Η πολεοδομική ανασφάλεια βγάζει ΝΟΚ άουτ μηχανικούς, πολίτες και περιβάλλον
Αστικό περιβάλλονΑυτοδιοίκησηΕιδήσειςΚτηματαγοράΟικιστικάΟικονομίαΠεριβάλλονΠολεοδομίαΧωροταξία 18 Μαΐου 2024 Αργύρης
Της Σταυρούλας Αγρίου* Πολιτικός Μηχανικός Msc
Τον τελευταίο χρόνο η ελληνική κοινωνία βιώνει μια εξαιρετικά επικίνδυνη συνθήκη, σύμφωνα με την οποία, οι πολίτες, οι μηχανικοί, οι δικηγόροι, οι συμβολαιογράφοι αλλά και μια σειρά επαγγέλματα που δραστηριοποιούνται στην μελέτη, την κατασκευή, την κτηματαγορά, την αξιοποίηση ακινήτων, τις μικρές και μεγάλες επενδύσεις, έρχονται αντιμέτωποι με την ανασφάλεια δικαίου, που έχει δημιουργηθεί στο πολεοδομικό πλαίσιο που διέπεται η χώρα, μετά τις αλλεπάλληλες αποφάσεις των Διοικητικών δικαστηρίων και του ΣτΕ.
Ένα άλλο ΤΕΕ είναι δικαίωμα των μηχανικών και της κοινωνίας.
Ασφάλεια δικαίου είναι η δυνατότητα οι πολίτες να ενεργούν με γνώση των πραγμάτων και να μπορεί ο καθένας να προβλέψει με βεβαιότητα και να υπολογίσει σίγουρα τα έννομα αποτελέσματα των ενεργειών του. Κανείς πολίτης σε αυτή την χώρα δεν γνωρίζει σήμερα τι ακριβώς πρέπει να αποφασίσει μεταξύ της ισχύουσας νομοθεσίας και της νομολογίας, με ανυπολόγιστες συνέπειες στο περιβάλλον, στην οικονομία, στην ισονομία, στο κράτος δικαίου, στην δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη.
Μόνιμα και συστηματικά όλοι οι φορείς, οι επιστημονικές αλλά και επαγγελματικές οργανώσεις, θέτουν το ζήτημα της θεσμοθέτησης νόμων στην χώρα μας και διαμαρτύρονται για την διαδικασία νομοθέτησης, όπου ουσιαστικά ψηφίζονται συνεχώς νόμοι με εκατοντάδες άρθρα, με προσχηματική διαβούλευση ελάχιστων ημερών, που τροποποιούνται συνεχώς, πολλοί μάλιστα πριν προλάβουν να εφαρμοστούν και που εκ των υστέρων οι διατάξεις τους κρίνονται αντισυνταγματικές από το ΣΤΕ, αφού όμως έχουν δημιουργήσει εμπράγματα δικαιώματα, και μη αντιστρέψιμες βλάβες.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει κρίνει αντισυνταγματικές διατάξεις, που αφορούν την εκτός σχεδίου δόμηση (176/2023), την εντος σχεδίου αναφορικά με τα επιτρεπόμενα ύψη σε σχέση με τα ειδικά διατάγματα (ΣτΕ 705/2020, ΣτΕ 706/2020), τα κίνητρα του ΝΟΚ (310/2024), την δόμηση εντος ζώνης 500 μ από τους οικισμούς (απόφαση 350/2024) , την δόμηση εντος οριοθετημένων οικισμών από Νομάρχη (απόφαση Πηλίου ΣτΕ 1268/2019, απόφαση Ρεθύμνου ΣτΕ 56/2017), την φέρουσα ικανότητα (απόφαση ΓΠΣ Πάρου 164/2022) ,την νομιμοποίηση αυθαιρέτων σε κοινόχρηστους χώρους, επικαλούμενο το πολεοδομικό και περιβαλλοντικό κεκτημένο.
Οι Δήμοι με αποφάσεις των δημοτικών τους συμβουλίων, εντέλλονται τις υπηρεσίες δόμησης να εκδίδουν άδειες επικαλούμενοι την αποφυγή δυσμενών συνεπειών από μη ανατρέψιμες εκ των υστέρων καταστάσεις, αφού σε επίπεδο δομημένου περιβάλλοντος, η αθρόα σωρευτική εφαρμογή των κινητρων του ΝΟΚ και η εκμετάλλευση τους, αλλά και η εφαρμογή των υψών του ΝΟΚ αντί αυτών των Ειδικών διαταγμάτων, μπορεί να οδηγήσουν στην ανατροπή του πολεοδομικού σχεδιασμού για τις πόλεις μας με συνέπειες στην ανθεκτικότητα, την τρωτότητα, την φέρουσα ικανότητα, την επάρκεια των υποδομών, την προσαρμογή στην κλιματική ουδετερότητα.
Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ αρνούμενη να αναλάβει την πολιτική ευθύνη που συνεπάγεται η παραγωγή νόμων που δεν στηρίζονται στο Σύνταγμα, προσπαθεί είτε με συνεχείς εδώ και ένα χρόνο εξαγγελίες για ρύθμιση της εκτός σχεδίου δόμησης, είτε με αποσπασματικές οριζόντιες ρυθμίσεις με τροπολογίες της μιας ημέρας για τα κίνητρα του ΝΟΚ, είτε με ανεφάρμοστες εγκυκλίους είτε δια της σιωπής, να αντιμετωπίσει το θέμα, περιμένοντας ουσιαστικά την λύση μέσα από την εκπόνηση των ΤΠΣ που γνωρίζει όμως καλά ότι έχουν ακόμα μακρύ δρόμο να διανύσουν.
Οι Υπηρεσίες Δόμησης βρίσκονται ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά, αντιμέτωπες είτε με τα εντέλλεσθε των Δημάρχων και τις αποφάσεις δημοτικών συμβουλίων, όπου καλούνται να μην εκδίδουν βεβαιώσεις όρων δόμησης ή προεγκρίσεις δόμησης, είτε με πιέσεις ιδιοκτητών και κατασκευαστών που απαιτούν την έκδοση σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Στην πραγματικότητα καλούνται να αντιμετωπίσουν ένα ζήτημα όχι μόνο πολεοδομικό αλλά και θεσμικό και ζήτημα νομικής τάξεως, και να επιλέξουν μεταξύ των αποφάσεων των Δημάρχων, των αποφάσεων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων που κρίνουν μη νόμιμες αυτές των Δημάρχων και των αποφάσεων του ΣΤΕ που κρίνουν μη νόμιμες τις ακυρώσεις των Αποκεντρωμένων.
Οι μηχανικοί δηλώνουν αδυναμία να ασκήσουν το επάγγελμα τους, αφού δεν ξέρουν ποιους όρους δόμησης να επιλέξουν, πώς να προχωρήσουν στην εκπόνηση των μελετών, στην κατασκευή των έργων που έχουν ήδη αδειοδοτηθεί ,και τι ακριβώς να συμβουλεύσουν τους ιδιοκτήτες.
-Δείτε τη διαδικτυακή ανοικτή εκδήλωση, με θέμα: «Θέσεις και Αντιθέσεις στα κίνητρα του ΝΟΚ» με τη συμμετοχή εκπροσώπων από τους τεχνικούς επιστημονικούς φορείς, την αυτοδιοίκηση, τη δημόσια διοίκηση και τους ελεύθερους επαγγελματίες μηχανικούς, που διοργάνωσε η παράταξη «ΣΥΜΜΑΧΙΑ για ένα Προοδευτικό ΤΕΕ» και συντόνισε η Σταυρούλα Αγρίου, Αντιπρόεδρος Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδος: ΕΔΩ
Το ΤΕΕ όπως αυτό εκφράζεται από τον Πρόεδρο του, αποστελει εξώδικα και ανταλλάσει επιστολές μέσω του τύπου με την ΚΕΔΕ και με τους Δημάρχους αντί ως θεσμοθετημένος σύμβουλος της Πολιτείας να έχει φροντίσει ώστε έγκαιρα και έγκυρα να ανοίξει ένα διάλογο με την αυτοδιοίκηση, τους επιστημονικούς φορείς, τις επιστημονικές του επιτροπές.
Το ζήτημα δεν δημιουργήθηκε ξαφνικά ως κεραυνός εν αιθρία, το τοπίο με τις πρώτες αποφάσεις των Διοικητικών δικαστηρίων και του Ε Τμήματος του ΣΤΕ ,είχε αρχίσει να διαμορφώνεται εδώ και χρόνια για την εκτός σχεδίου δόμηση (πανομοιότυπες αποφάσεις του Ε τμήματος του ΣτΕ (2606/2005 , 3504/2010 που είχαν προηγηθεί της απόφασης της ολομέλειας 176/2023, όπως και οι αποφάσεις για τα επιτρεπόμενα ύψη του ΝΟΚ (ΣΤΕ 2012/2019 , 2103/2019)που είχαν προηγηθεί της απόφασης 705/2020.
Μπορούσαμε να είχαμε μελετήσει ως ΤΕΕ, συλλογικά, τεχνικά, επιστημονικά και πολιτικά, ποιά κίνητρα θα μπορούσαν να παραμείνουν και με ποιες προϋποθέσεις , ποιά πρέπει να καταργηθούν και ποια να τροποποιηθούν, ώστε να αρθούν οι αντιφάσεις, οι αμφισβητήσεις και νηφάλια με τεκμηρίωση και συγκροτημένο λόγο να υποβληθούν επεξεργασμένες τεκμηριωμένες προτάσεις που θα είναι σύμφωνες με το πολεοδομικό και περιβαλλοντικό κεκτημένο.
