Μινωικός πολιτισμός: νέο κύμα παρεμβάσεων υπέρ ένταξης σε UNESCO
ΑρχιτεκτονικήΑστικό περιβάλλονΕιδήσειςΈργαΠεριβάλλονΠολεοδομίαΦυσικοί πόροιΧωροταξία 7 Ιουλίου 2023 Αργύρης
Με νέο κύμα παρεμβάσεων δέκα διακεκριμένων Κρητικών επιστημόνων, προσωπικοτήτων και εκπροσώπων φορέων, συνεχίζεται από την «Πρωτοβουλία Μινωικός Πολιτισμός UNESCO» η καμπάνια υπέρ της ανάδειξης του Μινωικού πολιτισμού, του πρώτου Ευρωπαϊκού πολιτισμού, και της σύνταξης φακέλου υποψηφιότητας ένταξης του στο καλεντάρι της UNESCO.
Σε εκδήλωση που διοργάνωσαν η Παγκρήτιος Ένωση και η Πρωτοβουλία Μινωικός Πολιτισμός UNESCO για την προώθηση του συγκεκριμένου στόχου, η Γενική Γραμματέας Συγχρόνου Πολιτισμού, ανακοίνωσε ότι ο φάκελος για την ένταξη του Μινωικού Πολιτισμού στην UNESCO προγραμματίζεται να κατατεθεί τον Σεπτέμβριο 2023 και να επανεξεταστεί τον Μάρτιο 2024.
Τι ειπώθηκε στην εκδήλωση, στον επιβλητικό ιστορικό χώρο του 1ου ορόφου της Λέσχης Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων (Λ.Α.Δ.Ε.). Στο ΣΑΡΟΓΛΕΙΟΝ Δείτε εδώ στο ecopress
Στο μεταξύ συνεχίζεται η καμπάνια της «Πρωτοβουλίας Μινωικός Πολιτισμός UNESCO», που ανέλαβε την πρωτοβουλία να θέσει στο δημόσιο διάλογο τη σημασία ανάδειξης και προστασίας της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομίας της Κρήτης και την ένταξη του Μινωικού πολιτισμού και της Σπιναλόγκα στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, δημιουργώντας θετικές εξελίξεις για την υλοποίηση ενός ευγενούς εφικτού και ταυτοχρόνως οραματικού στόχου, με διαστάσεις εθνικής σημασίας και μεγάλα οφέλη για την Κρήτη και συνολικά για την ανάδειξη και προστασία της πολιτιστικής κληρονομίας της χώρας μας.
Αφετηρία της πρωτοβουλίας αποτελεί το άρθρο-παρέμβαση των Δημήτρη Παυλόπουλου* και Νίκου Ηλιάδη** στο ecopress, που ανέδειξαν το θέμα, προκαλώντας κύμα θετικών αντιδράσεων και υποστήριξης του αιτήματος.
Νέο κύμα δηλώσεων
Από την ομάδα επιστημονικής τεχνικής αρθρογραφίας στο ecopress, με την επιμέλεια των Δημήτρη Παυλόπουλου, Μηχανολόγος Ηλεκτρολόγος, πρώην Πρόεδρος ΔΚΜ, πρώην Μέλος ΔΣ ΕΛΟΤ και Γεωργίας Βαχαρίδη, Δικηγόρος – διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια, υποψήφια Διδάκτωρ Νομικής συγκεντρώθηκαν και δημοσιεύονται νέες δημόσιες δηλώσεις δέκα προσωπικοτήτων της επιστημονικής κοινότητας, υπέρ της ένταξης του Μινωικού πολιτισμού και της Σπιναλόγκα στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, οι οποίες έχουν ως εξής:
Αναστασία Φραγκούλη Μιχαηλίδη, Ζωγράφος:
