Οικόπεδα: πρόστιμο 300 ευρώ για συνεπείς ιδιοκτήτες, λόγω νομοθετικού κενού

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Ο υποχρεωτικός καθαρισμός οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων, από προληπτικό μέτρο πυροπροστασίας μετατράπηκε στην πράξη σε βραδυφλεγή βόμβα για πυρκαγιές. Το μέτρο εφαρμόστηκε με νομοθετικό κενό, δηλαδή χωρίς την πρόβλεψη ασφαλούς διάθεσης της βιομάζας από τους καθαρισμούς των οικοπέδων και φέρνει τώρα τους συνεπείς ιδιοκτήτες που καθάρισαν τις ιδιοκτησίες τους, αντιμέτωπους με παραβίαση της νομοθεσίας για την ανακύκλωση και τους κανονισμούς καθαριότητας των Δήμων και πρόστιμο 300 ευρώ.

Τεράστιοι όγκοι βιομάζας από τους καθαρισμούς 500.000 οικοπέδων, που αντιστοιχούν σε  συνολική έκταση άνω του 1 εκατομμυρίου στρεμμάτων έχουν στοιβαχτεί έξω από τα οικόπεδα σε πεζοδρόμια, δρόμους  και άλλους κοινόχρηστους χώρους, με συνέπεια να αποτελούν βραδυφλεγή βόμβα για πυρκαγιές και εστίες ρύπανσης.

Συζητείται το θέμα στο υπουργικό συμβούλιο

Η διαχείριση των τεράστιων όγκων ανεξέλεγκτης απόθεσης βιομάζας από τους καθαρισμούς των οικοπέδων, στους οικισμούς και σε εκτός σχεδίου δασικές και άλλες εκτάσεις, τρέχει τώρα να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση με έκτακτη χρηματοδότηση προς τους Δήμους, προκειμένου να μισθώσουν ιδιωτικά εργολαβικά συνεργεία και να προχωρήσουν άμεσα στην αποκομιδή.

Το θέμα, με τίτλο «καθαρισμός οικοπέδων, μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών», με σχετική εισήγηση του Βασίλη Κικίλια υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, συζητείται στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, που συνεδριάζει υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη τη Δευτέρα 1η Ιουλίου 2024 στις 11 το πρωί στο Μέγαρο Μαξίμου.

Παρέμβαση πρωθυπουργού προς τους Δήμους

Στο μεταξύ ο Κυριάκος Μητσοτάκης με μήνυμα του καλεί σε άμεση κινητοποίηση τους Δήμους τονίζοντας ότι:

-«Επειδή παρατηρήθηκε το φαινόμενο να στοιβάζονται έξω από τα οικόπεδα τα υπολείμματα από τους καθαρισμούς, καλούνται οι Δήμοι είτε με ίδια μέσα, είτε με ιδιωτικά εργολαβικά συνεργεία και σε συνεργασία με τον Ειδικό Διαβαθμιδικό Σύνδεσμο Νομού Αττικής, να απομακρύνουν κατεπειγόντως αυτούς τους επικίνδυνους εύφλεκτους όγκους. Γι’ αυτό και την προηγούμενη εβδομάδα αποφασίστηκε η παροχή έκτακτης χρηματοδότησης 1,3 εκ. ευρώ σε 46 Δήμους της Αττικής».

Ακαθάριστα οικόπεδα: ανακοινώθηκε παράταση για τις δηλώσεις

ΕΕΔΣΑ: υπάρχει νομοθετικό κενό που πρέπει τάχιστα να καλυφθεί

-«Υπάρχει στο νόμο για τα ακαθάριστα οικόπεδα νομοθετικό κενό, το οποίο πρέπει τάχιστα να καλυφθεί, τουλάχιστον για να μην επαναληφθούν τα ίδια και μεγαλύτερα προβλήματα ανεξέλεγκτης απόθεσης βιομάζας και του χρόνου», τονίζει ο Γιώργος Ηλιόπουλος πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ), που είναι επιστημονικός μη κερδοσκοπικός φορέας, μιλώντας στο ecopress και εξηγεί ότι:

