Επιχειρηματικά Πάρκα: τα οικονομικά & πολεοδομικά κίνητρα για νέες επενδύσεις

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Η υπαγωγή των εισφορών σε χρήμα στις αφορολόγητες επιχειρηματικές δαπάνες,  η επιστροφή του φόρου μεταβίβασης για αγορές οικοπέδων εντός πάρκων στην εξαετία, η κατάργηση υποχρεωτικής πολεοδομικής αδειοδότησης των κατεδαφίσεων των ρυμοτομούμενων κτιρίων, περιλαμβάνονται μεταξύ των πολλών οικονομικών και πολεοδομικών κινήτρων, που προβλέπει το νέο νομοσχέδιο για την προώθηση της οργανωμένης χωροθέτησης και την εγκατάσταση των επιχειρήσεων σε Επιχειρηματικά Πάρκα.

Η Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων (Κ.Ε.Ε.Ε), με έγγραφο του προέδρου της, Γιάννη Μασούτη, προς τους αρμόδιους υπουργούς Ανάπτυξης και Επενδύσεων,  Άδωνι Γεωργιάδη, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα και προς τον υφυπουργό Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος, Νίκο Ταγαρά εκφράζει την ικανοποίηση της για τις θετικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου, σημειώνοντας ότι γίνονται αποδεκτές και αξιοποιούνται ρυθμίσεις από συνολικά  δέκα προτάσεις νομοθετικού περιεχομένου, που έχει καταθέσει προς τα συναρμόδια υπουργεία, υπενθυμίζοντας τις πολύχρονες προσπάθειες -τόσο της Κ.Ε.Ε.Ε. όσο και των Επιμελητηρίων- για την προώθηση της οργανωμένης χωροθέτησης και την εγκατάσταση των επιχειρήσεων σε Επιχειρηματικά Πάρκα.

Παράλληλα η Κ.Ε.Ε.Ε, συμμετέχοντας στη δημόσια διαβούλευση επί του νομοσχέδιου, που ξεκίνησε στις 19 Αυγούστου και ολοκληρώνεται στις 2 Σεπτεμβρίου 2022  υποβάλει σειρά προτάσεων και ζητάει την ενσωμάτωσή τους στο νόμο που θα ψηφιστεί, με σκοπό την ριζική του βελτίωση.

Για αυτό το σκοπό,  η Κ.Ε.Ε.Ε  θέτει στη διάθεση των συναρμοδίων υπουργείων τον Μανώλη Μπαλτά, Διευθύνοντα Σύμβουλο της ReDePlanAE, που αποτελεί τον σταθερό, επί χρόνια επιστημονικό συνεργάτη της Κ.Ε.Ε.Ε. για θέματα επιχειρηματικής χωροθεσίας και κυκλικής οικονομίας, με βαθιά γνώση και εμπειρία επί των θεμάτων αυτών για  την αναλυτική εξειδίκευση, αλλά και περαιτέρω τεκμηρίωση επί των προτάσεων που υποβάλλονται.

Ειδικότερα σύμφωνα με το πλήρες κείμενο του υπομνήματος, που υπογράφει ο πρόεδρος της Κ.Ε.Ε.Ε Γιάννης Μασούτης σημειώνονται τα ακόλουθα:

Οι θετικές ρυθμίσεις

Στις θετικές ρυθμίσεις, οι οποίες ενσωματώνονται στο νομοσχέδιο η Κ.Ε.Ε.Ε επισημαίνει ιδιαίτερα την απελευθέρωση της εγκατάστασης νέων δραστηριοτήτων κατηγορίας Α2 (πρώην μέση όχληση) στην Αττική, τη θεσμοθέτηση του διχωρικού Επιχειρηματικού Πάρκου (dry port των ελληνικών λιμένων) και την υιοθέτηση σειράς κινήτρων που διευκολύνουν και προάγουν την ανάπτυξη επενδύσεων στα Επιχειρηματικά Πάρκα.

Όσον αφορά τις θετικές ρυθμίσεις, που έχουν περιληφθεί στο νομοσχέδιο, η Κ.Ε.Ε.Ε ενδεικτικά επισημαίνει και επικροτεί:

– Επιχειρηματικά Πάρκα στην Αττική: Τη ριζική αντιμετώπιση και την ασφαλή και ολοκληρωμένη πλέον θεσμοθέτηση της δυνατότητας εγκατάστασης επιχειρήσεων κατηγορίας Α2 σε Επιχειρηματικά Πάρκα στην Περιφέρεια Αττικής, λύση που αναμένεται να αποτελέσει σοβαρό κίνητρο για την προσέλκυση επενδύσεων και την οργάνωση των Άτυπων Συγκεντρώσεων στην Μητροπολιτική Περιφέρεια της χώρας.

