ΥΠΕΝ: νέα ψηφιακή πλατφόρμα στο κυνήγι του περιβαλλοντικού εγκλήματος

Σημαντικές αλλαγές στο κυνήγι των περιβαλλοντικών παραβάσεων, τον καταλογισμό, την πληρωμή προστίμων έως την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς αλλά και στον έλεγχο συμμόρφωσης όλων των δημοσίων και ιδιωτικών έργων που έχουν πάρει περιβαλλοντική αδειοδότηση, φέρνει η νέα ψηφιακή πλατφόρμα για  την αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού εγκλήματος, που ετοιμάζεται να λειτουργήσει στο υπουργείο Περιβάλλοντος.

Το Πράσινο Ταμείο, ως αναθέτουσα αρχή προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό για το έργο: «Πληροφοριακό Σύστημα για την Αντιμετώπιση του Περιβαλλοντικού Εγκλήματος», με φορέα λειτουργίας το υπουργείο Περιβάλλοντος.  Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι συντονιστής του έργου LIFE PROWhIBIT που συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε συνεργασία με το Πράσινο Ταμείο (εταίρος του έργου) θα αναπτυχθεί μία ολοκληρωμένη ψηφιακή πλατφόρμα για τη διαχείριση των υποθέσεων Περιβαλλοντικού Εγκλήματος.

Διαγωνισμός από το Πράσινο Ταμείο

Σύμφωνα με τη διακήρυξη του διαγωνισμού, που υπογράφει ο πρόεδρος του Πράσινου Ταμείου Στάθης Σταθόπουλος, το έργο  είναι  προϋπολογισμού 230.000 ευρώ ( με ΦΠΑ) και προβλέπεται χρόνος ολοκλήρωσης του δέκα μηνών, ώστε να τεθεί σε λειτουργία εντός του 2023. Ο διαγωνισμός θα διεξαχθεί με την ανοικτή δημόσια ηλεκτρονική διαδικασία του άρθρου 27 του ν. 4412/16 άνω των ορίων, με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά με βάση τη βέλτιστη σχέση ποιότητας-τιμής.

Περιβαλλοντικοί έλεγχοι και αυτοψίες στα έργα

Στο νέο πληροφοριακό σύστημα για  την αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού εγκλήματος θα καταχωρίζονται:

-Όλες οι υποθέσεις περιβαλλοντικής ζημιάς, που χειρίζονται η Διεύθυνση του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών ΥΠΕΝ και οι αρμόδιες Διευθύνσεις των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων με συνεχή επικαιροποίηση των στοιχείων για την εξέλιξη των υποθέσεων, ώστε όλοι οι εμπλεκόμενοι και οι πολίτες να ενημερώνονται πόσες και ποιές ζημιές αποκαταστάθηκαν ή παραμένουν ανοιχτές και σε ποιο στάδιο βρίσκεται η υλοποίηση μέτρων για κάθε περίπτωση.

-Η διενέργεια αυτοψίας σε κάθε δημόσιο ή ιδιωτικό έργο ή δραστηριότητα που υπάγεται στις διατάξεις περί προστασίας του περιβάλλοντος, και

-Η  διεξαγωγή ελέγχων σε έργα και δραστηριότητες που έχουν αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά ώστε να διαπιστωθεί αν υπάρχει συμμόρφωση στους όρους που θέτουν οι αρμόδιες υπηρεσίες τόσο κατά τη φάση κατασκευής όσο και στη φάση λειτουργίας τους, αποτελεί ασφαλιστική δικλείδα για την προώθηση της προστασίας του περιβάλλοντος.