-«Στη διαδικασία που ακολουθήθηκε για τους καθαρισμούς οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων και στις δηλώσεις ιδιοκτητών στην πλατφόρμα του Εθνικού Μητρώου Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας δεν προβλέφθηκε να ενταχθεί ως υποχρέωση των ιδιοκτητών η ασφαλής παράδοση της βιομάζας από τους καθαρισμούς. Υποχρέωση, η οποία πρέπει να εκπληρώνεται από τους ιδιοκτήτες μέσω των Δήμων, με προκαθορισμένο ραντεβού τους εντός 48 ωρών, όπως προβλέπεται από το ειδικό παράρτημα του νόμου 4819/21 για την ανακύκλωση αλλά και στην Κοινή Υπουργική Απόφαση του 2021 για τις υποχρεώσεις πολιτών,  που πρέπει να περιλαμβάνονται στους Κανονισμούς καθαριότητας των Δήμων. Νομοθετικές ρυθμίσεις που ισχύουν κανονικά και όμως δεν προβλέφθηκαν στο νόμο και στη διαδικασία για τα οικόπεδα, που έθεσε σε εφαρμογή το πουργείο Κλιματικής Αλλαγής και Πολιτικής Προστασίας».

Η εύφλεκτη βιομάζα από εντός μεταφέρθηκε εκτός των οικοπέδων

-«Το αποτέλεσμα είναι, όπως εξηγεί ο πρόεδρος της ΕΕΔΣΑ, ότι η μεγάλη πλειοψηφία των ιδιοκτητών, που έσπευσε να εφαρμόσει τα μέτρα καθαρισμού των οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων για να γλιτώσει τα πρόστιμα των 1000 έως 54.000 ευρώ, έχει θεωρήσει ότι εκπλήρωσε την υποχρέωσή της, χωρίς να φροντίσει για την ασφαλή διάθεση της βιομάζας του καθαρισμού. Δηλαδή το πρόβλημα της εύφλεκτης βιομάζας για πυρκαγιές δεν αντιμετωπίστηκε αλλά από εντός μεταφέρθηκε εκτός των ορίων των οικοπέδων, σε πεζοδρόμια, δρόμους και άλλους κοινόχρηστους χώρους. Πρόβλημα πολύ σοβαρό, καθώς βρισκόμαστε ήδη στην καρδιά του καλοκαιριού, σε μια περίοδο που έχουμε πολλές πυρκαγιές σε όλη τη χώρα και έχουν δημιουργηθεί πολλές και μεγάλες εστίες για πυρκαγιές και ρύπανση».

Οι ιδιοκτήτες αντιμέτωποι με πρόστιμο 300 ευρώ

Ο νόμος 4819/2021 και οι Κανονισμοί Καθαριότητας των Δήμων προβλέπουν πρόστιμο 300 ευρώ σε όσους ιδιοκτήτες δεν έχουν φροντίσει για την ασφαλή διάθεση της βιομάζας από τον καθαρισμό του οικοπέδου τους.

Σημειώνεται ωστόσο, ότι ο νόμος 4819/2021 ισχύει και είναι στη δικαιοδοσία των Δήμων να τον εφαρμόσουν. Δηλαδή να επιβάλλουν πρόστιμο 300 ευρώ σε όσους ιδιοκτήτες δεν έχουν φροντίσει για την ασφαλή διάθεση της βιομάζας από τον καθαρισμό του οικοπέδου τους. Επίσης η σχετική πρόβλεψη επιβολής πρόστιμου για την απόθεση των πρασινοκλαδεμάτων σε πεζοδρόμιο, οδόστρωμα ή άλλο κοινόχρηστο χώρο έχει εισαχθεί με κοινή υπουργική απόφαση από το 2021 και έχει περιληφθεί στους Κανονισμούς Καθαριότητας που όλοι οι Δήμοι έχουν θέσει σε εφαρμογή.

