Η σημασία εθνικής στρατηγικής επιχειρηματικής χωροθεσίας

Του Μανώλη Μπαλτά*

Η Κατάρτιση και κύρωση Εθνικής Στρατηγικής Επιχειρηματικής Χωροθεσίας είναι το πρώτο «κλειδί» καλής νομοθέτησης για τα Επιχειρηματικά Πάρκα.

Σε προηγούμενο άρθρο μας Δείτε εδώ στο ecopress αναφερθήκαμε συνοπτικά στην ανάγκη μιας νέας πραγματικής και δυναμικής αφετηρίας για την οργανωμένη χωροθέτηση των επιχειρήσεων, συστατικό στοιχείο της οποίας (πρέπει να) είναι μια καλή λειτουργική νομοθεσία, η οποία θεωρητικά τουλάχιστον ετοιμάζεται ……. Περαιτέρω υποδείξαμε τις 12 κύριες θεματικές ενότητες, οι οποίες πρέπει να περιλαμβάνονται στο νέο θεσμικό πλαίσιο για τα Επιχειρηματικά Πάρκα και υποσχεθήκαμε να πούμε δύο λόγια για αυτές, αναλύοντας τες, πάλι συνοπτικά, σε αρθρογραφία που θα ακολουθούσε.

Σήμερα θα αναφερθούμε στην «Κατάρτιση και κύρωση Εθνικής Στρατηγικής Επιχειρηματικής Χωροθεσίας» που κατά τη γνώμη μας αποτελεί το πρώτο «κλειδί» καλής νομοθέτησης για τα Επιχειρηματικά Πάρκα.

Το «Επιχειρησιακό Σχέδιο (ΕΣ) Ανάπτυξης Επιχειρηματικών Πάρκων στην Ελληνική Επικράτεια» συντάχθηκε με φροντίδα της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας. Παρά το πλήθος των αρνητικών σχολίων που συγκέντρωσε (μέχρι πλήρους απορρίψεως σχεδόν) «θεσμοθετήθηκε» με την απόφαση ΚΥΣΟΙΠ 82/2018 (ΦΕΚ 2231^Β), προκειμένου να αποτελέσει εργαλείο σχεδιασμού και στρατηγικής για τη κατάρτιση προγραμμάτων κάλυψης και αντιμετώπισης του εθνικού ελλείμματος οργανωμένης χωροθέτησης των επιχειρήσεων. Σήμερα πλέον αποτελεί κοινή συνείδηση και κοινή απαίτηση από όλους τους φορείς των επιχειρήσεων και των τοπικών κοινωνιών ότι αυτό (το ΕΣ), αν δεν αποσυρθεί, υπόκειται τουλάχιστον στην ανάγκη ριζικής βελτίωσης και  αναθεώρησης και στη συνέχεια διαρκούς επικαιροποίησης, προκειμένου να εναρμονίζεται εκάστοτε, στις ανάγκες της αγοράς, του περιβάλλοντος και της πραγματικής οικονομίας.

Σε σειρά μελετών και ερευνών, έχει καταγραφεί ότι ανεξαρτήτως των προβλημάτων που γεννά η χωροταξική και περιβαλλοντική νομοθεσία στην αδειοδότηση Επιχειρηματικών Πάρκων, το μεγαλύτερο πρόβλημα που διαπιστώνεται στην ανάπτυξη αυτών των επενδύσεων αφορά στην έλλειψη κινήτρων και ειδικότερα στην αδυναμία συγχρηματοδότησης από δημόσιους πόρους. Αυτή η αδυναμία λέγεται ότι απορρέει, ιδίως αν όχι αποκλειστικά, από απαγορεύσεις της ΕΕ, σχετικές  με τους κανόνες που διέπουν τις κρατικές  ενισχύσεις.

Τα δύο παραπάνω προβλήματα (έλλειψη ζωνών προ-χωροθέτησης, «προ-αδειοδότηση οικοπέδων» κατά το Ηνωμένο Βασίλειο και έλλειψη οικονομικών κινήτρων) συνιστούν τα μείζονα θέματα που καθιστούν ελλειμματική την (ανύπαρκτη άλλωστε) Εθνική Στρατηγική Επιχειρηματικής Χωροθεσίας.