Διασύνδεση με τα άλλα πληροφοριακά συστήματα του ΥΠΕΝ

Παράλληλα, η νέα πλατφόρμα  θα διαλειτουργεί με υφιστάμενα πληροφοριακά συστήματα του ΥΠΕΝ, που θα τροφοδοτούν δεδομένα για την περιβαλλοντική αδειοδότηση και τη διαχείριση των αποβλήτων. Συγκεκριμένα το νέο σύστημα θα είναι συνδεδεμένο με:

Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο (ΗΠΜ – https://eprm.ypen.gr/). Το Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο (ΗΠΜ) αποτελεί το επιχειρησιακό εργαλείο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την περιβαλλοντική αδειοδότηση στην Ελλάδα. Βασικός στόχος του ΗΠΜ είναι η βελτιστοποίηση των διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης με τη μετατροπή της υφιστάμενης αδειοδοτικής κατάστασης σε μία πλήρως ηλεκτρονική πλατφόρμα διεκπεραίωσης και ροής εργασιών. Με το ΗΠΜ καθίσταται δυνατή η ηλεκτρονική υποβολή και διεκπεραίωση της αξιολόγησης των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για έργα και δραστηριότητες, καθώς και η παρακολούθηση της διαδικασίας έκδοσης, ανανέωσης ή τροποποίησης των Αποφάσεων Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) στο πλαίσιο της εφαρμογής του περιβαλλοντικού νόμου Ν.4014/2011 και των αλλαγών που ισχύουν βάσει των νόμων Ν4519/2018, Ν.4685/2020 και Ν.4819/2021. Το ΗΠΜ περιλαμβάνει 9 αδειοδοτικές ροές εργασιών για όλα τα στάδια της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και για το σύνολο των πληροφοριών που αναφέρονται περιβαλλοντική επίδοση ενός έργου. Επίσης υποστηρίζει την εγγραφή μελετητών, πολιτών και Μη Κυβενρητικών Οργανώσεων (ανοιχτή πρόσβαση στην περιβαλλοντική πληροφορία), ενώ παράλληλα εξυπηρετεί τη δημόσια διοίκηση στην περιβαλλοντική παρακολούθηση έργων και δραστηριοτήτων.

Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (ΗΜΑ – https://wrm.ypeka.gr/). Στα πλαίσια της εφαρμογής των νόμων Ν. 4042/2012 (Άρθρο 42) και Ν. 4819/2021 σχεδιάστηκε, αναπτύχθηκε και λειτουργεί μία διαδικτυακή πλατφόρμα συστηματικής συλλογής και επεξεργασίας στοιχείων παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων. Το Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (ΗΜΑ) περιλαμβάνει την ηλεκτρονική έκδοση των διαδικασιών για την εγγραφή των υπόχρεων φορέων (Επιχειρήσεις και Οργανισμοί) σε μία ηλεκτρονική βάση δεδομένων. Παράλληλα, υποστηρίζει την καταχώριση των δραστηριοτήτων τους (δραστηριότητες Παραγωγής, Αποθήκευσης, Συλλογής & Μεταφοράς και Παραλαβής αποβλήτων) σε συνδυασμό με τη δήλωση των αποβλήτων που διαχειρίζονται και των αδειών που τα τεκμηριώνουν. Καλύπτει επίσης την υποχρέωση υποβολής έκθεσης αποβλήτων, παροχής αυτοματοποιημένων βεβαιώσεων εγγραφής χρηστών και καταχώρισης εκθέσεων Αποβλήτων, ενώ δίνει τη δυνατότητα παραγωγής αναφορών και εξαγωγής συγκεντρωτικών στοιχείων για την ικανοποίηση της υποχρέωσης της χώρας ως Κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για αποστολή στοιχείων σχετικών με τη διαχείριση των αποβλήτων.

