Μέσω Κτηματολογίου η τακτοποίηση των δασικών αυθαιρέτων

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Μέσω ψηφιακής πλατφόρμα του Κτηματολογίου θα γίνει η διαδικασία υποβολής αίτησης για  τακτοποίηση  30 χρόνων των δασικών αυθαιρέτων, με πρόστιμο, το ύψος του οποίου θα καθοριστεί με υπουργική απόφαση.

Δείτε εδώ τις 9 ρυθμίσεις του περιβαλλοντικού νομοσχεδίου

Το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που εγκρίθηκε από το υπουργικό συμβούλιο και τίθεται σε διαβούλευση με προγραμματισμό να κατατεθεί τον Απρίλιο στη Βουλή προβλέπει την τακτοποίηση αυθαιρέτων σε δασικές εκτάσεις  και στις λεγόμενες «οικιστικές πυκνώσεις» για 30 έτη.

Οι ιδιοκτήτες θα κληθούν να  υποβάλλουν αίτηση υπαγωγής εντός 6 μηνών από την έναρξη ισχύος του νέου νόμου. Με την υποβολή της αίτησης αυτόματα θα αναστέλλονται προσωρινά όλες οι διοικητικές κυρώσεις για το ακίνητο (πρόστιμο, διοικητική αποβολή, κατεδάφιση).

Πρόστιμο

Η υπαγωγή στην τακτοποίηση θα γίνεται με πρόστιμο, για το οποίο θα εκδοθεί μετά τη ψήφιση του νόμου και εντός του προβλεπόμενου εξαμήνου, δηλαδή μέχρι το φθινόπωρο, υπουργική απόφαση για τον τρόπο υπολογισμού του. Το επικρατέστερο σενάριο είναι να υιοθετηθεί ξανά, όπως με τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της προηγούμενης κυβέρνησης, μαθηματικός τύπος υπολογισμού του προστίμου, με βάση την επιφάνεια και την κατηγορία του ακινήτου, όπως επίσης την παλαιότητα του κτίσματος.

Οι ιδιοκτήτες δασικών αυθαιρέτων στις λεγόμενες οικιστικές πυκνώσεις θα κληθούν παράλληλα να ακολουθήσουν τις διαδικασίες του δασικού χάρτη. Σε συμμόρφωση με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (αρ. 685-688/2019, Ολομέλεια), οι περιοχές που υπέδειξαν οι δήμοι (πλην 24, που δεν ανταποκρίθηκαν) ως οικιστικές πυκνώσεις προκειμένου να εξαιρεθούν από την ανάρτηση, θα αναρτηθούν κανονικά. Σε αυτό το πλαίσιο οι ιδιοκτήτες ακινήτων σε οικιστικές πυκνώσεις παράλληλα με τις διαδικασίες τακτοποίησης θα έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν αντίρρηση στο περιεχόμενο του δασικού χάρτη ή αίτηση διόρθωσης προδήλου σφάλματος.

Επιχείρηση καταγραφής

Πρώτα θα συγκεντρωθούν οι αιτήσεις μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του Κτηματολογίου, πράγμα που συνιστά και μια μεγάλη επιχείρηση καταγραφής των δασικών αυθαιρέτων και εν συνεχεία οι Διευθύνσεις Δασών θα συντάξουν ανά Περιφέρεια οικονομοτεχνικές μελέτες. Στόχος των μελετών αυτών θα είναι να καθοριστεί ποιες περιοχές συνιστούν (άτυπες αλλά ουσιαστικά οργανωμένες ή ημι-οργανωμένες) ενότητες και ως εκ τούτου η κατεδάφισή τους θα είχε δυσμενέστερες συνέπειες για το δασικό περιβάλλον από τη διατήρησή τους, συνεκτιμώντας παράλληλα και το κοινωνικό / οικονομικό κόστος της κατεδάφισης. Από τις περιπτώσεις αυτές θα εξαιρούνται συγκεκριμένες κατηγορίες περιοχών που προστατεύονται από την περιβαλλοντική ή αρχαιολογική νομοθεσία.

Στις περιπτώσεις, λοιπόν, που από τη μελέτη θα προτείνεται ως πιο συμφέρουσα η διατήρηση των οικισμών αυθαιρέτων, αυτό θα γίνεται τελικά μέσω Προεδρικού Διατάγματος , όπως αντιστοίχως γίνεται σήμερα για την έγκριση ή τροποποίηση ενός πολεοδομικού σχεδίου, επομένως θα πρέπει να ελεγχθεί πρώτα από το Συμβούλιο της Επικρατείας.

Εφόσον το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο δώσει το πράσινο φως, τότε όποιος έχει υποβάλει αίτηση υπαγωγής θα κληθεί να συμπληρώσει την αίτησή του ώστε να αποφασιστεί αν το αυθαίρετό του μπορεί να υπαχθεί στη ρύθμιση ή όχι. Αν η απόφαση είναι θετική, τότε θα υπολογίζεται και το πρόστιμο που θα πρέπει να καταβάλει. Όσοι καταβάλλουν το πρόστιμο, τότε θα εξασφαλίζουν την 30ετή αναστολή κατεδάφισης.

Σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο θα αποκλείεται ο αποχαρακτηρισμός δασικών εκτάσεων, ενώ όσοι από τους ιδιοκτήτες  δεν υποβάλλουν αίτημα ή το αίτημά τους απορριφθεί, θα ξεκινάει η διαδικασία επιβολής διοικητικών κυρώσεων.

Οικιστικές πυκνώσεις,

Οι ρυθμίσεις για τις οικιστικές πυκνώσεις, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του ΥΠΕΝ έχουν ως εξής:

Το πρόβλημα: Η δόμηση εντός δασών και δασικών εκτάσεων έχει δημιουργήσει προβλήματα κοινωνικά και οικολογικά, π.χ. με τη μείωση του δασικού πλούτου της χώρας. Η προηγούμενη απόπειρα επίλυσης του ζητήματος έγινε με την εξαίρεση των οικιστικών πυκνώσεων από την ανάρτηση στους δασικούς χάρτες που όμως κρίθηκε αντισυνταγματική από το Συμβούλιο της Επικρατείας.

ΛΥΣΗ: Γίνεται εκ νέου ανάρτηση των δασικών χαρτών με τις περιοχές που είχαν εξαιρεθεί ως οικιστικές πυκνώσεις σε συμμόρφωση με το γράμμα και το πνεύμα της απόφασης του ΣτΕ (ΟλΣτΕ 685/2019).

Εκδίδεται προεδρικό διάταγμα, το οποίο καθορίζει τα κριτήρια βάσει των οποίων κατοικίες εντός δασικών εκτάσεων, με τήρηση των συνταγματικών επιταγών και τη διαφύλαξη του δασικού ισοζυγίου, μπορούν υπό όρους να «τακτοποιούνται».

Συγκεκριμένα, παρέχεται η δυνατότητα τακτοποίησης για χρονικό διάστημα 30 ετών των κατοικιών που έχουν χτιστεί εντός δασών και δασικών εκτάσεων, εφόσον δεν είναι μεμονωμένες, αλλά βρίσκονται εντός οικιστικών πυκνώσεων, δεν έχουν οικοδομηθεί μετά τον Ιούνιο 2011 και δεν βρίσκονται σε άλλες «ευαίσθητες» περιοχές (όπως ρέματα, Naturaκ.λπ.).

Η διαδικασία τακτοποίησης

• Υποβολή αιτημάτων υπαγωγής στις διατάξεις του νόμου (εντός 6 μηνών από την ισχύ του) με προσωρινή αναστολή όλων των διοικητικών κυρώσεων.
• Κατάρτιση σε κάθε Περιφέρεια οικονομοτεχνικών μελετών, που προσδιορίζουν τις αστικές πυκνώσεις και τεκμηριώνουν την ανάγκη για την προσωρινή διατήρηση των κατοικιών εντός αυτών.
• Έκδοση προεδρικού διατάγματος, βάσει των μελετών, κατόπιν επεξεργασίας και από το ΣτΕ.
• Καταβολή προστίμου και αναστολή της κατεδάφισης επί 30ετία.Θα επιβάλλονται κυρώσεις σε όσους δεν έχουν υπαχθεί.

