Οικιστικές χρήσεις και ΑΠΕ σε ζώνες προστατευόμενων περιοχών

Την προσθήκη οικιστικών χρήσεων στη ζώνη διατήρησης οικοτόπων και ειδών, την εγκατάσταση ΑΠΕ στις ζώνες προστασίας της φύσης, όπως επίσης σειρά άλλων ρυθμίσεων που οδηγούν σε ουσιαστική υποβάθμιση του θεσμικού πλαισίου διατήρησης της βιοποικιλότητας και προστασίας του περιβάλλοντος διαπιστώνει ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ) στο πολυνομοσχέδιο του ΥΠΕΝ που συζητείται στη Βουλή.

Σε έγγραφή παρέμβαση του ΣΕΠΟΧ, την οποία υπογράφουν η πρόεδρος Σοφία Αυγερινού Κολώνια και η γενική γραμματέας Μαρία Ζήφου, προς τον πρόεδρο και τα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής & Εμπορίου της Βουλής, όπου συζητείται το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, επισημαίνονται τα ακόλουθα:

-«Με μεγάλη απογοήτευση βλέπουμε ότι το ΥΠΕΝ προωθεί προς ψήφιση το εν λόγω νομοσχεδίου παρά την κριτική και ανησυχία που διατυπώθηκαν κατά τη δημόσια διαβούλευση από περιβαλλοντικούς και επιστημονικούς φορείς και τους πολίτες. Νομοσχέδιο το οποίο ακυρώνει και πάλι κάθε έννοια χωροταξικού σχεδιασμού, συντελώντας κατά προτεραιότητα στην ουσιαστική υποβάθμιση του θεσμικού πλαισίου διατήρησης της βιοποικιλότητας και προστασίας του περιβάλλοντος.

Είναι εντυπωσιακό το ότι αυτό το νομοσχέδιο προτείνεται σήμερα που όσο ποτέ άλλοτε, η κλιματική, περιβαλλοντική, υγειονομική και επισιτιστική κρίση απαιτούν αυστηρά μέτρα προστασίας της φύσης σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς και ευρωπαϊκές ενωσιακές επιταγές. Είναι, επίσης, εντυπωσιακό ότι σε συνέχεια των «μεταρρυθμίσεων» των τελευταίων ετών, το νομοσχέδιο επιδεινώνει ακόμη περισσότερο την απαξίωση του Δημοσίου και του ρόλου που διαδραματίζει η πολιτεία στην αναπτυξιακή διαδικασία.

Πιο συγκεκριμένα,

1.Η «απελευθέρωση» των χρήσεων γης που προβλέπεται να εφαρμοστεί στις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 οδηγεί νομοτελειακά στη συνολική υποβάθμιση τους ως περιοχές φυσικού αποθέματος, διατήρησης της βιοποικιλότητας και ως πολιτιστικά τοπία. Οι περιορισμένες τροποποιήσεις που έγιναν σε σχέση με το αρχικό νομοσχέδιο δεν αναιρούν αυτή την προοπτική υποβάθμισης. Αναφερόμαστε ιδιαίτερα στις εξής διατάξεις (Άρθρο 11):

-Την αποσύνδεση της χρήσης και εγκατάστασης ΜΜΜ στις ζώνες προστασίας της φύσης από τους στόχους εξυπηρέτησης της προστασίας και βέλτιστης διαχείρισης του προστατευτέου αντικειμένου, πρόβλεψη που προωθεί τη διάνοιξη νέου οδικού δικτύου και συνακόλουθα τον κατακερματισμό των περιοχών προστασίας

-Την προσθήκη της ειδικής χρήσης (33) στις ζώνες προστασίας της φύσης (και διατήρησης οικοτόπων και ειδών), η οποία ωστόσο δεν περιορίζεται σε τεχνικά δίκτυα και δίκτυα μεταφοράς ενέργειας, αλλά περιλαμβάνει και εγκαταστάσεις αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου

-Την εγκατάσταση ΑΠΕ στις ζώνες προστασίας της φύσης

-Την αντικατάσταση του μέγιστου αριθμού κλινών ως όρου καθορισμού της έντασης/ κλίμακας των τουριστικών καταλυμάτων με συντελεστή δόμησης, εντατικοποιώντας έτσι την τουριστική ανάπτυξη εντός των περιοχών προστασίας, ιδιαίτερα για τις μεγάλες ιδιοκτησίες. Ιδιαίτερα προβληματική είναι και η πρόβλεψη για τη δυνατότητα ανάπτυξης οργανωμένων υποδοχέων εντός των περιοχών προστασίας

-Την κατάργηση ορίων σε ό,τι αφορά στο μέγεθος χώρων υγειονομικού ενδιαφέροντος

-Την προσθήκη οικιστικών χρήσεων στη ζώνη διατήρησης οικοτόπων και ειδών τις οποίες το ισχύον θεσμικό πλαίσιο επιτρέπει μόνο σε εντός σχεδίου περιοχές και εντός ορίων οικισμών.

