Δασικοί χάρτες: οι αλλαγές του ΣτΕ για αγροτικές εκτάσεις και ιδιοκτησίες

Ριζικές αλλαγές στην κατάρτιση των Δασικών Χαρτών επιφέρουν οι αποφάσεις 1364-5/2021 της Ολομέλειας του ΣτΕ, καθώς θα λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη όλες οι νόμιμες πράξεις της πολιτείας και της αγροτικής νομοθεσίας.

Πέντε πρόεδροι  Γεωπονικών Συλλόγων  των Νομών Μαγνησίας, Λάρισας, Καρδίτσας, Τρικάλων Φθιώτιδας – Ευρυτανίας, οι οποίοι άσκησαν παρέμβαση και είχαν σημαντικό ρόλο στην τελική έκβαση της δίκης στο ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο, ενόψει της αναμόρφωσης των Δασικών Χαρτών,  που έχει δρομολογήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τονίζουν ότι «επιλύονται τα ανυπέρβλητα προβλήματα που δημιούργησαν οι αρχικές αναρτήσεις (και μερικές κυρώσεις) των Δασικών Χαρτών, καθόσον παρουσίαζαν νόμιμα διαμορφωθείσες  αγροτικές γαίες -ακόμα και προ του 1960- ως Δάση και Δασικές Εκτάσεις». Και εξηγούν ότι:

-«H αναγκαιότητα της αναμόρφωσης τους σύμφωνα με το άρθρο 48  του ν 4685/20 και την προσβαλλόμενη ΥΑ (ΦEΚ 2773 Β`) με σκοπό να αποτυπώνεται πλέον στους Δασικούς Χάρτες η πραγματική – διαχρονική κατάσταση και όχι τα «δάση» των προηγούμενων Δασικών Χαρτών, που κρίθηκαν από την ολομέλεια του ακυρωτικού μας ότι όχι μόνο δεν αποτυπώνουν την πραγματική κατάσταση, όχι μόνο δεν προστατεύουν το περιβάλλουν αλλά αντιθέτως προκαλούν σύγχυση για το προστατευτέο αγαθό (Δάση και Δασικές εκτάσεις)».

«Οι Δασικοί Χάρτες δεν πρέπει να είναι «τεχνικό» αποτέλεσμα μιας αποστειρωμένης φωτοερμηνείας δυο αεροφωτογραφιών, αλλά ένας θεματικός χάρτης, ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη του, τις πράξεις της διοίκησης για την εξαίρεση ή μη από τη δασική νομοθεσία εκτάσεων» τονίζουν οι  πρόεδροι  Γεωπονικών Συλλόγων  των νομών, Κωνσταντίνος Λάμπρος Μαγνησίας, Κωνσταντίνος  Κυρίτσης Καρδίτσας, Κωνσταντίνος Γιαννακός Λάρισας,  Γεώργιος  Κυριάκης Τρικάλων και Ευάγγελος Μόσχος Φθιώτιδας – Ευρυτανίας και σε αναλυτικό ενημερωτικό σημείωμα τους, με τίτλο: «Η Ιστορική απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ για τους δασικούς χάρτες αποδεικνύει την συνταγματική προστασία των αγροτικών εκτάσεων και την Εθνική τους σημασία» αναφέρουν αναλυτικά τα ωακόλουθα:

-«Η Ολομέλεια του ΣτΕ με τις αποφάσεις  1364-5/2021 αφουγκράστηκε την αγωνία των Γεωπονικών Συλλόγων των Νομών Μαγνησίας, Λάρισας, Καρδίτσας, Τρικάλων Φθιώτιδας – Ευρυτανίας, έβαλε τέλος στην ταλαιπωρία και την αναστάτωση χιλιάδων πολιτών που κατέχουν αγροτικές γαίες και επιβεβαίωσε την άποψή μας, πως, πράγματι, οι αγροτικές γαίες (κτηνοτροφικές και καλλιεργήσιμες) είναι πολύτιμες για το Εθνικό Συμφέρον.  Ταυτίζονται με το συμφέρον των πολιτών είτε ασχολούνται και βιοπορίζονται από την αγροτική οικονομία, είτε των υπολοίπων ως κατόχων, χρηστών, καταναλωτών ή εμμέσως ωφελούμενων της αγροτικής παραγωγικής δραστηριότητας, της καλλιέργειας της γης, της κτηνοτροφίας.

