Δασικοί χάρτες: εγκύκλιος ΥΠΕΝ για να «ξεπρασινίσουν» από πρόδηλα σφάλματα

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Εγκύκλιος της Γενικής Γραμματείας Δασών του ΥΠΕΝ δίνει εντολή στις Δασικές Υπηρεσίες να στείλουν στις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων κατά προτεραιότητα τα αιτήματα προδήλων σφαλμάτων ιδιοκτητών που έχουν γίνει αποδεκτά, ώστε να «ξεπρασινίσουν» οι Δασικοί Χάρτες από χαρακτηρισμούς εκτάσεων που δεν έχουν δασικό χαρακτήρα, ενόψει της ολικής κύρωσης τους.

Η εγκύκλιος της Γενικής Γραμματείας Δασών, που συνοδεύεται από τη νομοθεσία και τις σχετικές αποφάσεις για τη διαδικασία διόρθωσης πρόδηλων σφαλμάτων στην κατάρτιση και κύρωση των δασικών χαρτών επιχειρεί εκ των υστέρων να επαναφέρει σε κανονικό βηματισμό τη μεγάλη υπέρβαση, που έχει γίνει μέχρι τώρα στους Δασικούς Χάρτες, η οποία μάλιστα θίγει χιλιάδες ιδιοκτήτες και εάν δεν διορθωθεί, με βάση απόφαση του ΣτΕ για τα πρόδηλα σφάλματα, κινδυνεύει να τινάξει στον αέρα την ολοκλήρωση των Δασικών Χαρτών της χώρας.

Xιλιάδες ιδιοκτήτες εγλωβισμένοι στους δασικούς χάρτες

Από το τέλος του 2023 οι Δασικοί Χάρτες έχουν κυρωθεί για το 90% της επικράτειας,  χωρίς να έχουν αναμορφωθεί ώστε να «ξεπρασινίσουν» μη δασικές εκτάσεις ιδιωτών τόσο με βάση τις χιλιάδες των ενστάσεων, που εκκρεμεί η εξέταση τους από τις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων,  οι οποίες συνεχίζουν να έχουν προβλήματα λειτουργίας και μεγάλο όγκο αδιεκπεραίωτων υποθέσεων, όσο και από πρόδηλα σφάλματα, με αποτέλεσμα χιλιάδες ιδιοκτήτες να έχουν εγκλωβιστεί στους δασικούς χάρτες και να αδυνατούν να αξιοποιήσουν την περιουσία τους χωρίς δικαιώματα για μεταβιβάσεις και οικοδομικές άδειες.

Προτεραιότητα στα αποδεκτά πρόδηλα σφάλματα

Η νέα εγκύκλιος που εξέδωσε η Γενική Γραμματεία Δασών προς τις Δασικές Υπηρεσίες δίνει εντολή «ενόψει του σχεδιασμού των εργασιών σας για την αποστολή υπομνημάτων προς τις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠ.Ε.Α.), να προωθούνται κατά προτεραιότητα αιτήματα προδήλων σφαλμάτων, που έχουν γίνει αποδεκτά από την υπηρεσία σας, ώστε να επιτυγχάνεται αφενός η πρόοδος των εργασιών για την ολική κύρωση του δασικού χάρτη εντός των δεδομένων προθεσμιών και αφετέρου με την υλοποίησή τους επί του υποβάθρου του δασικού χάρτη να αποτελούν οδηγό και εργαλείο για την κρίση της επιτροπής σε όμορες σε αυτές αντιρρήσεις, στο επόμενο στάδιο εξέτασης».

Τα πρόδηλα σφάλματα στους δασικούς χάρτες

Τα πρόδηλα σφάλματα στη διαδικασία κατάρτισης του δασικού χάρτη  αφορούν μεταξύ άλλων, για παράδειγμα, εσφαλμένη τεχνική απόδοση των οριογραμμών επί των φωτογραμμετρικών υποβάθρων,  λανθασμένη απεικόνιση αγροτικής έκτασης ως δασικής, παράλειψη εκ παραδρομής, της αποτύπωσης σαφώς δασικής έκτασης εντός ευρύτερης άλλης μορφής (αγροτικής κλπ) και το αντίστροφο κ.α.

Οι διορθώσεις δε στους κυρωμένους δασικούς χάρτες που προβλέπεται να γίνουν αφορούν σε:

Α) την προσθήκη ή διαγραφή των εκτάσεων που υπάγονται ή παύουν να υπάγονται σε αυτόν σύμφωνα με τη δασική νομοθεσία ή με δικαστικές αποφάσεις που κρίνουν επί των πράξεων αυτών, ή επί τού ιδιοκτησιακού ζητήματος χορτολιβαδικών και βραχωδών εκτάσεων, ή με διοικητικές πράξεις που έπρεπε να συμπεριληφθούν στον δασικό χάρτη ή εσφαλμένα αποτυπώθηκαν κατά την κατάρτισή του και δεν απεικονίζονται σε αυτόν.

Β) με τη διόρθωση προδήλων σφαλμάτων.

Τα πρόδηλα σφάλματα γίνονται αντιρρήσεις

Προβλέπεται ακόμη ότι σε περίπτωση απόρριψης της αίτησης προδήλου από την οικεία Διεύθυνση Δασών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, η αίτηση αυτή μετατρέπεται σε αντίρρηση και εξετάζεται από την αρμόδια ΕΠΕΑ. Εάν κριθεί ότι πρόκειται περί προδήλου σφάλματος, το καταβληθέν τέλος επιστρέφεται. Σχετικά η νέα εγκύκλιος του ΥΠΕΝ αναφέρει ότι:

-«Επισημαίνεται ότι απορριφθέντα πρόδηλα σφάλματα, για τα οποία καταβλήθηκε το αναλογούν ειδικό τέλος, όπου οφείλεται, λογίζονται σε κάθε περίπτωση ως υποβληθείσες αντιρρήσεις (άρθρο 17 ν. 3889/2010)».

Απόφαση ΣτΕ για τα πρόδηλα σφάλματα στους Δασικούς Χάρτες

Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) δικαίωσε πολίτη από τη Λάρισα,  ο οποίος προσέφυγε υποστηρίζοντας πως ο Δασικός Χάρτης της περιοχής εμπεριέχει λάθη που θεωρούνται πρόδηλα σφάλματα, αλλά η αρμόδια Διεύθυνση Δασών δεν παρέπεμψε τις αιτήσεις για τη διόρθωσή τους στην αρμόδια Επιτροπή Αντιρρήσεων και προχώρησε στη μερική κύρωση του δασικού χάρτη συμπεριλαμβανομένης και της συγκεκριμένης έκτασης, ως δασικής.

Η υπ’ αριθμόν 1411/2019 απόφαση του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου θέτει τους αρμοδίους του υπουργείου και των Δασικών Υπηρεσιών προ των ευθυνών τους, υπογραμμίζοντας ότι η Διοίκηση έσφαλε και δεν τήρησε την προβλεπόμενη διαδικασία.

Η απόφαση δημιουργεί δεδικασμένο, στην περίπτωση που κάποιος πολίτης θέλει να προσφύγει για ανάλογη υπόθεση στη Δικαιοσύνη ενώ ανάλογες προσφυγές πρόκειται να εκδικαστούν και για άλλους δασικούς χάρτες.

Η ιστορία ξεκίνησε όταν χιλιάδες πολίτες υπέβαλαν αιτήματα διόρθωσης πρόδηλων σφαλμάτων (απόκλιση των οριογραμμών, απεικόνιση εμφανώς λανθασμένης αγροτικής έκτασης, παράλειψη εγγράφων κλπ.), υποστηρίζοντας ότι οι ιδιοκτησίες τους αποτυπώνονται λανθασμένα στους χάρτες ως δασικές, με ευθύνη της πολιτείας. Στην περίπτωση απόρριψης των αιτημάτων, οι αρμόδιες Επιτροπές Αντιρρήσεων πρέπει να τα εξετάσουν ως αντιρρήσεις. Ωστόσο, ορισμένες Διευθύνσεις Δασών έκλεισαν τις υποθέσεις δίχως να τις παραπέμψουν στις Επιτροπές και δίχως να κληθούν οι πολίτες ώστε να υποστηρίξουν το αίτημά τους. Ένας από αυτούς προσέφυγε στο ΣτΕ, υποστηρίζοντας πως ο δασικός χάρτης της Λάρισας εμπεριέχει πρόδηλα σφάλματα και ότι η αρμόδια Διεύθυνση Δασών απέρριψε το αίτημα του και προχώρησε στην κύρωση του δασικού χάρτη, χαρακτηρίζοντας τη συγκεκριμένη έκταση ως δασική.

Σύμφωνα με τους ανώτατους δικαστές, η Διεύθυνση Δασών, αφού αρχικά δικαίως έκρινε πως τα σφάλματα του δασικού χάρτη δεν είναι πρόδηλα, θα έπρεπε στη συνέχεια να παραπέμψει την αίτηση για τη διόρθωσή τους στην αρμόδια Επιτροπή Αντιρρήσεων, προκειμένου να κρίνει εάν η αίτηση κατατέθηκε εντός της προθεσμίας υποβολής αντιρρήσεων, σε καταφατική δε περίπτωση και εφόσον πληρούνται οι αντίστοιχες νόμιμες προϋποθέσεις, να την εξετάσει ως αντίρρηση, πληρώνοντας ο πολίτης το σχετικό παράβολο. Η παράλειψη της διαβίβασης της αίτησης στην αρμόδια Επιτροπή Αντιρρήσεων οδήγησε το ΣτΕ στην απόφαση να ζητήσει ακύρωση του εν λόγω δασικού χάρτη. Δείτε την απόφαση του ΣτΕ για τα πρόδηλα σφάλματα στους Δασικούς Χάρτες εδώ

ΥΠΕΝ: Θα εξετάζονται κατά προτεραιότητα τα αποδεκτά αιτήματα προδήλων σφαλμάτων

Σε Εγκύκλιο που εξέδωσε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προβλέπεται πως τα αποδεκτά αιτήματα προδήλων σφαλμάτων θα προωθούνται, άμεσα, στις αρμόδιες Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠ.Ε.Α.), ώστε να εξετάζονται κατά προτεραιότητα αναφέρει ανακοίνωση που εξέδωσε το γραφείο Τύπου του ΥΠΕΝ.

Σημειώνεται στην ίδια ανακοίνωση πως τα εν λόγω αιτήματα αφορούν σε προδήλως λανθασμένη αποτύπωση του χαρακτήρα εκτάσεων ιδιοκτησίας πολιτών και φορέων στο δασικό χάρτη της ευρύτερης περιοχής, που έρχεται σε αντίθεση με τα πραγματικά δεδομένα του ιστορικού και του πρόσφατου ορθοφωτοχάρτη.

Στην Εγκύκλιο σημειώνεται πως σκοπός αυτής της προτεραιοποίησης είναι να επιτυγχάνεται αφενός η πρόοδος των εργασιών για την ολική κύρωση του δασικού χάρτη εντός των δεδομένων προθεσμιών και αφετέρου με την υλοποίησή τους επί του υποβάθρου του δασικού χάρτη να αποτελούν οδηγό και εργαλείο για την κρίση της επιτροπής σε όμορες σε αυτές αντιρρήσεις, στο επόμενο στάδιο εξέτασης.

Ακόμη, επισημαίνεται ότι απορριφθέντα πρόδηλα σφάλματα, για τα οποία καταβλήθηκε το αναλογούν ειδικό τέλος, όπου οφείλεται, λογίζονται σε κάθε περίπτωση ως υποβληθείσες αντιρρήσεις (άρθρο 17 ν. 3889/2010).

Ολόκληρη η εγκύκλιος της Γενικής Γραμματείας Δασών

Η εγκύκλιος, που υπογράφει ο Γενικός Γραμματέας Δασών του ΥΠΕΝ Ευστάθιος Σταθόπουλος με θέμα: «σχετικά με την εξέταση αποδεκτών αιτημάτων προδήλων σφαλμάτων» έχει ως εξής:

ΣΧΕΤ:

1. Τα άρθρα 17, 18 και 20 του ν. 3889/2010.

2. Η 146776/2459/21.10.2016 ΥΑ «Καθορισμός θεμάτων σχετικών με την παράγραφο 1 εδάφια β’, γ’, δ’ και ε’ τού άρθρου 21 τού Ν. 3889/2010…» (Β’ 3532), όπως ισχύει.

3. Η 153394/919/21.04.2017 ΥΑ «Καθορισμός, προσδιορισμός, τρόπος και διαδικασία διόρθωσης πρόδηλων σφαλμάτων στην κατάρτιση και κύρωση των δασικών χαρτών.» (Β’ 1366).

4.Η 64663/2956/03.07.2020 ΥΑ «Καθορισμός των διοικητικών πράξεων, των λοιπών πρόσφορων στοιχείων, των τεχνικών προδιαγραφών και της διαδικασίας για την αυτεπάγγελτη αναμόρφωση και κατάρτιση των δασικών χαρτών κατά το άρθρο 48 του ν. 4685/2020 (Α’ 92).» (Β’ 2773).

5.Η 165792/225/19.01.2018 εγκύκλιος «Οδηγίες ομαδοποίησης αντιρρήσεων και διαδικασίες εξέτασής τους από τις ΕΠ.Ε.Α.» (ΑΔΑ: 6ΞΘΘ4653Π8-ΘΘΞ).

Στα πλαίσια της ομαδοποίησης κατά χωρικό τομέα της (5) σχετικής εγκυκλίου, ενόψει του σχεδιασμού των εργασιών σας για την αποστολή υπομνημάτων προς τις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠ.Ε.Α.), να προωθούνται κατά προτεραιότητα αιτήματα προδήλων σφαλμάτων, που έχουν γίνει αποδεκτά από την υπηρεσία σας, ώστε να επιτυγχάνεται αφενός η πρόοδος των εργασιών για την ολική κύρωση του δασικού χάρτη εντός των δεδομένων προθεσμιών και αφετέρου με την υλοποίησή τους επί του υποβάθρου του δασικού χάρτη να αποτελούν οδηγό και εργαλείο για την κρίση της επιτροπής σε όμορες σε αυτές αντιρρήσεις, στο επόμενο στάδιο εξέτασης.

Επισημαίνεται ότι απορριφθέντα πρόδηλα σφάλματα, για τα οποία καταβλήθηκε το αναλογούν ειδικό τέλος, όπου οφείλεται, λογίζονται σε κάθε περίπτωση ως υποβληθείσες αντιρρήσεις (άρθρο 17 ν. 3889/2010).

Οι Δ/νσεις Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών προς τις οποίες αποστέλλεται το παρόν, να ενημερώσουν αναλόγως τις ΕΠ.Ε.Α.

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΔΑΣΩΝ

Ε. Σταθόπουλος