Και νέα δαπάνη εκτός ανταποδοτικών τελών

Πρόσθετο θέμα, που έχουν να αντιμετωπίσουν οι ιδιοκτήτες, οι οποίοι έχουν υποχρέωση για τους καθαρισμούς των οικοπέδων είναι ότι οι περισσότεροι Δήμοι δεν έχουν εντάξει την εργασία παραλαβής και ασφαλούς διάθεσης της βιομάζας πρασινοκλαδεμάτων στις ανταποδοτικές υποχρεώσεις  τους, ώστε να καλύπτεται από τα δημοτικά τέλη που πληρώνουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων.

Το αποτέλεσμα είναι ότιο σε πολλούς Δήμους, για τους ιδιοκτήτες που πρέπει να απομακρύνουν τη βιομάζα από τους καθαρισμούς των οικοπέδων τους, να ισχύουν πρόσθετες χρεώσεις από 20 έως 100 ευρώ, οι οποίες προστίθενται στα έξοδα για συνεργεία, εργαλεία κλπ που έκαναν για να καθαρίσουν τα οικόπεδα τους.

Τι μπορεί να γίνει και που να πάει η βιομάζα από τα οικόπεδα

Στο ερώτημα τι μπορεί να γίνει τώρα με τους τεράστιους όγκους βιομάζας από τους καθαρισμούς οικοπέδων ο Γιώργος Ηλιόπουλος, τονίζει ότι επείγει η απομάκρυνση τους από τους οικισμούς και τους κοινόχρηστους χώρους γιατί είναι εστίες ρύπανσης και εύφλεκτη ύλη για πυρκαγιές , σημειώνει ωστόσο ότι η διαχείριση τους δεν έχει υψηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Ο ίδιος εξηγεί ότι:

-«Σχεδόν όλοι οι Δήμοι διαθέτουν τα στοιχειώδη μέσα, (φορτηγό με «αρπαγή» για αποκομιδή πρασινοβλάστησης). Ωστόσο το πρόβλημα έχει πάρει πολύ μεγάλη έκταση και πρέπει οι Δήμοι να υποστηριχθούν με πρόσθετα μέσα, πόρους και προσωπικό, ώστε άμεσα να μπορούν να παραλάβουν τους μεγάλους όγκους των ξερών χόρτων. Στην Αττική μπορούν  και να διοχετεύσουν τη βιομάζα  από τους καθαρισμούς των οικοπέδων στο ΕΜΑΚ Αττικής. Αντίστοιχα μπορεί η βιομάζα  από τους καθαρισμούς οικοπέδων να μεταφερθεί σε μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων που λειτουργούν στους νομούς Χανίων, Ιωαννίνων, Σερρών, Ρεθύμνης (Αμάρι), Ηλείας, Τρίπολης και Μεσηνίας. Αυτές οι μονάδες καλύπτουν συνολικά πάνω από το 50% της χώρας. Στις υπόλοιπες  περιοχές της χώρας που δεν υπάρχουν ακόμη μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, η βιομάζα των καθαρισμών οδηγείται σε ΧΥΤΑ».

-«Δεν δημιουργείται ιδιαίτερα σημαντικό περιβαλλοντικό πρόβλημα στην τελική διαχείριση της βιομάζας  από τους καθαρισμούς οικοπέδων» εξηγεί ο πρόεδρος της ΕΕΔΣΑ, σημειώνοντας ότι πρόκειται για ξυλώδες αδρανές υλικό, το οποίο στις μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων αξιοποιείται ως ως χρήσιμο υλικό δομής για κομποστοποίηση βιοαποβλήτων. Στους ΧΥΤΑ τα ξερά χόρτα προκαλούν χαμηλή επιβάρυνση αντίθετα με τα πράσινα βιοαπόβλητα που συμμετέχουν σημαντικά στην παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα, ως ρυπαντή του περιβάλλοντος».