Σε αντίθεση με την προηγούμενη αντισυνταγματική ρύθμιση, με τη δική μας πρόταση καθίσταται σαφές ότι πρόκειται για δασικές εκτάσεις και ότι μόνο κατ’ ανοχήν δεχόμαστε την αναστολή της κατεδάφισης κάποιων από τις κατοικίες για μία τριακονταετία. Έτσι, δίνεται οριστική λύση στο ζήτημα, η οποία είναι σύμφωνη με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και θα ενισχυθεί από τις σχετικές οικονομοτεχνικές μελέτες που θα περιληφθούν σε σχέδιο προεδρικού διατάγματος, το οποίο θα τύχει της προληπτικής επεξεργασίας του ΣτΕ.

Δασικοί χάρτες

Οι ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος των δασικών χαρτών, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του ΥΠΕΝ έχουν ως εξής: 

Το πρόβλημα: Σημαντικός αριθμός ακινήτων εμφανίζεται στους δασικούς χάρτες ως δασική έκταση, ενώ στην πραγματικότητα οι ιδιοκτήτες τους κατέχουν πράξεις διοίκησης, με τις οποίες έχει αλλάξει ο χαρακτήρας τους από δασικό σε αγροτικό. Όμως η διοίκηση δεν έλαβε υπόψη της αυτές τις πράξεις στους αναρτημένους Δασικούς Χάρτες.

Το αποτέλεσμα είναι ότι στις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ) εκκρεμούν 160.000 αντιρρήσεις στο 50% της χώρας. Τα 2 τελευταία χρόνια έχουν εξεταστεί μόλις 10.000 αιτήσεις και με τα σημερινά δεδομένα οι αντιρρήσεις επί των δασικών χαρτών θα ολοκληρωθούν σε 27 χρόνια!Ακόμη και όταν γίνονται δεκτές οι αντιρρήσεις των ιδιοκτητών, πρέπει να περιμένουν να ολοκληρωθεί η εξέταση των αντιρρήσεων σε όλη την περιφέρεια όπου ανήκουν τα ακίνητά τους.

ΛΥΣΗ: Εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής των δασικών χαρτών οι περιοχές, για τις οποίες, πριν το 1975, είχαν εκδοθεί πράξεις της Διοίκησης, με τις οποίες άλλαξε νομίμως ο χαρακτήρας τους από δασικός σε αγροτικός.

Πρόκειται για:

• Διανομές (εποικιστικά)
• Αναδασμοί
• Απαλλοτριώσεις με σκοπό την αγροτική αποκατάσταση
• Άδειες του υπουργού Γεωργίας ή του νομάρχη για μεταβίβαση κλήρου

Όλες οι παραπάνω αφορούν αγροτικές εκτάσεις που είχαν δηλωθεί από τον ΟΠΕΚΕΠΕ ως αγροτικές στην ΕΕ και λάμβαναν επιδοτήσεις. Αποτυπώθηκαν ως δασικές εκτάσεις, γιατί παρέλειψαν να λάβουν υπόψη τους τις παραπάνω πράξεις της Διοίκησης και θα έπρεπε να αποτυπωθούν ως Αγροτικές Εκτάσεις.

Με το νομοσχέδιο αυτό αναμορφώνονται όλοι οι δασικοί χάρτες (κυρωμένοι, όσοι έχουν αναρτηθεί κ.λπ.) ώστε να λάβουν υπόψη τους αυτές τις διοικητικές πράξεις. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη μεγάλη μείωση των αντιρρήσεων.

Ακόμη, δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να αξιοποιούν την περιουσία τους όταν δικαιώνονται στην εξέταση των αντιρρήσεων, χωρίς να περιμένουν να «κλείσει» το θέμα σε ολόκληρο τον νομό, όπως συμβαίνει σήμερα.

Προβλέπεται η κύρωση των Δασικών Χαρτών σε πιο τακτά χρονικά διαστήματα, μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης αντιρρήσεων που έχουν ομαδοποιηθεί ανά Δήμο (και όχι ανά Περιφερειακή Ενότητα, όπως γίνεται σήμερα).

Ενισχύονται οι Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων για να αποσυμφορηθεί του έργου τους (σύνδεση της αμοιβής τους με το παραγόμενο έργο, αλλαγή σύνθεσής τους, συχνότερες υποχρεωτικές συνεδριάσεις ανά μήνα, πρόβλεψη αναπληρωτών κ.λπ.).