Σύστημα Ηλεκτρονικής Διακίνησης Εγγράφων (ΣΗΔΕ). Στο ΥΠΕΝ έχει εγκατασταθεί και λειτουργεί παραγωγικά το Σύστημα Ηλεκτρονικής Διακίνησης Εγγράφων (ΣΗΔΕ) Docutracks το οποίο καλύπτει το σύνολο των υπηρεσιών και απαριθμεί περί τους 950 ενεργούς χρήστες και διαχειρίζεται έως και σήμερα περίπου 280.000 έγγραφα. Επιπροσθέτως έχει διασυνδεθεί με το διακομιστή του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Υπουργείου, για την αυτόματη πρωτοκόλληση των emails, όπως και με το σύστημα ΔΙΑΥΓΕΙΑ, για την αυτόματη δημοσίευση των αποφάσεων που εκδίδουν οι υπηρεσίες. Το ΣΗΔΕ Docutracks είναι ένα σύστημα το οποίο καλύπτει τις ανάγκες του υπουργείου τόσο για την ηλεκτρονική πρωτοκόλληση των εγγράφων, όσο και για την κεντρική διαχείριση και διακίνηση αυτών σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του ΚΕΔΥ ενώ καλύπτει πλήρως όλες τις απαιτήσεις διαχείρισης και ένθεσης προηγμένων ψηφιακών υπογραφών και χρονοσήμανσης που καθορίζει ο κανονισμός elDAS και η πρόσφατη εθνική νομοθεσία (Ν.4440/2016 άρθρο 24).

Όλες οι υποθέσεις σε μια διαδικτυακή πύλη

Το Πληροφοριακό Σύστημα για την Αντιμετώπιση του Περιβαλλοντικού Εγκλήματος θα περιλαμβάνει:

-το υποσύστημα ροής εργασιών για την ψηφιακή εφαρμογή των υφιστάμενων διαδικασιών όπως θα αποτυπωθεί αναλυτικά στην μελέτη εφαρμογής,

-το μητρώο επιθεωρήσεων που θα συμπεριλαμβάνει την βάση δεδομένων μέσω της οποίας θα πραγματοποιείται η καταγραφή και διατήρηση της ιστορικότητας των δεδομένων,

-το περιβάλλον διαχείρισης και ελέγχου του Πληροφοριακού Συστήματος στο οποίο θα έχουν πρόσβαση οι διαχειριστές του συστήματος και μέσω του οποίου θα εξυπηρετούνται εξειδικευμένες εργασίες, όπως η παραγωγή αναφορών και στατιστικών,

-τη διαδικτυακή πύλη μέσω της οποίας όλοι οι χρήστες του Πληροφοριακού Συστήματος θα έχουν πρόσβαση με την κατάλληλη διαβάθμιση και τα αντίστοιχα δικαιώματα, ενώ θα υποστηρίζεται η αυτόματη αναδιαμόρφωση ανάλογα με την ανάλυση της συσκευής θέασης (responsive design) ώστε το περιεχόμενο κάθε διαδικτυακής σελίδας να είναι αποδεκτό από όλες τις τερματικές συσκευές (smartphones και tablets),

-το υποσύστημα αυθεντικοποίησης το οποίο προσφέρει ένα κεντρικό σημείο πρόσβασης, αυθεντικοποίησης και εξουσιοδότησης χρηστών,

-τα υποστηρικτικά υποσυστήματα (βιβλιοθήκη, εγχειρίδια συστήματος, κλπ.).

Έξυπνες ψηφιακές εφαρμογές

Το ενιαίο πληροφοριακό σύστημα θα εφαρμόζει την εθνική στρατηγική για την πρόληψη και την καταπολέμηση του περιβαλλοντικού εγκλήματος για την καλύτερη προστασία του περιβάλλοντος, μέσα από την προώθηση ψηφιακών εργαλείων που βελτιώνουν τη ροή της πληροφορίας και εκσυγχρονίζουν διαδικασίες και επιχειρησιακές εφαρμογές της δημόσιας διοίκησης, όπως είναι:

-ανάπτυξη έξυπνων ψηφιακών εφαρμογών και καινοτόμων εργαλείων,

– αξιοποίηση των δεδομένων περιβαλλοντικής επιθεώρησης,

-βελτίωση των επιχειρησιακών διαδικασιών,

-συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών στην αλυσίδα περιβαλλοντικής συμμόρφωσης,

-κατανόηση των τάσεων και των μοτίβων του περιβαλλοντικού εγκλήματος,

-προώθηση της διαφάνειας στη δημόσια διοίκηση,

-αύξηση της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης των πολιτών,

-ευκολότερη πρόσβαση στην περιβαλλοντική πληροφορία.