-Τη θεσμοθέτηση του διχωρικού Επιχειρηματικού Πάρκου,  που έχει προταθεί προ ετών από την Ένωση μας, ως μοναδικό μέτρο λύσης για τη δημιουργία dryport υποδοχέων για τους εμπορευματικούς λιμένες της επικράτειας και την ενίσχυση της εθνικής στρατηγικής για την εφοδιαστική αλυσίδα και τη διατροπικότητα των μεταφορών.

– Αντιμετώπιση των ρεμάτων: Την εναρμόνιση της νομοθεσίας για την αντιμετώπιση των ρεμάτων στα Επιχειρηματικά Πάρκα και την απλούστευση της γραφειοκρατικής αντιμετώπισης τους, με τρόπο περιβαλλοντικά ασφαλή και επιχειρηματικά εναρμονισμένο με τις ανάγκες γρήγορης αδειοδότησης των επενδύσεων των Επιχειρηματικών Πάρκων.

-Απλούστευση πολεοδομικών διαδικασιών: Η κατάργηση της υποχρέωσης πολεοδομικής αδειοδότησης των κατεδαφίσεων των  ρυμοτομούμενων κτιρίων και περιφράξεων, θα συμβάλει τα μέγιστα στην άρση των εμποδίων και την επίσπευση της υλοποίησης των  Επιχειρηματικών Πάρκων, ιδίως αυτών που αναπτύσσονται σε Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις με δομημένος χώρους, περιφράξεις και κτίρια.

-Επιστροφή φόρου μεταβιβάσεων: Τις διατάξεις που δημιουργούν νέα αφετηρία έξι (6) ετών για την επιστροφή του φόρου μεταβίβασης για δικαιοπραξίες – αγορές οικοπέδων εντός πάρκων κ.λπ. που συντελέστηκαν στα χρόνια των οικονομικών κρίσεων. Με τη λήξη της πενταετίας, άλλωστε, αυτός ο φόρος θα έπρεπε να επιστραφεί εάν οι σχετικές επενδύσεις δεν είχαν εξελιχθεί «εμπρόθεσμα».

–Εισφορές σε χρήμα: Την υπαγωγή των εισφορών σε χρήμα στην ενότητα των παραγωγικών  δαπανών και ως εκ τούτου την ένταξή τους στις επιχειρηματικές δαπάνες οι οποίες εκπίπτουν κατά τον κώδικα φορολογίας εισοδήματος. Πρόκειται για μία σημαντική θεσμική ρύθμιση – κίνητρο για την εκούσια και ευκολότερη συμμετοχή των επιχειρήσεων στις προσπάθειες ανάπτυξης Επιχειρηματικών Πάρκων στις περιοχές των άτυπων συγκεντρώσεων.

Νομοθετικές βελτιώσεις και συμπληρώσεις

Στις προτάσεις, που ζητάει την ενσωμάτωση τους για τη βελτίωση του νομοσχεδίου η Κ.Ε.Ε.Ε αναδεικνύει την ανάγκη να διατηρηθεί η δυνατότητα αυτοδιαχείρισης των δημοτικών τελών και στις Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις, όπως και σήμερα ισχύει στο Ν. 3982/11, καθώς και να παραμείνει η διάταξη με την οποία ένα Επιχειρηματικό Πάρκο μπορεί να κατασκευαστεί με συμφωνία των ιδιοκτητών που κατέχουν το 55% της έκτασης του.

Προς επίρρωσιν της παραπάνω θέσης, η Κ.Ε.Ε.Ε τονίζει ότι «η κατάργηση αυτής της διάταξης θα δημιουργήσει σοβαρές αναστολές και αδυναμίες υλοποίησης τέτοιων επενδύσεων». Στο ίδιο πλαίσιο, η Κ.Ε.Ε.Ε. ζητάει από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας να υιοθετήσει διατάξεις οι οποίες θα επιλύσουν με αποτελεσματικό τρόπο προβλήματα δασικής και περιβαλλοντικής νομοθεσίας, τονίζοντας την ανάγκη ανακατάταξης της περιβαλλοντικής κατηγορίας των πάρκων, με βάση τους πραγματικούς ρύπους που αυτά προκαλούν.