Mε την κοινή μας παρέμβαση oι Γεωπόνοι της Κεντρικής Ελλάδος, με σεβασμό στο Σύνταγμα της Χώρας, την Εθνική και την Ενωσιακή νομοθεσία, προασπιζόμενοι το Εθνικό συμφέρον, τη διαφύλαξη της αγροτοδιατροφικής επάρκειας και αντιλαμβανόμενοι την σπουδαιότητα της  άμεσης  αλλά, ταυτοχρόνως και ορθής κατάρτισης των δασικών χαρτών,  συνεισφέραμε με πλήθος επιχειρημάτων υπέρ της ισχύος της προσβαλλόμενης ΥΑ του ΥΠΕΝ, Κωστή Χατζηδάκη, (η οποία εξειδίκευσε προς εφαρμογή με άριστο τρόπο το άρθρο 48 του ν 4685/2020 και κυρίως την καθολική αναμόρφωση των ΔΧ ερειδόμενη στην ως άνω διάταξη νόμου) και εμμέσως του άρθρου 48 υποστηριζόμενα από πλούσιο αποδεικτικό υλικό το οποίο προσκομίσαμε, υπό την καθοδήγηση και δια των νομικών μας συμβούλων.

Με τον τρόπο αυτό συμβάλαμε καθοριστικά στη διαμόρφωση της Ιστορικής απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ αφενός, με την απόκρουση των προβαλλόμενων λόγων ακυρώσεων των αντιδίκων μας, ΓΕΩΤΕΕ, ΠΕΔΔΥ, WWF, GREENPEACE κ.α. και αφετέρου,  με την ενημέρωση των μελών της ολομέλειας του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου της Χώρας, δια των προβαλλόμενων ισχυρισμών μας όπως συντάχθηκαν από τους νομικούς μας συμβούλους, για τα ανυπέρβλητα προβλήματα που δημιούργησαν οι αρχικές αναρτήσεις (και μερικές κυρώσεις) των ΔΧ, καθόσον παρουσίαζαν νόμιμα διαμορφωθείσες  αγροτικές γαίες -ακόμα και προ του 1960- ως Δάση και Δασικές Εκτάσεις.

H αναγκαιότητα της αναμόρφωσης τους σύμφωνα με το άρθρο 48  του ν 4685/20 και την προσβαλλόμενη ΥΑ (ΦεΚ 2773 Β`) με σκοπό να αποτυπώνεται πλέον στους ΔΧ η πραγματική – διαχρονική κατάσταση και όχι τα «δάση» των προηγούμενων ΔΧ που κρίθηκαν από την ολομέλεια του ακυρωτικού μας ότι όχι μόνο δεν αποτυπώνουν την πραγματική κατάσταση, όχι μόνο δεν προστατεύουν το περιβάλλουν αλλά αντιθέτως προκαλούν σύγχυση για το προστατευτέο αγαθό (Δάση και Δασικές εκτάσεις).

Οι Γεωπονικοί Σύλλογοι Μαγνησίας, Λάρισας, Τρικάλων, Καρδίτσας, Φθιώτιδος -Ευρυτανίας, αγωνισθήκαμε και δικαιωθήκαμε με τις ως άνω αποφάσεις του ΣτΕ οι οποίες εδραίωσαν  ακόμα περισσότερο την εμπιστοσύνη μας στην ανεξάρτητη Ελληνική Δικαιοσύνη καθότι για πρώτη φορά στην Ιστορία της Χώρας μας τέθηκαν νέα δεδομένα για το τι πρέπει να θεωρείται δάσος ή δασική έκταση (παρ 6 και 7 του άρθρου  3 του Ν 998/79 όπως τροποποιήθηκαν με το άρθρο 48).   Οι Δασικοί Χάρτες δεν πρέπει να είναι «τεχνικό» αποτέλεσμα μιας αποστειρωμένης φωτοερμηνείας δυο αεροφωτογραφιών, αλλά ένας θεματικός χάρτης, ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη του, τις πράξεις της διοίκησης για την εξαίρεση ή μη από τη δασική νομοθεσία εκτάσεων.

Συνεπώς, μετά από δεκαετίες παλινωδιών δρομολογήθηκε επιτέλους αποφασιστικά, η κατάρτιση ορθών Δασικών Χαρτών, που προστατεύουν τον φυσικό πλούτο και το περιβάλλον ενώ ταυτόχρονα, δεν θίγουν τα κεκτημένα και επίσης Συνταγματικά προστατευτέα δικαιώματα των πολιτών όπως της ιδιοκτησίας και της αγροτικής οικονομίας.

Η αρχή του τεκμηρίου της νομιμότητας των διοικητικών πράξεων, της χρηστής διοίκησης και της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικουμένου που αντλεί νόμιμα δικαιώματα, τα οποία η ίδια η πολιτεία του απένειμε προ δεκαετιών ιδίως, όταν αυτά εξυπηρετούν με διαχρονική επιτυχία έναν ευρύτερο δημόσιο σκοπό όπως η αγροτική οικονομία, αποτυπώνεται με εμφατικό τρόπο στην απόφαση του Στε «..όπως της ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα της οικονομίας, η οποία σχεδιάσθηκε κατά την αγροτική και εποικιστική νομοθεσία και επιβεβαιώθηκε ως ιστορικώς επωφελής για τη Χώρα σε πλήρη αρμονία με την τότε, αλλά και μετέπειτα, συνταγματική τάξη...» [σκέψη 19].

Επίσης, σύμφωνα με το Σύνταγμα και την Ολομέλεια του ΣτΕ «…..Η σύνταξη δασολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους. Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον….» [σκέψη 7]

Οι δασικοί χάρτες δεν θα καταρτίζονται, πλέον, βάσει αποκλειστικώς των αεροφωτογραφιών (ιστορικής & σύγχρονης) αλλά, ως θεματικοί χάρτες, οφείλουν να αποτυπώνουν την πραγματική κατάσταση των δασών και δασικών εκτάσεων και όχι την πλασματική που αποτύπωναν οι προηγούμενοι αναρτηθέντες  χάρτες, οι οποίοι στηρίζονταν αποκλειστικά στην φωτοερμηνεία των ιστορικών και σύγχρονων αεροφωτογραφιών και στις πράξεις της Δασικής Υπηρεσίας, αγνοώντας όμως όλες τις υπόλοιπες πράξεις της πολιτείας.

Με τις ενέργειές μας, αποτρέψαμε την κατάρτιση ενός μη «πραγματικού» δασικού χάρτη με επαγωγικό αποτέλεσμα ένα εσφαλμένο δασολόγιο, που θα προστάτευε ανύπαρκτες δασικές εκτάσεις και δάση. Πλέον θα λαμβάνονται  υποχρεωτικά υπόψη, κατά την κατάρτιση των ΔΧ  όλες οι πολιτειακές πράξεις (κυρίως ατομικές διοικητικές πράξεις καλυπτόμενες από το τεκμήριο νομιμότητας ) με τις οποίες άλλαξε η χρήση και αφιερώθηκε σε άλλη από τη δασική, υπό την προϋπόθεση όμως της διατήρησης της χρήσης που τους δόθηκε με την πράξη. Ιδίως για τις αγροτικές εκτάσεις θα λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη όλες οι πράξεις της αγροτικής νομοθεσίας με την οποία άλλαξε νόμιμα η χρήση των εκτάσεων (απαλλοτριώσεις, αναδασμοί, αποφάσεις νομαρχών κλπ) για να αντιμετωπιστούν μείζονα ζητήματα του Ελληνικού Κράτους (επίλυση του επισιτιστικού, αποκατάσταση προσφύγων, αντιμετώπιση της ακτημοσύνης, αναδιανομή της κατακερματισμένης αγροτικής γης κ.α.). Έτσι για πρώτη φορά εντάσσονται στην διαδικασία κατάρτισης των δασικών χαρτών και άλλοι θεματικοί χάρτες όπως το χαρτογραφικό υπόβαθρο του ΟΠΕΚΕΠΕ που ουσιαστικά  είναι ο σύγχρονος θεματικός χάρτης αποτύπωσης και καταγραφής των αγροτικών γαιών και όχι μόνο.