Το ΤΕΕ όφειλε ανταποκρινόμενο στο θεσμικό του ρόλο , με το επιστημονικό του κύρος , με την ενεργοποίηση των μελών του, να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις , τις συγκλίσεις που χρειάζεται η κοινωνία με ένα ουσιαστικό και πραγματικό διάλογο.
Τα τελευταία χρόνια όμως βλέπαμε το ΤΕΕ να μετασχηματίζεται και να απεμπολει τον θεσμικό του ρόλο, γεγονός που ως παράταξη αναδεικνύαμε συνεχώς στα όργανα του ΤΕΕ και στον δημόσιο λόγο μας.
Το ΤΕΕ με την σημερινή του διοίκηση δεν θέλει και δεν μπορεί να ανταποκριθεί στον ρόλο που διαχρονικά , εδώ και 100 χρόνια διαδραμάτιζε.
Δεν θέλει γιατί έχει ταυτισθεί με την κυβερνητική πολιτική και δεν μπορεί γιατί έχει επιλέξει να μετατραπεί σε αναπτυξιακή εταιρία και να διαχειρίζεται έναν προϋπολογισμό δυσθεώρητου ύψους 1,3 δισ., εκτελώντας έργα του Ταμείου Ανάκαμψης εκατοντάδων εκατομμυρίων, τα οποία απευθύνονται σε μεγάλους παίκτες της αγοράς.
Τα έργα όμως αυτά όφειλαν να υλοποιούνται είτε από τους Δήμους (ψηφιοποίηση αρχείων Πολεοδομίας, Ψηφιοποίηση θεσμικών γραμμών), με πολύ μικρότερους προϋπολογισμούς που θα είχαν την δυνατότητα να εκτελέσουν πολλές μικρές και μεσαίες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον ψηφιακό χώρο, είτε από τα Υπουργεία που διαθέτουν και τις απαιτούμενες υπηρεσιακές δομές (εκπόνηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, εντοπισμός της αυθαίρετης δόμησης).
Επισημαίναμε τον κίνδυνο το ΤΕΕ να αδυνατίσει, την παραγωγή επιστημονικού έργου, την συνεχή επιμόρφωση των μηχανικών, την στήριξη της δύσκολης και απαιτητικής καθημερινότητας τους με την απίστευτη ηλεκτρονική γραφειοκρατία, με τις υποστελεχωμενες υπηρεσίες, με την ανασφάλεια δικαίου από την πολυνομοθεσια, την διεκδίκηση δίκαιων αμοιβών, δίκαιου φορολογικού και ασφαλιστικού συστήματος, την διασφάλιση των επαγγελματικών δικαιωμάτων, την απαίτηση στελέχωσης των υπηρεσιών του Δημόσιου τομέα.
Επισημαίναμε ότι οι μηχανικοί περιμένουν από το ΤΕΕ να συμβάλει, να σταθεί δίπλα τους αρωγός και συμπαραστάτης, ώστε να μπορούν επιτέλους να ασκήσουν το επάγγελμά τους με αξιοπρέπεια, σοβαρότητα και με ασφάλεια.
Επισημαίναμε ότι το ΤΕΕ δεν μπήκε μπροστά δυναμικά με το επιστημονικό του δυναμικό για να συμβουλεύσει την Πολιτεία για τα στρατηγικά σχέδια που απαιτούνται για την ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας μετά τις καταστρεπτικές πλημμύρες, για την ασφάλεια των υποδομών που έντρομη η κοινωνία παρακολουθεί να αστοχούν (γέφυρες, σιδηρόδρομοι κλπ) για την ουσιαστική θωράκιση της χώρας έναντι καταστροφών, για την αντισεισμική πολιτική της χώρας που δεν μπορεί να αρχίζει και να τελειώνει στον πρωτοβάθμιο έλεγχο των σχολείων , για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής κλπ
Αυτή την προσφορά του ΤΕΕ θα γιόρταζαν πραγματικά οι μηχανικοί και η κοινωνία ως συνέχεια και της προσφοράς των 100 χρόνων.
Αυτό το ΤΕΕ είναι δικαίωμα των μηχανικών και της κοινωνίας.
Γι αυτό το ΤΕΕ καλούνται να αποφασίσουν οι μηχανικοί στις εκλογές την Κυριακή στις 19 Μάη.
*Σταυρούλα Αγρίου
Μέλος της Κεντρικής Αντιπροσωπείας
Υποψήφια για την Κεντρική Αντιπροσωπεία
Με την παράταξη Συμμαχία για ένα προοδευτικό ΤΕΕ .