Ειδικότερα η Κ.Ε.Ε.Ε ζητά την προσοχή των συναρμοδίων υπουργών:

Α) για την επανεξέταση και αναδιατύπωση συγκεκριμένων άρθρων που καταργούν σημαντικές υπάρχουσες διατάξεις του ισχύοντος Ν. 3982/2011 οι οποίες ευνοούν την ανάπτυξη Επιχειρηματικών Πάρκων και

Β) την αποδοχή και θεσμοθέτηση και άλλων προτάσεων νόμου που σας έχουμε υποβάλει, οι οποίες έχουν τον ίδιο αντικειμενικό σκοπό και η ψήφιση τους θα έχει αποκλειστικά θετικές συνέπειες στο επιχειρηματικό περιβάλλον και τις επενδύσεις.

Αναλυτικά:

Α) Όσον αφορά στην πρώτη κατηγορία παρατηρήσεων η Κ.Ε.Ε.Ε επισημαίνει τα ακόλουθα:

-Στο Άρθρο 8 θα πρέπει να επανέλθει η δυνατότητα της διασφάλισης της έκτασης με την έκφραση της σύμφωνης γνώμης του 55% της επιφάνειας της, όπως εφαρμόστηκε επιτυχημένα επί σειρά ετών. Η πρόταση αυτή είναι απολύτως ισορροπημένη νομικά και συνταγματικά καθώς το Επιχειρηματικό Πάρκο είναι έργο δημόσιας ωφέλειας που αποσκοπεί στη μέγιστη δυνατή περιβαλλοντική φροντίδα των επιχειρηματικών περιοχών με την ένταξή τους  στο σχέδιο πόλης· ενέργεια για την οποία η πολιτεία δεν είναι υποχρεωμένη  να εξασφαλίζει τη συναίνεση της ιδιοκτησίας, εφόσον αυτή δεν θίγεται αλλά αντιθέτως προάγεται και αναβαθμίζεται. Αν το άρθρο 8 παραμείνει ως έχει κανένα νέο πάρκο σε αδόμητη έκταση δε θα μπορέσει να υλοποιηθεί, παρά τη σαφή πρόνοια της πολεοδομικής νομοθεσίας για τη πολεοδόμηση περιοχών που περιλαμβάνουν πολλές ιδιοκτησίες στους κατακερματισμένους κλήρους της μικρής ιδιοκτησίας στη χώρα μας. Αντιθέτως, θα συνεχίσουν να διογκώνονται οι άτυπες συγκεντρώσεις εκτός σχεδίου, θα αναπτύσσονται φαινόμενα αισχροκέρδειας στη γη και θα καταργούνται σταδιακά όλες οι ρυθμίσεις του χωροταξικού σχεδιασμού της χώρας μας  (ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ κ.λπ) μέσα από τις οποίες 400 και πλέον περιοχές της επικράτειας έχουν λάβει χρήση και προορισμό βιομηχανίας και εφοδιαστικής αλυσίδας για να αναπτυχθούν ως Επιχειρηματικά Πάρκα του Ν. 3982/2011 αλλά δεν αφορούν σε ακίνητα μιας ιδιοκτησίας.

-Στο Άρθρο 25 επιβάλλεται να επανέλθει ή καλύτερα να διατηρηθεί η διάταξη του Ν. 3982/2011 σύμφωνα με την οποία τις ανταποδοτικές υπηρεσίες και τα δημοτικά τέλη μπορούν να τα διαχειριστούν, οι Φορείς των επιχειρήσεων και στις Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις, εφόσον αυτές έχουν θεσμικά αναγνωριστεί και έχει συσταθεί φορέας ΕΑΔΕΠ για το μετασχηματισμό τους σε Επιχειρηματικά Πάρκα Εξυγίανσης. Αυτή η διάταξη όπως σήμερα ισχύει αποτελεί ισχυρό κίνητρο για τη μετατροπή των άτυπων συγκεντρώσεων σε Επιχειρηματικά Πάρκα Εξυγίανσης και μειώνει σημαντικά τις διοικητικές – ανταποδοτικές δαπάνες στις εγκατεστημένες επιχειρήσεις αυτών των περιοχών και ως εκ τούτου επιβάλλεται να διατηρηθεί.

Παρατηρήσεις-προσθήκη νέων άρθρων

Β) Όσον αφορά τη δεύτερη κατηγορία παρατηρήσεων-προσθήκης νέων άρθρων στο υπόμνημα της Κ.Ε.Ε.Ε σημειώνονται τα ακόλουθα:

– Επανακατάταξη της περιβαλλοντικής κατηγορίας των Επιχειρηματικών Πάρκων: Σε μια γενναία και εκ βάθρων αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου για τα Επιχειρηματικά Πάρκα επιβάλλεται να λυθεί επιτέλους το ζήτημα επανακατάταξης της περιβαλλοντικής κατηγορίας των Επιχειρηματικών Πάρκων, τα οποία συλλήβδην -ανεξάρτητα από το μέγεθος και τους  περιβαλλοντικούς ρύπους που πραγματικά προκαλούν, κατατάσσονται οριζόντια και πλήρως ατεκμηρίωτα στη κατηγορία Α1.

-Θέματα Γης Υψηλής Παραγωγικότητας και ορίων των Καταφυγίων Άγριας Ζωής (ΚΑΖ): επιβάλλεται να αντιμετωπιστούν, με προέγκριση Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, όταν και εφόσον δεν υπάρχουν πραγματικά περιβαλλοντικά προβλήματα ή άλλα θέματα υψηλής προστασίας. Σχετική πρόνοια υπήρχε σε πρόσφατη εκδοχή του  νομοσχεδίου (Μάιος 2022) που ετέθη σε «εσωτερική» διαβούλευση, αλλά καταργήθηκε στη τελική εκδοχή που αναρτήθηκε στο opengov.

-Η έγκριση επέμβασης σε δασικές εκτάσεις: πρέπει να χορηγείται πριν την κατάρτιση του επενδυτικού σχεδίου του Επιχειρηματικού Πάρκου για να είναι σαφές το περίγραμμα της έκτασης επί του οποίου αυτό θα αναπτυχθεί. Σημαντικό είναι να εκλείψει κάθε αβεβαιότητα επ’ αυτού και ο φάκελος των μελετών που θα κατατεθεί να αφορά στην τελική έκταση του ΕΠ, συμπεριλαμβανομένης και αυτής που προέρχεται από έγκριση επέμβασης. Ομοίως θα πρέπει να επανέλθει η διάταξη του αρχικού Ν. 998/79 (καταργήθηκε με τον Ν. 4280/14), σύμφωνα με την οποία η δασική έκταση παραχωρείται κατά κυριότητα και υπό όρους. Η παραχώρηση χρήσης δασικών εκτάσεων δημιουργεί, μετά τη πολεοδόμηση, οικόπεδα διαφορετικών ταχυτήτων όσον αφορά την προέλευση τους (εν μέρει από δασική έκταση και εν μέρει από ιδιωτικά ακίνητα) και ως εκ τούτου τα ακίνητα που προκύπτουν από πράξη εφαρμογής ή άλλως πως δεν αποτελούν ακίνητα υψηλού επαγγελματικού ενδιαφέροντος.

-Προθεσμίες για την αδειοδότηση Επιχειρηματικού Πάρκου: Η διοίκηση θα πρέπει να υποχρεωθεί να αντιδρά εντός συγκεκριμένων προθεσμιών για την αδειοδότηση ενός Επιχειρηματικού Πάρκου, όπως ισχύει και σήμερα με το Ν. 3982/2011 έστω κι αν αυτές (οι προθεσμίες) δεν εφαρμόζονται. Ενδεικτικά θα μπορούσε να θεσμοθετηθεί η προθεσμία των 150 ημερών (το διάστημα το οποίο ισχύει σήμερα είναι στις 75 ημέρες) για την αδειοδότηση Επιχειρηματικού Πάρκου, με αφετηρία την δημιουργία πλήρους φακέλου μελετών και εγγράφων και την κατάθεσή του στη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας.

-Διοικητικό σύστημα: Αν θέλουμε να βελτιώσουμε και να απλοποιήσουμε το διοικητικό σύστημα, κρίνεται σωστό και επιβεβλημένο, μέρος της διαδικασίας αδειοδότησης Επιχειρηματικού Πάρκου να δοθεί σε πιστοποιημένους φορείς της ιδιωτικής οικονομίας παράλληλα  με την σημαντική ενίσχυση σε κίνητρα, αποδοχές και προσωπικό της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας.

-Το δικαίωμα της απαλλοτρίωσης, της αξιοποίησης δασικών εκτάσεων και της προσάρτησης εδαφών ιδιοκτησίας τρίτων, υπό όρους και προϋποθέσεις,  θα πρέπει να διασφαλιστεί και για τα Επιχειρηματικά Πάρκα Μεμονωμένης Μεγάλης Μονάδας, προκειμένου να αρτιώνονται οι εκτάσεις τους και να μπορούν να επεκταθούν, αποκλειστικά για λόγους λειτουργικούς, μέχρι τα πλησιέστερα έργα υποδομής και τις οδούς πρόσβασης.

-Μηχανισμός εποπτείας: Ενόψει της ανάγκης καταγραφής, οργάνωσης και παρακολούθησης της ορθής εφαρμογής της πολιτικής για τα Επιχειρηματικά Πάρκα, επιβάλλεται η θεσμοθέτηση του Μηχανισμού Εποπτείας και Παρακολούθησης της Ανάπτυξης Επιχειρηματικών Πάρκων, το οποίο έχει εισηγηθεί η Ένωση μας. Πρόκειται για ένα σύστημα επιτελικής οργάνωσης και παρακολούθησης που συγκροτείται σε επίπεδο Γενικών Γραμματέων των εμπλεκομένων Υπουργείων και θεσμικών εκπροσώπων των επιχειρήσεων και της αυτοδιοίκησης  και αποτελεί προσάρτημα της δομής της εθνικής πολιτικής για την βιομηχανία.

Ικανοποίηση για ρυθμίσεις και αισιοδοξία για νέες λύσεις

Στο κείμενο του υπομνήματος, που υπογράφει ο πρόεδρος της Κ.Ε.Ε.Ε Γιάννης Μασούτης εισαγωγικά σημειώνεται ότι: «αξιότιμε κύριε υπουργέ, προς μεγάλη μας ικανοποίηση είδαμε ότι στο νομοσχέδιο που δόθηκε στη δημοσιότητα υιοθετήθηκαν περίπου «αυτολεξεί» πάνω από δέκα (10) προτάσεις νόμου τις οποίες η Κ.Ε.Ε.Ε. είχε υποβάλει κατά καιρούς, μέσω σχετικών υπομνημάτων, προς το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας».

Στο κείμενο του υπομνήματος αφού ολοκληρώνεται η τεκμηρίωση των βελτιωτικών προτάσεων τονίζεται ακόμη ότι: «αξιότιμε κύριε υπουργέ, συμμετέχοντας με τον τρόπο μας στη διαβούλευση που συντελείται στον παρόντα χρόνο για το νέο νομοσχέδιο των Επιχειρηματικών Πάρκων, έχουμε την ελπίδα ή καλύτερα τη βεβαιότητα ότι οι προτάσεις που σας αποστέλλονται, αλλά και τα σχόλια μας επί του νομοσχεδίου, θα τύχουν της ιδιαίτερης προσοχής και εν τέλει της αποδοχής σας για ένα καλύτερο θεσμικό περιβάλλον που θα αποτρέπει την εκτός σχεδίου δόμηση και θα θεωρεί και θα συμβάλει εις τρόπον ώστε οι εγκαταστάσεις στα Επιχειρηματικά Πάρκα να είναι ελκυστική και συμφέρουσα για τις επιχειρήσεις. Προς αυτή την κατεύθυνση, όλα τα Επιμελητήρια της χώρας θα συνεχίσουν να είναι στη πρώτη γραμμή, όπως επί σειρά ετών γίνεται». Και το υπόμνημα καταλήγει αναφέροντας ότι:

-«Για αναλυτική εξειδίκευση, αλλά και περαιτέρω τεκμηρίωση επί των προτάσεων που υποβάλλονται με το παρόν, θέτουμε στη διάθεσή σας (και των συνεργατών σας), τον κ. Μανώλη Μπαλτά, Διευθύνοντα Σύμβουλο της ReDePlanAE, που αποτελεί τον σταθερό -επί χρόνια- επιστημονικό συνεργάτη της Κ.Ε.Ε.Ε. για θέματα επιχειρηματικής χωροθεσίας και κυκλικής οικονομίας, με βαθιά γνώση και εμπειρία επί των θεμάτων αυτών.»