Φοβούμαστε ότι η πολιτική αυτή επιλογή, σε ό,τι αφορά στον σχεδιασμό των περιοχών του δικτύου Natura 2000, θα επηρεάσει αρνητικά και τις επιλογές/ περιεχόμενο των πολεοδομικών -χωροταξικών σχεδίων στον βαθμό που σηματοδοτεί την ταύτιση της έννοιας της βιώσιμης ανάπτυξης με την οικονομική ανάπτυξη και τις επιλογές της αγοράς.

2) Με την τροποποίηση του άρθρου 21 του ν. 1650/86 (άρθρο 13), ενισχύεται η μέχρι σήμερα προβληματική προσέγγιση εκπόνησης των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών. Όπως επανειλημμένα έχει διατυπώσει ο ΣΕΠΟΧ, οι μελέτες αυτές αποτελούν σύνθετες περιβαλλοντικές και χωροταξικές μελέτες. Αυτή η αδυναμία αναγνώρισης της σημασίας της χωροταξικής θεώρησης/ προσέγγισης για τον σχεδιασμό των περιοχών προστασίας έχει συντελέσει, μεταξύ άλλων, και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα σε σχέση με τον καθορισμό χρήσεων γης εντός των περιοχών του δικτύου Natura 2000.

3) Το σύνολο των διατάξεων, που αφορούν στην απλοποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης (Κεφ. Β) συντείνουν στην ουσιαστική απορρύθμιση και απαξίωση της ήδη προσχηματικής, προβληματικής διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης.

4) Η απαξίωση του Δημοσίου, αλλά και η ουσιαστική ακύρωση του ρόλου που καλείται να διαδραματίσει η πολιτεία στην καθοδήγηση και έλεγχο της ανάπτυξης και οργάνωσης του χερσαίου και θαλάσσιου χώρου, επιχειρείται και με τις σχετικές διατάξεις για τον σχεδιασμό των υπεράκτιων αιολικών πάρκων (ΥΑΠ). Σύμφωνα με το σχετικό άρθρο (άρθρο 61), στο σύστημα χωρικού σχεδιασμού εισάγεται, ουσιαστικά, ένα νέο σχέδιο-πλαίσιο, το ‘Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης ΥΑΠ’, το οποίο εκπονείται, με πλημμελή κριτήρια, από την ανώνυμη εταιρεία ««Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων Α.Ε.», ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

5)Το νομοσχέδιο βρίθει γενικά αποσπασματικών προβληματικών διατάξεων, όπως στα άρθρα αναφορικά με τις Χωροταξικές και Πολεοδομικές διατάξεις, και τα δάση, που οδηγούν σε απορρύθμιση του σχεδιασμού, επιβάρυνση, η και εντατικοποίηση χρήσεων, καθυστέρηση στην υλοποίηση κοινόχρηστων χώρων.

Βάσει των παραπάνω και με πρωταρχικό στόχο την επίσπευση της ολοκλήρωσης του, έστω και προβληματικού, έργου των ΕΠΜ με την έγκαιρη θεσμοθέτηση των ΠΔ προστασίας των περιοχών Natura 2000 καθώς και τη θωράκιση του χωρικού σχεδιασμού, ο ΣΕΠΟΧ επιμένει για:

• Την απόσυρση του κεφαλαίου του νομοσχεδίου που αφορά στις χρήσεις γης στις προστατευόμενες περιοχές (κεφ. Γ’).
• Την απόσυρση του κεφαλαίου του νομοσχεδίου που αφορά στην περιβαλλοντική αδειοδότηση (κεφ. Β’).
• Την υπαγωγή του σχεδιασμού των υπεράκτιων αιολικών πάρκων στο υπό εκπόνηση Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ.

Ο πλήρης τίτλος του σχεδίου νόμου είναι:  «Διατάξεις για την απλοποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων και την προστασία του περιβάλλοντος, επείγουσες δασικές, χωροταξικές και πολεοδομικές διατάξεις, θέσπιση πλαισίου για την ανάπτυξη των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων, αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και ζητήματα κυκλικής οικονομίας» «Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο».