ΝΟΚ: βγήκε η απόφαση του ΣτΕ για τα μπόνους δόμησης και τα ύψη των κτιρίων

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Βγήκε η απόφαση της «δίκης του ΝΟΚ» για οικοδομικές άδειες στο Δήμο Αλίμου, δημιουργώντας νέα δεδομένα και νέο κύκλο ανασφάλειας πολεοδομικού δικαίου, για τα κίνητρα στη δόμηση και στα ύψη των κτιρίων και το πολεοδομικό κεκτημένο εφαρμογής του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ 4067/2012) για νέες και υφιστάμενες οικοδομικές άδειες στο σύνολο των αστικών περιοχών στα κέντρα και την περιφέρεια της χώρας.

Εκδόθηκε το πρωί της 6ης Μαρτίου 2024  η απόφαση με αριθμό 293/2024, του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, με πρόεδρο τον Θεόδωρο Αραβανή, εισηγητή τον Δημήτρη Πυργάκη και αυξημένη επταμελή σύνθεση έδρας. Η νέα απόφαση του Τμήματος, με σημαντικές αιτιάσεις συνταγματικότητας παραπέμπει στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με μείζονα σύνθεση, να λάβει οριστική απόφαση για τη συνταγματικότητα των βασικών διατάξεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), που προβλέπουν κίνητρα στη δόμηση και στα ύψη των κτιρίων.

Η υπόθεση της «δίκης του ΝΟΚ», που θα κρίνει συνολικά την τύχη εφαρμογής του ΝΟΚ  για όλη τη χώρα εκδικάστηκε στις 30 Μαρτίου 2023 στο ΣτΕ και αφορά σε προσφυγή κατοίκων και του Δήμου Αλίμου, με αίτημα να ακυρωθεί οικοδομική άδειας κατηγορίας 3 της ΥΔΟΜ του Δήμου Αλίμου, για την ανοικοδόμηση πολυκατοικίας, η οποία εκδόθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις  του ν. 4067/2012 (Νέου Οικοδομικού Κανονισμού – ΝΟΚ), οι οποίες προσβλήθηκαν στο ΣτΕ, ως  αντισυνταγματικές, αντίθετες σε διατάξεις του ενωσιακού δικαίου και ανεφάρμοστες στην επίμαχη περίπτωση.

Οι πληροφορίες για τη νέα απόφαση του ΣτΕ

Εν αναμονή της δημοσιοποίησης του κειμένου της απόφασης του ΣτΕ για την οικοδομική άδεια του Αλίμου οι πληροφορίες του ecopress  από νομικούς κύκλους που γνωρίζουν, αναφέρουν ότι στο σκεπτικό της απόφασης που παραπέμπει την υπόθεση για τελική κρίση στην Ολομέλεια του ανώτατου ακυρωτικού  δικαστηρίου αναπτύσσονται αιτιάσεις για την συνταγματικότητα των βασικών άρθρων για τα μπόνους δόμησης του ΝΟΚ. Ειδικότερα αναφέρεται  ότι στη νέα απόφαση του ΣτΕ:

-Bρίσκουν έδαφος οι λόγοι της προσφυγής των κατοίκων και του Δήμου Αλίμου, με πληρεξούσιο δικηγόρο τον Δημήτρη Μέλισσα καθηγητή ΕΜΠ, οι οποίες θέτουν στο στόχαστρο τους ιδίως τις ρυθμίσεις του άρθρου 10 του ΝΟΚ. Οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις που αποτελούν και τον πυρήνα των μπόνους δόμησης του ΝΟΚ με τίτλο: «κίνητρα για την περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής σε πυκνοδομημένες και αστικές περιοχές», παρέχουν κίνητρο προσαύξησης του συντελεστή δόμησης, σε συνδυασμό με προσαύξηση ύψους, για την περίπτωση μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης οικοπέδου ή μείωσης κάλυψης σε συνδυασμό με απόσυρση κτιρίου ή/και απόδοση επιφάνειας σε κοινή δημόσια χρήση.

-Aναπτύσσονται αιτιάσεις σχετικά με τη συνταγματικότητα των διατάξεων του ΝΟΚ που παρέχουν τη δυνατότητα κατασκευής παταριών και έρκερ, χωρίς τα πρώτα να θεωρούνται όροφοι και με μη προσμέτρηση τους εμβαδού αμφοτέρων στο συντελεστή δόμησης.

-Στην κρίση της Ολομέλειας του ΣτΕ με τεκμηρίωση και αιτιάσεις της απόφασης του Τμήματος  τίθενται ακόμη:

-Η  συνδυαστική εφαρμογή διατάξεων του ΝΟΚ που προσδίδουν ακόμη μεγαλύτερη δόμηση και ύψη των κτιρίων,

-Η  εφαρμογή η μη των διατάξεων του ΝΟΚ σε περιοχές για τις οποίες ισχύουν περιορισμοί στα ύψη των κτιρίων μέσω υφιστάμενων πολεοδομικών καθεστώτων, όπως στο Λόφο Πανί Αλίμου. Και

-Φέρεται να επιβεβαιώνεται για μία ακόμη φορά η απαίτηση της νομολογίας του ΣτΕ, που απαιτεί για τις εγκρίσεις δόμησης μελέτες φέρουσας ικανότητας της κάθε περιοχής.

«Ανεφάρμοστες ως αντισυνταγματικές»

Σημειώνεται ότι στην προσφυγής των κατοίκων και του Δήμου Αλίμου, με πληρεξούσιο δικηγόρο τον Δημήτρη Μέλισσα καθηγητή ΕΜΠ επισημάνθηκε ότι είναι  «ανεφάρμοστες ως αντισυνταγματικές»  ιδίως οι διατάξεις των άρθρων 10 παρ. 1, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25 του ΝΟΚ με νομική τεκμηρίωση ότι είναι αντίθετες στο άρθρο 24 του Συντάγματος. Οι προσφεύγοντες ανέδειξαν τη διάταση ότι η εφαρμογή των διατάξεων αυτών, μεμονωμένα, αλλά και σωρευτικά και η επαύξηση του συντελεστή δόμησης και του ύψους του προς ανέγερση κτιρίου που συνεπάγονται, επιφέρει «δραματική αλλοίωση» της φυσιογνωμίας της περιοχής κατοικίας  και «υποβάθμιση» των συνθηκών διαβίωσής, ενώ «εξοβελίζει» και «καταστρατηγεί» τον υφιστάμενο πολεοδομικό σχεδιασμό της περιοχής, χωρίς να έχει προηγηθεί ειδική προς τούτο μελέτη. Κατά τους αιτούντες, όλες οι πιο πάνω διατάξεις δεν δικαιολογούνται από λόγους δημοσίου συμφέροντος, θεσπίσθηκαν χαριστικά προς εξυπηρέτηση των ιδιωτικών συμφερόντων των εργολάβων οικοδομής, δεν επιφέρουν και δεν αντισταθμίζονται από κανένα περιβαλλοντικό ή άλλο όφελος, αντίθετα είναι εγγενώς περιβαλλοντικά επιζήμιες. Ως εκ τούτου είναι ανεφάρμοστες ως αντισυνταγματικές».

Το ΥΠΕΝ υπερ της ορθότητας του ΝΟΚ

Στη «δίκη του ΝΟΚ» ως πληρεξούσιος του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας παρενέβη η Μαγδαληνή Καραγεώργου Πάρεδρος  του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, η οποία τάχθηκε υπέρ του κύρους και της ορθότητας «της εφαρμογής κατά την έκδοση της επίμαχης άδειας, αφενός των διατάξεων των άρθρων 10 παρ. 1, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25 του ΝΟΚ, με τις οποίες θεσπίζονται κίνητρα, υπό τη μορφή προσαύξησης του συντελεστή δόμησης ή/και του ύψους κτιρίου, για την εισαγωγή φιλοπεριβαλλοντικών χαρακτηριστικών κατά τη δόμησή του∙ και αφετέρου των διατάξεων του άρθρου 11 παρ. 6 περ. ιδ και ιστ, οι οποίες, σε συνδυασμό με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 2 αρ. 28 και 38 και το άρθρο 16 παρ. 5, παρέχουν τη δυνατότητα κατασκευής εσωτερικών εξωστών (παταριών) και κλειστών εξωστών (έρκερ), χωρίς τα πρώτα (πατάρια) να θεωρούνται όροφοι και με μη προσμέτρηση του εμβαδού αμφοτέρων στο συντελεστή δόμησης».

Μεγαλώνουν οι ρωγμές και συνεχίζεται η ανασφάλεια δικαίου

Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι εν αναμονή των τελικών αποφάσεων της Ολομέλειας του ΣτΕ, που θα κρίνει οριστικά την τύχη εφαρμογής των βασικών διατάξεων του ΝΟΚ για τα μπόνους στη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων, εξ αντικειμένου παρατείνεται το καθεστώς ανασφάλειας δικαίου στην πολεοδομική νομοθεσία. Παράλληλα συνεχίζονται οι επιπτώσεις στην κατασκευαστική δραστηριότητα και παραμένουν στον αέρα οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί με τις διατάξεις του ΝΟΚ αλλά και μπαίνει σε νέα καραντίνα η έκδοση νέων οικοδομικών αδειών με το ΝΟΚ.

Σημειώνεται ότι η εφαρμογή των κινήτρων δόμησης του ΝΟΚ έχει ήδη υποστεί «ρωγμές», από αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών που ακύρωσε οικοδομική άδεια στην περιοχή των Αμπελοκήπων Δείτε εδώ στο ecopress.

Ακολούθησε  υπουργική απόφαση του ΥΠΕΝ, προς  «άρση του κλίματος αμφιβολιών και αβεβαιότητας», που έχει δημιουργηθεί μετά από ακυρωτικές δικαστικές αποφάσεις, ώστε να συνεχιστεί η έκδοση οικοδομικών αδειών με τα «μπόνους» δόμησης στα ύψη των κτιρίων κατά ΝΟΚ Δείτε εδώ στο ecopress

Τώρα όλα κρίνονται στη «δίκη του ΝΟΚ» στο ΣτΕ για την οικοδομική άδεια του Αλίμου, που η  απόφαση του Ε΄ Τμήματος, παραπέμπει στην Ολομέλεια του ΣτΕ