Τι λέει ο πρωθυπουργός για δασικές πυρκαγιές και ακαθάριστα οικόπεδα

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφερόμενος τους καθαρισμούς των οικοπέδων, ως προληπτικό μέτρο πυροπροστασίας μίλησε για «απόκτηση μιας νέας κουλτούρας ατομικής και συλλογικής ευθύνης» και σημείωσε ότι δόθηκε παράταση 15 ημερών για τις δηλώσεις καθαρισμού των οικοπέδων και κοινόχρηστων χώρων εντός οικισμών και σε ακίνητα εκτός σχεδίου με κτίσμα.

Αναλυτικά στο σχετικό μήνυμα του ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σημειώνει τα ακόλουθα:

-«Επόμενο θέμα, η μεγάλη και ασύμμετρη μάχη που δίνουμε για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και τις πυρκαγιές το φετινό καλοκαίρι. Χθες ήταν μία δύσκολη μέρα, με αντίξοες συνθήκες με ανέμους 8-9 μποφόρ και πολλές φωτιές στην Αττική, από την Κερατέα έως την Πάρνηθα και τον Ασπρόπυργο, αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας όπως στη Σέριφο.

Η πυρκαγιά στην Πάρνηθα ήταν εξαιρετικά δύσκολη, όμως εντοπίστηκε άμεσα χάρη στην εναέρια επιτήρηση με drones που εφαρμόζουμε από φέτος για τα δάση και ορεινούς όγκους της Αττικής. Και πράγματι, η αντίδραση του κρατικού μηχανισμού ήταν γρήγορη και μέσα σε λίγες ώρες δεν είχε πια ενεργό μέτωπο. Όμως θέλω να επισημάνω πως τα δύσκολα είναι ακόμα μπροστά μας. Και η προσπάθειά μας είναι συνεχής. Σε αυτήν την προσπάθεια όμως, σύμμαχοί μας είναι και νέα εργαλεία που χτίζουν μια νέα κουλτούρα πρόληψης και υπευθυνότητας. Είναι πολύ θετικό το γεγονός ότι έως την Παρασκευή είχαν γίνει σχεδόν 500.000 συνολικές δηλώσεις για καθαρισμούς οικοπέδων στη σχετική πλατφόρμα του Υπουργείου Πολιτικής Προστασίας. Δείχνει μια πρωτόγνωρη κινητοποίηση που αντιστοιχεί σε καθαρισμούς που ξεπερνούν σε έκταση το 1 εκατομμύριο στρέμματα.

Επειδή όμως παρατηρήθηκε το φαινόμενο να στοιβάζονται έξω από τα οικόπεδα τα υπολείμματα από τους καθαρισμούς, καλούνται οι Δήμοι είτε με ίδια μέσα, είτε με ιδιωτικά εργολαβικά συνεργεία και σε συνεργασία με τον Ειδικό Διαβαθμιδικό Σύνδεσμο Νομού Αττικής, να απομακρύνουν κατεπειγόντως αυτούς τους επικίνδυνους εύφλεκτους όγκους. Γι’ αυτό και την προηγούμενη εβδομάδα αποφασίστηκε η παροχή έκτακτης χρηματοδότησης 1,3 εκ. ευρώ σε 46 Δήμους της Αττικής.

Δεδομένου ότι είναι η πρώτη χρονιά εφαρμογής αυτού του μέτρου με τα νέα εργαλεία δήλωσης και παρακολούθησης της συμμόρφωσης, αποφασίσαμε να δώσουμε προθεσμία για ακόμη 15 μέρες παρότι βρισκόμαστε πλέον σχεδόν στη μέση του καλοκαιριού. Γιατί κάθε ένας ακόμη καθαρισμός που γίνεται μας φέρνει πιο κοντά στον στόχο.

Και επαναλαμβάνω ότι ο στόχος μας εδώ είναι τόσο η πρόληψη για τη φετινή αντιπυρική περίοδο αλλά και η απόκτηση μιας νέας κουλτούρας ατομικής και συλλογικής ευθύνης. Μόνο αν ενώσουμε δυνάμεις, κράτος και πολίτες, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση».