Κτηματολόγιο: στο τραπέζι οι λύσεις για δικαιώματα ιδιοκτησίας και μεταβιβάσεις

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Λύσεις για τη διόρθωση των πρώτων εγγραφών στο Κτηματολόγιο, που έχουν ως συνέπεια χιλιάδες ιδιοκτήτες να κινδυνεύουν να χάσουν την περιουσία τους και για τη δραματική λειτουργία των Κτηματολογικών γραφείων, που προκαλεί μεγάλες καθυστερήσεις στις μεταβιβάσεις ακινήτων και ταλαιπωρία στο έργο των επαγγελματιών δικηγόρων και μηχανικών αναζητούνται την Τρίτη 17 Ιανουαρίου 2023.

Τα θέματα αυτά πρόκειται να θέσει ο Δημήτρης Βερβεσός πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και πρόεδρος της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας σε  προγραμματισμένη συνάντηση με τον Θεόδωρο Λιβάνιο, υφυπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης αρμόδιο για το Κτηματολόγιο την Τρίτη  17 Ιανουαρίου 2023.

-«Δεν είναι σωστό να μην επιλυθεί τώρα το πρόβλημα των διορθώσεων πρώτων εγγραφών στο Κτηματολόγιο», τονίζει ο Δημήτρης Βερβεσός  στο ecopress, σχολιάζοντας την προοπτική που διαγράφεται από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης,  η σχετική νομοθετική ρύθμιση, που θα δίνει τη δυνατότητα να διορθωθούν λάθη στις πρώτες εγγραφές του Κτηματολογίου και να διασωθούν ακίνητα που κινδυνεύουν να χαθούν σε συνολικά 313 περιοχές της χώρας, να παραπεμφθεί για μετά τις εκλογές και προς το τέλος του έτους.

Διαιώνιση των παρατάσεων

-«Τι θα γίνει μετά από ένα χρόνο; Αν δεν αντιμετωπιστεί ουσιαστικά το θέμα τώρα, θα υποχρεωθεί η πολιτεία να δώσει ξανά παράταση για έναν ακόμη χρόνο στο Κτηματολόγιο και το ιδιοκτησιακό πρόβλημα αλλά και η ολοκλήρωση του έργου του Κτηματολογίου θα διαιωνίζεται;», λέει ο πρόεδρος του ΔΣΑ, αναφέροντας ότι το θέμα θα τεθεί τόσο από τους χιλιάδες θιγόμενους ιδιοκτήτες ακινήτων, όσο και από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, την Αυτοδιοίκηση και όλους τους φορείς.  Ο κ Βερβεσός τονίζει ότι από τον ΔΣΑ το θέμα θα τεθεί προς προώθηση άμεσης και οριστικής λύσης στη συνάντηση με τον αρμόδιο υφυπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Συνεχίζεται η δραματική κατάτάσταση στα Κτηματολογικά Γραφεία

Στην ίδια συνάντηση με τον αρμόδιο υφυπουργό κο Λιβάνιο αναφέρει ο πρόεδρος του ΔΣΑ  θα τεθεί και  η κατάσταση στα Κτηματολογικά Γραφεία και τα Υποθηκοφυλακεία Αττικής, η οποία όπως τονίζει ο κ Βερβεσός «εξακολουθεί να είναι δραματική με τριτοκοσμικές εικόνες από ουρές, που έχουν ως συνέπειες την ταλαιπωρία των δικηγόρων και των πολιτών και μεγάλες καθυστερήσεις στις μεταγραφές, στις κτηματολογικές διορθώσεις κλπ. εγγραφές, που  βλάπτουν σοβαρά την ελληνική οικονομία στον νευρολογικό τομέα της κτηματαγοράς».

Στο ερώτημα εάν έχουν γίνει βελτιώσεις από τα προσωρινά διορθωτικά μέτρα, που έλαβαν το  υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και η διοίκηση του Κτηματολογίου, μετά τις παρεμβάσεις του ΔΣΑ, ο κ Βερβεσός απαντά, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι: «δυστυχώς η κατάσταση συνεχίζεται να είναι δραματική. Πηγαίνετε στην οδό Λιοσίων να δείτε τις ουρές ταλαιπωρίας και την κατάσταση που επικρατεί..».

Σημειώνεται ότι στο Υποθηκοφυλακείο της Αθήνας μετά τις παρεμβάσεις του ΔΣΑ και ενόψει της συνάντησης στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης ελήφθησαν ορισμένα μέτρα, όπως λειτουργίας περισσότερων του ενός ταμείων για τη μεταγραφή πράξεων, ώστε να εξυπηρετούνται οι συναλλασσόμενοι και να περιοριστούν τα φαινόμενα των καθυστερήσεων και δόθηκαν οδηγίες ο χαρακτηρισμός των εγγράφων και η ολοκλήρωση της μεταγραφής των εκκρεμών πράξεων προς μεταγραφή να επιταχυνθεί άμεσα. Ωστόσο σύμφωνα με τον κο Βερβεσό η κατάσταση εξακολουθεί να είναι δραματική και απαιτούνται οριστικά μέτρα και λύσεις.

Αναδιπλώνεται το υπουργείο για τα διακιώματα ιδιοκτησίας

Σχετικά με τη νομοθετική ρύθμιση νέας οριζόντιας 20ετούς προθεσμίας  για όλη τη χώρα, από την έναρξη κτηματογράφησης της κάθε περιοχής, για τη διόρθωση λαθών στο Κτηματολόγιο, ώστε να επιλυθεί το πρόβλημα χιλιάδων ιδιοκτητών, που κινδυνεύουν να χάσουν την περιουσία τους, το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης από τα μέχρι τώρα γνωστά δεδομένα φαίνεται ότι αναδιπλώνεται και κάνει πίσω.

-«Θα υπάρχει κάποια νομοθετική παρέμβαση, η οποία όμως δεν θα είναι οριζόντια γιατί διαφορετικά θα είναι σαν να τιμωρούμε τους πολίτες που έσπευσαν εγκαίρως στο Κτηματολόγιο και έχουν οριστικές εγγραφές», δήλωσε στο «business stories» ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αρμόδιος για το Κτηματολόγιο Θόδωρος Λιβάνιος.

Το επόμενο διάστημα θα ξεκινήσει η επεξεργασία νομοθετικής ρύθμισης , σύμφωνα με τον κ Λιβάνιο, που θα έρθει μετά τις εκλογές, προκειμένου να βρεθεί οριστική λύση, η οποία θα αντιμετωπίσει ιδιοκτησιακές εκκρεμότητες σε προγράμματα που έχουν ολοκληρωθεί είτε τρέχουν, ώστε οι ιδιοκτήτες να μη βρεθούν αντιμέτωποι με τετελεσμένα, που δεν θα μπορέσουν να ανατρέψουν.

Για τον σκοπό αυτό θα συσταθεί, σε δεύτερο χρόνο, στο υπουργείο νομοπαρασκευαστική επιτροπή με τη συμμετοχή εκπροσώπων των δικηγορικών συλλόγων, των ιδιοκτητών ακινήτων και του Κτηματολογίου, η οποία θα επιφορτιστεί με την προετοιμασία αυτής της νομοθετικής παρέμβασης, αφού πρώτα αξιολογηθούν όλα τα δεδομένα. «Ανάλογα με τους ρυθμούς κτηματογράφησης, που είναι διαφορετικοί ανά περιοχές, θα δοθεί εύλογη παράταση που θα διευκολύνει τους πολίτες, η οποία όμως δεν προβλέπεται να είναι μεγάλη», αναφέρει ο αρμόδιος υφυπουργός.

Προτεραιότητα στις μεταμνημονιακές υποχρεώσεις 

Ο λόγος της υπαναχώρησης και της αναδίπλωσης του υπουργείου στο θέμα της νομοθετικής επίλυσης των χιλιάδων ιδιοκτησιακών προβλημάτων στις πρώτες εγγραφές της κτηματογράφησης είναι ότι έχει τεθεί σε προτεραιότητα να εμφανιστεί ότι ολοκληρώθηκε το έργο του Κτηματολογίου, όπως αντίστοιχα και των εκατοντάδων χιλιάδων αντιρρήσεων των δασικών χαρτών. Έργα η ολοκλήρωση των οποίων είναι από τις βασικές υποχρεώσεις μεταμνημονιακής εποπτείας της χώρας. Για το λόγο αυτό τα ανοιχτά θέματα που έχουν προκύψει τόσο στο Κτηματολόγιο, όσο και στους δασικούς χάρτες παραπέμπονται να αντιμετωπιστούν στο μέλλον.

Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά στη δήλωση του ο Θόδωρος Λιβάνιος: «πρωταρχικό μέλημα της πολιτείας είναι να ολοκληρωθεί το Εθνικό Κτηματολόγιο, καθώς η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που δεν έχει προχωρήσει σε αυτή τη μεταρρύθμιση».

Οι συνεχείς παρατάσεις

Σημειώνεται ότι μέχρι τώρα, ενώ εκκρεμεί οριστική νομοθετική λύση το θέμα αντιμετωπίζεται με παρατάσεις. Νομοθετήθηκε πρόσφατα και ισχύει οριζόντια παράταση ενός έτους, μέχρι το τέλος του 2023 της προθεσμίας που λήγει στις 31 Δεκέμβριου 2022 για τις οριστικές εγγραφές στο Κτηματολόγιο.

Ειδικότερα το θέμα αφορά άμεσα  σε ακίνητα που βρίσκονται σε συνολικά 313 περιοχές της χώρας, οι  οποίες κτηματογραφήθηκαν διαδοχικά με τα προγράμματα του Κτηματολογίου έως το 2006 και καταγράφηκαν σε αυτές συνολικά 7.293.068 ιδιοκτησιακά δικαιώματα. Για τις περιοχές αυτές οι προθεσμίες οριστικών εγγραφών είχε αρχικά προβλεφθεί να είναι σε 16 χρόνια και στη συνέχεια νομοθετήθηκε μείωση τους σε 14 χρόνια από την έναρξη κτηματογράφησης κάθε περιοχής. Οι προθεσμίες άρχισαν να εκπνέουν και το 2019 νομοθετήθηκε να ισχύει νέα οριζόντια προθεσμία μέχρι το τέλος του 2022. Αυτή η προθεσμία ήδη παρατάθηκε για ένα χρόνο μέχρι το τέλος του 2023.

Η νέα νομοθετική ρύθμιση αφορά όλους τους ιδιοκτήτες σε όλη τη χώρα, που έχουν ή στην πορεία θα διαπιστώσουν ότι ανακύπτουν ιδιοκτησιακές εκρεμμότητες με το Κτηματολόγιο. Θα δίνει λύση για τις περιοχές που έχει ήδη ολοκληρωθεί αλλά και τις περιοχές που σταδιακά ολοκληρώνεται η κτηματογράφηση. Σύμφωνα με το Εθνικό Κτηματολόγιο με παλαιά και εν εξελίξει προγράμματα, η κτηματογράφηση εντός του 2023 θα καλύπτει το 90% των περιοχών της επικράτειας.

Σε αυτή την κατηγορία κτηματογράφησης, άμεσο θέμα υπάρχει για 170.000 ακίνητα που έχουν χαρακτηριστεί ως «άγνωστου ιδιοκτήτη» σε 111 περιοχές της χώρας, (μεταξύ των οποίων και 23 περιοχές της Αττικής), στις οποίες έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση και καλύπτονται από τις “τρέχουσες” παρατάσεις. Σε αυτές τις περιοχές οι ιδιοκτήτες με τη νέα νομοθετική ρύθμιση θα έχουν δεύτερη ευκαιρία, να διορθώσουν λάθη της κτηματογράφησης για να μην μπουν τα ακίνητα τους στην κατηγορία των «αγνώστου ιδιοκτήτη»,  με συνέπεια  να περιέλθουν στο κράτος.

Συμφωνία για την 20ετία

Σε προηγούμενη συνάντηση μεταξύ του υπουργείου, του φορέα του Κτηματολογίου και των εκπροσώπων των συλλογικών φορέων των δικηγόρων έχει συμφωνηθεί να αποτελέσει βάση αναφοράς της νέας νομοθετικής ρύθμισης η πορόταση του ΔΣΑ και των ιδιοκτητών ακινήτων για 20ετή προθεσμία, αρχομένη από τον χρόνο έναρξης λειτουργίας των Κτηματολογικών Γραφείων για τη δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος διόρθωσης των ανακριβών πρώτων εγγραφών στις περιοχές που έχουν κτηματογραφηθεί. Σημειώνεται ότι η προθεσμία της 20ετίας παράλληλα από τον Αστικό Κώδικα προβλέπεται και στις περιπτώσεις χρησικτησίας.

Στο δημόσιο 14.500 ακίνητα

Η νέα νομοθετική ρύθμιση από τις πληροφορίες που γίνονται γνωστές δεν θα καλύπτει τις 36 περιοχές της χώρας, στις οποίες έχουν ήδη οριστικοποιηθεί οι εγγραφές στο Κτηματολόγιο από το 2018. Επίσης για αυτές τις περιοχές δεν ισχύει η οριζόντια παράταση μέχρι το τέλος του 2023. Σε αυτές τις περιοχές οι ιδιοκτήτες δεν θα έχουν δεύτερη ευκαιρία για να ανακτήσουν τα ακίνητα τους. Από το φορέα του Κτηματολογίου μεταδίδεται ότι τα 14.500 ακίνητα, τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως «αγνώστου ιδιοκτήτη» και βρίσκονται στις 36 περιοχές της χώρας, στις οποίες οι κτηματολογικές εγγραφές οριστικοποιήθηκαν το 2018 έχουν περάσει οριστικά στην ιδιοκτησία του Δημοσίου και  έχουν εξαιρεθεί από τις προθεσμίες διόρθωσης.

Τα λάθη και οι παραλείψεις

Στην πορεία της κτηματογράφησης υπάρχει σωρεία περιπτώσεων, που αφορούν σε προβληματικές εγγραφές στο Κτηματολόγιο. Πρόκειται για κτηματολογικές εγγραφές με ελλιπή ή λανθασμένα στοιχεία μεταγραφής τίτλου κτήσης του δικαιούχου, μέχρι λανθασμένες αποτυπώσεις ακινήτων από τους ιδιοκτήτες ή τους μελετητές, που θίγουν περιουσιακά στοιχεία. Παράλληλα από την κτηματογράφηση αναδείχθηκαν δεκάδες χιλιάδες ακίνητα, τα οποία δεν έχουν δηλωθεί από τους ιδιοκτήτες τους είτε δεν έχουν καταγραφεί στα κτηματολογικά φύλλα.

Για όλες αυτές τις περιπτώσεις ακινήτων, η οριστική εγγραφή τους στο Κτηματολόγιο, σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες τους χάνουν τη δυνατότητα να ασκήσουν ένδικα μέσα και να κατοχυρώσουν την περιουσία τους, μετά τη λήξη της προθεσμίας στις 31-12-2022, που παρατείνεται για τις 21-12-2023. Παράλληλα όλα τα ακίνητα, που δεν έχουν καταγραφεί στο Κτηματολόγιο, ακόμη και σε περιπτώσεις που δεν έγινε δήλωση ιδιοκτησίας από αμέλεια του ιδιοκτήτη, μετά τη λήξη της προθεσμίας οριστικών εγγραφών στο Κτηματολόγιο θεωρούνται «αγνώστου ιδιοκτήτη» και η ιδιοκτησία τους περιέρχεται οριστικά στο δημόσιο.