβαρότητα και σχεδιασμός.
Το ΤΕΕ έχει προτείνει τον τρόπο όλα αυτά να επιλυθούν. Δεν χρειάζεται συνέχεια, κάθε φορά που προκύπτει πρόβλημα, να τρέχουν σε ατελείωτες συσκέψεις, νομοθετικές ρυθμίσεις, αναζήτηση ευθυνών κ.λπ. όλοι οι αρμόδιοι και αναρμόδιοι. Μπορούμε να σχεδιάσουμε μία φορά τη σωστή διαδικασία και να την εφαρμόζουμε ηλεκτρονικά και απρόσωπα. Η βάση της λύσης είναι τα ηλεκτρονικά συστήματα. Ξεκινώντας από το πλέον βασικό:
Να δημιουργηθεί ενιαίος ψηφιακός χάρτης, με όλες τις θεσμικές γραμμές (οικοδομική και ρυμοτομική γραμμή, δασικοί χάρτες, ρέματα, προστατευόμενες περιοχές, αρχαιολογικοί χώροι, αιγιαλός, όροι δόμησης, χρήσεις γης), με βάση το ψηφιακό υπόβαθρο του Κτηματολογίου. Οταν τελειώσει η κτηματογράφηση της χώρας, θα προστεθούν και τα όρια όλων των οικοπέδων.
Με ηλεκτρονικό σύστημα, που ήδη ετοιμάζει το ΤΕΕ σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ, θα γίνονται οι καταγγελίες και οι έλεγχοι των αυθαιρέτων. Με το σύστημα για τις δηλώσεις αυθαιρέτων που τρέχει, με την ηλεκτρονική έκδοση αδειών για τα νέα κτίρια που ξεκινά από τον Οκτώβριο και με την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου για τα νομίμως υφιστάμενα που πρέπει άμεσα να ξεκινήσει, θα ξέρουμε και όλα τα ακίνητα της χώρας στην πραγματική τους κατάσταση. Με τα άλλα εργαλεία που υπάρχουν (υπηρεσίες διαδικτυακής απεικόνισης, δορυφορικές εικόνες, drones κ.λπ.) η πολιτεία θα μπορεί μέσα σε λίγα λεπτά ή λίγες ώρες να εντοπίζει ένα αυθαίρετο που δεν έχει δηλωθεί. Και θα παρακολουθείται, σε επίπεδο υπεύθυνου προσώπου, η διαδικασία μέχρι τέλους.
Δεν χρειαζόμαστε πραγματικά πολλαπλές αρμοδιότητες. Αρκεί να δουλέψουμε σωστά μία φορά και να φτιάξουμε ηλεκτρονικές διαδικασίες παντού.
Ο Γιώργος Ν. Στασινός είναι πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας
Πηγή: «Τα Νέα»