-«ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ: Ένα μοναδικό πετράδι για το στέμμα της UNESCO. Ένα καράβι τρίκαρτο ήταν η Κρήτη, με τις τρεις υψηλές βουνοκορφές της, τα Λευκά όρη, τον Ψηλορείτη, τη Δίκτη κι αρμένιζε μέσα στους αφρούς» αναφέρει ο Καζαντζάκης στην «Αναφορά στον Γκρέκο». Η Κρήτη ήταν πάντα στην καρδιά μου! Από μικρή ακόμη ηλικία ήταν χαρά μου να τη σχεδιάζω και να την παρατηρώ. Έτσι παρουσιάστηκε μπροστά μου σαν μια ζωντανή γοργόνα με το καλοσχηματισμένο της πρόσωπο να το γέρνει απαλά στα Ανατολικά ήμερα βουνά της Σητείας, να αναδύεται η όμορφη, καμπύλη του στήθους της και να ανασαίνει λυτρωτικά στον κόλπο του Μιραμπέλλου, καθώς το άγιο σώμα της αναπαύεται στα Δυτικά. Αυτά τα χώματα έκρυβαν και κρύβουν ακόμη έναν μοναδικό στη Γη πολιτισμό, άνω των 3000 ετών. Τον Μινωικό! Έναν πολιτισμό που έκανε την Κρήτη θαλασσοκράτειρα και που δεν παύει να προκαλεί συγκίνηση και ενθουσιασμό στους αρχαιολόγους και τους καθημερινούς ανθρώπους, για τον πλούτο των ανασκαφικών ευρημάτων μέχρι και σήμερα. Για τη μοναδικότητα των αρχαιολογικών θησαυρών έχουν εκδοθεί δεκάδες γραπτά κείμενα παγκοσμίως που τεκμηριώνουν τη σπουδαιότητα αυτού του πολιτισμού! Όλη η Κρήτη και ιδιαίτερα ο νομός Λασηθείου, όπου και η περιοχή Σητείας, είναι από τις αρχαιοβριθέστερες περιοχές της Ελλάδος. Όμως, δυστυχώς, η έλλειψη σωστής επίβλεψης των αρχαιολογικών χώρων, βοηθά στην αρχαιοκαπηλία και στη μετέπειτα φυγάδευση των αρχαιολογικών ευρημάτων της Κρητικής γης. Δεν θα ξεχάσω τη βαθιά μου έκπληξη που τη διαδέχτηκε η αγανάκτηση και η απογοήτευση, όταν κατά την επίσκεψη μας, πριν χρόνια, στο Βρετανικό μουσείο αντικρίσαμε στην είσοδο του μουσείου να εκθέτουν περήφανα, μια μεγάλη μαρμάρινη επιγραφή η οποία αναφερόταν στην Ίτανο. Ήταν η ίδια που είχαμε δει τα περασμένα καλοκαίρια, αφημένη στην τύχη της, στον αφύλακτο αρχαιολογικό χώρο της Ιτάνου. Θυμάμαι ακόμη να μαζεύονται γύρω μου οι διερχόμενοι επισκέπτες του μουσείου, καθώς τους εξηγούσα από που προήλθε αυτό το έκθεμα και τι πρέσβευε! Μήπως το ίδιο δεν συμβαίνει με τη Ζάκρο, την Πραισό και όλους τους πολυπληθείς αρχαιολογικούς χώρους που ομολογουμένως και μόνο σαν φυσιολάτρης να επισκεφτείς αυτά τα μέρη, θα μαγευτείς από την ξεχωριστή ομορφιά των τοπίων; Δεν είναι μυστικό. Οι αρχαίοι μας πρόγονοι, Μινωίτες, ήξεραν ΠΟΥ και ΠΩΣ οικοδομείται μια πόλη. Ως προς την Πραισό, είναι μεγάλη απογοήτευση και πικρία να βλέπω την πατρίδα των Ετεοκρητών, δηλαδή των γνησίων Μινωιτών, να εγκαταλείπεται στην τύχη της, χωρίς να αναδεικνύεται η λαμπρή και πολυκύμαντη, ανά τους αιώνες, μεγάλη ιστορία της! Η ένταξη στην UNESCO του Μινωικού πολιτισμού, θα είναι επομένως μια πράξη προστασίας και ανταμοιβής, σ’ ένα νησί, την Κρήτη, που οι κάτοικοι του στα Μινωικά χρόνια πρωτοστάτησαν σε πολιτισμό και έδωσαν τα φώτα και το πνεύμα συνεργασίας στον τότε κόσμο».