Αξιοσημείωτη, είναι η υποχρέωση της διατήρησης της αποδοθείσας χρήσης και  η διαφύλαξη της αγροτικής οικονομίας, η εξασφάλιση της αγροτικής παραγωγής και της αγροτοδιατροφικής επάρκειας, η οποία συνιστά ύψιστης σημασίας υποχρέωση των πολιτών και της πολιτείας για λόγους Εθνικού συμφέροντος .

Θα ήταν παράλειψη να μην ευχαριστήσουμε και συγχαρούμε τους Θεσσαλούς εξαίρετους νομικούς μας συνεργάτες κ. Λάμπρο Οικονόμου και  κ. Έλενα Ανδρεοπούλου, δικηγόρους Αθηνών οι οποίοι ως εξειδικευμένοι στο διοικητικό δίκαιο και ιδίως στην περιβαλλοντική και ενωσιακή νομοθεσία και γνώστες της αγροτικής νομοθεσίας με ευαισθησία για την αγροτική οικονομία ως εκ της καταγωγής τους, ενέσκυψαν  από την πρώτη στιγμή στους προβληματισμούς μας, έδωσαν τη σωστή νομική υπόσταση στα δίκαια επιχειρήματα μας και μας εκπροσώπησαν επιτυχώς ενώπιον του ΣτΕ και στην ενδελεχέστατη ακροαματική διαδικασία κατά την εκδίκαση της Αίτησης Ακύρωσης, που κατ` εξαίρεση (λόγω των απαγορευτικών μέτρων της πανδημίας) επέτρεψε η αξιότιμη πρ. Πρόεδρος του ΣτΕ κα Σάρπ λόγω της σοβαρότητας της υπόθεσης.

Ιδιαίτερα ευχαριστούμε τον Πρόεδρο του Παραρτήματος  ΓΕΩΤΕΕ Κ. Ελλάδος κ. Δημήτριο Ντογκούλη για την πολύτιμη συνεισφορά του και την υποστήριξη του στην προσπάθεια μας .

Είναι χαρακτηριστικό το συνοπτικό απόσπασμα της απόφασης που τονίζει πως: « Η εμφάνιση αυτών των εκτάσεων, ως δασικών θα ναρκοθετούσε και την ανάπτυξη των γεωργικών δραστηριοτήτων, οι οποίες, ιστορικά, συνέβαλαν στη μεταπολεμική ανόρθωση της χώρας και στον επισιτισμό του πληθυσμού της, τα οποία είχε υπόψη του το Σύνταγμα και γι’ αυτό, άλλωστε, επιτρέπει την κατ’ εξαίρεση μεταβολή του προορισμού των δασών για γεωργικές χρήσεις », όπως αναλυτικότερα το είχαν αναπτύξει οι νομικοί συνεργάτες μας στο δικόγραφο της παρέμβασης μας.

Με τις απόφασεις του το ΣτΕ, δείχνει το δρόμο της επιστροφής στη λογική και στο αυτονόητο, σε όσους ερμήνευαν ή εφάρμοζαν εσφαλμένα την δασική νομοθεσία και την αγροτική νομοθεσία. Προστατεύουν οι αποφάσεις της μείζονος Ολομέλειας του ΣτΕ τόσο τις δασικές εκτάσεις και το νομίμως διαμορφωθέντα πραγματικό δασικό πλούτο, όσο και τις πολύτιμες αγροτικές γαίες (κτηνοτροφικές και καλλιεργήσιμες) πρωτίστως για λόγους Εθνικού συμφέροντος.

Συνοπτικά, με τις αποφάσεις της η μείζονα Ολομέλεια του ΣτΕ αναγνωρίζει τη συνταγματικότητα των προαναφερθεισών διατάξεων και τη στοχευμένη προσπάθεια ορθής αναμόρφωσης των εσφαλμένων Δασικών Χαρτών βάσει του άρθρου 48 του ν 4685/2020:

1. Επικυρώνει την ΥΑ και το άρθρο 48 του ν 4686  ορίζοντας  ότι πλέον  οι δασικοί χάρτες θα καταρτιστούν και οι αναρτηθέντες – μερικώς κυρωθέντες θα αναμορφωθούν, όχι βάσει μόνο τις φωτοερμηνείας των δυο αεροφωτογραφιών και των πράξεων της Δασικής Υπηρεσίας, αλλά,  αφού ληφθούν υπόψη και οι πράξεις της διοίκησης  δια των οποίων η άλλαξε η χρήση των εκτάσεων  από δασική και αφιερώθηκε σε άλλη μη δασική όπως ορίζει η εκδοθείσα κατ εφαρμογή της  παρ.  11 του ανωτέρω άρθρου, με αριθμό 64663/2956/03.07.2020 (Β’ 2773) Απόφαση Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στα άρθρα 1 και 2 της οποίας, απαριθμούνται οι διοικητικές πράξεις των παραγράφων 6ζ’και 7 του άρθρου 3 του ν. 998/1979, που οφείλεται να συμπεριληφθούν στους δασικούς χάρτες.
2. Τονίζει πως οι εκτάσεις, οι οποίες έχουν αφιερωθεί με πολιτειακές πράξεις στην αγροτική  χρήση πριν από το Σύνταγμα του 1975, αποσυνδέονται από τη δασική νομοθεσία, εφόσον εξακολουθούν να καλλιεργούνται, όχι μόνο από τους διαδόχους όσων είχαν αποκατασταθεί, αλλά και από τους διαδόχους των τότε ιδιοκτητών.
3. Εντάσσει στην διαδικασία ελέγχου της διατήρησης της αγροτικής χρήσης την λήψη υπόψη του χαρτογραφικού ψηφιακού υποβάθρου  του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε .
4. Εξαιρεί από τη δασική νομοθεσία περιοχές που έχουν εγκατασταθεί βιομηχανικές εγκαταστάσεις, ακόμη και μετά το Σύνταγμα του 1975, εφόσον η ίδρυσή τους έχει επιτραπεί βάσει διοικητικών πράξεων.
5. Ρυθμίζει τα ζητήματα των περιοχών, που καταλαμβάνονται από εγκεκριμένα σχέδια πόλεων ή περιλαμβάνονται εντός οικισμών, τα όρια των οποίων έχουν καθοριστεί με διοικητικές πράξεις, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, έστω και μετά την ισχύ του Συντάγματος του 1975.
6. Τέλος, το Δικαστήριο ομοφώνως επιβεβαιώνει την ισχύουσα νομολογία του περί χρονικής προτεραιότητας του Δασολογίου έναντι του Κτηματολογίου, υπό την έννοια ότι η κτηματογράφηση πρέπει να στηρίζεται σε αξιόπιστους δασικούς χάρτες.

Η μελέτη των αποφάσεων  1364-5/2021 της Ολομέλειας του ΣτΕ και η ανάλυση της επικυρωθείσας ΥΑ (ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/64663/3.7.2020 (ΦΕΚ 2773/τ. Β`/8-7-2020) απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Καθορισμός των διοικητικών πράξεων, των λοιπών πρόσφορων στοιχείων, των τεχνικών προδιαγραφών και της διαδικασίας για την αυτεπάγγελτη αναμόρφωση και κατάρτιση των δασικών χαρτών κατά το άρθρο 48 του ν. 4685/2020 (ΦΕΚ 92/ τ. Α’ /7-5-2020)»  θα αποτελέσει πολύτιμο σύμβουλο σε κάθε μελετητή και εφαρμοστή του νόμου.

Υποσχόμαστε, ότι θα είμαστε πάντα παρόντες με παρεμβάσεις, παρέχοντας κάθε δυνατή βοήθεια – διευκρίνιση, ενώ θα παρακολουθούμε την σωστή εφαρμογή των ως άνω διατάξεων μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας διόρθωσης, αναμόρφωσης και κύρωσης των Δασικών Χαρτών της Επικράτειας».

Οι πρόεδροι:

Κωνσταντίνος Λάμπρος, Γεωπονικός Σύλλογος Ν. Μαγνησίας

Κωνσταντίνος  Κυρίτσης, Γεωπονικός Σύλλογος Ν. Καρδίτσας

Κωνσταντίνος Γιαννακός, Γεωπονικός Σύλλογος Ν. Λάρισας

Γεώργιος  Κυριάκης, Γεωπονικός Σύλλογος Ν. Τρικάλων

Ευάγγελος Μόσχος, Γεωπονικός Σύλλογος Ν. Φθιώτιδας – Ευρυτανίας

Δείτε περισσότερα εδώ