Συνέπεια των παραπάνω προβλημάτων είναι η διαρκής αναπαραγωγή της εκτός σχεδίου δόμησης και η εγκατάσταση των επιχειρήσεων στις δεκάδες άτυπες συγκεντρώσεις της χώρας, υποκείμενες σε πλήθος αντιαναπτυξιακών κωλυμάτων και περιορισμών, δημιουργώντας δυσμενέστατες επιπτώσεις στο περιβάλλον. Και αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με μελέτες που έχουν εκπονηθεί, το κόστος εγκατάστασης των επιχειρήσεων, στην εκτός σχεδίου δόμηση (αξία γης, υποδομές σύνδεσης κ.λπ.)  φαίνεται να είναι το υψηλότερο σε επίπεδο ΕΕ. Κατ’ ανάλογο τρόπο, το κόστος μετεγκατάστασης υφισταμένων επιχειρήσεων, ιδίως μεγάλων μεταποιητικών επιχειρήσεων, είναι αποτρεπτικό – απαγορευτικό αν δεν αποτρέπεται και από άλλους παράγοντες (γεωγραφικούς, παραγωγικούς, πρώτες ύλες κ.λπ.).Και επειδή αυτή η κατάσταση διαρκεί για δεκαετίες, όπως δείχνουν τα σχετικά στοιχεία, η χώρα για δεκαετίας έχασε την ευκαιρία να αναπτύξει οργανωμένους υποδοχείς (ΒΙΠΕ, ΒΕΠΕ, Επιχειρηματικά Πάρκα), σε γεωγραφικές περιοχές υψηλής αναπτυξιακής ζήτησης. Πλέον, η λύση και το κλειδί είναι η οργάνωση και πολεοδόμηση των Άτυπων Βιομηχανικών Συγκεντρώσεων και η μετατροπή τους σε Επιχειρηματικά Πάρκα Εξυγίανσης.

Για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης και την έναρξη μιας νέας εποχής χωροταξικής και περιβαλλοντικής ανάταξης και εξυγίανσης, με προφανέστατες θετικές συνέπειες στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και της ελληνικής οικονομίας, χρειαζόμαστε επειγόντως μία νέα Εθνική Στρατηγική Επιχειρηματικής Χωροθεσίας, με περιεχόμενο το σύνολο των παραμέτρων που θα καταστήσουν την εγκατάσταση και λειτουργία των επιχειρήσεων διοικητικά απλή και οικονομικά εύλογη.

Πρώτος στόχος και αντικείμενο αυτής της Εθνικής Στρατηγικής είναι η κατάρτιση και υλοποίηση ενός νέου Εθνικού Σχεδίου Δράσης Επιχειρηματικών Πάρκων, με προτεραιότητα την Οργάνωση των Άτυπων Συγκεντρώσεων Βιομηχανίας και Εφοδιαστικής στην ελληνική επικράτεια και πιο συγκεκριμένα η υπόδειξη περιοχών σε πλήθος και μεγέθη που εξασφαλίζουν την αναγκαία χωροταξική συμβατότητα και οικονομική βιωσιμότητα. Το νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης μπορεί να αποτελέσει προσάρτημα του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τη Βιομηχανία ή να αποτελέσει ανεξάρτητο νομοθέτημα (νόμος ή ΠΔ) με αντικείμενο στο πλαίσιο της αναθεώρησης του, που βρίσκεται σε εξέλιξη, γεωχωρικό προσδιορισμό περιοχών που θα επιλέγουν δυνάμει κριτηρίων.

Δεύτερος στόχος αυτής της Εθνικής Στρατηγικής είναι η δημιουργία του κατάλληλου υλικού τεκμηρίωσης που θα υποστηρίξει τη  διαπραγμάτευση της χώρας ενώπιον των  αρμοδίων  οργάνων  της ΕΕ, κατ’εφαρμογή της Συνθήκης 1073γ, με σκοπό την άρση όλων των εμποδίων συγχρηματοδότησης, επενδύσεων Επιχειρηματικών Πάρκων και Επιχειρηματικών Πάρκων Εξυγίανσης.

Με την «προ-αδειοδότηση οικοπέδων» (προ-χωροθέτηση ΕΠ κατά την ελληνική νομοθεσία) και την εξασφάλιση της χρηματοδότησης τους, η χώρα μπορεί να ελπίζει ότι σε βάθος μιας 20ετίας, μπορεί να θέσει ένα οριστικό τέλος στο περιβαλλοντικό και χωροταξικό χάος και σε μια σειρά από αντιαναπτυξιακές καταστάσεις που σχετίζονται ή απορρέουν από τις συνθήκες εγκατάστασης των ελληνικών επιχειρήσεων.

*Μανώλης Μπαλτάς: Μέλος ΓΣ ΣΕΒ, Δ/νων Συμβούλος  Re.De-Plan AE