Νίκος Ανδρουλακάκης, Δρ Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΕΜΠ, Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής, Μέλος ΔΣ ΕΝΠΕ:
-«Τα Μνημεία πολιτισμού της Κρήτης να προστατευθούν από την UNESCO. Γεννήθηκα στο Ηράκλειο Κρήτης και το χωριό μου είναι η ‘Εμπαρος, μεταξύ Αρκαλοχωρίου και Βιάννου, κάτω από τα Λασιθιώτικα βουνά. Έχω επισκεφθεί την Κνωσό πολλές φορές αλλά πάντοτε αισθανόμουν σαν να πήγαινα για πρώτη φορά. Έπλαθα με το μυαλό μου ιστορίες και προσπαθούσα να φανταστώ τον εαυτό μου σαν κάτοικο του παλατιού. Θεωρώ λοιπόν χρέος μου να συμβάλλω και εγώ στην ένταξη της Κνωσσού καθώς και των άλλων εξαίρετων αρχαιολογικών χώρων της Κρήτης στα μνημεία Παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Ο χαρακτηρισμός τίτλος Μνημείο Παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO απονέμεται σε μνημεία ή τοποθεσίες, που διακρίνονται διεθνώς για την ιστορική, πολιτιστική καλλιτεχνική ή περιβαλλοντική σημασία τους. Τα ανακτορικά κέντρα της μινωικής Κρήτης, σπουδαία επιτεύγματα του μινωικού πολιτισμού, διαθέτουν τόσο την ιστορική και πολιτιστική αξία ως μαρτυρίες της ζωής και της οργάνωσης της κοινωνίας στην προϊστορική Κρήτη, όσο και την ιδιαίτερη περιβαλλοντική αξία, αφού βρίσκονται σε εξαιρετικά τοπία, πολλά από τα οποία παραμένουν αναλλοίωτα από την αρχαιότητα ως σήμερα. Η εξέλιξη στην αρχιτεκτονική και στην πολεοδομία διακρίνονται στην Κνωσό, τη Φαιστό, τη Ζάκρο, τα Μάλια, τις Αρχάνες, την Κυδωνία και τη Ζώμινθο. Η διασύνδεση με το τοπίο και η αλληλεπίδραση ανθρώπου και φύσης είναι αποτυπωμένη στο σχέδιο των ανακτόρων. Οι μαρτυρίες για το εμπόριο και τις επαφές με άλλους λαούς της Μεσογείου καταγράφονται στα ευρήματα των ανασκαφών. Ο τρόπος οργάνωσης και διοίκησης αναγιγνώσκονται στους αποθηκευτικούς χώρους και τις πολυάριθμες σφραγίδες. Η καλλιτεχνική έκφραση αποτυπώνεται στις σπουδαίες τοιχογραφίες και τα αντικείμενα μικροτεχνίας. Οι θρησκευτικές τελετές στους βωμούς και τις δεξαμενές καθαρμών. Οι εύφορες πεδιάδες γύρω από την Κνωσσό και τη Φαιστό, το ορεινό τοπίο στη Ζώμινθο, ο ήρεμος όρμος της Ζάκρου, ο θαλασσινός αέρας που φούσκωνε τα πανιά των μινωικών πλοίων στα Μάλια, ο λόφος της Κυδωνίας που αποτυπώνεται στο πήλινο σφράγισμα του «Ηγεμόνα» αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες της σύνδεσης των μνημείων με το περιβάλλον τους ως τις μέρες μας. Πρόκειται για σημαντικά μνημεία που σηματοδοτούν έναν από τους σημαντικότερους πολιτισμούς του προϊστορικού Αιγαίου, τμήμα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και η επιστημονική έρευνα φέρνει συνεχώς νέα ενδιαφέροντα στοιχεία στο φως. Η ένταξή τους στον κατάλογο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO είναι χρέος της ελληνικής πολιτείας, σε αναγνώριση των μοναδικών και οικουμενικών στοιχείων που φέρουν».
Ρένα Βασιλάκη, Πρόεδρος Παγκρητίου Ένωσης:
-«Ως Πρόεδρος της Παγκρητίου ‘Ενωσης, εκπροσωπώντας 80000 Κρητικούς της Αττικής, αισθάνομαι υπερηφάνεια για τον πρώτο πολιτισμό της Ευρώπης που άφησε τόσο έντονα σημάδια στη Μεγαλόνησο σήμερα (Κνωσός, Φαιστός, Μάλλια, Ζάκρος, Κυδωνία, Ζώμινθος). Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΙ ΤΗΝ ΘΕΣΗ ΠΟΥ ΤΟΥ ΑΞΙΖΕΙ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ».
Γιάννης Περράκης*, Πρόεδρος Ένωσης Ιεραπετριτών Αθήνας:
-«Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον πληροφορήθηκα την προσπάθεια επιστημόνων για ανακήρυξη του Μινωικού πολιτισμού ως μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Ο Μινωικός πολιτισμός είναι ο αρχαιότερος Ευρωπαϊκός πολιτισμός και έχει αφήσει μνημεία τεράστιας αξίας,διεθνούς επιστημονικής σημασίας και πολιτιστικής αναγνώρισης και οι ανασκαφές που συνεχίζονται βρίσκουν και νέα στοιχεία. Ο Μινωικός πολιτισμός αποτελεί τον πρώτο μορφοποιημένο σε ολοκληρωμένο σύνολο πολιτισμό της Ευρώπης 3000 χρόνια πριν. Υπάρχουν και άλλα εντυπωσιακά ευρήματα απο πολιτισμούς στην Ευρώπη, όμως ο Μινωικός πολιτισμός είχε τα χαρακτηριστικά που έκτοτε αναγνωρίζονται ως τυπικά Ευρωπαϊκά .Είχε εξωστρέφεια,επέδειξε κινητικότητα, ήταν εφευρετικός,και πέτυχε υψηλό επίπεδο αισθητικής. Επίσης είχε καθολική επικράτηση στη Μεσόγειο (θαλασσοκρατορία). Ο Μινωικός πολιτισμός είναι οι ρίζες του Ευρωπαϊκού πολιτισμού,γεγονός που έχει απεικονισθεί και σε Ευρωπαϊκά νομίσματα. Συνεπώς είναι ιδιαίτερα παράδοξο το γεγονός οτι δεν έχει υπαχθεί στους προστατευόμενους της UNESCO και δεν έχουν αναδεχθεί ουσιαστικά τα ευρήματα που διασώζονται μέχρι σήμερα. Ο πρωθυπουργός τοποθετήθηκε με έμφαση κα δημόσια θετικά για το θέμα στις 25-1-2023.Τα αρμόδια υπουργεία καλούνται να το υλοποιήσουν».
*Γιάννης Περράκης, απόφοιτος ΑΒΣ Πειραιώς Ιδρυτής και Πρόεδρος Ιστορικού Λαογραφικού Μουσείου Αιγάλεω, Πρόεδρος ‘Ενωσης Ιεραπετριτών Αθήνας τ Δημοτικός Σύμβουλος Αιγάλεω.
Λουκάς Πάπαδάκης, Συγγραφέας μέλος ΔΣ Ένωσης Ιεραπετριτων Αθήνας:
-«Γεννήθηκα στην Κρήτη, ένα νησί τού οποίου η αρχή τής Ιστορίας είναι μέσα στο φως και το χρώμα. Κοιτάξτε τις τοιχογραφίες στην Κνωσό: τον πρίγκιπα με τα κρίνα, το γαλάζιο πουλί, τις ημίγυμνες Μινωίτισσες. Τι παραπάνω χρειάζεται, για να βεβαιωθούμε ότι εκείνος ο λαός, οι απώτατοι πρόγονοί μας, αγαπούσε και χαιρόταν τη ζωή. Και αυτή ακριβώς η αγάπη του τον ώθησε στο να θέσει σε προτεραιότητα την εξυπηρέτηση των αναγκών τού ανθρώπου, γεγονός που τον οδήγησε στην κατασκευή του λαβυρίνθου, όπου ο καθένας μας καλείται έκτοτε να επιβεβαιώσει και να καθορίσει την ύπαρξή του. Πάνω ακριβώς σε αυτή την ανάγκη, που είναι ο καρπός τής πραγματικότητας, καρπός συχνά και αυτός απαγορευμένος, εργάστηκαν στα νεότερα χρόνια και εποίησαν συμπατριώτες μας, οι οποίοι άφησαν έργο πανανθρώπινο: ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ο Βιτσέντζος Κορνάρος, ο Διονύσιος Σολωμός, ο Μελέτιος Μεταξάκης, ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μίκης Θεοδωράκης. Ορίστε η φωνή τους: Εκτός από την αλήθεια υπάρχει και η Ιστορία. Όλα αυτά, βέβαια, δεν είναι αυτονόητα. Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράξενο ότι στην Κρήτη, νομίζω εντονότερα από ό,τι σε άλλους τόπους, η αχλύ και ο ζόφος πέφτουν ακόμη και στις πιο πρόσφατες ιστορικές περιόδους της. Χρειάζεται πράγματι να βυθιστεί κανείς στη μελέτη και να ανασύρει μνήμες τών προγόνων του, για να δυνηθεί να αντιληφθεί την δική του πραγματικότητα, να υπηρετήσει τις ανάγκες του. Από τη μινωική εποχή μέχρι σήμερα οι Κρητικοί, με την περί ζωής αντίληψή τους, είναι φορείς και απόστολοι ενός οικουμενικού πνεύματος, όπου απλώνονται οι ρίζες τού πολιτισμού μας. Θυμηθείτε το λογικό παράδοξο του Επιμενίδη του Κρητός: «Κρῆτες ἀεὶ ψεῦσται». Το χρησιμοποίησε ο Παύλος στην Προς Τίτον Επιστολή (1:12): «εἶπέ τις ἐξ αὐτῶν ἴδιος αὐτῶν προφήτης· Κρῆτες ἀεὶ ψεῦσται, κακὰ θηρία, γαστέρες ἀργαί». Και ιδού ο λόγος έρχεται από την ομηρική Οδύσσεια, με τη φωνή τού πολυμήχανου ήρωα: «ἐκ μὲν Κρητάων γένος εὔχομαι εὐρειάων» (ξ` 199). Το ελληνικό Έπος συγκροτήθηκε σε Λόγο και ο Λόγος αποκάλυψε την Τραγωδία, θεία και ανθρώπινη. Κατανοώντας τον άνθρωπο έρχεται η ειρήνη, πρώτα στην ψυχή μας. Και επειδή ακριβώς η UNESCO κύριο στόχο έχει την «παγίωση της ειρήνης παγκόσμια μέσω πολιτιστικών δράσεων και εκφράσεων», η αναγνώριση ενός πολιτισμού, στον οποίον οι πόλεις οικοδομούνταν ατείχιστες, ώστε να μπορούμε σήμερα να μιλάμε για pax minoica, η αναγνώριση λοιπόν αυτού του πολιτισμού ως παγκόσμιας κληρονομιάς, πολύ θα ωφελήσει τον Οργανισμό στην κατίσχυση του στόχου αυτού».
Μιλτιάδης Παπαδάκης, Φιλόλογος:
-«Θεωρώ αναπόδραστη ιστορική νομοτέλεια την ένταξη του μινωικού πολιτισμού στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς του Παγκόσμιου Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO). Θαυμάσια η πρωτοβουλία των κ.κ. Δημήτρη Παυλόπουλου και Νίκου Ηλιάδη. Ολόψυχα εύχομαι να στεφθεί από απόλυτη επιτυχία. Οι Μινωίτες, με τις μινωικές επαύλεις, κέντρα αγροτικής παραγωγής και χειροτεχνικής δραστηριότητας, με το κρητικό άροτρο, βελτίωσαν κατά πολύ τις καλλιέργειες, εξημέρωσαν την άγρια φύση (μπολιάσματα, κλαδέματα κ.ά.) και μας παρέδωσαν τη μινωική τριάδα: σιτάρι, κρασί και λάδι. Με τους απέραντους ελαιώνες κατέστησαν την Κρήτη κυρίαρχο στον αιγαιοπελαγίτικο κόσμο. Από καρποσυλλέκτες μεταλλάχθηκαν σε παραγωγούς, δίνοντας τεράστια ώθηση για αλματώδη ανάπτυξη της οικονομίας. Τα ανάκτορα, ως διοικητικά, οικονομικά και θρησκευτικά κέντρα, θαυμάσιο δείγμα τέλειας αρχιτεκτονικής, αποτέλεσαν το πρότυπο για μεταγενέστερους πολιτισμούς. Η ανάπτυξη της εγχώριας βιοτεχνίας, οι ναυτικές κατασκευές, η ναυτική εν γένει δραστηριότητα, η ακτοφυλακή, η ναυσιπλοΐα, το εμπόριο, η θαλασσοκρατορία με τους εμπορικούς σταθμούς, τα πολύτιμα αλιεύματα (κογχύλια, πορφύρα, σφουγγάρια) προσέφεραν τα μέγιστα όχι μόνο στη μινωική Κρήτη, αλλά και σε όλες τις μεσογειακές χώρες. Οι Μινωίτες με το πολιτικό και κοινωνικό σύστημα, με την κοινωνική ιεράρχηση, με τους νόμους, γραπτούς και άγραφους, με τον καθορισμό των δικαιωμάτων του φύλου, με την υψηλή θέση της γυναίκας, με την απονομή δικαιοσύνης, με ένα ποινικό και διεθνές δίκαιο, με θρησκευτικά έθιμα, με σεβασμό στους νεκρούς κ.ά. αποτέλεσαν το πρότυπο πολλών αυτοκρατοριών και κρατών μέχρι και σήμερα. Ο μινωικός πνευματικός πολιτισμός με τα παιχνίδια και τα αθλήματα, με τα θεάματα, με τη γραφή, την επιστήμη (μαθηματικά, αστρονομία, ιατρική κ.ά.), με τις Καλές Τέχνες (κεραμική, ζωγραφική, αρχιτεκτονική αγαλματοποιία, γλυπτική, μινιατούρες αριστουργήματα, μουσική και χορός) αποτελεί και σήμερα σημείο αναφοράς του «πολιτισμένου» ανθρώπου. Ένας μινωικός πολιτισμός γέννημα ενός Μινωίτη με πάθος για τη γη και τη θάλασσα, με εργατικότητα και δυναμισμό, ένας λαός λάτρης της ελευθερίας και της ειρήνης δικαιούται το φωτοστέφανο του σύγχρονου ανθρώπου. Ο Μινωίτης ως άτομο «στέκεται καμαρωτός» μπροστά στο κοινωνικό σύνολο. Δεν είναι «ανώνυμο πρόσωπο που γονατίζει στον ηγεμόνα». Και βέβαια η μινωική Κρήτη «δεν είναι νησί ελεύθερων ανθρώπων, αλλά ανθρώπων που αναζητούν την ελευθερία τους». Οι Μινωίτες γεμάτοι με ευλάβεια, αισιοδοξία και χαρά έδωσαν στη θρησκεία άλλη διάσταση. Στο επίκεντρό τους περισσότερο η ζωή από τον θάνατο. Με αισιόδοξη ματιά είδαν τη ζωή και εκείνη τους αντάμειψε πλουσιοπάροχα. Εν κατακλείδι, θεωρώ τη συμβολή του Μινωίτη ουσιαστική και σημαντική στην ανάπτυξη του δυτικού ευρωπαϊκού πνεύματος και πολιτισμού και αυτοδίκαιη την ένταξη του μινωικού πολιτισμού στα μνημεία της παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco».
Εμμανουήλ Μαρινάκης, Δρ. Κλασικής Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης:
-«Ο μινωικός πολιτισμός και ο ρόλος του στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Ο μινωικός πολιτισμός είναι ένας από τους πλέον πολυσχιδείς πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στην Ανατολική Μεσόγειο ήδη από το 3000 π.Χ. μέχρι και το 1200 π.Χ. περίπου. Χαρακτηρίζεται μάλιστα ως «ο πρώτος Ευρωπαϊκός πολιτισμός», δεδομένου ότι η Κρήτη βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων. Επομένως δέχτηκε επιδράσεις από τους άλλους μεγάλους πολιτισμούς της εποχής (Αιγύπτου, Μεσοποταμίας κτλ.), τις αφομοίωσε δημιουργικά και εν συνεχεία μετέδωσε την ακτινοβολία του και τα επιτεύγματά του στον μυκηναϊκό και ευρύτερα στον κλασικό ελληνικό πολιτισμό που ακολούθησε. Οι Μινωίτες άλλωστε ίδρυσαν πολλές αποικίες σε όλο το Αιγαίο σε βαθμό που οι αρχαιολόγοι μιλούν για μια «Αιγαιακή» κοινή πολιτιστική πορεία, μέσω του εμπορίου, της τέχνης, των λατρευτικών πρακτικών, των ταφικών εθίμων κτλ. Κορυφαίο επίτευγμα του Μινωικού πολιτισμού υπήρξε αναμφίβολα η χρήση της γραφής που ήταν κάτι πρωτοπόρο στον χώρο του Αιγαίου της 3ης χιλιετίας π.Χ. Διακρίνονται τρία είδη γραφής (η ιερογλυφική, η Γραμμική Α’ και η Γραμμική Β’). Πρόκειται για κείμενα λογιστικού κυρίως χαρακτήρα που εξυπηρετούσαν τις σύνθετες, γραφειοκρατικές ανάγκες των ανακτόρων. Η ανακτορική οργάνωση της κοινωνίας εξυπηρετούσε τον καλύτερο έλεγχο της παραγωγής αγροτικών προϊόντων (όπως μαρτυρούν οι εκτεταμένες αποθήκες) και βασιζόταν σε μία αυστηρά δομημένη ιεραρχία αξιωμάτων με επικεφαλής τον βασιλιά Μίνωα. Τα ανάκτορα επομένως (Κνωσού, Φαιστού, Μαλίων και Ζάκρου) ήταν πολυδαίδαλα συγκροτήματα που εξυπηρετούσαν κυρίως διοικητικές, τελετουργικές και ευρύτερα οικονομικές ανάγκες. Η αρχιτεκτονική των ανακτόρων εντυπωσιάζει μέχρι σήμερα με την οργάνωσή των αιθουσών σε πολλά επίπεδα γύρω από μια κεντρική αυλή. Είναι διακοσμημένα με τοιχογραφίες που απεικονίζουν ειρηνικές σκηνές εμπνευσμένες από τη φύση και τις διάφορες τελετές που λάμβαναν χώρα στο ίδιο το ανάκτορο. Άλλο στοιχείο ειρηνικού χαρακτήρα των Μινωιτών είναι η απουσία τειχών γύρω από τα ανάκτορα. Το στοιχείο αυτό φανερώνει ότι δεν ένοιωθαν απειλή, λόγω της θαλασσοκρατίας τους, δηλαδή του ισχυρού ναυτικού τους που κυριαρχούσε στους εμπορικούς δρόμους της Μεσογείου. Άλλες πτυχές της μινωικής τέχνης που έφτασαν σε κορυφαίο επίπεδο ήταν: η κεραμική, η λιθοτεχνία (με τα περίφημα λίθινα αγγεία), η μεταλλοτεχνία, η σφραγιδογλυφία και η παραγωγή ειδωλίων και κοσμημάτων. Μέσα από την τέχνη διαπιστώνεται η εξέχουσα θέση της γυναίκας στη μινωική κοινωνία που σχετίζεται με την λατρεία της «Μητέρας Θεάς» της φύσης. Με βάση τα παραπάνω διαπιστώνουμε ότι ο μινωικός πολιτισμός επιβάλλεται να ενταχθεί άμεσα στον κατάλογο της Unesco με τα μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, τόσο συνολικά όσο και με επιμέρους πτυχές του, όπως είναι ιδίως τα ανάκτορα (ως κορυφαία αρχιτεκτονικά μνημεία) που αξίζουν προστασίας και διατήρησης. Ειδικότερα, την τεράστια πολιτιστική αξία της Κνωσού μαρτυρούν οι χιλιάδες επισκέπτες που έρχονται κάθε χρόνο στην Κρήτη για να την θαυμάσουν και να γνωρίσουν τα μυστικά της».
Κατερίνα Γουλιέλμου, συνταξιούχος εκπαιδευτικός, συνδιαχειρίστρια της Στέγης Βιτσέντζος Κορνάρος:
-«Τι να πρωτοπείς για έναν πολιτισμό που γεννήθηκε και άνθισε στην Κρήτη και αποτελεί την αρχέγονη μήτρα της Ευρώπης; Η πολλαπλή αξία του δεν αφορά μόνο τους κρητικούς και όλους τους Έλληνες, μα και τους κατοικούντες την γηραιά ήπειρο και ολόκληρο τον κόσμο! Η ενασχόληση μου τόσα χρόνια με μαθητές, μου επιβεβαίωσε την ανάγκη ένταξης του σπουδαίου αυτού πολιτισμού στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και μπράβο στους εμπνευστές της ιδέας αυτής! Η ανάδειξη του από παθιασμένους με την ιστορία εκπαιδευτικούς, από εμπνευσμένους αρχαιολόγους και από ευαίσθητους ξεναγούς δεν αρκεί. Η διάσωση, η προστασία και η ανάδειξη της αξίας του Μινωικού πολιτισμού μέσω της ένταξής του στο καλεντάρι της UNESCO, είναι άμεση ανάγκη. Η απέραντη θαλασσοκρατία των Μινωιτών, το ανεπτυγμένο εμπόριο, η εξελιγμένη τεχνολογία, η οργανωμένη διοίκηση τους, η ιερότητα των ανακτόρων, η σπουδαία γραφή τους, οι τόσες τέχνες, οι φανταστικές τοιχογραφίες, η καταπληκτική λιθοτεχνία τους, τα ταφικά τους έθιμα, η μυστικιστική θρησκεία τους, τα ιερά κορυφής, τα πολλαπλά σύμβολά τους, η πρωτότυπη πολεοδομία τους, τα υδραγωγεία, η οικονομία τους…, είναι κάποια από τα σημαντικά στοιχεία του μοναδικού αυτού πολιτισμού, που οφείλουμε να διασώσουμε και να προστατέψουμε. Εκτός αυτού όμως, υπάρχουν ανασκαφές που περιμένουν την ολοκλήρωση και την προστασία τους (ανάκτορο στον Πετρά Σητείας), ενώ ολόκληρο το νησί της Κρήτης σίγουρα κρατά σφραγισμένα στο υπέδαφος του μυστικά, που πρέπει να αποκαλυφθούν!…».
Στέλιος Παλάσσαρος, πρώην Πρόεδρος Κρητικής Εστίας:
-«Με μεγάλη ικανοποίηση είδα πρόσφατα στο internet ότι ο Πρωθυπουργός και η Υπουργός Πολιτισμού, πήραν θέση υπέρ της προστασίας του Μινωικού πολιτισμού από την UNESCO.ΣΥΜΦΩΝΩ ΑΠΟΛΥΤΑ ΚΑΙ ΕΥΧΟΜΑΙ ΝΑ ΔΙΚΑΙΩΘΕΙ ΑΜΕΣΑ Ο ΠΡΩΤΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ»
Αθανασιος Γιαπιτζάκης, Δημοσιογράφος:
-«Με μεγάλη μου ευχαρίστηση έμαθα ότι Κυβερνητικοί παράγοντες υποστηρίζουν την ένταξη του Μινωικού πολιτισμού στην UNESCO Συμφωνώ και εγώ και πιστεύω ότι, επιτέλους, πρέπει να γίνει».
Σχετικά Άρθρα
- Ένωση Ιεραπετριτών Αθήνας για ένταξη Μινωικού πολιτισμού στην UNESCO
- Μινωικός πολιτισμός: θετικές εξελίξεις για ένταξη σε UNESCO
- Μινωικός πολιτισμός: δέκα φορείς υπέρ της ένταξης σε UNESCO
- Ένωση Ιεραπετριτών Αθήνας: πρωτοβουλίες για τον μινωικό πολιτισμό
- Παγκρήτιος: εκδήλωση για ένταξη του Μινωικού πολιτισμού στην UNESCO
- ΤΕΕ/ΤΑΚ: ομοφωνία για ένταξη Μινωικού πολιτισμού στην UNESCO